Άρθρο του Παντελή Λάμπρου, Διευθυντής Στρατηγικής Επικοινωνίας & Ανάλυσης Αγορών του Χρηματιστηρίου Αθηνών
Η πρόσφατη οικονομική και χρηματοοικονομική κρίση έχει στείλει καθαρά και ηχηρά μηνύματα σε όλους τους συμμετέχοντες του συστήματος. Δεν είναι σοφό να πετάξουμε την κρίση στα σκουπίδια.
Πρέπει να διδαχθούμε από αυτή και να προσαρμοστούμε.
Αλλά τι πρέπει να μάθουμε ;
· Λιγότερη μόχλευση, περισσότερο πραγματικό χρήμα στο σύστημα, καθόλου απληστία, περισσότερη ευελιξία αλλά λιγότερη απορρύθμιση.
· Financial engineering … Ναι !!! – αλλά βασισμένο σε πραγματικά εταιρικά οικονομικά αποτελέσματα.
· Σοφιστικέ χρηματοοικονομικά προϊόντα … Ναι !!! – αλλά απλά, εύκολα και κατανοητά.
· Εταιρική Διακυβέρνηση, Διαχείριση Κινδύνου και Κανονιστική Συμμόρφωση … Ναι !!! για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στην αγορά.
Αυτό που αναδείχθηκε τελικά από την τρέχουσα κρίση είναι η απαίτηση για αλλαγή παραγωγικού και αναπτυξιακού μοντέλου. Δεν αρκεί η απλή αναδιάταξη των παραγωγικών συντελεστών. Αυτού του τύπου οι αλλαγές, εμπεριέχουν μεγαλύτερο ρίσκο – αβεβαιότητα σχετικά με την επιτυχία τους - αλλά ταυτόχρονα και προσδοκίες για υψηλότερες αποδόσεις.
Η αλλαγή αυτή, απαιτεί χρηματοδότηση μακροπρόθεσμου ορίζοντα, «υπομονετική» χρηματοδότηση δηλαδή, με τη μορφή κυρίως των μετοχών και της έκδοσης εταιρικού χρέους.
Έτσι είναι δυνατό να διαμορφωθεί ένα περιβάλλον, που θα δημιουργεί, με συνέπεια, θετικά αποτελέσματα για την κοινωνία και το λαό. Και η ανταγωνιστικότητα είναι ο κρίκος που συνδέει την πραγματική οικονομία με την αγορά, ώστε να επιτευχθεί η βιωσιμότητα. Τότε μόνο, θα έχουμε ανάπτυξη και όχι μεγέθυνση στην οικονομία και πρόοδο στην κοινωνία.
Τα τελευταία χρόνια αναδείχθηκαν περιοχές με μεγάλη ρευστότητα αλλά και επιθυμία για υψηλές αποδόσεις. Οι περιοχές αυτές αφορούν τόσο στην καθιερωμένη επενδυτική βάση αλλά κυρίως νέες περιοχές που αναπτύσσονται. Πρέπει η αγορά να αποκτήσει σφαιρική όραση και να προσανατολίζεται και βόρεια και δυτικά αλλά και ανατολικά.
Η ανάπτυξη όμως θα απαιτήσει πρόσβαση σε χρηματοδότηση, αναπτυξιακά και επενδυτικά κεφάλαια με χαμηλό κόστος. Φορολογικά έσοδα, καθαρές αποταμιεύσεις, Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και πιστωτική επέκταση δεν μπορούν να αποτελέσουν συστατικά στοιχεία της πρότασης.
Θα ήταν σφάλμα να ανταγωνιστούμε με βάση το χαμηλό κόστος ... γιατί πάντα θα υπάρχουν φτηνότεροι από εμάς.
Θα πρέπει να ανταγωνιστούμε ως μια ευρωπαϊκή χώρα που διαθέτει θεσμική ανάπτυξη και κράτους δικαίου, ως μια αγορά κεφαλαίου που είναι συμβατή και αναγνωρίσιμη από τους διεθνείς επενδυτές.
Η επενδυτική μας πρόταση εμπερικλείει σημαντικές αξίες που πρέπει να αναδειχθούν.
Βασικός συντελεστής μιας δίκαιης αποτίμησης όμως είναι η ύπαρξη ενός περιβάλλοντος που εμπνέει εμπιστοσύνη σε όλους, εντός και εκτός.
Και όλα αυτά, οι ανάγκες χρηματοδότησης από τη μια και η επιθυμία για επενδύσεις από την άλλη, διαδραματίζονται σε ένα ευρωπαϊκό περιβάλλον με ουσιώδεις εξελίξεις που περιλαμβάνουν πρωτοβουλίες για την ενοποίηση της διάσπαρτης ρευστότητα στο περιβάλλον των αγορών, το λεγόμενο Capital Markets Union.
Οι διαθέσιμοι πόροι θα πρέπει να μπορούν να κατευθύνονται στις επιχειρήσεις με τις καλύτερες προοπτικές. Με προστασία από τους κινδύνους του περιβάλλοντος, όχι από το ρίσκο των επενδυτικών επιλογών – αυτό λαμβάνεται αυτοβούλως από τον επενδυτή και ανήκει εξ΄ολοκλήρου σε αυτόν.
Σε ανταπόδοση αυτού του ρίσκου, το θεσμικό κομμάτι της αγοράς επιθυμεί να προσφέρει ένα περιβάλλον όπου η πραγματοποίηση επενδύσεων θα είναι τόσο εύκολη όσο η τηλεφωνική κλήση εντός και εκτός Ελλάδας.
Επιπλέον, η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία περιλαμβάνει τη χρήση των εργαλείων της τιτλοποίησης για τη συγκέντρωση και αξιοποίηση περιουσιακών στοιχείων καθώς και προσαρμογές στο κανονιστικό περιβάλλον ώστε να είναι δυνατή αλλά και διαφανής η χρηματοδότηση Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων από τις αγορές.
Αυτή την περίοδο γίνεται διαβούλευση για αυτές τις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο στόχος μας είναι η εναρμόνιση με τις εξελίξεις και η γρήγορη αξιοποίηση τους.
Δύο, κατά τη γνώμη μας, ενδιαφέρουσες προτάσεις που μπορούν να συζητηθούν και οι οποίες τοποθετούνται αποτελεσματικά στις ανάγκες της συγκυρίας αλλά ταυτόχρονα αξιοποιούν και τις Ευρωπαϊκές και διεθνείς εξελίξεις είναι τα ομόλογα έργων και αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας.
Ομόλογα έργων
Με δεδομένη την ανάγκη επενδύσεων στον τομέα των υποδομών από τη μια, και την αδυναμία υποστήριξής τους από τα κλασσικά εργαλεία εμφανίζεται ένα κενό χρηματοδότησης που θα μπορούσε να καλυφθεί από τα Ομόλογα Έργων (project bonds).
Τα ομόλογα έργων εκδίδονται από τις εταιρίες που αναλαμβάνουν την κατασκευή μεγάλων έργων.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση συμμετέχει στη διαδικασία χρηματοδότησης, ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) αξιολογεί τη βιωσιμότητα και την κερδοφορία της επένδυσης.
Πιλοτικά τα Ομόλογα Έργων μπορούν να ξεκινήσουν με τα έργα ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα).
Επίσης, πιστεύουμε ότι η προσέλκυση των υποψήφιων επενδυτών (θεσμικών και ιδιωτών, εγχώριων και αλλοδαπών) θα είναι αποτελεσματικότερη αν οι επενδύσεις αυτές ενταχθούν σε ένα οργανωμένο χρηματιστηριακό περιβάλλον.
Οι εταιρίες – οι εκδότες των ομολόγων – εδράζονται στην κοινωνία και το περιβάλλον.
Κατασκευάζουν προϊόντα και έργα για την κοινωνία (εκεί υπάρχουν οι πελάτες) και χρησιμοποιούν το περιβάλλον ως συντελεστή παραγωγής (και όχι ως περιορισμό).
Και όταν το έργο αποδίδει πέρα από τα προβλεπόμενα θα πρέπει να βελτιώνεται και η απόδοση της επένδυσης, προσφέροντας έξτρα μέρισμα στους επενδυτές – και αυτό μπορεί να γίνει με την ενεργοποίηση συγκεκριμένης «ρήτρας βελτίωσης» που θα μπορεί να προβλεφθεί.
Διαχείριση περιουσίας
Η συζήτηση και αντίστοιχα η προσπάθεια μέχρι στιγμής έχει επικεντρωθεί κυρίως στη διαχείριση του δημόσιου χρέους. Πολύ λιγότερο στη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους.
Αυτό βέβαια, δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο.
Μάλιστα η πρόσφατη κρίση επέτεινε το φαινόμενο, απέσπασε σχεδόν πλήρως την προσοχή των κυβερνήσεων στη διαχείριση του δημόσιου χρέους, ενώ τα περιουσιακά στοιχεία του δημοσίου παρέμειναν πλήρως αναξιοποίητα.
Με βάση σχετικούς υπολογισμούς που έγιναν για την παγκόσμια οικονομία, η αξία των δημόσιων εμπορικών περιουσιακών στοιχείων είναι της ίδιας τάξης μεγέθους με το ετήσιο παγκόσμιο ΑΕΠ - και άνετα υψηλότερη από το παγκόσμιο δημόσιο χρέος.
Εάν οι κεντρικές κυβερνήσεις διαχειρίζοντο τα περιουσιακά στοιχεία τους καλύτερα, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ετήσια απόδοση περίπου 3 τρις δολάρια.
Σε αυτή τη διαδικασία η αγορά, μπορεί να συμμετέχει με τα μέσα και τις δυνατότητες που διαθέτει. Το χρηματιστήριο, μπορεί να προσφέρει εργαλεία και λύσεις που μπορούν να αξιοποιηθούν. Είναι λύσεις διαφανείς (αφού υλοποιούνται με κανόνες και μέσω της αγοράς), κατανεμημένες και αποκεντρωμένες (αφού απευθύνονται σε όλους τους Έλληνες πολίτες συνολικά και γενικά ενώ μπορούν να συμμετέχουν οι πολλοί στη δημιουργία του πλούτου, αναλαμβάνοντας και το σχετικό ρίσκο της επενδυτικής επιλογής).
Πιστεύω ότι πολύ σύντομα, η πρώτη παγκοσμιοποιημένη γενιά της Ελλάδας θα ζήσει την έκρηξη της δημιουργίας χωρίς σύνορα, που με ορμή αλλά και λογική θα δώσει δυναμικές επιχειρήσεις και καινοτόμες δραστηριότητες που θα τοποθετούνται αποτελεσματικά στις ανάγκες του παγκόσμιου καταναλωτή με βιώσιμο τρόπο.
Δεν υπάρχει άλλος δρόμος … δεν υπάρχει εναλλακτική … και όπως παντού και πάντα συμβαίνει, η αγορά θα ξεκινήσει την πορεία της ανάπτυξης … άλλωστε δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο για το αντίθετο
Ο κ. Παντελής Λάμπρου είναι Διευθυντής Στρατηγικής Επικοινωνίας & Ανάλυσης Αγορών του Χρηματιστηρίου Αθηνών
www.bankingnews.gr
Πρέπει να διδαχθούμε από αυτή και να προσαρμοστούμε.
Αλλά τι πρέπει να μάθουμε ;
· Λιγότερη μόχλευση, περισσότερο πραγματικό χρήμα στο σύστημα, καθόλου απληστία, περισσότερη ευελιξία αλλά λιγότερη απορρύθμιση.
· Financial engineering … Ναι !!! – αλλά βασισμένο σε πραγματικά εταιρικά οικονομικά αποτελέσματα.
· Σοφιστικέ χρηματοοικονομικά προϊόντα … Ναι !!! – αλλά απλά, εύκολα και κατανοητά.
· Εταιρική Διακυβέρνηση, Διαχείριση Κινδύνου και Κανονιστική Συμμόρφωση … Ναι !!! για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στην αγορά.
Αυτό που αναδείχθηκε τελικά από την τρέχουσα κρίση είναι η απαίτηση για αλλαγή παραγωγικού και αναπτυξιακού μοντέλου. Δεν αρκεί η απλή αναδιάταξη των παραγωγικών συντελεστών. Αυτού του τύπου οι αλλαγές, εμπεριέχουν μεγαλύτερο ρίσκο – αβεβαιότητα σχετικά με την επιτυχία τους - αλλά ταυτόχρονα και προσδοκίες για υψηλότερες αποδόσεις.
Η αλλαγή αυτή, απαιτεί χρηματοδότηση μακροπρόθεσμου ορίζοντα, «υπομονετική» χρηματοδότηση δηλαδή, με τη μορφή κυρίως των μετοχών και της έκδοσης εταιρικού χρέους.
Έτσι είναι δυνατό να διαμορφωθεί ένα περιβάλλον, που θα δημιουργεί, με συνέπεια, θετικά αποτελέσματα για την κοινωνία και το λαό. Και η ανταγωνιστικότητα είναι ο κρίκος που συνδέει την πραγματική οικονομία με την αγορά, ώστε να επιτευχθεί η βιωσιμότητα. Τότε μόνο, θα έχουμε ανάπτυξη και όχι μεγέθυνση στην οικονομία και πρόοδο στην κοινωνία.
Τα τελευταία χρόνια αναδείχθηκαν περιοχές με μεγάλη ρευστότητα αλλά και επιθυμία για υψηλές αποδόσεις. Οι περιοχές αυτές αφορούν τόσο στην καθιερωμένη επενδυτική βάση αλλά κυρίως νέες περιοχές που αναπτύσσονται. Πρέπει η αγορά να αποκτήσει σφαιρική όραση και να προσανατολίζεται και βόρεια και δυτικά αλλά και ανατολικά.
Η ανάπτυξη όμως θα απαιτήσει πρόσβαση σε χρηματοδότηση, αναπτυξιακά και επενδυτικά κεφάλαια με χαμηλό κόστος. Φορολογικά έσοδα, καθαρές αποταμιεύσεις, Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και πιστωτική επέκταση δεν μπορούν να αποτελέσουν συστατικά στοιχεία της πρότασης.
Θα ήταν σφάλμα να ανταγωνιστούμε με βάση το χαμηλό κόστος ... γιατί πάντα θα υπάρχουν φτηνότεροι από εμάς.
Θα πρέπει να ανταγωνιστούμε ως μια ευρωπαϊκή χώρα που διαθέτει θεσμική ανάπτυξη και κράτους δικαίου, ως μια αγορά κεφαλαίου που είναι συμβατή και αναγνωρίσιμη από τους διεθνείς επενδυτές.
Η επενδυτική μας πρόταση εμπερικλείει σημαντικές αξίες που πρέπει να αναδειχθούν.
Βασικός συντελεστής μιας δίκαιης αποτίμησης όμως είναι η ύπαρξη ενός περιβάλλοντος που εμπνέει εμπιστοσύνη σε όλους, εντός και εκτός.
Και όλα αυτά, οι ανάγκες χρηματοδότησης από τη μια και η επιθυμία για επενδύσεις από την άλλη, διαδραματίζονται σε ένα ευρωπαϊκό περιβάλλον με ουσιώδεις εξελίξεις που περιλαμβάνουν πρωτοβουλίες για την ενοποίηση της διάσπαρτης ρευστότητα στο περιβάλλον των αγορών, το λεγόμενο Capital Markets Union.
Οι διαθέσιμοι πόροι θα πρέπει να μπορούν να κατευθύνονται στις επιχειρήσεις με τις καλύτερες προοπτικές. Με προστασία από τους κινδύνους του περιβάλλοντος, όχι από το ρίσκο των επενδυτικών επιλογών – αυτό λαμβάνεται αυτοβούλως από τον επενδυτή και ανήκει εξ΄ολοκλήρου σε αυτόν.
Σε ανταπόδοση αυτού του ρίσκου, το θεσμικό κομμάτι της αγοράς επιθυμεί να προσφέρει ένα περιβάλλον όπου η πραγματοποίηση επενδύσεων θα είναι τόσο εύκολη όσο η τηλεφωνική κλήση εντός και εκτός Ελλάδας.
Επιπλέον, η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία περιλαμβάνει τη χρήση των εργαλείων της τιτλοποίησης για τη συγκέντρωση και αξιοποίηση περιουσιακών στοιχείων καθώς και προσαρμογές στο κανονιστικό περιβάλλον ώστε να είναι δυνατή αλλά και διαφανής η χρηματοδότηση Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων από τις αγορές.
Αυτή την περίοδο γίνεται διαβούλευση για αυτές τις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο στόχος μας είναι η εναρμόνιση με τις εξελίξεις και η γρήγορη αξιοποίηση τους.
Δύο, κατά τη γνώμη μας, ενδιαφέρουσες προτάσεις που μπορούν να συζητηθούν και οι οποίες τοποθετούνται αποτελεσματικά στις ανάγκες της συγκυρίας αλλά ταυτόχρονα αξιοποιούν και τις Ευρωπαϊκές και διεθνείς εξελίξεις είναι τα ομόλογα έργων και αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας.
Ομόλογα έργων
Με δεδομένη την ανάγκη επενδύσεων στον τομέα των υποδομών από τη μια, και την αδυναμία υποστήριξής τους από τα κλασσικά εργαλεία εμφανίζεται ένα κενό χρηματοδότησης που θα μπορούσε να καλυφθεί από τα Ομόλογα Έργων (project bonds).
Τα ομόλογα έργων εκδίδονται από τις εταιρίες που αναλαμβάνουν την κατασκευή μεγάλων έργων.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση συμμετέχει στη διαδικασία χρηματοδότησης, ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) αξιολογεί τη βιωσιμότητα και την κερδοφορία της επένδυσης.
Πιλοτικά τα Ομόλογα Έργων μπορούν να ξεκινήσουν με τα έργα ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα).
Επίσης, πιστεύουμε ότι η προσέλκυση των υποψήφιων επενδυτών (θεσμικών και ιδιωτών, εγχώριων και αλλοδαπών) θα είναι αποτελεσματικότερη αν οι επενδύσεις αυτές ενταχθούν σε ένα οργανωμένο χρηματιστηριακό περιβάλλον.
Οι εταιρίες – οι εκδότες των ομολόγων – εδράζονται στην κοινωνία και το περιβάλλον.
Κατασκευάζουν προϊόντα και έργα για την κοινωνία (εκεί υπάρχουν οι πελάτες) και χρησιμοποιούν το περιβάλλον ως συντελεστή παραγωγής (και όχι ως περιορισμό).
Και όταν το έργο αποδίδει πέρα από τα προβλεπόμενα θα πρέπει να βελτιώνεται και η απόδοση της επένδυσης, προσφέροντας έξτρα μέρισμα στους επενδυτές – και αυτό μπορεί να γίνει με την ενεργοποίηση συγκεκριμένης «ρήτρας βελτίωσης» που θα μπορεί να προβλεφθεί.
Διαχείριση περιουσίας
Η συζήτηση και αντίστοιχα η προσπάθεια μέχρι στιγμής έχει επικεντρωθεί κυρίως στη διαχείριση του δημόσιου χρέους. Πολύ λιγότερο στη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους.
Αυτό βέβαια, δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο.
Μάλιστα η πρόσφατη κρίση επέτεινε το φαινόμενο, απέσπασε σχεδόν πλήρως την προσοχή των κυβερνήσεων στη διαχείριση του δημόσιου χρέους, ενώ τα περιουσιακά στοιχεία του δημοσίου παρέμειναν πλήρως αναξιοποίητα.
Με βάση σχετικούς υπολογισμούς που έγιναν για την παγκόσμια οικονομία, η αξία των δημόσιων εμπορικών περιουσιακών στοιχείων είναι της ίδιας τάξης μεγέθους με το ετήσιο παγκόσμιο ΑΕΠ - και άνετα υψηλότερη από το παγκόσμιο δημόσιο χρέος.
Εάν οι κεντρικές κυβερνήσεις διαχειρίζοντο τα περιουσιακά στοιχεία τους καλύτερα, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ετήσια απόδοση περίπου 3 τρις δολάρια.
Σε αυτή τη διαδικασία η αγορά, μπορεί να συμμετέχει με τα μέσα και τις δυνατότητες που διαθέτει. Το χρηματιστήριο, μπορεί να προσφέρει εργαλεία και λύσεις που μπορούν να αξιοποιηθούν. Είναι λύσεις διαφανείς (αφού υλοποιούνται με κανόνες και μέσω της αγοράς), κατανεμημένες και αποκεντρωμένες (αφού απευθύνονται σε όλους τους Έλληνες πολίτες συνολικά και γενικά ενώ μπορούν να συμμετέχουν οι πολλοί στη δημιουργία του πλούτου, αναλαμβάνοντας και το σχετικό ρίσκο της επενδυτικής επιλογής).
Πιστεύω ότι πολύ σύντομα, η πρώτη παγκοσμιοποιημένη γενιά της Ελλάδας θα ζήσει την έκρηξη της δημιουργίας χωρίς σύνορα, που με ορμή αλλά και λογική θα δώσει δυναμικές επιχειρήσεις και καινοτόμες δραστηριότητες που θα τοποθετούνται αποτελεσματικά στις ανάγκες του παγκόσμιου καταναλωτή με βιώσιμο τρόπο.
Δεν υπάρχει άλλος δρόμος … δεν υπάρχει εναλλακτική … και όπως παντού και πάντα συμβαίνει, η αγορά θα ξεκινήσει την πορεία της ανάπτυξης … άλλωστε δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο για το αντίθετο
Ο κ. Παντελής Λάμπρου είναι Διευθυντής Στρατηγικής Επικοινωνίας & Ανάλυσης Αγορών του Χρηματιστηρίου Αθηνών
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών