El Erian: Ο εφιάλτης της μεγάλης οικονομικής κρίσης του 2008 επιστρέφει

Σχετικά Άρθρα

Phoenix Capital: Ο πληθωρισμός θα εξαϋλώσει τα χαρτοφυλάκια των επενδυτών
10/06/2021 - 23:00

DBRS: Τι σηματοδοτεί το ράλι στις τιμές των τροφίμων - Προς το παρόν καμία ανησυχία για τις αξιολογήσεις
10/06/2021 - 20:59

ΔΝΤ: Σοβαρές επιπτώσεις στην ανάπτυξη από την έλλειψη παραγωγικότητας - Ποιοι δύο παράγοντες την επηρεάζουν
10/06/2021 - 21:15

Η Ευρώπη ετοιμάζεται να απογειωθεί εκδίδοντας ομόλογα 800 δισ. ευρώ, όμως το χρέος διογκώνεται επικίνδυνα
09/06/2021 - 22:45

Για επιστροφή στην παγκόσμια οικονομική κατάθλιψη του 2008 προειδοποιεί με άρθρο του στο Project Syndicate ο διακεκριμένος οικονομολόγος Mohamed El Erian.
Όπως σημειώνει, μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες των προηγμένων οικονομιών δεσμεύθηκαν ότι δεν θα αφήσουν ποτέ ξανά το τραπεζικό σύστημα να κρατήσει ομήρους την πολιτική και την κοινωνία, πόσο μάλλον να απειλήσει την οικονομική και κοινωνική ευημερία.
Δεκατρία χρόνια αργότερα, έχουν εκπληρώσει εν μέρει μόνο αυτή τη δέσμευση.
Ένα άλλο κομμάτι των οικονομικών δρώντων απειλεί τώρα να καταστρέψει αυτό που θα μπορούσε - στην πραγματικότητα, να είναι - μια ανθεκτική, χωρίς αποκλεισμούς και βιώσιμη ανάκαμψη από το τρομερό σοκ της COVID-19.

Η κρίση του 2008

Η ιστορία της κρίσης του 2008 έχει ειπωθεί πολλές φορές.
Το σύστημα είχε εκφυλιστεί από τον τρόπο με τον οποίο οι χρηματοοικονομικές καινοτομίες, συμπεριλαμβανομένων των τιτλοποιήσεων χρεών, επέτρεψαν τον «τεμαχισμό» και τη διασπορά του κινδύνου.
Την ίδια στιγμή, ο δημόσιος τομέας και οι ρυθμιστικές αρχές είχαν αφήσαν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τις επενδυτικές εταιρείες να κάνουν ό,τι θέλουν ανεξέλεγκτα.
Ορισμένες χώρες το προχώρησαν ακόμη περισσότερο:
Υιοθέτησαν μια «ελαφριά» προσέγγιση όσον αφορά την εποπτεία των τραπεζών και ανταγωνίζονταν σκληρά μεταξύ τους για το ποια θα καταφέρει να γίνει το μεγαλύτερο τραπεζικό κέντρο στον κόσμο, ανεξάρτητα από το μέγεθος της πραγματικής τους οικονομίας. 
Ο χρηματοπιστωτικός τομέας κινούνταν πάνω σε τεντωμένο σχοινί, αλλά πολλοί δεν το έβλεπαν ή έκαναν πως δεν το έβλεπαν - ίσως επειδή υπήρχε λόγω καινοτομιών όπως οι οπτικές ίνες μια προσδοκία υπέρβασης.
Σε κάθε περίπτωση, η εύκολη και φθηνή πρόσβαση σε δραστηριότητες που στο παρελθόν ήταν σε μεγάλο βαθμό εκτός ορίων τροφοδότησαν έναν πληθωρικό πρώτο γύρο υπερπαραγωγής και υπερκατανάλωσης.
Τα εργοστάσια πίστωσης και μόχλευσης της Wall Street τελούσαν σε υπερδραστηριότητα, κατακλύζοντας την αγορά κατοικιών και άλλους τομείς με νέα χρηματοοικονομικά προϊόντα που όμως είχαν λιγοστές εγγυήσεις.
Για να διασφαλιστεί η γρήγορη απορρόφηση, οι τράπεζες χαλάρωσαν πρώτα τα κριτήρια δανειοδότησής τους - συμπεριλαμβανομένης της προσφοράς των λεγόμενων υποθηκών NINJA (χωρίς εισόδημα, χωρίς δουλειά, χωρίς περιουσιακά στοιχεία) που δεν απαιτούσαν τεκμηρίωση πιστοληπτικής ικανότητας από τον οφειλέτη - και στη συνέχεια ασχολήθηκαν με συναλλαγές «μεγάλου» μεγέθους αναμεταξύ τους.
Όταν οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες συνειδητοποίησαν τι συνέβαινε, ήταν πολύ αργά.
Παραφράζοντας, μάλιστα, τον Αμερικανό οικονομολόγο Herbert Stein, ο Εl Erian σημειώνει πως αυτό που ήταν μη βιώσιμο αποδείχθηκε μη βιώσιμο.
Η οικονομική κρίση που ακολούθησε απείλησε να προκαλέσει παγκόσμια κατάθλιψη ενώ ανάγκασε τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να διαθέσουν υπέρογκα κεφάλαια για να διασώσουν εκείνους των οποίων η απερίσκεπτη συμπεριφορά είχε προκαλέσει το πρόβλημα.
«Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής εισήγαγαν επίσης μέτρα στις τράπεζες εξάλειψης του κινδύνου.
Αυστηροποιήθηκε το πλαίσιο για τις ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις ανά τράπεζα και απαγορεύτηκαν ορισμένες χρηματοοικονομικές δραστηριότητες.
Παρόλο όμως που οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες κατάφεραν να μειώσουν τους συστημικούς κινδύνους από το τραπεζικό σύστημα, απέτυχαν να κατανοήσουν και να παρακολουθήσουν αρκετά προσεκτικά τι συνέβη τότε».  

Κεντρικές τράπεζες…

Έτσι, ο χρηματοπιστωτικός τομέας συνέχισε να αναπτύσσεται σημαντικά, τόσο σε απόλυτους όρους όσο και σε σχέση με τις εθνικές οικονομίες.
Οι κεντρικές τράπεζες κατρακύλησαν σε μια ανθυγιεινή αλληλεξάρτηση με τις αγορές, χάνοντας την ευελιξία της πολιτικής και διακινδυνεύοντας τη μακροπρόθεσμη αξιοπιστία τους, που είναι κρίσιμη για την αποτελεσματικότητά τους.
Τα υπό διαχείριση περιουσιακά στοιχεία αυξήθηκαν σε επίπεδα ρεκόρ, όπως και το χρέος και ο ισολογισμός της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ.
Και, φυσικά, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι κεντρικές τράπεζες «βαδίζουν» πολύ προσεκτικά, φοβούμενες ότι θα διαταράξουν τις χρηματοπιστωτικές αγορές με τρόπο που θα υπονομεύσει την οικονομική ανάκαμψη.
Ωστόσο, φέτος είχαμε ήδη δύο ατυχήματα: το short squeeze της GameStop και την Archegos που προκάλεσε ζημίες 10 δισεκ. δολ.
Aπό τύχη δεν προκλήθηκε πιστωτικό γεγονός, λέει ο El Erian.
Και όλα αυτά ενίσχυσαν τις ανισότητες.
Τους 12 μήνες έως τον Απρίλιο του 2021, ο πλούτος των υπερπλουσίων στην ετήσια παγκόσμια λίστα του περιοδικού Forbes αυξήθηκε κατά 5 τρισεκατομμύρια δολάρια, σε 13 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Και οι δισεκατομμυριούχοι είναι κατά 700 περισσότεροι (2.700)...