Σχετικά Άρθρα
Βρετανία: Ο Hunt παίρνει πίσω τα αποτυχημένα μέτρα της Truss - Σενάρια για την ανατροπή της
Στην οικονομική κατάσταση της πανδημίας, οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τους τράπεζες είχαν τους ίδιους στόχους.
Τώρα αρχίζουν να κινούνται προς διαφορετικές κατευθύνσεις.
Η διελκυστίνδα έχει ήδη ένα θύμα.
Η προσπάθεια του Ηνωμένου Βασιλείου να ενισχύσει την οικονομία του με δημοσιονομικά κίνητρα απέτυχε, προκαλώντας μια κατρακύλα ομολόγων.
Βραχυπρόθεσμα, η Τράπεζα της Αγγλίας αναγκάστηκε να παρέμβει και να στηρίξει τις αγορές, ενώ η κυβέρνηση της Liz Truss ανέστρεψε εν μέρει την πορεία της.
Μεσοπρόθεσμα, οι επενδυτές στοιχηματίζουν ότι αυτό θα σημάνει υψηλότερα επιτόκια για τους Βρετανούς.
Υποβόσκει ο πόλεμος Κεντρικών Τραπεζών - Κυβερνήσεων
Παρόμοιες εντάσεις ενδέχεται να επικρατήσουν σε όλες τις χρηματοπιστωτικές αγορές του κόσμου, καθώς οι οικονομίες επιβραδύνονται, ενώ ο πληθωρισμός παραμένει επίμονα υψηλός.
Όταν οι νομισματικές αρχές βλέπουν την εκτίναξη των τιμών, βλέπουν πληθωρισμό που πρέπει να εξαλειφθεί - οδηγώντας τις οικονομίες σε ύφεση, αν χρειαστεί.
Αλλά οι πολιτικοί που είναι υπεύθυνοι για τους προϋπολογισμούς βλέπουν κάτι διαφορετικό, επειδή οι ψηφοφόροι που πλήττονται από τη συμπίεση του κόστους ζωής περιμένουν από τις κυβερνήσεις τους να βοηθήσουν, πράγμα που συνήθως σημαίνει περισσότερες δαπάνες ή λιγότερους φόρους.
Αυτό ακριβώς κάνουν πολλοί από αυτούς - ειδικά στην Ευρώπη, όπου η έλλειψη φυσικού αερίου που προκαλείται από τον πόλεμο στην Ουκρανία απειλεί με μπλακ άουτ και δελτίο ρεύματος αυτό το χειμώνα.
Μόνο η Γερμανία σχεδιάζει να δανειστεί έως και 200 δισεκατομμύρια ευρώ για να αντιμετωπίσει την ενεργειακή κρίση.
Αλλού, η Ιαπωνία προσθέτει περισσότερα δημοσιονομικά κίνητρα και πολλές χώρες έχουν αυξήσει τις επιδοτήσεις τροφίμων ή ενέργειας.
Πολλοί λόγοι…
Όλα αυτά δείχνουν ένα νέο μείγμα πολιτικής που αποκλίνει από το πρόσφατο παρελθόν.
Τη δεκαετία περίπου μεταξύ της κατάρρευσης της Lehman Brothers. και της άφιξης του Covid οι κυβερνήσεις συχνά έβαζαν φρένο στις οικονομίες τους με δημοσιονομική λιτότητα, ενώ οι κεντρικές τράπεζες -χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία- προσπαθούσαν να πατήσουν το γκάζι.
Τώρα φαίνεται ότι οι ρόλοι αυτοί θα αντιστραφούν, ίσως εν μέρει επειδή η κληρονομιά της χρηματοπιστωτικής κρίσης ήταν η κριτική ότι οι κυβερνήσεις διέσωσαν τις τράπεζες αλλά όχι τους εργαζόμενους.
Το νέο καθεστώς είναι γεμάτο κινδύνους:
- Οι δημόσιες δαπάνες μπορεί να τροφοδοτήσουν τις πιέσεις στις τιμές που οι νομισματικές αρχές προσπαθούν να περιορίσουν
- Οι κεντρικοί τραπεζίτες, όταν αυξάνουν τα επιτόκια, προσθέτουν στο δημοσιονομικό κόστος, καθώς οι κυβερνήσεις πληρώνουν περισσότερα για να δανειστούν
- Οι περίοδοι χάους στις αγορές έρχονται όταν δεν είναι σαφές αν οι δημοσιονομικοί ή οι νομισματικοί αξιωματούχοι έχουν το πάνω χέρι - ειδικά αν υπάρχει η εικασία ότι οι κεντρικές τράπεζες διασώζουν τις κυβερνήσεις
Κανένας συντονισμός
"Βρισκόμαστε σε έναν κόσμο όπου θα υπάρχουν πολλοί λόγοι για να ξοδεύουν οι κυβερνήσεις", λέει ο Dario Perkins, οικονομολόγος της TS Lombard στο Λονδίνο.
"Έχουν να αντιμετωπίσουν το Covid, να αντιμετωπίσουν την ενεργειακή κρίση, αν υπάρξει ύφεση θα χρειαστεί να τονώσουν την οικονομία για να την αντιμετωπίσουν.
Και την οικονομία του πολέμου και την κλιματική αλλαγή".
"Αλλά προφανώς τότε έχουμε αυτό το είδος της διελκυστίνδας", λέει.
"Όσο περισσότερο χαλαρώνουν οι κυβερνήσεις, τόσο περισσότερο θα ανησυχούν οι κεντρικές τράπεζες για τον πληθωρισμό, οπότε τόσο περισσότερο θα σφίγγουν".
Και η αύξηση των επιτοκίων "έχει άμεσο αντίκτυπο στα οικονομικά των κυβερνήσεων".
Ο Erik Nielsen, επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος της UniCredit Bank, ανησυχεί ιδιαίτερα για τον "αριθμό των ανεπαρκώς στοχευμένων και εντελώς ασυντόνιστων εθνικών δημοσιονομικών πακέτων".
"Αν αυτό δεν αλλάξει, θα έχουμε πρόβλημα", δήλωσε.
Επώδυνες περικοπές στον προϋπολογισμό
Ο κίνδυνος μπορεί να είναι άμεσος, όπως διαπίστωσε το Ηνωμένο Βασίλειο, όταν η νέα κυβέρνηση της πρωθυπουργού Liz Truss προσπάθησε να μειώσει ταυτόχρονα τους φόρους και να επιδοτήσει τους λογαριασμούς ενέργειας, την ίδια στιγμή που η Τράπεζα της Αγγλίας προσπαθούσε να ελέγξει τις τιμές με υψηλότερα επιτόκια.
Οι μη χρηματοδοτούμενες προτάσεις της Truss προκάλεσαν μια κατρακύλα στην αγορά βρετανικών ομολόγων που έκανε τους ειδήμονες να εικάζουν για την επιστροφή των λεγόμενων "vigilantes των ομολόγων" - ουσιαστικά, επενδυτές που παρακολουθούν τις οικονομικές πολιτικές και πωλούν κρατικό χρέος όταν δεν τους αρέσει αυτό που βλέπουν.
Με το χρήμα να μην είναι πλέον φθηνό, άλλες κυβερνήσεις που ανακοινώνουν σχέδια δανεισμού και δαπανών θα προσελκύσουν πιθανότατα αυτό το είδος ανεπιθύμητου ελέγχου.
Οι αποδόσεις των ομολόγων έχουν εκτοξευθεί παντού με αυτές των 10ετών ομολόγων του αμερικανικού δημοσίου, το παγκόσμιο σημείο αναφοράς που βοηθά στην τιμολόγηση τρισεκατομμυρίων σε παγκόσμια περιουσιακά στοιχεία, να βρίσκονται κοντά σε υψηλό 14 ετών.
Μη βιώσιμο το χρέος
Νέα έρευνα του Bloomberg Economics υποδεικνύει ότι αρκετές μεγάλες οικονομίες βρίσκονται σε "μη βιώσιμη πορεία χρέους, εκτός εάν προβούν σε επώδυνες περικοπές στον προϋπολογισμό".
Για το σύνολο των χωρών της Ομάδας των Επτά, οι πληρωμές τόκων για το δημόσιο χρέος πρόκειται να φθάσουν το 3,6% της οικονομικής παραγωγής έως το 2030, υπερδιπλάσιο του προ-πανδημικού επιπέδου, διαπιστώνει η μελέτη.
Ψηλά στη λίστα παρακολούθησης για τους επίδοξους vigilantes των ομολόγων είναι η Ιταλία, η οποία - όπως και το Ηνωμένο Βασίλειο - έχει μια νέα κυβέρνηση με φιλοδοξίες για μια πιο επεκτατική δημοσιονομική πολιτική.
Η Γαλλία και ακόμη και οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να είναι οι επόμενες, σύμφωνα με το Bloomberg Economics.
Οι ΗΠΑ είχαν το μεγαλύτερο δημοσιονομικό έλλειμμα στον κόσμο κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Επίσης, υποχωρούν ταχύτερα από πολλούς ομολόγους τους.
Και ως γίγαντας παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου, ο οποίος κερδίζει περισσότερα από τις εξαγωγές καθώς οι τιμές ανεβαίνουν, οι ΗΠΑ δεν αντιμετωπίζουν το είδος της κρίσης που ωθεί την Ευρώπη που εισάγει ενέργεια σε νέα δημοσιονομικά κίνητρα.
Ακόμα κι έτσι, υπάρχει πιθανότητα για το είδος της αναταραχής που κατέκλυσε το Ηνωμένο Βασίλειο, λέει ο Peter Boockvar, επικεφαλής επενδύσεων στην Bleakley Financial Group.
"Αυτή η κρίση υστερίας στην αγορά ομολόγων θα μπορούσε να περάσει στην αμερικανική ήπειρο", εκτιμά.
"Την ίδια στιγμή που οι μεγαλύτεροι αγοραστές κρατικών ομολόγων - συμπεριλαμβανομένης της Fed- υποχωρούν.
Και το έλλειμμα του προϋπολογισμού πρόκειται να κάνει το ίδιο, καθώς τα φορολογικά έσοδα κινδυνεύουν σημαντικά αν η οικονομική ανάπτυξη συνεχίσει να επιβραδύνεται".
Συγκρούσεις και πολιτικών
Ο κίνδυνος σύγκρουσης πολιτικών ήταν ψηλά στην ατζέντα της Ουάσιγκτον την περασμένη εβδομάδα, καθώς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο φιλοξένησε μια συνάντηση των επικεφαλής των δημοσιονομικών και νομισματικών οργανισμών.
Το ΔΝΤ διατύπωσε την άποψη ότι οι εκστρατείες υπό την ηγεσία των κεντρικών τραπεζών για τη συγκράτηση των τιμών θα πρέπει να έχουν προτεραιότητα και οι υπουργοί Οικονομικών θα πρέπει να βοηθήσουν σφίγγοντας το ζωνάρι.
"Η δημοσιονομική εξυγίανση στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής είναι ευθυγραμμισμένοι στον αγώνα τους κατά του πληθωρισμού", αναφέρει το Ταμείο στην τελευταία του έκθεση Fiscal Monitor.
Ο Pierre-Olivier Gourinchas, επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, παρομοίασε τη σύγκρουση στο Ηνωμένο Βασίλειο με "δύο ανθρώπους που προσπαθούν να κρατήσουν το τιμόνι" και το τραβούν προς διαφορετικές κατευθύνσεις.
Νέα εστία ανησυχίας
Αλλά υπάρχει και μια άλλη ανησυχία που καραδοκεί.
Ουσιαστικά, είναι ότι αν οι κεντρικές τράπεζες και τα υπουργεία Οικονομικών κατευθύνονται όλες προς την ίδια κατεύθυνση - και αυτή η κατεύθυνση είναι η αυστηρότερη πολιτική - θα μπορούσαν να καταλήξουν να οδηγήσουν την παγκόσμια οικονομία στον γκρεμό.
Η Παγκόσμια Τράπεζα προειδοποιεί ότι μια συγχρονισμένη υποχώρηση της νομισματικής και δημοσιονομικής στήριξης θα μπορούσε να οδηγήσει σε παγκόσμια ύφεση το επόμενο έτος.
Μακροπρόθεσμα, οι κεντρικοί τραπεζίτες πιθανότατα δεν θα τα καταφέρουν, και ίσως χρειαστεί να συμβιβαστούν με πληθωρισμό πάνω από τους στόχους του 2%, εκτιμά ο Paul McCulley, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Pimco, ο οποίος παρακολουθεί τις παγκόσμιες αγορές ομολόγων εδώ και τέσσερις δεκαετίες.
"Στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, το πολιτικό σώμα δεν έχει διάθεση για μακρά δημοσιονομική λιτότητα", λέει ο McCulley, ο οποίος τώρα διδάσκει οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Georgetown.
"Δεν υπάρχει καμία διάθεση στις Δημοκρατίες να επαναλάβουν το μείγμα πολιτικής που ουσιαστικά οδηγεί σε πληθωρισμό κάτω του στόχου και οι πλούσιοι γίνονται εμφανώς πλουσιότεροι".
Οι προοπτικές που σκιαγραφεί πιθανώς να μην είναι καλά νέα για τους επενδυτές: Με τα επιτόκια και τον πληθωρισμό να είναι δομικά υψηλότερα την επόμενη δεκαετία από ό,τι ήταν την προηγούμενη, θα υπάρξουν αντίξοες συνθήκες για την αποτίμηση των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων -από μετοχές έως ομόλογα- που έχουν εκτιναχθεί στην εποχή της κυριαρχίας των κεντρικών τραπεζών.
Όπως και άλλοι αναλυτές, ο McCulley βλέπει την κρίση στο Ηνωμένο Βασίλειο ως δοκιμαστική περίπτωση -- και προειδοποίηση -- για άλλες χώρες.
Κατά την άποψή του, τόσο οι φορείς χάραξης νομισματικής όσο και δημοσιονομικής πολιτικής βρέθηκαν αντιμέτωπες - πρώτα η Τράπεζα της Αγγλίας, παρεμβαίνοντας για να αγοράσει ομόλογα όταν αυτά έπεσαν, και στη συνέχεια η κυβέρνηση εγκαταλείποντας κάποιες από τις προτεινόμενες φορολογικές περικοπές.
"Είχαμε ουσιαστικά δύο γύρους αυτού του παιχνιδιού ", εξηγεί, αλλά δεν φαίνεται ότι το παιχνίδι έχει τελειώσει".
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών