Ενδιαφέρουσα μελέτη που δημοσιεύει στο blog του, το ΔΝΤ
Για «κρυφά» ποσά στο δημόσιο χρέος που δεν αποκαλύπτονται στους πολίτες ή σε άλλους πιστωτές, κάνει λόγο σε ανάλυσή του (“The Legal Foundations of Public Debt Transparency: Aligning the Law with Good Practices”) το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), υπολογίζοντας μάλιστα τις εν λόγω χρεώσεις σε πάνω από 1 τρισεκ. δολάρια παγκοσμίως -συγκεκριμένα στις 60 χώρες του δείγματος.
«Αν και αυτές οι άγνωστες υποχρεώσεις δεν είναι μεγάλες σε σύγκριση με το παγκόσμιο δημόσιο χρέος, αποτελούν αυξανόμενη απειλή για χώρες χαμηλού εισοδήματος, που έχουν ήδη υψηλό χρέος με ετήσιες ανάγκες αναχρηματοδότησης που έχουν τριπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια. Το πρόβλημα είναι ακόμη πιο πιεστικό εν μέσω υψηλότερων επιτοκίων και ασθενέστερης οικονομικής ανάπτυξης. Η λογοδοσία, επίσης, κινδυνεύει χωρίς ακριβείς πληροφορίες σχετικά με την έκταση του δανεισμού, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο διαφθοράς», υπογραμμίζουν οι οικονομολόγοι του ΔΝΤ, ενώ συμπληρώνουν πως αυτές οι δυνητικά τρομερές συνέπειες μπορούν να αποφευχθούν με την ενίσχυση των εθνικών νομικών πλαισίων.
Διαπιστώνεται ότι λιγότερες από τις μισές χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα, διαθέτουν νόμους που απαιτούν διαχείριση χρέους και δημοσιονομικές εκθέσεις, ενώ λιγότερο από το ένα τέταρτο απαιτούν αποκάλυψη πληροφοριών σε επίπεδο δανείου -βασικά νομικά χαρακτηριστικά για τη διευκόλυνση της διαφάνειας. Εντοπίζονται επίσης τέσσερις αξιοσημείωτες ευπάθειες στην εσωτερική νομοθεσία που επιτρέπουν την απόκρυψη του χρέους: στενός ορισμός του δημόσιου χρέους, ανεπαρκείς νομικές απαιτήσεις για αποκάλυψη, ρήτρες εμπιστευτικότητας στις συμβάσεις δημοσίου χρέους και αναποτελεσματική εποπτεία.
Σε πολλές χώρες, ένας στενός ορισμός του δημόσιου χρέους, σε έναν ή σε πολλούς νόμους, επιτρέπει σε ορισμένες μορφές κρατικού χρέους να διαφεύγουν της εποπτείας. «Συνιστούμε ο ορισμός του δημόσιου χρέους να είναι ευρύς και περιεκτικός, πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να περιλαμβάνει ληξιπρόθεσμες οφειλές, παράγωγα και ανταλλαγές, πιστώσεις προμηθευτών και παραδοχές εγγυήσεων, καθώς και δάνεια και τίτλους. Ο ορισμός θα πρέπει επίσης να καλύπτει επιπλέον δημοσιονομικά κονδύλια, δημόσια ταμεία (συνταξιοδοτικά ταμεία, για παράδειγμα) και ταμεία ειδικού σκοπού».
Δεύτερον, σε όλο τον κόσμο, οι νομικές απαιτήσεις για τη γνωστοποίηση χρέους είναι ανεπαρκείς. Μια ισχυρή νομική βάση είναι ζωτικής σημασίας για να σηματοδοτήσει ότι υπάρχει σαφής απαίτηση να αναφέρονται τα στοιχεία για το χρέος με τρόπο που να είναι έγκαιρος και συναφής για την ανάλυση πολιτικής, τη διαφάνεια και τη λογοδοσία.
Το απόρρητο στις συμβάσεις δημοσίου χρέους παρεμποδίζει άμεσα τη διαφάνεια. Σε όλο τον κόσμο, ελάχιστοι νόμοι ρυθμίζουν (και περιορίζουν) το απόρρητο του δημόσιου χρέους, το οποίο παρέχει στους διαμορφωτές πολιτικής ευρεία διακριτική ευχέρεια να χαρακτηρίζουν τέτοιες συμβάσεις ως εμπιστευτικές για εθνική ασφάλεια ή άλλους λόγους. Αυτό επιδεινώνεται από το γεγονός ότι τα τρέχοντα διεθνή πρότυπα και κατευθυντήριες γραμμές που σχετίζονται με το χρέος παρέχουν περιορισμένη καθοδήγηση σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης ζητημάτων εμπιστευτικότητας. «Συνιστούμε ο νόμος να ορίζει αυστηρά τις εξαιρέσεις από τη γνωστοποίηση και το πεδίο εφαρμογής των συμφωνιών εμπιστευτικότητας. Η νομοθετική εποπτεία και άλλοι μηχανισμοί διασφάλισης, όπως διοικητικά ή δικαστικά ένδικα μέσα, θα πρέπει επίσης να διευκρινίζονται στις ισχύουσες νομικές διατάξεις».
Η αποκάλυψη του δημόσιου χρέους μπορεί επίσης να παρεμποδιστεί όταν υπάρχει αναποτελεσματική διακυβέρνηση από νομοθετικά σώματα και ανώτατα ελεγκτικά ιδρύματα (εθνικά κρατικά ελεγκτικά ιδρύματα), τα οποία είναι όλα σημαντικοί εγγυητές της λογοδοσίας. Τα νομοθετικά όργανα πρέπει να μπορούν να παρακολουθούν και να ελέγχουν το δημόσιο χρέος για λογαριασμό του λαού και πρέπει να διαθέτουν προσωπικό ικανό να διαβάζει και να κατανοεί εξαιρετικά τεχνικές εκθέσεις, υπογραμμίζει το ΔΝΤ.
Τέλος, πολλά νομοθετικά σώματα διαθέτουν ένα σύστημα επιτροπών -όπως οι επιτροπές για τον προϋπολογισμό και τους δημόσιους λογαριασμούς- το οποίο επιτρέπει την εξειδίκευση μεταξύ των νομοθετών. «Συνιστούμε επίσης οι νόμοι να παρέχουν στα ανώτατα ελεγκτικά ιδρύματα την εξουσία και τις απαραίτητες εξουσίες για την παρακολούθηση και τον έλεγχο των πράξεων του δημόσιου χρέους και του χρέους».
www.bankingnews.gr
«Αν και αυτές οι άγνωστες υποχρεώσεις δεν είναι μεγάλες σε σύγκριση με το παγκόσμιο δημόσιο χρέος, αποτελούν αυξανόμενη απειλή για χώρες χαμηλού εισοδήματος, που έχουν ήδη υψηλό χρέος με ετήσιες ανάγκες αναχρηματοδότησης που έχουν τριπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια. Το πρόβλημα είναι ακόμη πιο πιεστικό εν μέσω υψηλότερων επιτοκίων και ασθενέστερης οικονομικής ανάπτυξης. Η λογοδοσία, επίσης, κινδυνεύει χωρίς ακριβείς πληροφορίες σχετικά με την έκταση του δανεισμού, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο διαφθοράς», υπογραμμίζουν οι οικονομολόγοι του ΔΝΤ, ενώ συμπληρώνουν πως αυτές οι δυνητικά τρομερές συνέπειες μπορούν να αποφευχθούν με την ενίσχυση των εθνικών νομικών πλαισίων.
Διαπιστώνεται ότι λιγότερες από τις μισές χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα, διαθέτουν νόμους που απαιτούν διαχείριση χρέους και δημοσιονομικές εκθέσεις, ενώ λιγότερο από το ένα τέταρτο απαιτούν αποκάλυψη πληροφοριών σε επίπεδο δανείου -βασικά νομικά χαρακτηριστικά για τη διευκόλυνση της διαφάνειας. Εντοπίζονται επίσης τέσσερις αξιοσημείωτες ευπάθειες στην εσωτερική νομοθεσία που επιτρέπουν την απόκρυψη του χρέους: στενός ορισμός του δημόσιου χρέους, ανεπαρκείς νομικές απαιτήσεις για αποκάλυψη, ρήτρες εμπιστευτικότητας στις συμβάσεις δημοσίου χρέους και αναποτελεσματική εποπτεία.
Σε πολλές χώρες, ένας στενός ορισμός του δημόσιου χρέους, σε έναν ή σε πολλούς νόμους, επιτρέπει σε ορισμένες μορφές κρατικού χρέους να διαφεύγουν της εποπτείας. «Συνιστούμε ο ορισμός του δημόσιου χρέους να είναι ευρύς και περιεκτικός, πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να περιλαμβάνει ληξιπρόθεσμες οφειλές, παράγωγα και ανταλλαγές, πιστώσεις προμηθευτών και παραδοχές εγγυήσεων, καθώς και δάνεια και τίτλους. Ο ορισμός θα πρέπει επίσης να καλύπτει επιπλέον δημοσιονομικά κονδύλια, δημόσια ταμεία (συνταξιοδοτικά ταμεία, για παράδειγμα) και ταμεία ειδικού σκοπού».
Δεύτερον, σε όλο τον κόσμο, οι νομικές απαιτήσεις για τη γνωστοποίηση χρέους είναι ανεπαρκείς. Μια ισχυρή νομική βάση είναι ζωτικής σημασίας για να σηματοδοτήσει ότι υπάρχει σαφής απαίτηση να αναφέρονται τα στοιχεία για το χρέος με τρόπο που να είναι έγκαιρος και συναφής για την ανάλυση πολιτικής, τη διαφάνεια και τη λογοδοσία.
Το απόρρητο στις συμβάσεις δημοσίου χρέους παρεμποδίζει άμεσα τη διαφάνεια. Σε όλο τον κόσμο, ελάχιστοι νόμοι ρυθμίζουν (και περιορίζουν) το απόρρητο του δημόσιου χρέους, το οποίο παρέχει στους διαμορφωτές πολιτικής ευρεία διακριτική ευχέρεια να χαρακτηρίζουν τέτοιες συμβάσεις ως εμπιστευτικές για εθνική ασφάλεια ή άλλους λόγους. Αυτό επιδεινώνεται από το γεγονός ότι τα τρέχοντα διεθνή πρότυπα και κατευθυντήριες γραμμές που σχετίζονται με το χρέος παρέχουν περιορισμένη καθοδήγηση σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης ζητημάτων εμπιστευτικότητας. «Συνιστούμε ο νόμος να ορίζει αυστηρά τις εξαιρέσεις από τη γνωστοποίηση και το πεδίο εφαρμογής των συμφωνιών εμπιστευτικότητας. Η νομοθετική εποπτεία και άλλοι μηχανισμοί διασφάλισης, όπως διοικητικά ή δικαστικά ένδικα μέσα, θα πρέπει επίσης να διευκρινίζονται στις ισχύουσες νομικές διατάξεις».
Η αποκάλυψη του δημόσιου χρέους μπορεί επίσης να παρεμποδιστεί όταν υπάρχει αναποτελεσματική διακυβέρνηση από νομοθετικά σώματα και ανώτατα ελεγκτικά ιδρύματα (εθνικά κρατικά ελεγκτικά ιδρύματα), τα οποία είναι όλα σημαντικοί εγγυητές της λογοδοσίας. Τα νομοθετικά όργανα πρέπει να μπορούν να παρακολουθούν και να ελέγχουν το δημόσιο χρέος για λογαριασμό του λαού και πρέπει να διαθέτουν προσωπικό ικανό να διαβάζει και να κατανοεί εξαιρετικά τεχνικές εκθέσεις, υπογραμμίζει το ΔΝΤ.
Τέλος, πολλά νομοθετικά σώματα διαθέτουν ένα σύστημα επιτροπών -όπως οι επιτροπές για τον προϋπολογισμό και τους δημόσιους λογαριασμούς- το οποίο επιτρέπει την εξειδίκευση μεταξύ των νομοθετών. «Συνιστούμε επίσης οι νόμοι να παρέχουν στα ανώτατα ελεγκτικά ιδρύματα την εξουσία και τις απαραίτητες εξουσίες για την παρακολούθηση και τον έλεγχο των πράξεων του δημόσιου χρέους και του χρέους».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών