Τελευταία Νέα
Αναλύσεις – Εκθέσεις

«Μαύροι κύκνοι» απειλούν τις αγορές – Η επόμενη δεκαετία για τους επενδυτές θα μοιάζει με κολύμπι σε χείμαρρο

«Μαύροι κύκνοι» απειλούν τις αγορές – Η επόμενη δεκαετία για τους επενδυτές θα μοιάζει με κολύμπι σε χείμαρρο
Η παγκοσμιοποίηση δεν έχει πεθάνει, αλλά ξεθωριάζει…
Με ράφτινγκ σε ορμητικά νερά ή με κολύμπι σε χείμαρρο θα μοιάζει η επόμενη δεκαετία για επενδυτές, καταναλωτές και φορολογουμένους.
Οι γεωπολιτικοί/οικονομικοί κίνδυνοι πολλαπλασιάζονται και γίνονται πιο δύσκολο να προβλεφθούν ή να αντισταθμιστούν για έναν πολύ βασικό λόγο: η εποχή της παγκόσμιας ολοκλήρωσης έχει τελειώσει – την έχει διαδεχθεί η εποχή της παγκόσμιας αποσύνθεσης και διχόνοιας.
Σύμφωνα με τον ιστορικό Peter Turchin, όταν όλοι βρίσκουν λόγους να συνεργαστούν, το αποτέλεσμα είναι μια εποχή συμφωνίας. όταν όλοι βρίσκουν λόγους να μη συνεργάζονται, το αποτέλεσμα είναι μια εποχή διχόνοιας.
Κάτω από τον χαοτικό στροβιλισμό της πολύπλοκης δυναμικής και του κινδύνου, αναδύονται δύο βασικοί παράγοντες: η αποπαγκοσμιοποίηση και η αποχρηματοδότηση.
Η 30χρονη εποχή της αυξανόμενης παγκοσμιοποίησης έχει αντιστραφεί, μειώνοντας την επιρροή των αγορών και αυξάνοντας την επιρροή της εθνικής ασφάλειας.
Και ενώ η εποχή της παγκοσμιοποίησης οδήγησε σε εμπορικές συμφωνίες που εξυπηρετούσαν τα βασικά συμφέροντα κάθε συμμετέχοντος, η εποχή της αποπαγκοσμιοποίησης θα χαρακτηρίζεται από κατακερματισμό και σύναψη συμφωνιών μεταξύ εθνών - εκτός των παραδοσιακών συμμαχιών και ιδεολογικών στρατοπέδων.
Στη νεοφιλελεύθερη κοσμοθεωρία, οι αγορές είναι λύσεις σε σχεδόν κάθε πρόβλημα: ανοίξτε τις αγορές, αφήστε τις τιμές να αυτορρυθμιστούν και τις καινοτομίες να λύσουν όλα τα προβλήματα.
Αυτό το κατασκεύασμα είναι ιδεολογικά ελκυστικό, αλλά στον πραγματικό κόσμο οι αγορές δημιούργησαν εξαιρετικά επικίνδυνες εξαρτήσεις σε ό,τι αφορά τις εφοδιαστικές αλυσίδες από αναξιόπιστες υπεράκτιες πηγές:
Ναι, αυτές οι εξαρτήσεις ήταν αποτελεσματικές και κερδοφόρες, αλλά όταν τα πράγματα καταρρέουν, προκαλείται ένα άνευ προηγουμένου ντόμινο, πέρα από αυτό που «αγορά» αναμενόταν ή θα μπορούσε να αντισταθμίσει.

Χρηματιστικοποίηση

Η 50χρονη εποχή της αυξανόμενης χρηματιστικοποίησης έχει επίσης αντιστραφεί.
Με λίγα λόγια, η χρηματιστικοποίηση βελτιστοποίησε το κεφάλαιο σε βάρος των εργαζομένων/μισθωτών, καθώς επίσης και την κερδοσκοπία, μέσω της τεράστιας επέκτασης της πίστωσης και της μόχλευσης, επιτρέποντας στη χρηματοδότηση να εμπορευματοποιήσει σχεδόν τα πάντα στην παγκόσμια οικονομία: εργασία, κεφάλαιο, αγαθά, υπηρεσίες, ακόμη και τον κίνδυνο.
Αλλά ο εμπορευματοποιημένος κίνδυνος που μπορεί να αντισταθμιστεί περιλαμβάνει μόνο τους κινδύνους που είναι ορατοί και γνωστοί.
Όταν τα άκρα γίνονται πιο ακραία, η πιθανότητα διαφυγής από το τακτοποιημένα περιφραγμένο μαντρί του αντισταθμισμένου κινδύνου αυξάνεται με τρόπους που δεν μπορούν να ποσοτικοποιηθούν και να αντισταθμιστούν.
Όπως εικάζεται, πολλοί παρατηρητές εστιάζουν στους κινδύνους που προκύπτουν από χρηματοπιστωτικές κρίσεις, για παράδειγμα μια κρίση στην αγορά σκιωδών παραγώγων (η οποία αγορά ανέρχεται σε πολλά τρισεκατομμύρια δολάρια και θα μπορούσε να καταρρεύσει όταν οι κάτοχοι συμβάσεων παραγώγων με απαιτήσεις από υποκείμενες εξασφαλίσεις αρχίζουν να δεσμεύουν τα εξασφαλισμένα περιουσιακά στοιχεία που είναι ενσωματωμένα στην αλυσίδα παραγώγων).
Να σημειωθεί πως παράγωγα (όπως CLOs και CDOs, καθώς και πολλά ακόμη πιο εξωτικά παρασκευάσματα) μπορεί να περιλαμβάνουν αξιώσεις για υποκείμενες εξασφαλίσεις περιουσιακών στοιχείων που βασίζονται σε χρέη για εξαγορές σπιτιών ή οχημάτων.

Κίνδυνος

Ο κίνδυνος που λίγοι φαίνεται να συζητούν δεν είναι η ίδια η κατάσχεση, αλλά η πολιτική καταιγίδα που θα άναβε κάθε τέτοια κατάσχεση.
Το κοινό έχει ανεχτεί πολλές φορές στο παρελθίν μια βρώμικη μάζα αυτοεξυπηρετούμενων διασώσεων υπό την απειλή πως «αν δεν το κάνουμε αυτό, ολόκληρο το σύστημα θα καταρρεύσει» τα τελευταία 15 χρόνια, αλλά η υπομονή μπορεί να εξαντλείται πιο γρήγορα από όσο φαντάζονται οι πολιτικές ελίτ.
Η ιστορία υποδηλώνει ότι οι κοινωνικές επαναστάσεις συχνά ξεκινούν αυθόρμητα από κάποιο φαινομενικά ασήμαντο γεγονός: το διεφθαρμένο σύστημα που έχει στηθεί για να διοχετεύει ασύμμετρες ανταμοιβές στους λίγους σε βάρος των πολλών τελικά θα πάρει φωτιά και γρήγορα θα γίνει πυρκαγιά.
Παρότι πολλοί σχολιαστές σημειώνουν ότι η Κίνα συνεχίζει να μειώνει τις διακρατήσεις της σε ομόλογα των ΗΠΑ (UST) και τη γενική τάση της αποδολαριοποίησης, δηλαδή την εκφόρτωση ομολόγων και την αναζήτηση μηχανισμών πληρωμής που δεν περιλαμβάνουν το δολάριο (USD), λίγοι φαίνεται να αναλογίζονται τους κινδύνους που μπορεί να προκύπτουν σε άλλες συναλλαγματικές ροές, για παράδειγματο κεφάλαιο που περιστρέφεται γύρω από την παγκόσμια οικονομία ως Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ) - χρήματα που ρέουν σε μια οικονομία ως επενδύσεις σε περιουσιακά στοιχεία όπως η μεταποίηση, η εξόρυξη, η στέγαση, ο τουρισμός κ.λπ.
Ακριβώς όπως το κεφάλαιο που εισρέει ή εξέρχεται από κρατικά ομόλογα αντανακλά τα συμφέροντα κάθε συμμετέχοντος έθνους, το ίδιο συμβαίνει και με τις ροές επενδύσεων από ΑΞΕ και τις πωλήσεις και αγορές Στρατηγικά Σημαντικών Εμπορευμάτων.

Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε αυτόν τον τεράστιο ανασχηματισμό των παγκόσμιων ροών κεφαλαίων ως άμεση συνέπεια δύο παραγόντων:
1. Η άνοδος της εθνικής ασφάλειας έναντι των κινήτρων της αγοράς (δηλαδή, κέρδη, μερκαντιλιστικές εξαγωγές κ.λπ.)
2. Ο κατακερματισμός των ευρύτερων εμπορικών συμφωνιών υπέρ ειδικών συμφωνιών με εμπορικούς εταίρους που περιλαμβάνουν όχι μόνο δασμούς, αλλά και πρόσβαση σε Στρατηγικά Σημαντικά Εμπορεύματα και ροές επενδυτικών κεφαλαίων.

Με άλλα λόγια, το εμπόριο δεν αφορά πλέον το άνοιγμα νέων αγορών για μερκαντιλιστικές εξαγωγές και τη στάθμευση του πλεονάσματος δολαρίων σε ομόλογα, αλλά και την εξασφάλιση βασικών εμπορευμάτων και ροών κεφαλαίων με αντάλλαγμα πρόσβαση σε αλυσίδες εφοδιασμού και χρηματοπιστωτικές αγορές.
Η μερκαντιλιστική εποχή έχει τελειώσει: το λεγόμενο ελεύθερο εμπόριο (δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα) που δημιούργησε κρίσιμες εξαρτήσεις οι οποίες σχετίζονται με την εθνική ασφάλεια από τους εχθρούς είναι τώρα κάτι που πρέπει να αποφευχθεί και να αντιστραφεί με κάθε κόστος.
Τα μερκαντιλιστικά έθνη, που εξαρτώνται από την αύξηση των εξαγωγών ως πηγή της οικονομικής τους ανάπτυξης, θα βρουν τις αγορές πιο περιορισμένες, καθώς η μετεγκατάσταση και η παγκοσμιοποίηση γίνονται προτεραιότητες.
(Αυτό περιλαμβάνει την Κίνα, τη Γερμανία, την Ιαπωνία και άλλες οικονομίες που εξαρτώνται από τις εξαγωγές.)
Μπορούμε να προβλέψουμε συμφωνίες που περιλαμβάνουν πρόσβαση σε εμπορεύματα, εγγυήσεις για την αγορά κρατικών ομολόγων, άνοιγμα προηγουμένως κλειστών τομέων μερκαντιλιστικών οικονομιών και πρόσβαση σε άμεσες επενδύσεις, όχι μόνο εμπόριο και δασμούς.
Με άλλα λόγια, ο κατακερματισμός του παγκόσμιου εμπορίου ανοίγει την πόρτα σε συμφωνίες που γίνονται με μεσολάβηση μεμονωμένων εθνών, προσαρμοσμένες στα δικά τους συμφέροντα, οι οποίες καλύπτουν όχι μόνο συμφέροντα στο εμπόριο καθεαυτό, αλλά και στην εξασφάλιση εμπορευμάτων, βασικών ειδών και ροών κεφαλαίων.
Η παγκοσμιοποίηση δεν έχει πεθάνει, αλλά ξεθωριάζει.
Ο κίνδυνος αυξάνεται επίσης όταν οι καθιερωμένες διαδικασίες καταρρέουν καθώς πολλαπλές κρίσεις εμφανίζονται και αλληλοενισχύονται - αυτό που είναι γνωστό ως πολυκρίση.
Όταν οι καθιερωμένοι μηχανισμοί δεν επιλύουν πλέον κρίσεις ή συγκρούσεις, τότε οι ηγέτες, φυσικά, θα μπουν στον πειρασμό να δοκιμάσουν όλο και πιο ακραία μέτρα για να ανακτήσουν τον έλεγχο (ή την ψευδαίσθηση του ελέγχου).
Κάθε ηγέτης είναι επιρρεπής σε λανθασμένους υπολογισμούς, αλλά αυταρχικά καθεστώτα με ιδιαίτερα συγκεντρωμένους κόμβους λήψης αποφάσεων είναι πιο επιρρεπή στη λήψη καταστροφικά κακών αποφάσεων επειδή έχουν καταστείλει τη διαφωνία και την ανοιχτή συζήτηση ως απειλές για τον πολιτικό και αφηγηματικό έλεγχο του καθεστώτος.
Η παγκόσμια τάση προς τον αυταρχισμό συγκεντρώνει τη λήψη αποφάσεων στα χέρια των λίγων, αυξάνοντας τους κινδύνους μοιραία λανθασμένων εκτιμήσεων ή εσφαλμένων υπολογισμών.
Πού μας οδηγεί η αξιολόγηση κινδύνου; Ίσως η πιο κατάλληλη μεταφορά για να περιγράψει κανείς την επόμενη δεκαετία είναι ότι οι επενδυτές, οι καταναλωτές και οι φορολογούμενοι θα κάνουν ράφτινγκ σε ορμητικά νερά με όλο και πιο σύντομες εκτάσεις ηρεμίας.

www.bankingnews.gr

Ρoή Ειδήσεων

Σχόλια αναγνωστών

Δείτε επίσης