Εντός του 2024 θα ψηφίζουν πάνω από 1,2 δισ. πολίτες παγκοσμίως συνολικά – οπότε το φαινόμενο αναμένεται να έχει συνέχεια καθώς η αποτυχία των πολιτικών ελίτ είναι τεράστια
Η νίκη του Donald Trump επί της Kamala Harris και των Δημοκρατικών στις εκλογές της 5ης Νοεμβρίου αντιπροσωπεύει μέρος ενός ευρύτερου φαινομένου: Οι περισσότερες κυβερνήσεις στις αναπτυγμένες οικονομίες σαρώθηκαν από την οργή των πολιτών για τις αυξημένες τιμές.
Και αυτό παρότι τα συστημικά ΜΜΕ και οι πολιτικές ελίτ έλεγαν ότι ο πληθωρισμός έχει… νικηθεί και όλα επιστρέφουν στην κανονικότητα - οι οπολίτες γνωρίζουν πολύ καλά τη δική του καθημερινότητα και δεν θα... καταπίνουν εσαεί την όποια προπαγάνδα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι εντός του 2024 θα ψηφίζουν πάνω από 1,2 δισ. πολίτες παγκοσμίως συνολικά – οπότε το φαινόμενο αναμένεται να έχει συνέχεια.
Το ινστιτουτο οικονομικών ερευνών Marketplace εξέτασε τις προηγμένες οικονομίες που είχαν εκλογές από το 2022, όταν ο πληθωρισμός κορυφώθηκε σε πολλές χώρες.
Οι υφιστάμενες κυβερνητικές συμμαχίες, κόμματα ή συνασπισμοί σε περισσότερο από το 70% των χωρών έχασαν την προεδρία ή την πρωθυπουργία στη χρονική περίοδο αυτή.
Λιγότερο από το 30% των κυβερνήσεων που ασκούσαν εξουσία διατήρησαν την πλειοψηφία και παρέμειναν στην εξουσία.
Τόσο οι αριστεροί όσο και οι δεξιοί κυβερνώντες έχασαν την εξουσία τους τα τελευταία δύο χρόνια μετεξύ άλλων στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, την Ιταλία, τη Βραζιλία, το Βέλγιο, τη Νότια Κορέα, την Αυστραλία, την Ινδονησία, την Ολλανδία, την Πολωνία, τη Σουηδία και την Αργεντινή.
Μόνο στην Ιαπωνία, την Ινδία, το Μεξικό, την Ισπανία και την Ταϊβάν κατάφεραν να διατηρήσουν την εξουσία κατά τη διάρκεια αυτού του χρονικού ορίζοντα.
Εξετάστηκαν οι 25 χώρες με το υψηλότερο ΑΕΠ, στη συνέχεια εξαιρέθηκαν χώρες όπου επικρατούν ειδικές συνθήκες, όπως η Ρωσία και η Τουρκία και η Ελβετία.
Εξετάστηκε εάν οι κυβερνήσεις διατήρησαν τον έλεγχο της θέσης του επικεφαλής της κυβέρνησης, είτε αυτός είναι ο πρόεδρος είτε ο πρωθυπουργός.
Στην Ιταλία, επί περαδείγματι, η κυβέρνηση ενότητας κατέρρευσε το 2022 και ο πρωθυπουργός –ανεξάρτητος – παραιτήθηκε.
Αυτά τα γεγονότα οδήγησαν σε πρόωρες εκλογές.
Το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης της προηγούμενης κυβέρνησης ενότητας ανέλαβε τον έλεγχο της πρωθυπουργίας, οπότε το υπολογίστηκε ως απώλεια της εξουσίας
Και σε άλλες χώρες χώρες με επερχόμενες εκλογές αντιμετωπίζουν αβέβαιο μέλλον.
Πριν από τις γενικές εκλογές του Καναδά το 2025, το Φιλελεύθερο Κόμμα του πρωθυπουργού Justin Trudeau βρίσκεται πίσω από το Συντηρητικό Κόμμα στις δημοσκοπήσεις.
Και η Γερμανία θα έχει πρόωρες εκλογές στις αρχές του επόμενου έτους μετά την κατάρρευση του κυβερνητικού συνασπισμού τον Νοέμβριο ενώ στην Ελλάδα το κυβερνών κόμμα με το 28,3% έχασε πάνω απο 11 μονάδες απο την εκλογική του βάση.
Σύμφωνα με τους Financial Times για πρώτη φορά, ΚΑΘΕ κυβερνών κόμμα σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες έχασε μερίδιο ψήφου σε εκλογές.
Ο πληθωρισμός είναι καταλύτης των πολιτικών εξελίξεων
Ο πληθωρισμός υπήρξε βασικός μοχλός της αρνητικής αντίδρασης των ψηφοφόρων.
Οι τιμές των τροφίμων, των καυσίμων, της στέγασης και άλλων βασικών ειδών απογειώθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, καθώς οι κυβερνήσεις προχώρησαν σε τεράστιες δημοσιονομικές δαπάνες και τα lockdown κατέστρεψαν τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού.
Στις ΗΠΑ, ο πληθωρισμός έφτασε σε υψηλό 40 ετών άνω του 9% στις αρχές του 2022 και ήταν ακόμα πάνω από τον στόχο του 2% της Federal Reserve τον Σεπτέμβριο.
«Η νίκη του Trump είναι το πιο ισχυρό παράδειγμα φέτος ενός πολιτικού και οικονομικού περιβάλλοντος που οδήγησε σε πτώση πολλών κυβερνήσεων σε όλο τον κόσμο και ανέδειξε το γεγονός ότι ο πληθωρισμός είναι πολιτικός καταλύτης», δήλωσε η Tina Fordham, ανεξάρτητη στρατηγική και σύμβουλος
Βασική συνέπεια του πληθωρισμού ήταν οι κεντρικές τράπεζες προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις αυξημένες τιμές, να αυξάνουν τα επιτόκια για να περιορίσουν τις καταναλωτικές δαπάνες, την υπερθέρμανση στην απασχόληση, με αποτέλεσμα το «φρενάρισμα| της οικονομικής δραστηριότητας.
Η Fed αύξησε το επιτόκιο αναφοράς της από σχεδόν μηδέν στο 5% σε λιγότερους από 18 μήνες, αυξάνοντας τις μηνιαίες πληρωμές για πιστωτικές τους κάρτες, τα δάνεια αυτοκινήτων και τα στεγαστικά δάνειά τους.
Η κεντρική τράπεζα έκανε την πρώτη της περικοπή αυτόν τον Σεπτέμβριο και μείωσε για δεύτερη φορά τον Νοέμβριο, σε γενικές γραμμές σε κοινή γραμμή με την Τράπεζα της Αγγλίας και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Οι αυξανόμενες τιμές και τα υψηλότερα επιτόκια έχουν προκαλέσει οργή στα νοικοκυριά στις ΗΠΑ και σε πολλές άλλες χώρες.
Οι ψηφοφόροι φαίνεται να αντιδρούν στο επαχθές κόστος διαβίωσης και πρόθυμοι να εκδιώξουν τους ηγέτες στους οποίους αποδίδουν την ευθύνη για αυτή την κατάσταση.
Άλλα ζητήματα, όπως η παράνομη μετανάστευση και οι πόλεμοι σε Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, έχουν επίσης οδηγήσει τους ψηφοφόρους να εκφραστούν υπέρ της πολιτικής αλλαγής.
Απαιτώντας πολιτική αλλαγή
Στις ΗΠΑ, αυτές οι ανησυχίες είναι τόσο ισχυρές που έχουν υπερβεί την οικονομική πραγματικότητα της ανθεκτικής ανάπτυξης, της ιστορικά χαμηλής ανεργίας, της μείωσης του πληθωρισμού, της πτώσης των επιτοκίων και των ρεκόρ στα κέρδη των μετοχών στα χρηματιστήρια.
Σε ένα exit poll του CNN, το 72% των Αμερικανών δήλωσε ότι δεν ήταν ικανοποιημένος με την κατεύθυνση της χώρας στην οικονομική σφαίρα.
Ο Louis Perron, πολιτικός σύμβουλος συγγραφέας του «Beat the Incumbent: Proven Strategies and Tactics to Win Elections», δήλωσε σε ένα σημείωμα αυτή την εβδομάδα ότι οι εκλογές είναι «πρώτιστα ένα δημοψήφισμα για την κυβέρνηση».
Στην περίπτωση της Harris επισήμανε ότι «θα χρειαζόταν πιθανότατα ένα θαύμα για να ξεπεραστούν οι συνθήκες σε σχέση με τον πληθωρισμό και τη μετανάστευση».
Οι άνθρωποι «δεν μπορούν να πληρώσουν για τα παντοπωλεία με τη… Δημοκρατία ή τα αναπαραγωγικά δικαιώματα», πρόσθεσε.
«Αν η διάθεση του εκλογικού σώματος είναι τόσο αρνητικά, τότε ο κόσμος θέλει απλώς να σταματήσει την αιμορραγία».
Ομοίως, ο Jim Reid της Deutsche Bank έγραψε ότι οι ψηφοφόροι είναι απογοητευμένοι από το πόσο αργά βελτιώνεται η ζωή τους εν μέσω βραδείας οικονομικής ανάπτυξης.
Επισήμανε ότι δεν «αγοράζουν» ότι οι κυβερνήσεις μπορούν να αντιμετωπίσουν τη μετανάστευση, ορισμένες κατεστημένες κυβερνήσεις είχαν σκάνδαλα και οι ψηφοφόροι έχουν γίνει «πολύ πιο πρόθυμοι να μεταστρέψουν την ψήφο τους από τη μία κάλπη στην άλλη».
Ο πολιτικός επιστήμονας Michael Miller δήλωσε ότι πιστεύει ότι ο πληθωρισμός είναι η πιο εύλογη θεωρία αυτή τη στιγμή που εξηγεί το κύμα κατά των κυβερνήσεων που συμβαίνει σε όλο τον κόσμο.
«Οι άνθρωποι δεν συμπαθούν τον πληθωρισμό και πολύ συχνά ψηφίζουν κατά των κυβερνήσεων όταν συμβαίνει», δήλωσε ο Miller, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο George Washington.
Ανάλογα με τη χώρα, μερικά από τα άλλα ζητήματα που μπορεί να τροφοδοτούν αυτές τις απώλειες περιλαμβάνουν ανησυχίες για την κλιματική αλλαγή, τον τρόπο με τον οποίο οι κυβερνήσεις διαχειρίστηκαν την πανδημία COVID-19 και το μεταναστευτικό μετανάστευση.
Στην Ευρώπη, οι ακροδεξιοί πολιτικοί πυροδοτούν φόβους για τη μετανάστευση και υπόσχονται να την περιορίσουν, δήλωσε ο Alan Cafruny, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Hamilton College.
Οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν σημαντικά μετά την πανδημία σε δεκάδες προηγμένες οικονομίες - σύμφωνα με ανάλυση της Pew Research το 2022 σε 44 χώρες.
Σχεδόν σε όλες αυτές τις χώρες, ο μέσος ετήσιος ρυθμός πληθωρισμού είχε διπλασιαστεί από το πρώτο τρίμηνο του 2020 έως το πρώτο τρίμηνο του 2022.
Σε περίπου το ένα τρίτο αυτών των χωρών, το ποσοστό υπερτετραπλασιάστηκε.
Η πλειονότητα των ενηλίκων σε περίπου 36 χώρες αξιολογεί αρνητικά την κατάσταση της οικονομίας, σύμφωνα με έρευνα του Pew Research Center το 2024.
Η στροφή εναντίον των κυβερνήσεων που βλέπουμε είναι ασυνήθιστη, αφού συνήθως διαθέτουν πλεονέκτημα, είπε ο Miller.
Στις ΗΠΑ, συγκεκριμένα, ο πληθωρισμός έπαιξε σχεδόν σίγουρα κάποιο ρόλο, είπε ο Miller.
Οι έρευνες δείχνουν ότι η οικονομία τέθηκε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των Αμερικανών ψηφοφόρων (αν και οι ειδικοί και η πολιτική τάξη προβάλλουν διάφορους άλλους λόγους που μπορεί να εξηγήσουν την ήττα της Harris).
Ο πληθωρισμός έφτασε στο 9,1% σε ετήσια βάση στο αποκορύφωμά του - το υψηλότερο επίπεδο της Αμερικής από το 1981.
Τώρα μειώθηκε στο 2,4%, το χαμηλότερο επίπεδο εδώ και τρία χρόνια, αλλά ο Miller επισήμανε ότι οι άνθρωποι εξακολουθούν να θεωρούν τις τιμές πολύ υψηλές (παρόλο που οι πρόεδροι έχουν περιορισμένη ισχύ να επηρεάζουν τις τιμές.)
Ορισμένα παραδείγματα πολιτικών ανατροπών.
Μεγάλη Βρετανία
Το Εργατικό Κόμμα κέρδισε τους Συντηρητικούς σε μια συντριπτική νίκη νωρίτερα φέτος και κέρδισε την εξουσία για πρώτη φορά μετά από 14 χρόνια.
Ο Keir Starmer είναι πλέον πρωθυπουργός, διαδεχόμενος τον Rishi Sunak.
Το Συντηρητικό Κόμμα αντιμετώπισε σφοδρές αντιδράσεις για τη συμμετοχή του σε πολλά σκάνδαλα, τις καταρρέουσες δημόσιες υπηρεσίες, το υψηλό κόστος ζωής της Βρετανίας και τις αμφιλεγόμενες πολιτικές απέλασης.
Η κυβέρνηση του Sunak είχε πρωθήσει πολιτική να εμποδίσει τους μετανάστες να εισέλθουν στο Ηνωμένο Βασίλειο, απελαύνοντάς τους στη Ρουάντα.
Αυτή η πολιτική στοίχισε στο Ηνωμένο Βασίλειο 900 εκατομμύρια δολάρια, παρόλο που κανείς δεν απελάθηκε και λιγότεροι από μια χούφτα άνθρωποι πήγαν εθελοντικά.
Βραζιλία
Ο αριστερός πρόεδρος Luiz Inácio Lula da Silva κέρδισε τον δεξιό πρόεδρο Jair Bolsonaro το 2022.
O Lula ήταν πρόεδρος από το 2003 έως το 2011.
Η ήττα του Bolsonaro μπορεί να συνδεθεί με διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο διαχειρίστηκε τον COVID- 19 πανδημία, η οποία είχε σκοτώσει σχεδόν 700.000 ανθρώπους στη Βραζιλία μέχρι τη στιγμή των εκλογών, την αυξανόμενη φτώχεια και τον πληθωρισμό αλλά και «επιθετική και αντιδημοκρατική ρητορική», σύμφωνα με δημοσιεύματα εκείνης της εποχής.
Αυστραλία
Στην Αυστραλία, ο πρωθυπουργός Scott Morrison του συντηρητικού Φιλελεύθερου Κόμματος κατάψηφίστηκε το 2022 και ο ηγέτης του κεντροαριστερού Εργατικού Κόμματος Anthony Albanese ανέλαβε πρωθυπουργός.
Οι ψηφοφόροι στράφηκαν προς το Εργατικό Κόμμα λόγω ανησυχιών για το κόστος ζωής, συμπεριλαμβανομένης της στέγασης, και την κλιματική κρίση, ανέφερε ο Guardian.
Λόγω των ανησυχιών για την κλιματική αλλαγή, ορισμένοι ψηφοφόροι απέφευγαν τόσο τα Εργατικά όσο και τα Φιλελεύθερα κόμματα και υποστήριξαν υποψηφίους επικεντρώθηκαν στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Γαλλία
Νωρίτερα to 2024, ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron προκήρυξε πρόωρες εκλογές για την κάτω βουλή του γαλλικού κοινοβουλίου, αφού το ακροδεξιός «Εθνικός Συναγερμός» νίκησε το κεντροδεξιό κόμμα του στις ευρωπαϊκές κοινοβουλευτικές εκλογές.
Η απογοήτευση των ψηφοφόρων έχουν αυξηθεί λόγω της αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, της μετανάστευσης και του κόστους ζωής.
Ένας αριστερός συνασπισμός κατέληξε να κερδίσει τις εκλογές έναντι της ακροδεξιάς, ενώ η κεντρώα συμμαχία του Macron κατέλαβε τη δεύτερη θέση.
Ο πρωθυπουργός Gabriel Attal ο οποίος ανήκε από το κόμμα του Macron, παραιτήθηκε.
Ο Michel Barnier του συντηρητικού κόμματος των Ρεπουμπλικανών είναι πλέον πρωθυπουργός.
Ο Macron επέλεξε τον Barnier για να «θεραπεύσει τις διαιρέσεις στη Γαλλία», αλλά η απόφαση έλαβε αντιδράσεις τόσο από την ακροδεξιά όσο και από την ακροαριστερά, όπως έχει επισημανθεί από τον γαλλικό τύπο – και είναι η προεδρία Macron είναι σε αποδρομή καθώς αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα για να περάσει από το κοινοβούλιο στο οποίο δεν έχει πλειοψηφία την αυστηρή δημοσιονομική πολιτική που ζητούν οι αγορές.
Ιταλία
Η κυβέρνηση εθνικής ενότητας του πρωθυπουργού Mario Draghi κατέρρευσε το 2022, οδηγώντας τον στην παραίτηση.
Οι ακροδεξιοί Αδελφοί της Ιταλίας, οι οποίοι ήταν η μείζων αντιπολίτευση στην κυβέρνηση Draghi, κέρδισαν πρόωρες εκλογές το 2022 μετά την κατάρρευση και εξασφάλισαν την πρωθυπουργία.
Η πρωθυπουργός Giorgia Meloni, η οποία διεύρυνε τη βάση της με αντιμεταναστευτική ρητορική, είναι τώρα επικεφαλής της «πιο δεξιάς κυβέρνησης από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου», όπως τη χαρακτηρίζει ο διεθνής τύπος.
Σουηδία
Το 2022, η πρωθυπουργός της Σουηδίας Magdalena Andersson των αριστερών Σοσιαλδημοκρατών παραιτήθηκε αφού ένα μπλοκ δεξιών κομμάτων κέρδισε την πλειοψηφία του κοινοβουλίου.
Πριν από τις εκλογές, οι καταναλωτές εξέφρασαν ανησυχίες για τη στασιμότητα της οικονομικής ανάπτυξης και την αύξηση των λογαριασμών για το ρεύμα και τη διατροφή και των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας.
Αργεντινή
Ο δεξιός πρόεδρος της Αργεντινής Javier Milei, ο οποίος θεωρείται οπαδός του Trump, κέρδισε την εκλογή του το 2023 έναντι του Sergio Massa, ενός υποψηφίου που προερχόταν από τον κυβερνών συνασπισμό και την κυβέρνηση του απερχόμενου προέδρου.
Η νίκη του Milei ήρθε καθώς ο ετήσιος πληθωρισμός της Αργεντινής έφτασε στο 140%, έναν από τους υψηλότερους στον κόσμο (μαζί με αυτόν της Τουρκίας).
www.bankingnews.gr
Και αυτό παρότι τα συστημικά ΜΜΕ και οι πολιτικές ελίτ έλεγαν ότι ο πληθωρισμός έχει… νικηθεί και όλα επιστρέφουν στην κανονικότητα - οι οπολίτες γνωρίζουν πολύ καλά τη δική του καθημερινότητα και δεν θα... καταπίνουν εσαεί την όποια προπαγάνδα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι εντός του 2024 θα ψηφίζουν πάνω από 1,2 δισ. πολίτες παγκοσμίως συνολικά – οπότε το φαινόμενο αναμένεται να έχει συνέχεια.
Το ινστιτουτο οικονομικών ερευνών Marketplace εξέτασε τις προηγμένες οικονομίες που είχαν εκλογές από το 2022, όταν ο πληθωρισμός κορυφώθηκε σε πολλές χώρες.
Οι υφιστάμενες κυβερνητικές συμμαχίες, κόμματα ή συνασπισμοί σε περισσότερο από το 70% των χωρών έχασαν την προεδρία ή την πρωθυπουργία στη χρονική περίοδο αυτή.
Λιγότερο από το 30% των κυβερνήσεων που ασκούσαν εξουσία διατήρησαν την πλειοψηφία και παρέμειναν στην εξουσία.
Τόσο οι αριστεροί όσο και οι δεξιοί κυβερνώντες έχασαν την εξουσία τους τα τελευταία δύο χρόνια μετεξύ άλλων στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, την Ιταλία, τη Βραζιλία, το Βέλγιο, τη Νότια Κορέα, την Αυστραλία, την Ινδονησία, την Ολλανδία, την Πολωνία, τη Σουηδία και την Αργεντινή.
Μόνο στην Ιαπωνία, την Ινδία, το Μεξικό, την Ισπανία και την Ταϊβάν κατάφεραν να διατηρήσουν την εξουσία κατά τη διάρκεια αυτού του χρονικού ορίζοντα.
Εξετάστηκαν οι 25 χώρες με το υψηλότερο ΑΕΠ, στη συνέχεια εξαιρέθηκαν χώρες όπου επικρατούν ειδικές συνθήκες, όπως η Ρωσία και η Τουρκία και η Ελβετία.
Εξετάστηκε εάν οι κυβερνήσεις διατήρησαν τον έλεγχο της θέσης του επικεφαλής της κυβέρνησης, είτε αυτός είναι ο πρόεδρος είτε ο πρωθυπουργός.
Στην Ιταλία, επί περαδείγματι, η κυβέρνηση ενότητας κατέρρευσε το 2022 και ο πρωθυπουργός –ανεξάρτητος – παραιτήθηκε.
Αυτά τα γεγονότα οδήγησαν σε πρόωρες εκλογές.
Το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης της προηγούμενης κυβέρνησης ενότητας ανέλαβε τον έλεγχο της πρωθυπουργίας, οπότε το υπολογίστηκε ως απώλεια της εξουσίας
Και σε άλλες χώρες χώρες με επερχόμενες εκλογές αντιμετωπίζουν αβέβαιο μέλλον.
Πριν από τις γενικές εκλογές του Καναδά το 2025, το Φιλελεύθερο Κόμμα του πρωθυπουργού Justin Trudeau βρίσκεται πίσω από το Συντηρητικό Κόμμα στις δημοσκοπήσεις.
Και η Γερμανία θα έχει πρόωρες εκλογές στις αρχές του επόμενου έτους μετά την κατάρρευση του κυβερνητικού συνασπισμού τον Νοέμβριο ενώ στην Ελλάδα το κυβερνών κόμμα με το 28,3% έχασε πάνω απο 11 μονάδες απο την εκλογική του βάση.
Σύμφωνα με τους Financial Times για πρώτη φορά, ΚΑΘΕ κυβερνών κόμμα σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες έχασε μερίδιο ψήφου σε εκλογές.
Ο πληθωρισμός είναι καταλύτης των πολιτικών εξελίξεων
Ο πληθωρισμός υπήρξε βασικός μοχλός της αρνητικής αντίδρασης των ψηφοφόρων.
Οι τιμές των τροφίμων, των καυσίμων, της στέγασης και άλλων βασικών ειδών απογειώθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, καθώς οι κυβερνήσεις προχώρησαν σε τεράστιες δημοσιονομικές δαπάνες και τα lockdown κατέστρεψαν τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού.
Στις ΗΠΑ, ο πληθωρισμός έφτασε σε υψηλό 40 ετών άνω του 9% στις αρχές του 2022 και ήταν ακόμα πάνω από τον στόχο του 2% της Federal Reserve τον Σεπτέμβριο.
«Η νίκη του Trump είναι το πιο ισχυρό παράδειγμα φέτος ενός πολιτικού και οικονομικού περιβάλλοντος που οδήγησε σε πτώση πολλών κυβερνήσεων σε όλο τον κόσμο και ανέδειξε το γεγονός ότι ο πληθωρισμός είναι πολιτικός καταλύτης», δήλωσε η Tina Fordham, ανεξάρτητη στρατηγική και σύμβουλος
Βασική συνέπεια του πληθωρισμού ήταν οι κεντρικές τράπεζες προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις αυξημένες τιμές, να αυξάνουν τα επιτόκια για να περιορίσουν τις καταναλωτικές δαπάνες, την υπερθέρμανση στην απασχόληση, με αποτέλεσμα το «φρενάρισμα| της οικονομικής δραστηριότητας.
Η Fed αύξησε το επιτόκιο αναφοράς της από σχεδόν μηδέν στο 5% σε λιγότερους από 18 μήνες, αυξάνοντας τις μηνιαίες πληρωμές για πιστωτικές τους κάρτες, τα δάνεια αυτοκινήτων και τα στεγαστικά δάνειά τους.
Η κεντρική τράπεζα έκανε την πρώτη της περικοπή αυτόν τον Σεπτέμβριο και μείωσε για δεύτερη φορά τον Νοέμβριο, σε γενικές γραμμές σε κοινή γραμμή με την Τράπεζα της Αγγλίας και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Οι αυξανόμενες τιμές και τα υψηλότερα επιτόκια έχουν προκαλέσει οργή στα νοικοκυριά στις ΗΠΑ και σε πολλές άλλες χώρες.
Οι ψηφοφόροι φαίνεται να αντιδρούν στο επαχθές κόστος διαβίωσης και πρόθυμοι να εκδιώξουν τους ηγέτες στους οποίους αποδίδουν την ευθύνη για αυτή την κατάσταση.
Άλλα ζητήματα, όπως η παράνομη μετανάστευση και οι πόλεμοι σε Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, έχουν επίσης οδηγήσει τους ψηφοφόρους να εκφραστούν υπέρ της πολιτικής αλλαγής.
Απαιτώντας πολιτική αλλαγή
Στις ΗΠΑ, αυτές οι ανησυχίες είναι τόσο ισχυρές που έχουν υπερβεί την οικονομική πραγματικότητα της ανθεκτικής ανάπτυξης, της ιστορικά χαμηλής ανεργίας, της μείωσης του πληθωρισμού, της πτώσης των επιτοκίων και των ρεκόρ στα κέρδη των μετοχών στα χρηματιστήρια.
Σε ένα exit poll του CNN, το 72% των Αμερικανών δήλωσε ότι δεν ήταν ικανοποιημένος με την κατεύθυνση της χώρας στην οικονομική σφαίρα.
Ο Louis Perron, πολιτικός σύμβουλος συγγραφέας του «Beat the Incumbent: Proven Strategies and Tactics to Win Elections», δήλωσε σε ένα σημείωμα αυτή την εβδομάδα ότι οι εκλογές είναι «πρώτιστα ένα δημοψήφισμα για την κυβέρνηση».
Στην περίπτωση της Harris επισήμανε ότι «θα χρειαζόταν πιθανότατα ένα θαύμα για να ξεπεραστούν οι συνθήκες σε σχέση με τον πληθωρισμό και τη μετανάστευση».
Οι άνθρωποι «δεν μπορούν να πληρώσουν για τα παντοπωλεία με τη… Δημοκρατία ή τα αναπαραγωγικά δικαιώματα», πρόσθεσε.
«Αν η διάθεση του εκλογικού σώματος είναι τόσο αρνητικά, τότε ο κόσμος θέλει απλώς να σταματήσει την αιμορραγία».
Ομοίως, ο Jim Reid της Deutsche Bank έγραψε ότι οι ψηφοφόροι είναι απογοητευμένοι από το πόσο αργά βελτιώνεται η ζωή τους εν μέσω βραδείας οικονομικής ανάπτυξης.
Επισήμανε ότι δεν «αγοράζουν» ότι οι κυβερνήσεις μπορούν να αντιμετωπίσουν τη μετανάστευση, ορισμένες κατεστημένες κυβερνήσεις είχαν σκάνδαλα και οι ψηφοφόροι έχουν γίνει «πολύ πιο πρόθυμοι να μεταστρέψουν την ψήφο τους από τη μία κάλπη στην άλλη».
Ο πολιτικός επιστήμονας Michael Miller δήλωσε ότι πιστεύει ότι ο πληθωρισμός είναι η πιο εύλογη θεωρία αυτή τη στιγμή που εξηγεί το κύμα κατά των κυβερνήσεων που συμβαίνει σε όλο τον κόσμο.
«Οι άνθρωποι δεν συμπαθούν τον πληθωρισμό και πολύ συχνά ψηφίζουν κατά των κυβερνήσεων όταν συμβαίνει», δήλωσε ο Miller, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο George Washington.
Ανάλογα με τη χώρα, μερικά από τα άλλα ζητήματα που μπορεί να τροφοδοτούν αυτές τις απώλειες περιλαμβάνουν ανησυχίες για την κλιματική αλλαγή, τον τρόπο με τον οποίο οι κυβερνήσεις διαχειρίστηκαν την πανδημία COVID-19 και το μεταναστευτικό μετανάστευση.
Στην Ευρώπη, οι ακροδεξιοί πολιτικοί πυροδοτούν φόβους για τη μετανάστευση και υπόσχονται να την περιορίσουν, δήλωσε ο Alan Cafruny, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Hamilton College.
Οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν σημαντικά μετά την πανδημία σε δεκάδες προηγμένες οικονομίες - σύμφωνα με ανάλυση της Pew Research το 2022 σε 44 χώρες.
Σχεδόν σε όλες αυτές τις χώρες, ο μέσος ετήσιος ρυθμός πληθωρισμού είχε διπλασιαστεί από το πρώτο τρίμηνο του 2020 έως το πρώτο τρίμηνο του 2022.
Σε περίπου το ένα τρίτο αυτών των χωρών, το ποσοστό υπερτετραπλασιάστηκε.
Η πλειονότητα των ενηλίκων σε περίπου 36 χώρες αξιολογεί αρνητικά την κατάσταση της οικονομίας, σύμφωνα με έρευνα του Pew Research Center το 2024.
Η στροφή εναντίον των κυβερνήσεων που βλέπουμε είναι ασυνήθιστη, αφού συνήθως διαθέτουν πλεονέκτημα, είπε ο Miller.
Στις ΗΠΑ, συγκεκριμένα, ο πληθωρισμός έπαιξε σχεδόν σίγουρα κάποιο ρόλο, είπε ο Miller.
Οι έρευνες δείχνουν ότι η οικονομία τέθηκε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των Αμερικανών ψηφοφόρων (αν και οι ειδικοί και η πολιτική τάξη προβάλλουν διάφορους άλλους λόγους που μπορεί να εξηγήσουν την ήττα της Harris).
Ο πληθωρισμός έφτασε στο 9,1% σε ετήσια βάση στο αποκορύφωμά του - το υψηλότερο επίπεδο της Αμερικής από το 1981.
Τώρα μειώθηκε στο 2,4%, το χαμηλότερο επίπεδο εδώ και τρία χρόνια, αλλά ο Miller επισήμανε ότι οι άνθρωποι εξακολουθούν να θεωρούν τις τιμές πολύ υψηλές (παρόλο που οι πρόεδροι έχουν περιορισμένη ισχύ να επηρεάζουν τις τιμές.)
Ορισμένα παραδείγματα πολιτικών ανατροπών.
Μεγάλη Βρετανία
Το Εργατικό Κόμμα κέρδισε τους Συντηρητικούς σε μια συντριπτική νίκη νωρίτερα φέτος και κέρδισε την εξουσία για πρώτη φορά μετά από 14 χρόνια.
Ο Keir Starmer είναι πλέον πρωθυπουργός, διαδεχόμενος τον Rishi Sunak.
Το Συντηρητικό Κόμμα αντιμετώπισε σφοδρές αντιδράσεις για τη συμμετοχή του σε πολλά σκάνδαλα, τις καταρρέουσες δημόσιες υπηρεσίες, το υψηλό κόστος ζωής της Βρετανίας και τις αμφιλεγόμενες πολιτικές απέλασης.
Η κυβέρνηση του Sunak είχε πρωθήσει πολιτική να εμποδίσει τους μετανάστες να εισέλθουν στο Ηνωμένο Βασίλειο, απελαύνοντάς τους στη Ρουάντα.
Αυτή η πολιτική στοίχισε στο Ηνωμένο Βασίλειο 900 εκατομμύρια δολάρια, παρόλο που κανείς δεν απελάθηκε και λιγότεροι από μια χούφτα άνθρωποι πήγαν εθελοντικά.
Βραζιλία
Ο αριστερός πρόεδρος Luiz Inácio Lula da Silva κέρδισε τον δεξιό πρόεδρο Jair Bolsonaro το 2022.
O Lula ήταν πρόεδρος από το 2003 έως το 2011.
Η ήττα του Bolsonaro μπορεί να συνδεθεί με διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο διαχειρίστηκε τον COVID- 19 πανδημία, η οποία είχε σκοτώσει σχεδόν 700.000 ανθρώπους στη Βραζιλία μέχρι τη στιγμή των εκλογών, την αυξανόμενη φτώχεια και τον πληθωρισμό αλλά και «επιθετική και αντιδημοκρατική ρητορική», σύμφωνα με δημοσιεύματα εκείνης της εποχής.
Αυστραλία
Στην Αυστραλία, ο πρωθυπουργός Scott Morrison του συντηρητικού Φιλελεύθερου Κόμματος κατάψηφίστηκε το 2022 και ο ηγέτης του κεντροαριστερού Εργατικού Κόμματος Anthony Albanese ανέλαβε πρωθυπουργός.
Οι ψηφοφόροι στράφηκαν προς το Εργατικό Κόμμα λόγω ανησυχιών για το κόστος ζωής, συμπεριλαμβανομένης της στέγασης, και την κλιματική κρίση, ανέφερε ο Guardian.
Λόγω των ανησυχιών για την κλιματική αλλαγή, ορισμένοι ψηφοφόροι απέφευγαν τόσο τα Εργατικά όσο και τα Φιλελεύθερα κόμματα και υποστήριξαν υποψηφίους επικεντρώθηκαν στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Γαλλία
Νωρίτερα to 2024, ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron προκήρυξε πρόωρες εκλογές για την κάτω βουλή του γαλλικού κοινοβουλίου, αφού το ακροδεξιός «Εθνικός Συναγερμός» νίκησε το κεντροδεξιό κόμμα του στις ευρωπαϊκές κοινοβουλευτικές εκλογές.
Η απογοήτευση των ψηφοφόρων έχουν αυξηθεί λόγω της αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, της μετανάστευσης και του κόστους ζωής.
Ένας αριστερός συνασπισμός κατέληξε να κερδίσει τις εκλογές έναντι της ακροδεξιάς, ενώ η κεντρώα συμμαχία του Macron κατέλαβε τη δεύτερη θέση.
Ο πρωθυπουργός Gabriel Attal ο οποίος ανήκε από το κόμμα του Macron, παραιτήθηκε.
Ο Michel Barnier του συντηρητικού κόμματος των Ρεπουμπλικανών είναι πλέον πρωθυπουργός.
Ο Macron επέλεξε τον Barnier για να «θεραπεύσει τις διαιρέσεις στη Γαλλία», αλλά η απόφαση έλαβε αντιδράσεις τόσο από την ακροδεξιά όσο και από την ακροαριστερά, όπως έχει επισημανθεί από τον γαλλικό τύπο – και είναι η προεδρία Macron είναι σε αποδρομή καθώς αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα για να περάσει από το κοινοβούλιο στο οποίο δεν έχει πλειοψηφία την αυστηρή δημοσιονομική πολιτική που ζητούν οι αγορές.
Ιταλία
Η κυβέρνηση εθνικής ενότητας του πρωθυπουργού Mario Draghi κατέρρευσε το 2022, οδηγώντας τον στην παραίτηση.
Οι ακροδεξιοί Αδελφοί της Ιταλίας, οι οποίοι ήταν η μείζων αντιπολίτευση στην κυβέρνηση Draghi, κέρδισαν πρόωρες εκλογές το 2022 μετά την κατάρρευση και εξασφάλισαν την πρωθυπουργία.
Η πρωθυπουργός Giorgia Meloni, η οποία διεύρυνε τη βάση της με αντιμεταναστευτική ρητορική, είναι τώρα επικεφαλής της «πιο δεξιάς κυβέρνησης από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου», όπως τη χαρακτηρίζει ο διεθνής τύπος.
Σουηδία
Το 2022, η πρωθυπουργός της Σουηδίας Magdalena Andersson των αριστερών Σοσιαλδημοκρατών παραιτήθηκε αφού ένα μπλοκ δεξιών κομμάτων κέρδισε την πλειοψηφία του κοινοβουλίου.
Πριν από τις εκλογές, οι καταναλωτές εξέφρασαν ανησυχίες για τη στασιμότητα της οικονομικής ανάπτυξης και την αύξηση των λογαριασμών για το ρεύμα και τη διατροφή και των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας.
Αργεντινή
Ο δεξιός πρόεδρος της Αργεντινής Javier Milei, ο οποίος θεωρείται οπαδός του Trump, κέρδισε την εκλογή του το 2023 έναντι του Sergio Massa, ενός υποψηφίου που προερχόταν από τον κυβερνών συνασπισμό και την κυβέρνηση του απερχόμενου προέδρου.
Η νίκη του Milei ήρθε καθώς ο ετήσιος πληθωρισμός της Αργεντινής έφτασε στο 140%, έναν από τους υψηλότερους στον κόσμο (μαζί με αυτόν της Τουρκίας).
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών