«Παγκόσμια νομισματική βόμβα έτοιμη να εκραγεί – Η μεγάλη επαναφορά είναι ήδη σε εξέλιξη»
Όλα τα σημάδια δείχνουν πως κάτι μεγάλο πλησιάζει, υποκινούμενο από δύο κρίσιμους καταλύτες.
Βρισκόμαστε σε μια καθοριστική καμπή, όπου το οικονομικό, νομισματικό και γεωπολιτικό τοπίο μεταβάλλεται ριζικά.
Αυτές οι αλλαγές δεν είναι τυχαίες ούτε μεμονωμένες· αποτελούν προϊόν βαθιών διαρθρωτικών πιέσεων που συσσωρεύονται εδώ και δεκαετίες.
Παρότι τα σημάδια ήταν ορατά εδώ και καιρό, οι πρόσφατες εξελίξεις καταδεικνύουν ξεκάθαρα ότι το σύστημα δεν μπορεί πλέον να διατηρηθεί ως έχει.
Μια επαναφορά δεν είναι απλώς πιθανή — είναι σχεδόν βέβαιη.
Και δύο ισχυρές δυνάμεις επιταχύνουν αυτή τη διαδικασία, ταχύτερα απ’ όσο πολλοί αντιλαμβάνονται.
Καταλύτης #1: Η κρίση χρέους
Η δημοσιονομική φθορά της κυβέρνησης των ΗΠΑ εξελίσσεται εδώ και δεκαετίες, δημιουργώντας μια ψευδαίσθηση ασφάλειας.
Πολλοί έχουν εφησυχάσει κούγοντας επί χρόνια προειδοποιήσεις για την κρίση χρέους, χωρίς να φαίνεται κάτι να συμβαίνει.
Όμως πέρυσι υπήρξε ένα κρίσιμο σημείο καμπής: για πρώτη φορά, οι τόκοι επί του ομοσπονδιακού χρέους ξεπέρασαν τον αμυντικό προϋπολογισμό.
Και βρίσκεται σε πορεία να ξεπεράσει ακόμη και τη δαπάνη για την Κοινωνική Ασφάλιση, καθιστώντας το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους τη μεγαλύτερη ενιαία δαπάνη στον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό των ΗΠΑ.
Παρότι η αμερικανική κυβέρνηση διαθέτει απαράμιλλη ικανότητα να παρατείνει την ψευδαίσθηση φερεγγυότητας, η ιστορία είναι αμείλικτη - ούτε οι ισχυρότερες αυτοκρατορίες δεν μπορούν να αποφύγουν τη χρεοκοπία όταν πλέον αδυνατούν να εξυπηρετήσουν το χρέος τους.
Όπως το έθεσε ωμά ο ιστορικός Niall Ferguson: «Καμία μεγάλη δύναμη που δαπανά περισσότερα για την εξυπηρέτηση του χρέους της από ό,τι για την άμυνα δεν παραμένει μεγάλη για πολύ.
Αυτό ίσχυσε για την Ισπανία των Αψβούργων, τη Γαλλία του Παλαιού Καθεστώτος, την Οθωμανική Αυτοκρατορία και τη Βρετανική Αυτοκρατορία. Τώρα ήρθε η σειρά των ΗΠΑ».
Το χρέος σκοτώνει τις αυτοκρατορίες.
Η σκληρή αλήθεια; Η μείωση δαπανών είναι άνευ σημασίας, εκτός κι αν περιλαμβάνει βαθιές περικοπές σε προνοιακά επιδόματα, στην άμυνα και στο κράτος πρόνοιας - παράλληλα με ουσιαστική αποπληρωμή του χρέους για τη μείωση του κόστους των τόκων.
Με απλά λόγια, οι ΗΠΑ θα χρειαζόταν έναν ηγέτη πρόθυμο και ικανό να:
• Επιστρέψει σε μια περιορισμένη συνταγματική κυβέρνηση
• Κλείσει τις 750 στρατιωτικές βάσεις στο εξωτερικό
• Τερματίσει τις κρατικές παροχές
• Αποσυναρμολογήσει το κράτος πρόνοιας
• Αποπληρώσει ένα μεγάλο μέρος του εθνικού χρέους
Αυτό, όμως, είναι καθαρή φαντασία. Θα ήταν ανόητο να στοιχηματίσει κανείς σε ένα τέτοιο σενάριο.
Η ουσία είναι απλή: η κυβέρνηση των ΗΠΑ ούτε μπορεί ούτε θέλει να επιβραδύνει τον ρυθμό αύξησης των δαπανών—πόσο μάλλον να τον αντιστρέψει.
Αυτή η τάση έχει παγιωθεί εδώ και δεκαετίες και πλέον είναι αδύνατο να αλλάξει πορεία.
Το χρέος θα συνεχίσει να διογκώνεται εκθετικά μέχρι να ξεσπάσει πλήρης κρίση.
Και αυτή η κρίση πλησιάζει γρηγορότερα απ’ όσο φαντάζονται οι περισσότεροι.
Γι’ αυτό και είναι εξαιρετικά πιθανό η κατάρρευση να λάβει χώρα επί προεδρίας Trump — αν και δεν είναι αποκλειστικά δική του ευθύνη.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η φάρσα του ομοσπονδιακού χρέους έχει φτάσει στο τέλος της.
Όταν οι κυβερνήσεις παγιδεύονται, επαναφέρουν το σύστημα.
Έτσι έγινε το 1933 με την κατάσχεση χρυσού, το 1971 με την κατάργηση του χρυσού ως βάση του δολαρίου από τον Nixon, και σε άλλες κομβικές στιγμές της αμερικανικής ιστορίας.
Τώρα, η ιστορία επαναλαμβάνεται—και μια νέα μεγάλη επαναφορά διαφαίνεται στον ορίζοντα.
Η κυβέρνηση Trump δεν έχει άλλη επιλογή—και όλα δείχνουν ότι ήδη προετοιμάζεται για αυτό που έρχεται.
Καταλύτης #2: Οικονομική αστάθεια
Η κυβέρνηση Trump θεωρεί ότι το δολάριο είναι επικίνδυνα υπερτιμημένο, κατηγορώντας το για τις επιδεινούμενες οικονομικές ανισορροπίες των ΗΠΑ.
Ένα ισχυρό δολάριο καθιστά τις αμερικανικές εξαγωγές μη ανταγωνιστικές, ενώ ταυτόχρονα κάνει τις εισαγωγές πιο φθηνές, επιταχύνοντας την αποβιομηχάνιση και την απώλεια θέσεων εργασίας στο εξωτερικό.
Ίσως ακούγεται παράδοξο να μιλά κανείς για «υπερτιμημένο δολάριο» έπειτα από το μεγαλύτερο κύμα πληθωρισμού των τελευταίων 50 ετών.
Όμως, το δολάριο έχει ενισχυθεί σημαντικά έναντι όλων σχεδόν των νομισμάτων: ευρώ, γεν, γιουάν, στερλίνας και άλλων.
Ο δείκτης Real Broad Dollar Index, που παρακολουθεί την αξία του δολαρίου έναντι ενός καλαθιού νομισμάτων από 26 μεγάλους εμπορικούς εταίρους, δείχνει σταθερή ανοδική πορεία την τελευταία δεκαετία — φτάνοντας κοντά σε ιστορικά υψηλά.
Ο Donald Trump έχει διακηρύξει την ανάγκη να αποκατασταθεί η ισορροπία στο παγκόσμιο εμπόριο υπέρ της αμερικανικής βιομηχανίας.
Όμως, ένα ισχυρό δολάριο υπονομεύει αυτόν ακριβώς τον στόχο.
Η κυβέρνηση Trump θεωρεί ότι πρέπει να αποδυναμώσει το δολάριο για να ενισχύσει τις εξαγωγές και να επαναφέρει τη βιομηχανική παραγωγή στις ΗΠΑ.
Τι μπορεί να κάνει; Υπάρχει ιστορικό προηγούμενο: η Συμφωνία της Πλάζα το 1985. Τότε, μετά την εκτόξευση των επιτοκίων από τον επικεφαλής της Fed, Paul Volcker, το δολάριο εκτινάχθηκε.
Η κυβέρνηση Reagan αντέδρασε συγκαλώντας σύσκεψη με τις ηγεσίες των μεγαλύτερων εμπορικών εταίρων — Ιαπωνίας, Ηνωμένου Βασιλείου, Γαλλίας και Γερμανίας.
Η συμφωνία προέβλεπε συντονισμένη υποτίμηση του δολαρίου και σταθεροποίηση των συναλλαγματικών ισοτιμιών.
Όμως σήμερα, είναι αβέβαιο αν οι εταίροι των ΗΠΑ θα συναινέσουν σε ανάλογη υποτίμηση.
Ο Trump δεν επιδιώκει απλές προσαρμογές—θέλει μια μόνιμη μετατόπιση υπέρ της αμερικανικής βιομηχανίας. Αν οι άλλες χώρες αρνηθούν, οι ΗΠΑ ίσως κινηθούν μονομερώς.
Κατά την άποψή μου, η ιδέα ότι η αποδυνάμωση του νομίσματος αποτελεί πανάκεια είναι εσφαλμένη.
Είναι σαν να πιστεύουμε ότι η ευημερία έρχεται μέσα από τη διάβρωση των αποταμιεύσεων των πολιτών και την αύξηση του κόστους ζωής. Δεν είναι απλώς λάθος—είναι παράλογο.
Αν το αδύναμο νόμισμα οδηγούσε σε οικονομική ισχύ, τότε η Αργεντινή και η Ζιμπάμπουε θα ήταν υπερδυνάμεις.
Όμως στην πραγματικότητα, η νομισματική υποτίμηση ευνοεί λίγες αναποτελεσματικές και πολιτικά διασυνδεδεμένες επιχειρήσεις, ενώ επιβαρύνει όλους τους υπόλοιπους.
Καμία χώρα δεν διατήρησε μακροχρόνια ευημερία μόνο μέσω ενός ασθενούς νομίσματος.
Κι όμως, αυτό φαίνεται να πιστεύουν σήμερα οι κρατούντες. Και φαίνεται πως κατευθύνονται προς μια επαναφορά που θα επαναπροσδιορίσει ριζικά το οικονομικό και εμπορικό σύστημα των ΗΠΑ.
Η επαναφορά έρχεται
Όλα τα παραπάνω οδηγούν σε ένα σαφές συμπέρασμα: έρχεται μια μεγάλη νομισματική επαναφορά, και μάλιστα με ταχείς ρυθμούς.
Πώς θα μοιάζει; Ποιοι θα κερδίσουν; Ποιοι θα χάσουν; Και το σημαντικότερο — πώς μπορείτε να προστατευθείτε και να βγείτε κερδισμένοι;
Αυτά θα είναι τα ερωτήματα που θα κυριαρχήσουν στην επόμενη μέρα.
www.bankingnews.gr
Βρισκόμαστε σε μια καθοριστική καμπή, όπου το οικονομικό, νομισματικό και γεωπολιτικό τοπίο μεταβάλλεται ριζικά.
Αυτές οι αλλαγές δεν είναι τυχαίες ούτε μεμονωμένες· αποτελούν προϊόν βαθιών διαρθρωτικών πιέσεων που συσσωρεύονται εδώ και δεκαετίες.
Παρότι τα σημάδια ήταν ορατά εδώ και καιρό, οι πρόσφατες εξελίξεις καταδεικνύουν ξεκάθαρα ότι το σύστημα δεν μπορεί πλέον να διατηρηθεί ως έχει.
Μια επαναφορά δεν είναι απλώς πιθανή — είναι σχεδόν βέβαιη.
Και δύο ισχυρές δυνάμεις επιταχύνουν αυτή τη διαδικασία, ταχύτερα απ’ όσο πολλοί αντιλαμβάνονται.
Καταλύτης #1: Η κρίση χρέους
Η δημοσιονομική φθορά της κυβέρνησης των ΗΠΑ εξελίσσεται εδώ και δεκαετίες, δημιουργώντας μια ψευδαίσθηση ασφάλειας.
Πολλοί έχουν εφησυχάσει κούγοντας επί χρόνια προειδοποιήσεις για την κρίση χρέους, χωρίς να φαίνεται κάτι να συμβαίνει.
Όμως πέρυσι υπήρξε ένα κρίσιμο σημείο καμπής: για πρώτη φορά, οι τόκοι επί του ομοσπονδιακού χρέους ξεπέρασαν τον αμυντικό προϋπολογισμό.
Και βρίσκεται σε πορεία να ξεπεράσει ακόμη και τη δαπάνη για την Κοινωνική Ασφάλιση, καθιστώντας το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους τη μεγαλύτερη ενιαία δαπάνη στον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό των ΗΠΑ.
Παρότι η αμερικανική κυβέρνηση διαθέτει απαράμιλλη ικανότητα να παρατείνει την ψευδαίσθηση φερεγγυότητας, η ιστορία είναι αμείλικτη - ούτε οι ισχυρότερες αυτοκρατορίες δεν μπορούν να αποφύγουν τη χρεοκοπία όταν πλέον αδυνατούν να εξυπηρετήσουν το χρέος τους.
Όπως το έθεσε ωμά ο ιστορικός Niall Ferguson: «Καμία μεγάλη δύναμη που δαπανά περισσότερα για την εξυπηρέτηση του χρέους της από ό,τι για την άμυνα δεν παραμένει μεγάλη για πολύ.
Αυτό ίσχυσε για την Ισπανία των Αψβούργων, τη Γαλλία του Παλαιού Καθεστώτος, την Οθωμανική Αυτοκρατορία και τη Βρετανική Αυτοκρατορία. Τώρα ήρθε η σειρά των ΗΠΑ».
Το χρέος σκοτώνει τις αυτοκρατορίες.
Η σκληρή αλήθεια; Η μείωση δαπανών είναι άνευ σημασίας, εκτός κι αν περιλαμβάνει βαθιές περικοπές σε προνοιακά επιδόματα, στην άμυνα και στο κράτος πρόνοιας - παράλληλα με ουσιαστική αποπληρωμή του χρέους για τη μείωση του κόστους των τόκων.
Με απλά λόγια, οι ΗΠΑ θα χρειαζόταν έναν ηγέτη πρόθυμο και ικανό να:
• Επιστρέψει σε μια περιορισμένη συνταγματική κυβέρνηση
• Κλείσει τις 750 στρατιωτικές βάσεις στο εξωτερικό
• Τερματίσει τις κρατικές παροχές
• Αποσυναρμολογήσει το κράτος πρόνοιας
• Αποπληρώσει ένα μεγάλο μέρος του εθνικού χρέους
Αυτό, όμως, είναι καθαρή φαντασία. Θα ήταν ανόητο να στοιχηματίσει κανείς σε ένα τέτοιο σενάριο.
Η ουσία είναι απλή: η κυβέρνηση των ΗΠΑ ούτε μπορεί ούτε θέλει να επιβραδύνει τον ρυθμό αύξησης των δαπανών—πόσο μάλλον να τον αντιστρέψει.
Αυτή η τάση έχει παγιωθεί εδώ και δεκαετίες και πλέον είναι αδύνατο να αλλάξει πορεία.
Το χρέος θα συνεχίσει να διογκώνεται εκθετικά μέχρι να ξεσπάσει πλήρης κρίση.
Και αυτή η κρίση πλησιάζει γρηγορότερα απ’ όσο φαντάζονται οι περισσότεροι.
Γι’ αυτό και είναι εξαιρετικά πιθανό η κατάρρευση να λάβει χώρα επί προεδρίας Trump — αν και δεν είναι αποκλειστικά δική του ευθύνη.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η φάρσα του ομοσπονδιακού χρέους έχει φτάσει στο τέλος της.
Όταν οι κυβερνήσεις παγιδεύονται, επαναφέρουν το σύστημα.
Έτσι έγινε το 1933 με την κατάσχεση χρυσού, το 1971 με την κατάργηση του χρυσού ως βάση του δολαρίου από τον Nixon, και σε άλλες κομβικές στιγμές της αμερικανικής ιστορίας.
Τώρα, η ιστορία επαναλαμβάνεται—και μια νέα μεγάλη επαναφορά διαφαίνεται στον ορίζοντα.
Η κυβέρνηση Trump δεν έχει άλλη επιλογή—και όλα δείχνουν ότι ήδη προετοιμάζεται για αυτό που έρχεται.
Καταλύτης #2: Οικονομική αστάθεια
Η κυβέρνηση Trump θεωρεί ότι το δολάριο είναι επικίνδυνα υπερτιμημένο, κατηγορώντας το για τις επιδεινούμενες οικονομικές ανισορροπίες των ΗΠΑ.
Ένα ισχυρό δολάριο καθιστά τις αμερικανικές εξαγωγές μη ανταγωνιστικές, ενώ ταυτόχρονα κάνει τις εισαγωγές πιο φθηνές, επιταχύνοντας την αποβιομηχάνιση και την απώλεια θέσεων εργασίας στο εξωτερικό.
Ίσως ακούγεται παράδοξο να μιλά κανείς για «υπερτιμημένο δολάριο» έπειτα από το μεγαλύτερο κύμα πληθωρισμού των τελευταίων 50 ετών.
Όμως, το δολάριο έχει ενισχυθεί σημαντικά έναντι όλων σχεδόν των νομισμάτων: ευρώ, γεν, γιουάν, στερλίνας και άλλων.
Ο δείκτης Real Broad Dollar Index, που παρακολουθεί την αξία του δολαρίου έναντι ενός καλαθιού νομισμάτων από 26 μεγάλους εμπορικούς εταίρους, δείχνει σταθερή ανοδική πορεία την τελευταία δεκαετία — φτάνοντας κοντά σε ιστορικά υψηλά.
Ο Donald Trump έχει διακηρύξει την ανάγκη να αποκατασταθεί η ισορροπία στο παγκόσμιο εμπόριο υπέρ της αμερικανικής βιομηχανίας.
Όμως, ένα ισχυρό δολάριο υπονομεύει αυτόν ακριβώς τον στόχο.
Η κυβέρνηση Trump θεωρεί ότι πρέπει να αποδυναμώσει το δολάριο για να ενισχύσει τις εξαγωγές και να επαναφέρει τη βιομηχανική παραγωγή στις ΗΠΑ.
Τι μπορεί να κάνει; Υπάρχει ιστορικό προηγούμενο: η Συμφωνία της Πλάζα το 1985. Τότε, μετά την εκτόξευση των επιτοκίων από τον επικεφαλής της Fed, Paul Volcker, το δολάριο εκτινάχθηκε.
Η κυβέρνηση Reagan αντέδρασε συγκαλώντας σύσκεψη με τις ηγεσίες των μεγαλύτερων εμπορικών εταίρων — Ιαπωνίας, Ηνωμένου Βασιλείου, Γαλλίας και Γερμανίας.
Η συμφωνία προέβλεπε συντονισμένη υποτίμηση του δολαρίου και σταθεροποίηση των συναλλαγματικών ισοτιμιών.
Όμως σήμερα, είναι αβέβαιο αν οι εταίροι των ΗΠΑ θα συναινέσουν σε ανάλογη υποτίμηση.
Ο Trump δεν επιδιώκει απλές προσαρμογές—θέλει μια μόνιμη μετατόπιση υπέρ της αμερικανικής βιομηχανίας. Αν οι άλλες χώρες αρνηθούν, οι ΗΠΑ ίσως κινηθούν μονομερώς.
Κατά την άποψή μου, η ιδέα ότι η αποδυνάμωση του νομίσματος αποτελεί πανάκεια είναι εσφαλμένη.
Είναι σαν να πιστεύουμε ότι η ευημερία έρχεται μέσα από τη διάβρωση των αποταμιεύσεων των πολιτών και την αύξηση του κόστους ζωής. Δεν είναι απλώς λάθος—είναι παράλογο.
Αν το αδύναμο νόμισμα οδηγούσε σε οικονομική ισχύ, τότε η Αργεντινή και η Ζιμπάμπουε θα ήταν υπερδυνάμεις.
Όμως στην πραγματικότητα, η νομισματική υποτίμηση ευνοεί λίγες αναποτελεσματικές και πολιτικά διασυνδεδεμένες επιχειρήσεις, ενώ επιβαρύνει όλους τους υπόλοιπους.
Καμία χώρα δεν διατήρησε μακροχρόνια ευημερία μόνο μέσω ενός ασθενούς νομίσματος.
Κι όμως, αυτό φαίνεται να πιστεύουν σήμερα οι κρατούντες. Και φαίνεται πως κατευθύνονται προς μια επαναφορά που θα επαναπροσδιορίσει ριζικά το οικονομικό και εμπορικό σύστημα των ΗΠΑ.
Η επαναφορά έρχεται
Όλα τα παραπάνω οδηγούν σε ένα σαφές συμπέρασμα: έρχεται μια μεγάλη νομισματική επαναφορά, και μάλιστα με ταχείς ρυθμούς.
Πώς θα μοιάζει; Ποιοι θα κερδίσουν; Ποιοι θα χάσουν; Και το σημαντικότερο — πώς μπορείτε να προστατευθείτε και να βγείτε κερδισμένοι;
Αυτά θα είναι τα ερωτήματα που θα κυριαρχήσουν στην επόμενη μέρα.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών