Το ψηφιακό γιουάν εισέρχεται στην παγκόσμια σκηνή - Ο Κόκκινος Δράκος προκαλεί τριγμούς στη διεθνή Χρηματοοικονομική Αρένα

Ήδη στα τέλη του περασμένου αιώνα, η κρατική και κομματική ηγεσία της Κίνας έθεσε ως στόχο να καταστήσει το γιουάν διεθνές νόμισμα.
Με κόπο και επίμονες προσπάθειες, το Πεκίνο κατάφερε να πείσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να συμπεριλάβει το κινεζικό γιουάν στο καλάθι των Ειδικών Δικαιωμάτων Τραβήγματος (SDRs) το 2015, αποδίδοντάς του καθεστώς αποθεματικού νομίσματος. Το γιουάν έγινε το πέμπτο αποθεματικό νόμισμα στο καλάθι, μαζί με το δολάριο ΗΠΑ, το ευρώ, τη βρετανική λίρα στερλίνα και το ιαπωνικό γεν. Με μερίδιο 10,92% στο καλάθι, κατέλαβε αμέσως την τρίτη θέση, μπροστά από το ιαπωνικό γεν (8,33%) και τη λίρα στερλίνα (8,09%), αλλά παρέμεινε πίσω από το δολάριο (41,73%) και το ευρώ (30,93%).
Το 2022, το ΔΝΤ αναθεώρησε τα μερίδια, αυξάνοντας το μερίδιο του γιουάν στο 12,28%, διατηρώντας τον στη τρίτη θέση πίσω από το ευρώ (29,31%) και μπροστά από το ιαπωνικό γεν (7,59%). Η νέα κατανομή ισχύει από το 2023 και η επόμενη αναθεώρηση προγραμματίζεται για το 2027.
Ωστόσο, η θέση ενός αποθεματικού νομίσματος δεν καθορίζεται αποκλειστικά από το μερίδιό του στο καλάθι SDR, αλλά και από άλλους δείκτες. Το μερίδιο του γιουάν στα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα παρέμεινε χαμηλό: από 2,9% στα μέσα της δεκαετίας, μειώθηκε σε 2,15% το πρώτο τρίμηνο του 2024 και σε περίπου 2,0% στα μέσα του 2025, ισοδύναμο με το αυστραλιανό δολάριο.
Στις συναλλαγές μέσω SWIFT, το ποσοστό του γιουάν ήταν 2,8% στα μέσα της δεκαετίας και 2,93% τον Σεπτέμβριο 2025, καταλαμβάνοντας την έκτη θέση πίσω από το δολάριο ΗΠΑ (46,94%), το ευρώ (25,61%), τη λίρα στερλίνα (6,76%), το ιαπωνικό γεν (3,37%) και το καναδικό δολάριο (2,96%). Πέρυσι, το γιουάν βρισκόταν στην τέταρτη θέση.
Παρά τη δυναμική ανάπτυξη της κινεζικής οικονομίας – με μερίδιο στο παγκόσμιο ΑΕΠ να αυξάνεται από 15,73% το 2015 σε εκτιμώμενο 19,63% το 2025 – η διεθνής θέση του γιουάν παραμένει μετριοπαθής. Οι ειδικοί αποδίδουν αυτό το παράδοξο στην περιορισμένη μετατρεψιμότητα του νομίσματος. Αν η Κίνα επέτρεπε πλήρη ελευθερία στην αγορά γιουάν από ξένους, η ζήτηση θα αυξανόταν, αλλά αυτό θα υπονόμευε την οικονομική και πολιτική κυριαρχία της.
Το Πεκίνο αναζητά τρόπους για να συμφιλιώσει αυτά τα ασυμβίβαστα. Η μετατροπή του γιουάν σε πραγματικά παγκόσμιο νόμισμα θα μπορούσε να δώσει στην Κίνα τεράστιες ευκαιρίες υπερδύναμης, όπως συνέβη με το δολάριο ΗΠΑ μετά τη διάσκεψη του Μπρέτον Γουντς το 1944.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Κίνα ανέπτυξε το ψηφιακό γιουάν (e-CNY), ένα ψηφιακό νόμισμα κεντρικής τράπεζας (CBDC). Η ανάπτυξη ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 2010, με μυστικότητα, και ανακοινώθηκε επίσημα στα τέλη του 2019. Το e-CNY εκδίδεται αποκλειστικά από τη Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας, δεν απαιτεί τραπεζικό λογαριασμό για χρήση, υποστηρίζει offline συναλλαγές και έξυπνα συμβόλαια.
Το πιλοτικό πρόγραμμα τρέχει εδώ και πέντε χρόνια. Μέχρι τον Ιούλιο 2025, 26 επαρχίες και πόλεις συμμετείχαν, με 420 εκατομμύρια προσωπικά και 12 εκατομμύρια εταιρικά πορτοφόλια. Οι μηνιαίες συναλλαγές φτάνουν τα 210 εκατομμύρια, με αξία 480 δισ. γιουάν (~68 δισ. $), αυξημένες κατά 42% σε σχέση με πέρυσι. Το ΔΝΤ και η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών αναγνωρίζουν την Κίνα ως ηγέτη στην εφαρμογή CBDC.
Αρχικά, το e-CNY προοριζόταν μόνο για εγχώρια χρήση. Τα τελευταία χρόνια, συζητείται η χρήση του σε διεθνείς πληρωμές, ως εναλλακτική στο SWIFT και μέσο παράκαμψης κυρώσεων. Υπήρξαν περιορισμένες πιλοτικές διασυνοριακές συναλλαγές, όπως:

• PetroChina 2023: αγορά 1 εκατ. βαρελιών πετρελαίου σε e-CNY.

• Κινεζο-ινδονησιακό έργο «Δύο Χώρες, Δύο Πάρκα»: πρώτη διασυνοριακή πληρωμή με e-CNY σε 8 δευτερόλεπτα.

• Έργο mBridge: συνεργασία Κίνας, Ταϊλάνδης και ΗΑΕ, με συμμετοχή Σαουδικής Αραβίας το 2024.

Παρά τις περιορισμένες διεθνείς εφαρμογές, η Κίνα προετοιμάζεται για σημαντική παγκόσμια κυκλοφορία του e-CNY, κρατώντας τη στρατηγική της μυστική, όπως έκανε στα πρώτα χρόνια του πιλοτικού προγράμματος.

Η ώθηση για διεθνή προώθηση του ψηφιακού γιουάν επηρεάστηκε και από πολιτικές κινήσεις των ΗΠΑ. Ο Ντόναλντ Τραμπ έθεσε τέλος στην ανάπτυξη ψηφιακού δολαρίου, αφήνοντας στην Κίνα μοναδική ευκαιρία να ηγηθεί στον χώρο των ψηφιακών νομισμάτων.

Στις 25 Σεπτεμβρίου 2025 εγκαινιάστηκε στη Σαγκάη το Διεθνές Κέντρο Επιχειρήσεων Ψηφιακού Ρενμίνμπι, υπό τη Λαϊκή Τράπεζα, με στόχο:

1. Ανάπτυξη διασυνοριακών συστημάτων πληρωμών και υποδομών blockchain.

2. Διευκόλυνση ενσωμάτωσης εγχώριων και διεθνών χρηματοπιστωτικών δικτύων.

3. Υποστήριξη εμπορίου, επενδύσεων και καινοτομίας στον ψηφιακό χρηματοοικονομικό τομέα.

Όπως δήλωσε ο Αντιδιοικητής Λου Λέι, «Το πρωτότυπο της διασυνοριακής χρηματοοικονομικής υποδομής για το e-CNY έχει ήδη δημιουργηθεί». Οι λεπτομέρειες παραμένουν ασαφείς, αλλά το Πεκίνο φαίνεται έτοιμο να αποκαλύψει σταδιακά την πλήρη εικόνα αυτής της υποδομής.

www.bankingnews.gr