γράφει : Νίκος Θεοδωρόπουλος
Με περιθώρια μικτού κέρδους στα επίπεδα του 30% και με περιθώρια λειτουργικού κέρδους κοντά στα επίπεδα του 4% «παίζει» το λιανεμπόριο τροφίμων εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις που κατεβάζουν το λειτουργικό περιθώριο κέρδους στο 2%.
Πάντως οι ειδικοί και αριθμολάγνοι λένε ότι ο ανταγωνισμός στην αγορά τροφίμων κοιτάει ψηλότερα και λιγότερο έως καθόλου προς χαμηλότερα επίπεδα.
Οι καταναλωτές παρά το σαφάρι της αναζήτησης δεν έχουν να αποκομίσουν και σημαντικά οφέλη διότι οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ διαμορφώνουν ένα μικροπεριβάλλον ευκαιριών ανά ημέρα αλλά ο βασικός δείκτης του περιθωρίου μικτού κέρδους όπως και του περιθωρίου λειτουργικού κέρδους δεν κινδυνεύουν από μεγάλες ανατροπές ανά μήνα.
Έτσι το κυνήγι των ευκαιριών των καταναλωτών φαίνεται να αποδίδει ανά ημέρα αλλά στο τέλος του μήνα το αποτέλεσμα είναι αρνητικό διότι οι τιμές τραβούν την ανηφόρα ενώ η ένταση του ανταγωνισμού στον κλάδο των τροφίμων είναι σε αχαρτογράφητα νερά.
Η εμπειρία είναι ο βασικός οδηγός των καταναλωτών για το που θα κάνουν τα καθημερινά ή τα εβδομαδιαία ψώνια τους αλλά όπως όλα η ελληνική αγορά τροφίμων πιθανόν να χρειάζεται έναν ακόμη ισχυρό παίκτη για να ταράξει ακόμη περισσότερο τα νερά του λιανεμπορίου τροφίμων.
Λείπει από την αγορά η Carrefour;
Αξίζει να σημειωθεί ότι την περίοδο που το σήμα της Carrefour ήταν κυρίαρχο στην ελληνική αγορά οι καταναλωτές έβλεπαν σημαντικές διαφορές στις τιμές και ο ανταγωνισμός είχε πάρει φωτιά αφού ο γαλλικός όμιλος δούλευε με περιθώριο λειτουργικού κέρδους στο 1% και ακόμη χαμηλότερα σε δύσκολες εποχές.
Η αποχώρηση της Carrefour από την εγχώρια αγορά το 2012 και η έλευση της αλυσίδας ως Μαρινόπουλος στη θέση της, η οποία λόγω έλλειψη τεχνογνωσίας οδηγήθηκε σε πτώχευση.
Το ενεργητικό της αλυσίδας πέρασε στον Όμιλο Σκλαβενίτη με κούρεμα των χρεών προς τους προμηθευτές.
Η κυβέρνηση ελπίζει στην πτώση των τιμών χάρη στον υγιή ανταγωνισμό (!)
Πρόκειται για προσδοκία η οποία δεν επιβεβαιώνεται με τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το BN. Το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων στην πράξη έχει πολύ μικρά περιθώρια κινήσεων διότι η αγορά έχει απελευθερωθεί και δεν μπορεί να επιστρέψει σε καθεστώς διατίμησης σε ευρεία γκάμα προϊόντων.
Υπάρχουν «ακριβές» αλυσίδες σούπερ μάρκετ , λιγότερες «ακριβές» όπως και φθηνές αλυσίδες αλλά ο πήχης παραμένει σε επίπεδο υψηλό διότι ο ανταγωνισμός δεν έχει πάρει το… όπλο του.
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού λέει η Ελλάδα είναι πιο φθηνή
Με εκθέσεις ιδεών και με νομοθετικά εργαλεία που συμβάλλουν στο κυνήγι φαντασμάτων όπως είναι η αναζήτηση δεσπόζουσας θέσης στην αγορά και πρακτικές ή συμφωνίες μεταξύ των αλυσίδων σούπερ μάρκετ για ενιαίες τιμές που και αυτές δεν υπάρχουν διότι δεν συντρέχουν λόγοι για συμφωνίες κάτω από το τραπέζι.
Η πρόσφατη νομοθετική παρέμβαση για πρόσκληση σε σύμπραξη παραμένει «μαύρο κουτί» διότι δεν θα κινηθεί στη ουσία λειτουργίας του ανταγωνισμού και πώς επιτυγχάνεται η αποκλιμάκωση των τιμών.
Η κλαδική έρευνα που ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2020 όμως με οικονομικά στοιχεία του 2016 μέχρι του 2019 μοιάζει να είναι εκτός εποχής όταν το ημερολόγιο δείχνει 2022..
Ανάμεσα στα βασικά συμπεράσματα ήταν ότι στην Ελλάδα το επίπεδο τιμών διαμορφώθηκε στο 87% του ευρωπαϊκού μέσου όρου, ήταν δηλαδή κατά 13% χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο το 2019 ενώ σε σχέση με το 2018 αυξήθηκε κατά 0,1%.
Στις υποσημειώσεις η Επιτροπή Ανταγωνισμού αναφέρει ότι ο δείκτης του επιπέδου τιμών (price level index) παρέχει τη σύγκριση σε σχέση με το μέσο όρο της ΕΕ.
Αν ο δείκτης του επιπέδου τιμών μιας χώρας είναι πάνω του 100 (μέσος όρος ΕΕ), η υπό εξέταση χώρα είναι σχετικά πιο ακριβή συγκριτικά με το μέσο όρο της ΕΕ, ενώ αν ο δείκτης είναι μικρότερος του 100, τότε η χώρα είναι σχετικά πιο φτηνή συγκριτικά με το μέσο όρο της ΕΕ.
Που ήταν ακριβή η Ελλάδα για το 2019
Πάντως στην επόμενη παράγραφο δίνει στοιχεία ακρίβειας στην Ελλάδα του 2019. Συγκεκριμένα αναφέρει ότι ο δείκτης επιπέδου τιμών στα τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά στην Ελλάδα το 2019 είναι υψηλότερος σε σχέση με τα άλλα κράτη – μέλη με αντίστοιχο δείκτη όγκου κατά κεφαλήν ΑΕΠ και διαμορφώθηκε σε επίπεδο κατά 3,5% υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Ειδικότερα το 2019 στην κατηγορία Τρόφιμα, ο δείκτης του επιπέδου τιμών ήταν 102,5% για την Ελλάδα.
O δείκτης επιπέδου τιμών για τις επιμέρους κατηγορίες που εμπίπτουν στην κατηγορία «Τρόφιμα» διαμορφώθηκαν ως εξής: Ψωμί και Δημητριακά (109%), Κρέας (90%), Ψάρι (102,9%), Γάλα, τυρί και αυγά (133%), Έλαια & λίπη (112,4%), Φρούτα, Λαχανικά, Πατάτες (82,9%) και Άλλα τρόφιμα (133,7%).
Στην πράξη η Επιτροπή Ανταγωνισμού ως Ανεξάρτητη Αρχή για το έλεγχο της αγοράς βάζει εντοπίζει ακρίβεια σε επιμέρους κατηγορίες σχέση με αντίστοιχες ευρωπαϊκών χωρών.
Τα στοιχεία της έρευνας δίνουν πρόσθετες εγκυκλοπαιδικές αλλά χρήσιμες πληροφορίες για τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ.
Τα αρνητικά για την είσοδο νέου παίκτη στην αγορά
Σύμφωνα με την έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού η Ελλάδα διαθέτει ένα από τα πυκνότερα δίκτυα σούπερ μάρκετ στον κόσμο, γεγονός το οποίο δημιουργεί μεγαλύτερα κόστη στις τις επιχειρήσεις, αλλά ταυτόχρονα διευκολύνει την πρόσβαση του καταναλωτικού κοινού.
Τα δίκτυα καταστημάτων των κυριότερων αλυσίδων έχουν επεκταθεί την τελευταία πενταετία και πλέον πέντε από τις δέκα μεγαλύτερες αλυσίδες σούπερ μάρκετ διαθέτουν καταστήματα σε όλες τις περιφέρειες της χώρας.
Η πλειοψηφία των 2.850 καταστημάτων που λειτουργούσαν οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ στις αρχές του 2020, βρίσκεται στην Αττική.
Στις αρχές του 2019 λειτουργούσαν πανελλαδικά, σύμφωνα με το ΠΑΝΟΡΑΜΑ Ελληνικών Σούπερ Μάρκετ, περίπου 4.777 εταιρικά καταστήματα σούπερ μάρκετ, εκ των οποίων τα 2.492 (52%) ανήκαν σε αλυσίδες σούπερ μάρκετ.
Άρα η Αττική ή όποιος ελέγχει την πρωτεύουσα έχει και το πάνω χέρι.
Τα χαμηλά εισοδήματα συγκρατούν τις ανατιμήσεις στην αγορά:
H συγκράτηση των τιμών των προϊόντων στα ράφια των σούπερ μάρκετ έρχεται κυρίως από το όριο του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών , οι οποίοι δεν είναι σε θέση να αγοράζουν χωρίς όριο.
Οι διοικήσεις των σούπερ μάρκετ δεν θέλουν να χάσουν μερίδια αγοράς και προσπαθούν οι ανατιμήσεις των προμηθευτών στα επίπεδα του 7% και 8% να περνούν στο ράφι κατά το ήμισυ διότι ο καταναλωτής θα κάνει στροφή αναζητώντας άλλη αλυσίδα η θα αντικαταστήσει το προϊόν με κάτι άλλο πιο φθηνό.
Πάντως η αλυσίδα Σκλαβενίτης με μερίδιο αγοράς από 25% έως 35% σύμφωνα με την έκθεση της Επιτροπής Ανταγωνισμού κρατά επι της ουσίας την …μπακέτα του λιανεμπορίου αφού οι υπόλοιπες αλυσίδες κατέχουν μερίδια αγορά που κυμαίνεται από 10% έως 25% της αγοράς.
Νίκος Θεοδωρόπουλος
ntheo@bankingnews.gr
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών