Ο «Μύθος του Σίσυφου» βρίσκει στην Αργεντίνη τον πρωταγωνιστή του - Σε συνεχές μνημόνιο η χώρα - Γιατί αδυνατεί να ανακάμψει
Στις 10 Δεκεμβρίου 2015 η διεθνής οικονομική και όχι μόνο κοινότητα πανηγύριζε για την ανάδειξη στην προεδρία της Αργεντινής του Mauricio Macri.
Ένας πρόεδρος φιλικός προς τις αγορές, τις επενδύσεις, την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα, που φάνταζε ικανός να αλλάξει άρδην τη μοίρα μίας εκ των μεγαλύτερων αλλά και πιο ταλαιπωρημένων οικονομιών της Λατινικής Αμερικής.
Το παρελθόν της Αργεντινής, σε οικονομικό πάντα επίπεδο, διόλου ευχάριστο, με δύο χρεοκοπίες, που έκλεισαν τις πόρτες των αγορών για τη χώρα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Η κυβέρνηση Macri ήταν τόσο βέβαιη για την επιτυχία της ώστε φρόντισε, τον Ιούνιο του 2017 να εκδώσει 100ετές ομόλογο, συνολικού ύψους 2,75 δισ. δολαρίων.
Μία κίνηση που οι αγορές πανηγύρισαν, με τις προσφορές να φθάνουν στα 10 δισ. δολάρια και το τελικό επιτόκιο να διαμορφώνεται στο 7,9%.
Μάλιστα εντός Ελλάδας δεν ήταν λίγοι αυτοί που χρησιμοποιούσαν την Αργεντινή ως παράδειγμα το οποίο θα έπρεπε να μιμηθεί η χώρα μας, με δεδομένο, μάλιστα, το γεγονός ότι ο Macri είχε τη φήμη του μεταρρυθμιστή, ο οποίος δεν θα δίσταζε να συγκρουστεί με όλα τα κατεστημένα συμφέροντα, προκειμένου να δώσει νέα πνοή στην οικονομία της χώρας του.
Όλα αυτά, όμως, ίσχυαν μέχρι και τις 8/5, όπου και ανακοινώθηκε η εκ νέου προσφυγή της Αργεντινής στη βοήθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) το οποίο στις αρχές της δεκαετίας του 2000 είχε εκδιωχθεί κακήν κακώς από τη χώρα.
Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι στην έκθεσή του για την Αργεντινή, τον Δεκέμβριο του 2017, το ΔΝΤ επαινούσε τη μεταρρυθμιστική ατζέντα του Macri, τονίζοντας ότι κατορθώνει να οδηγήσει σε ανάκαμψη την οικονομία, καθώς «περιλαμβάνει προσπάθειες εκσυγχρονισμού των θεσμών, αποκατάστασης της αξιοπιστίας, της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας του κρατικού μηχανισμού», αν και φρόντιζε να προσθέσει ότι «υπάρχουν ακόμη σημαντικές προκλήσεις που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν».
Ο δύσκολος Μάιος του 2018
Η επιτυχημένη πορεία της Αργεντινής άρχισε να εμφανίζει αρκετές «τρύπες» από την αρχή του έτους, αλλά ενός του Μαΐου 2018 αυτές οι τρύπες μάλλον μετατράπηκαν σε χάσμα.
Η βασικής δείκτης Merval έχει υποχωρήσει 14% από την αρχή του μήνα, ενώ το πέσο Αργεντινής έχει αποδυναμωθεί 12% έναντι του δολαρίου.
Η Αργεντινή αποτελεί μία ακόμη τρανή απόδειξη ότι μία οικονομία που δεν αντιμετωπίζει τα χρόνια προβλήματά της, κυρίως μέσω των ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων και όχι μέσω δημοσιονομικής προσαρμογής, δεν θα κατορθώσει ποτέ να επανέλθει σε βιώσιμη και διατηρήσιμη αναπτυξιακή πορεία.
Άλλωστε οι λίγο πιο συγκρατημένοι αναλυτές εδώ και αρκετούς μήνες τόνιζαν ότι η χώρα της Λ. Αμερικής θα πρέπει εγκαίρως να αντιμετωπίσει τα δημοσιονομικά της προβλήματα, πριν να είναι αργά.
Το χρέος εκτιμάται ότι θα φθάσει –σύμφωνα με το ΔΝΤ- στα 252,9 δισ. δολάρια φέτος (39% του ΑΕΠ) από 178,9 δισ. που ήταν το 2015, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του είναι σε δολάρια και όχι σε πέσο, κάτι που καθιστά την αποπληρωμή του ακόμη πιο δύσκολη, με δεδομένη τη συνεχιζόμενη πτώση του εγχώριου νομίσματος έναντι του αμερικανικού.
Έχοντας να αντιμετωπίσει και έναν πληθωρισμό ο οποίος πραγματικά καλπάζει, καθώς έφθασε τον Μάιο 2018 στο 25,4% (σε 12μηνη βάση), έναντι στόχου της κεντρικής τράπεζας για 15%.
Αποτέλεσμα η κεντρική τράπεζα της Αργεντινής να… τινάξει τα πάντα στον αέρα προχωρώντας σε αύξηση του βασικού επιτοκίου στο 60%.
Επρόκειτο για έναν προπομπό των εξελίξεων, με τον Macri να ανακοινώνει επίσημα ότι η χώρα του θα επιστρέψει στην «αγκαλιά» του ΔΝΤ προκειμένου να δεχθεί οικονομική στήριξη, φυσικά υπό αρκούντως σκληρούς όρους, κάτι που άλλωστε το Ταμείο συνηθίζει να πράττει όποτε κάποιο κράτος το καλεί για βοήθεια.
Η πολύπαθη ιστορία της Αργεντινής
Το 1983 με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Αργεντινή πολλοί πίστεψαν όπως και το 1974 στην Ελλάδα ότι η Δημοκρατία μπορεί να θεμελιωθεί καλύτερα και βαθύτερα με την ικανοποίηση των λαϊκών αιτημάτων ανεξάρτητα της παραγωγικότητας και των αντοχών της οικονομίας.
Προσπάθησαν να συγκροτήσουν την χώρα με δανεικά με αποτέλεσμα ο πληθωρισμός το 1989 να φθάσει το 5.000%.
Για την αντιμετώπιση του στις αρχές της δεκαετίας του 1990 πρόσδεσαν το εγχώριο νόμισμα, το pesos, με το δολάριο στην απόλυτη ισοτιμία, θεράπευσαν τον πληθωρισμό όπως ήταν απόλυτα φυσικό, όμως έχοντας απέναντι τους τις γενικότερες συγκυρίες του δεύτερου μισού της δεκαετίας του 1990, με τις κρίσεις του Μεξικού το 1995, της Νοτιοανατολικής Ασίας του 1997 και την Βραζιλίας του 1998 είδαν την ανταγωνιστικότητα τους να μειώνεται, τις θέσεις εργασίας να μειώνονται και την ύφεση να σκιάζει τα πάντα.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 το δολάριο είχε ενισχυθεί έναντι του ευρώ στα επίπεδα των 0,85 δολαρίων ανά ευρώ οπότε εύκολα γίνεται αντιληπτό τι σήμαινε αυτό για τις εξαγωγές που κατευθύνονταν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το 1999 η οικονομία πέφτει σε ύφεση με την ανεργία να διπλασιάζεται και να εκτοξεύεται στο 14%, το δημοσιονομικό έλλειμμα καταγράφεται πάνω από 4% το δημόσιο χρέος στο 51% του ΑΕΠ αλλά και τα συναλλαγματικά διαθέσιμα ως αποτέλεσμα των εισροών κεφαλαίων να ξεπερνούν τα 26 δισ. δολάρια έναντι 6 δισ. δολαρίων του 1991.
Η τριετία 1999-2001 ήταν ιδιαίτερα σκληρή, οι ξένοι επενδυτές έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους , οι εισροές κεφαλαίων αναστράφηκαν οπότε ο πανικός οδηγεί στις κλασικές συνταγές αυτοκαταστροφής με την σύμφωνη γνώμη των οργανισμών ύστατης χρηματοδότησης.
Μια από αυτές είναι η μείωση των δαπανών, ώστε να υπάρξει ισοσκελισμός του προϋπολογισμού και αφετέρου ανάκτηση της εμπιστοσύνης του διεθνούς κεφαλαίου.
Αποτέλεσμα βαθιά ύφεση με εκατομμύρια παράπλευρες απώλειες.
Μια δεύτερη, η υποτίμηση, η οποία μπορεί σε δεύτερο χρόνο να έχει ως αποτέλεσμα την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας όμως σε πρώτο χρόνο χρόνο οδηγεί σε χρεοκοπίες επιχειρήσεων αφού το κόστος αποπληρωμής των δάνειων σε δολάρια αυξάνεται ανάλογα με το ύψος της υποτίμησης.
Η χρεοκοπία του 2001 ήταν η κορύφωση μιας σειράς λαθών, πολιτικών, οικονομικών, νομισματικών αλλά και κοινωνικών που ξεκίνησαν από το 1950 και επαναλαμβάνονταν επί μισό και παραπάνω αιώνα.
Την κήρυξη στάσης πληρωμών για χρέος 95 δισ. δολάρια, ακολούθησαν δύο αναδιαρθρώσεις του 2005 και του 2010 όπου εννέα στους δέκα πιστωτές συμφώνησαν σε κούρεμα ύψους 70%.
Όσοι αρνήθηκαν απευθύνθηκαν στα δικαστήρια απαιτώντας να πληρωθεί η οφειλή στο σύνολό της.
Ακολούθησε δικαστική διαμάχη 15 ετών με το Δευτεροβάθμιο Δικαστήριο της Νέας Υόρκης να βάζει τέλος στη διαμάχη με τα αμερικανικά Fund, τα οποία είχαν μπλοκάρει την έκδοση νέων χρεογράφων και απαγόρευαν την αποπληρωμή όσων είχαν δεχτεί την αναδιάρθρωση του χρέους, να κερδίζουν.
Περίπου 15 χρόνια βρίσκονταν εκτός αγορών η Αργεντινή επειδή τόλμησε να μην πληρώσει τα χρέη της στο πιο κερδοσκοπικό τμήμα των αγορών ενώ μόλις συμβιβάστηκε αμέσως τα χρήματα που χρειάζονταν βρέθηκαν.
Τον Ιούνιο του 2016 ζήτησε 16,5 δισ. δολάρια της πρόσφεραν 68,6 δισ. δολάρια.
Πολλοί πίστευαν ότι η εκλογική επικράτηση του κεντροδεξιού προέδρου Μ. Marci στα τέλη του 2015 θα άλλαζε το ρου της ιστορίας αφού ιδεολογικά και πρακτικά ήταν πιο κοντά στις δοξασίες των αγορών.
Έκαναν το ίδιο λάθος που έκαναν όσοι πίστεψαν ότι οι ακραίες επιλογές της δεκαετίας του 90 με ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, ιδιωτικοποιήσεις ακόμη και ζωτικών για μια οικονομία κλάδων, άνοιγμα αγορών, θεοποίηση του διεθνούς κεφαλαίου και σκληρής νομισματικής πολιτικής , θα είχαν διαχρονικά θετικά αποτελέσματα .
Όμως όταν δεν υπάρχει ουσιαστική αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προβλημάτων και κυρίως όταν δεν γίνεται καμία προσπάθεια μεταβολής μιας αυτοκαταστροφικής κουλτούρας που θέλει τα δικαιώματα να κυριαρχούν των υποχρεώσεων και την παραγωγικότητα να θεωρείτε υπόβαθρο υποτέλειας των εργαζόμενων στο καπιταλιστικό σύστημα τότε η επανάληψη των συναλλαγματικών κρίσεων δεν θα πρέπει να ξενίζει κανένα.
Οι κρίσεις του 2001 , του 2011, του 2014 , του 2018 έχουν τις ίδιες αφετηρίες.
Χαμηλή ανάπτυξη, προβλήματα στην εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους, ελλείμματα στο εξωτερικό ισοζύγιο, υψηλός πληθωρισμός και έλλειψη εμπιστοσύνης στο νόμισμα.
Η κρίση προσδιορίζεται με την φυγή κεφαλαίων και την υποχώρηση του νομίσματος.
Η συνήθης αντιμετώπιση γίνεται με περιορισμούς και ελέγχους στις κινήσεις συναλλάγματος και κυρίως με πωλήσεις συναλλαγματικών αποθεμάτων και με την αύξηση των επιτοκίων .
Στην τρέχουσα κρίση τα επιτόκια από τα επίπεδα του 27% έφθασαν το 60%.
Οι παρεμβάσεις είναι κοστοβόρες και τα συναλλαγματικά διαθέσιμα πεπερασμένα οπότε γρήγορα εγκαταλείπονται.
Το 2011 για παράδειγμα η στήριξη του νομίσματος της Αργεντινής στοίχισε 22 δισ. δολάρια ενώ κατά την τρέχουσα κρίση έχουν δαπανηθεί 5,3 δισ. δολάρια, ήτοι το 10% των αποθεμάτων και έπεται συνέχεια.
Η περαιτέρω διολίσθηση είναι αναπόφευκτη με πρώτο σταθμό την ταύτιση της επίσημης με την μαύρη ισοτιμία.
Το 2014 ο πρώτος σταθμός ήθελε την υποχώρηση του pesos από τα επίσημα επίπεδα των 8,18 pesos σε εκείνα της μαύρης αγοράς των 12,85 πέσος ανά δολάριο.
Φυσικά εφόσον η μείωση της εξωτερικής αξίας του νομίσματος έχει προεξοφληθεί και οι πιέσεις αναμένεται να συνεχιστούν η προτιμότερη και πιο αποτελεσματική λύση πάρα τις παράπλευρες απώλειες της ενίσχυσης των τιμών είναι η εφάπαξ υποτίμηση σε μέγεθος τέτοιο που να αποκαθιστά την εμπιστοσύνη και που να δίνει την δυνατότητα επανεκκίνησης της οικονομίας.
Moody's: Επιστροφή στην ύφεση για την Αργεντινή το 2018, έναντι πρόβλεψης για ανάπτυξη 3%
Συρρίκνωση του ΑΕΠ της Αργεντινής (Β2, σταθερό outlook) κατά 1% αναμένει για το σύνολο του τρέχοντος έτους η Moody's Investors Service, έναντι προηγούμενης εκτίμησης για οικονομική ανάπτυξη της τάξεως τoυ 3%.
Μάλιστα, σύμφωνα με τον αμερικανικό οίκο, ο πληθωρισμός θα εκτοξευθεί στο 32% τον Δεκέμβριο 2018, για να υποχωρήσει στο –επίσης υψηλό ποσοστό– 22% το επόμενο έτος.
Η Moody's επικαλείται τη σημαντική υποτίμηση του τοπικού πέσο, έναντι του δολαρίου ΗΠΑ, τα αυξημένα επιτόκια (45%) που «θα αποδυναμώσουν ακόμη περισσότερο την οικονομία» και την επικείμενη πολιτική αβεβαιότητα.
Επισημαίνεται πως το ΑΕΠ της Αργεντινής συρρικνώθηκε κατά 6,7% -σε ετήσια σύγκριση- τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους, για τρίτο συνεχόμενο μήνα, όπως γνωστοποίησε η κυβέρνηση του Προέδρου Mauricio Macri.
Η οικονομία συρρικνώθηκε κατά 5,2% και 0,6% τον Μάιο και τον Απρίλιο 2018, αντίστοιχα.
Σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία Indec, τον Ιούνιο, η παραγωγή στον αγροτικό τομέα κατέρρευσε, κατά 31%, καθώς οι καλλιέργειες καταστράφηκαν από την άνευ προηγουμένου ξηρασία, ενώ η μεταποίηση συρρικνώθηκε κατά 7,5%.
Σε ό,τι αφορά στο λιανικό εμπόριο, η οικονομική δραστηριότητα υποχώρησε κατά 8,4%, με τον κατασκευαστικό κλάδο να παρουσιάζει ελαφρά μόνο συρρίκνωση.
Η συντριπτική πλειοψηφία των οικονομολόγων αναμένει ύφεση για την οικονομία της Αργεντινής το σύνολο του 2018.
Η κεντρική τράπεζα της Αργεντινής (BCRA) αύξησε πρόσφατα το βασικό επιτόκιό της από το 40% στο 45%, σε μια προσπάθεια να φρενάρει την πτώση του νομίσματος της χώρας.
Παράλληλα, ανακοίνωσε πλάνο για μείωση του αποθέματος των βραχυπρόθεσμων ομολόγων (LEBACs), με τις ευλογίες του Διεθνές Νομισματικό Ταμείου.
Η κυβέρνηση αποφάσισε να αναστείλει την πώληση δολαρίων προσωρινά, ενώ από την πλευρά της, η BCRA ανέφερε ότι θα διαθέσει 500 εκατ. δολάρια από το αποθεματικό της για να καλυφθεί η ζήτηση και να σταθεροποιηθεί το πέσο.
Η κυβέρνηση της Αργεντινής υπέγραψε πρόσφατα συμφωνία με το ΔΝΤ για τη χορήγηση δανείου ύψους 50 δισ. δολαρίων, με στόχο να σταθεροποιηθεί η οικονομία της χώρας, η οποία δοκιμάζεται από τον πληθωρισμό που έχει φθάσει το 30% τους τελευταίους 12 μήνες.
Αργεντινή, το «Βατερλώ» του ΔΝΤ - Είναι σε πρόγραμμα 41 χρόνια από το 1956
Στα έξι προγράμματα ΔΝΤ της περιόδου 1992-1999, η Αργεντινή δεν εκπλήρωσε ούτε μία από τις προϋποθέσεις του ΔΝΤ για δανεισμό και στα έξι αυτά τα προγράμματα.
Από τα 61 χρόνια μεταξύ 1956 και 2017, η χώρα ήταν στο πλαίσιο προγράμματος του ΔΝΤ για 40 χρόνια.
Τώρα το 2018 τα νούμερα απλά αλλάζουμ σσε 62 χρόνια η Αργεντινή βρίσκεται σε πρόγραμμα του ΔΝΤ για 41 χρόνια...
Με την ιστορία της Αργεντινής, το νέο δάνειο του ΔΝΤ στη χώρα είναι το πιο τέλειο παράδειγμα του πως είναι δυνατό να κάνει τα ίδια πράγματα για τόσα χρόνια και να περιμένει κανείς ένα διαφορετικό αποτέλεσμα.
Φυσικά, αυτή τη φορά, όλα θα είναι... διαφορετικά.
Η νέα διευκόλυνση του ΔΝΤ - που συμφωνήθηκε τον Ιούνιο του 2018, είναι το μεγαλύτερο δάνειο του ΔΝΤ στην ιστορία σε οποιοδήποτε κράτος, 50 δισ. δολάρια.
Το ακαθάριστο χρέος της Αργεντινής είναι περίπου στο 52,6% του ΑΕΠ.
Όμως, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι -5,1% του ΑΕΠ.
Όσο μεγάλη είναι η διευκόλυνση του ΔΝΤ, θα καλύψει μόνο 14 μήνες ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών στην Αργεντινή.
Όλα αυτά σημαίνει ένα απλό πράγμα: μετά το τελευταίο πρόγραμμα ΔΝΤ μεγάλης κλίμακας (εξαιρουμένου του μεταγενέστερου δανεισμού για τη στήριξη αποτυχιών μετά το πρόγραμμα), η Αργεντινή εισήλθε σε περίοδο οικονομικής ύφεσης.
ΔΝΤ: Η Αργεντινή έχει την πλήρη στήριξη μας - Οι δυσκολίες θα ξεπεραστούν - Ετοιμάζεται συμφωνία εξπρές
Την πλήρη στήριξη του στην Αργεντινή αλλά και την πεποίθηση του ότι οι τρέχουσες δυσκολίες θα ξεπεραστούν εκφράζει το ΔΝΤ, προϊδεάζοντας για συμφωνία εξπρές με τη χώρα της Νότας Αμερικής.
«Το προσωπικό του ΔΝΤ και οι αρχές της Αργεντινής εργάζονται στενά για να ενισχύσουν τη μεταξύ τους συμφωνία στον απόηχο των πρόσφατων εξελίξεων στην αγορά» επισημαίνεται σε δήλωση του εκπροσώπου του Ταμείου, Gerry Rice.
Σύμφωνα με τον Rice, την επόμενη Τρίτη (4/9/2018) θα πραγματοποιηθεί συνάντηση της επικεφαλής του ΔΝΤ, Christine Lagarde αλλά και του υπουργού Οικονομικών, Nicolas Dujovne, για την έναρξη του διαλόγου.
«Στόχος μας είναι αυτές οι συνομιλίες να ολοκληρωθούν πολύ γρήγορα και να κατατεθεί το αναθεωρημένο οικονομικό πλάνο στο εκτελεστικό συμβούλιο» επισημαίνει ο Rice.
Τέλος επανέλαβε τη δήλωση της Lagarde ότι η Αργεντινή έχει την πλήρη στήριξη του Ταμείου.
«Όπως τόνισε η επικεφαλής του Ταμείου, η Αργεντινή έχει την πλήρη στήριξη του Ταμείου και είμαστε σίγουροι ότι η ισχυρή δέσμευση και αποφασιστικότητα των αρχών της Αργεντινής θα συμβάλλουν ώστε η χώρα να ξεπεράσει τις τρέχουσες δυσκολίες» καταλήγει η δήλωση του Rice.
www.bankingnews.gr
Ένας πρόεδρος φιλικός προς τις αγορές, τις επενδύσεις, την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα, που φάνταζε ικανός να αλλάξει άρδην τη μοίρα μίας εκ των μεγαλύτερων αλλά και πιο ταλαιπωρημένων οικονομιών της Λατινικής Αμερικής.
Το παρελθόν της Αργεντινής, σε οικονομικό πάντα επίπεδο, διόλου ευχάριστο, με δύο χρεοκοπίες, που έκλεισαν τις πόρτες των αγορών για τη χώρα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Η κυβέρνηση Macri ήταν τόσο βέβαιη για την επιτυχία της ώστε φρόντισε, τον Ιούνιο του 2017 να εκδώσει 100ετές ομόλογο, συνολικού ύψους 2,75 δισ. δολαρίων.
Μία κίνηση που οι αγορές πανηγύρισαν, με τις προσφορές να φθάνουν στα 10 δισ. δολάρια και το τελικό επιτόκιο να διαμορφώνεται στο 7,9%.
Μάλιστα εντός Ελλάδας δεν ήταν λίγοι αυτοί που χρησιμοποιούσαν την Αργεντινή ως παράδειγμα το οποίο θα έπρεπε να μιμηθεί η χώρα μας, με δεδομένο, μάλιστα, το γεγονός ότι ο Macri είχε τη φήμη του μεταρρυθμιστή, ο οποίος δεν θα δίσταζε να συγκρουστεί με όλα τα κατεστημένα συμφέροντα, προκειμένου να δώσει νέα πνοή στην οικονομία της χώρας του.
Όλα αυτά, όμως, ίσχυαν μέχρι και τις 8/5, όπου και ανακοινώθηκε η εκ νέου προσφυγή της Αργεντινής στη βοήθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) το οποίο στις αρχές της δεκαετίας του 2000 είχε εκδιωχθεί κακήν κακώς από τη χώρα.
Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι στην έκθεσή του για την Αργεντινή, τον Δεκέμβριο του 2017, το ΔΝΤ επαινούσε τη μεταρρυθμιστική ατζέντα του Macri, τονίζοντας ότι κατορθώνει να οδηγήσει σε ανάκαμψη την οικονομία, καθώς «περιλαμβάνει προσπάθειες εκσυγχρονισμού των θεσμών, αποκατάστασης της αξιοπιστίας, της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας του κρατικού μηχανισμού», αν και φρόντιζε να προσθέσει ότι «υπάρχουν ακόμη σημαντικές προκλήσεις που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν».
Ο δύσκολος Μάιος του 2018
Η επιτυχημένη πορεία της Αργεντινής άρχισε να εμφανίζει αρκετές «τρύπες» από την αρχή του έτους, αλλά ενός του Μαΐου 2018 αυτές οι τρύπες μάλλον μετατράπηκαν σε χάσμα.
Η βασικής δείκτης Merval έχει υποχωρήσει 14% από την αρχή του μήνα, ενώ το πέσο Αργεντινής έχει αποδυναμωθεί 12% έναντι του δολαρίου.
Η Αργεντινή αποτελεί μία ακόμη τρανή απόδειξη ότι μία οικονομία που δεν αντιμετωπίζει τα χρόνια προβλήματά της, κυρίως μέσω των ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων και όχι μέσω δημοσιονομικής προσαρμογής, δεν θα κατορθώσει ποτέ να επανέλθει σε βιώσιμη και διατηρήσιμη αναπτυξιακή πορεία.
Άλλωστε οι λίγο πιο συγκρατημένοι αναλυτές εδώ και αρκετούς μήνες τόνιζαν ότι η χώρα της Λ. Αμερικής θα πρέπει εγκαίρως να αντιμετωπίσει τα δημοσιονομικά της προβλήματα, πριν να είναι αργά.
Το χρέος εκτιμάται ότι θα φθάσει –σύμφωνα με το ΔΝΤ- στα 252,9 δισ. δολάρια φέτος (39% του ΑΕΠ) από 178,9 δισ. που ήταν το 2015, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του είναι σε δολάρια και όχι σε πέσο, κάτι που καθιστά την αποπληρωμή του ακόμη πιο δύσκολη, με δεδομένη τη συνεχιζόμενη πτώση του εγχώριου νομίσματος έναντι του αμερικανικού.
Έχοντας να αντιμετωπίσει και έναν πληθωρισμό ο οποίος πραγματικά καλπάζει, καθώς έφθασε τον Μάιο 2018 στο 25,4% (σε 12μηνη βάση), έναντι στόχου της κεντρικής τράπεζας για 15%.
Αποτέλεσμα η κεντρική τράπεζα της Αργεντινής να… τινάξει τα πάντα στον αέρα προχωρώντας σε αύξηση του βασικού επιτοκίου στο 60%.
Επρόκειτο για έναν προπομπό των εξελίξεων, με τον Macri να ανακοινώνει επίσημα ότι η χώρα του θα επιστρέψει στην «αγκαλιά» του ΔΝΤ προκειμένου να δεχθεί οικονομική στήριξη, φυσικά υπό αρκούντως σκληρούς όρους, κάτι που άλλωστε το Ταμείο συνηθίζει να πράττει όποτε κάποιο κράτος το καλεί για βοήθεια.
Η πολύπαθη ιστορία της Αργεντινής
Το 1983 με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Αργεντινή πολλοί πίστεψαν όπως και το 1974 στην Ελλάδα ότι η Δημοκρατία μπορεί να θεμελιωθεί καλύτερα και βαθύτερα με την ικανοποίηση των λαϊκών αιτημάτων ανεξάρτητα της παραγωγικότητας και των αντοχών της οικονομίας.
Προσπάθησαν να συγκροτήσουν την χώρα με δανεικά με αποτέλεσμα ο πληθωρισμός το 1989 να φθάσει το 5.000%.
Για την αντιμετώπιση του στις αρχές της δεκαετίας του 1990 πρόσδεσαν το εγχώριο νόμισμα, το pesos, με το δολάριο στην απόλυτη ισοτιμία, θεράπευσαν τον πληθωρισμό όπως ήταν απόλυτα φυσικό, όμως έχοντας απέναντι τους τις γενικότερες συγκυρίες του δεύτερου μισού της δεκαετίας του 1990, με τις κρίσεις του Μεξικού το 1995, της Νοτιοανατολικής Ασίας του 1997 και την Βραζιλίας του 1998 είδαν την ανταγωνιστικότητα τους να μειώνεται, τις θέσεις εργασίας να μειώνονται και την ύφεση να σκιάζει τα πάντα.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 το δολάριο είχε ενισχυθεί έναντι του ευρώ στα επίπεδα των 0,85 δολαρίων ανά ευρώ οπότε εύκολα γίνεται αντιληπτό τι σήμαινε αυτό για τις εξαγωγές που κατευθύνονταν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το 1999 η οικονομία πέφτει σε ύφεση με την ανεργία να διπλασιάζεται και να εκτοξεύεται στο 14%, το δημοσιονομικό έλλειμμα καταγράφεται πάνω από 4% το δημόσιο χρέος στο 51% του ΑΕΠ αλλά και τα συναλλαγματικά διαθέσιμα ως αποτέλεσμα των εισροών κεφαλαίων να ξεπερνούν τα 26 δισ. δολάρια έναντι 6 δισ. δολαρίων του 1991.
Η τριετία 1999-2001 ήταν ιδιαίτερα σκληρή, οι ξένοι επενδυτές έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους , οι εισροές κεφαλαίων αναστράφηκαν οπότε ο πανικός οδηγεί στις κλασικές συνταγές αυτοκαταστροφής με την σύμφωνη γνώμη των οργανισμών ύστατης χρηματοδότησης.
Μια από αυτές είναι η μείωση των δαπανών, ώστε να υπάρξει ισοσκελισμός του προϋπολογισμού και αφετέρου ανάκτηση της εμπιστοσύνης του διεθνούς κεφαλαίου.
Αποτέλεσμα βαθιά ύφεση με εκατομμύρια παράπλευρες απώλειες.
Μια δεύτερη, η υποτίμηση, η οποία μπορεί σε δεύτερο χρόνο να έχει ως αποτέλεσμα την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας όμως σε πρώτο χρόνο χρόνο οδηγεί σε χρεοκοπίες επιχειρήσεων αφού το κόστος αποπληρωμής των δάνειων σε δολάρια αυξάνεται ανάλογα με το ύψος της υποτίμησης.
Η χρεοκοπία του 2001 ήταν η κορύφωση μιας σειράς λαθών, πολιτικών, οικονομικών, νομισματικών αλλά και κοινωνικών που ξεκίνησαν από το 1950 και επαναλαμβάνονταν επί μισό και παραπάνω αιώνα.
Την κήρυξη στάσης πληρωμών για χρέος 95 δισ. δολάρια, ακολούθησαν δύο αναδιαρθρώσεις του 2005 και του 2010 όπου εννέα στους δέκα πιστωτές συμφώνησαν σε κούρεμα ύψους 70%.
Όσοι αρνήθηκαν απευθύνθηκαν στα δικαστήρια απαιτώντας να πληρωθεί η οφειλή στο σύνολό της.
Ακολούθησε δικαστική διαμάχη 15 ετών με το Δευτεροβάθμιο Δικαστήριο της Νέας Υόρκης να βάζει τέλος στη διαμάχη με τα αμερικανικά Fund, τα οποία είχαν μπλοκάρει την έκδοση νέων χρεογράφων και απαγόρευαν την αποπληρωμή όσων είχαν δεχτεί την αναδιάρθρωση του χρέους, να κερδίζουν.
Περίπου 15 χρόνια βρίσκονταν εκτός αγορών η Αργεντινή επειδή τόλμησε να μην πληρώσει τα χρέη της στο πιο κερδοσκοπικό τμήμα των αγορών ενώ μόλις συμβιβάστηκε αμέσως τα χρήματα που χρειάζονταν βρέθηκαν.
Τον Ιούνιο του 2016 ζήτησε 16,5 δισ. δολάρια της πρόσφεραν 68,6 δισ. δολάρια.
Πολλοί πίστευαν ότι η εκλογική επικράτηση του κεντροδεξιού προέδρου Μ. Marci στα τέλη του 2015 θα άλλαζε το ρου της ιστορίας αφού ιδεολογικά και πρακτικά ήταν πιο κοντά στις δοξασίες των αγορών.
Έκαναν το ίδιο λάθος που έκαναν όσοι πίστεψαν ότι οι ακραίες επιλογές της δεκαετίας του 90 με ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, ιδιωτικοποιήσεις ακόμη και ζωτικών για μια οικονομία κλάδων, άνοιγμα αγορών, θεοποίηση του διεθνούς κεφαλαίου και σκληρής νομισματικής πολιτικής , θα είχαν διαχρονικά θετικά αποτελέσματα .
Όμως όταν δεν υπάρχει ουσιαστική αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προβλημάτων και κυρίως όταν δεν γίνεται καμία προσπάθεια μεταβολής μιας αυτοκαταστροφικής κουλτούρας που θέλει τα δικαιώματα να κυριαρχούν των υποχρεώσεων και την παραγωγικότητα να θεωρείτε υπόβαθρο υποτέλειας των εργαζόμενων στο καπιταλιστικό σύστημα τότε η επανάληψη των συναλλαγματικών κρίσεων δεν θα πρέπει να ξενίζει κανένα.
Οι κρίσεις του 2001 , του 2011, του 2014 , του 2018 έχουν τις ίδιες αφετηρίες.
Χαμηλή ανάπτυξη, προβλήματα στην εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους, ελλείμματα στο εξωτερικό ισοζύγιο, υψηλός πληθωρισμός και έλλειψη εμπιστοσύνης στο νόμισμα.
Η κρίση προσδιορίζεται με την φυγή κεφαλαίων και την υποχώρηση του νομίσματος.
Η συνήθης αντιμετώπιση γίνεται με περιορισμούς και ελέγχους στις κινήσεις συναλλάγματος και κυρίως με πωλήσεις συναλλαγματικών αποθεμάτων και με την αύξηση των επιτοκίων .
Στην τρέχουσα κρίση τα επιτόκια από τα επίπεδα του 27% έφθασαν το 60%.
Οι παρεμβάσεις είναι κοστοβόρες και τα συναλλαγματικά διαθέσιμα πεπερασμένα οπότε γρήγορα εγκαταλείπονται.
Το 2011 για παράδειγμα η στήριξη του νομίσματος της Αργεντινής στοίχισε 22 δισ. δολάρια ενώ κατά την τρέχουσα κρίση έχουν δαπανηθεί 5,3 δισ. δολάρια, ήτοι το 10% των αποθεμάτων και έπεται συνέχεια.
Η περαιτέρω διολίσθηση είναι αναπόφευκτη με πρώτο σταθμό την ταύτιση της επίσημης με την μαύρη ισοτιμία.
Το 2014 ο πρώτος σταθμός ήθελε την υποχώρηση του pesos από τα επίσημα επίπεδα των 8,18 pesos σε εκείνα της μαύρης αγοράς των 12,85 πέσος ανά δολάριο.
Φυσικά εφόσον η μείωση της εξωτερικής αξίας του νομίσματος έχει προεξοφληθεί και οι πιέσεις αναμένεται να συνεχιστούν η προτιμότερη και πιο αποτελεσματική λύση πάρα τις παράπλευρες απώλειες της ενίσχυσης των τιμών είναι η εφάπαξ υποτίμηση σε μέγεθος τέτοιο που να αποκαθιστά την εμπιστοσύνη και που να δίνει την δυνατότητα επανεκκίνησης της οικονομίας.
Moody's: Επιστροφή στην ύφεση για την Αργεντινή το 2018, έναντι πρόβλεψης για ανάπτυξη 3%
Συρρίκνωση του ΑΕΠ της Αργεντινής (Β2, σταθερό outlook) κατά 1% αναμένει για το σύνολο του τρέχοντος έτους η Moody's Investors Service, έναντι προηγούμενης εκτίμησης για οικονομική ανάπτυξη της τάξεως τoυ 3%.
Μάλιστα, σύμφωνα με τον αμερικανικό οίκο, ο πληθωρισμός θα εκτοξευθεί στο 32% τον Δεκέμβριο 2018, για να υποχωρήσει στο –επίσης υψηλό ποσοστό– 22% το επόμενο έτος.
Η Moody's επικαλείται τη σημαντική υποτίμηση του τοπικού πέσο, έναντι του δολαρίου ΗΠΑ, τα αυξημένα επιτόκια (45%) που «θα αποδυναμώσουν ακόμη περισσότερο την οικονομία» και την επικείμενη πολιτική αβεβαιότητα.
Επισημαίνεται πως το ΑΕΠ της Αργεντινής συρρικνώθηκε κατά 6,7% -σε ετήσια σύγκριση- τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους, για τρίτο συνεχόμενο μήνα, όπως γνωστοποίησε η κυβέρνηση του Προέδρου Mauricio Macri.
Η οικονομία συρρικνώθηκε κατά 5,2% και 0,6% τον Μάιο και τον Απρίλιο 2018, αντίστοιχα.
Σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία Indec, τον Ιούνιο, η παραγωγή στον αγροτικό τομέα κατέρρευσε, κατά 31%, καθώς οι καλλιέργειες καταστράφηκαν από την άνευ προηγουμένου ξηρασία, ενώ η μεταποίηση συρρικνώθηκε κατά 7,5%.
Σε ό,τι αφορά στο λιανικό εμπόριο, η οικονομική δραστηριότητα υποχώρησε κατά 8,4%, με τον κατασκευαστικό κλάδο να παρουσιάζει ελαφρά μόνο συρρίκνωση.
Η συντριπτική πλειοψηφία των οικονομολόγων αναμένει ύφεση για την οικονομία της Αργεντινής το σύνολο του 2018.
Η κεντρική τράπεζα της Αργεντινής (BCRA) αύξησε πρόσφατα το βασικό επιτόκιό της από το 40% στο 45%, σε μια προσπάθεια να φρενάρει την πτώση του νομίσματος της χώρας.
Παράλληλα, ανακοίνωσε πλάνο για μείωση του αποθέματος των βραχυπρόθεσμων ομολόγων (LEBACs), με τις ευλογίες του Διεθνές Νομισματικό Ταμείου.
Η κυβέρνηση αποφάσισε να αναστείλει την πώληση δολαρίων προσωρινά, ενώ από την πλευρά της, η BCRA ανέφερε ότι θα διαθέσει 500 εκατ. δολάρια από το αποθεματικό της για να καλυφθεί η ζήτηση και να σταθεροποιηθεί το πέσο.
Η κυβέρνηση της Αργεντινής υπέγραψε πρόσφατα συμφωνία με το ΔΝΤ για τη χορήγηση δανείου ύψους 50 δισ. δολαρίων, με στόχο να σταθεροποιηθεί η οικονομία της χώρας, η οποία δοκιμάζεται από τον πληθωρισμό που έχει φθάσει το 30% τους τελευταίους 12 μήνες.
Αργεντινή, το «Βατερλώ» του ΔΝΤ - Είναι σε πρόγραμμα 41 χρόνια από το 1956
Στα έξι προγράμματα ΔΝΤ της περιόδου 1992-1999, η Αργεντινή δεν εκπλήρωσε ούτε μία από τις προϋποθέσεις του ΔΝΤ για δανεισμό και στα έξι αυτά τα προγράμματα.
Από τα 61 χρόνια μεταξύ 1956 και 2017, η χώρα ήταν στο πλαίσιο προγράμματος του ΔΝΤ για 40 χρόνια.
Τώρα το 2018 τα νούμερα απλά αλλάζουμ σσε 62 χρόνια η Αργεντινή βρίσκεται σε πρόγραμμα του ΔΝΤ για 41 χρόνια...
Με την ιστορία της Αργεντινής, το νέο δάνειο του ΔΝΤ στη χώρα είναι το πιο τέλειο παράδειγμα του πως είναι δυνατό να κάνει τα ίδια πράγματα για τόσα χρόνια και να περιμένει κανείς ένα διαφορετικό αποτέλεσμα.
Φυσικά, αυτή τη φορά, όλα θα είναι... διαφορετικά.
Η νέα διευκόλυνση του ΔΝΤ - που συμφωνήθηκε τον Ιούνιο του 2018, είναι το μεγαλύτερο δάνειο του ΔΝΤ στην ιστορία σε οποιοδήποτε κράτος, 50 δισ. δολάρια.
Το ακαθάριστο χρέος της Αργεντινής είναι περίπου στο 52,6% του ΑΕΠ.
Όμως, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι -5,1% του ΑΕΠ.
Όσο μεγάλη είναι η διευκόλυνση του ΔΝΤ, θα καλύψει μόνο 14 μήνες ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών στην Αργεντινή.
Όλα αυτά σημαίνει ένα απλό πράγμα: μετά το τελευταίο πρόγραμμα ΔΝΤ μεγάλης κλίμακας (εξαιρουμένου του μεταγενέστερου δανεισμού για τη στήριξη αποτυχιών μετά το πρόγραμμα), η Αργεντινή εισήλθε σε περίοδο οικονομικής ύφεσης.
ΔΝΤ: Η Αργεντινή έχει την πλήρη στήριξη μας - Οι δυσκολίες θα ξεπεραστούν - Ετοιμάζεται συμφωνία εξπρές
Την πλήρη στήριξη του στην Αργεντινή αλλά και την πεποίθηση του ότι οι τρέχουσες δυσκολίες θα ξεπεραστούν εκφράζει το ΔΝΤ, προϊδεάζοντας για συμφωνία εξπρές με τη χώρα της Νότας Αμερικής.
«Το προσωπικό του ΔΝΤ και οι αρχές της Αργεντινής εργάζονται στενά για να ενισχύσουν τη μεταξύ τους συμφωνία στον απόηχο των πρόσφατων εξελίξεων στην αγορά» επισημαίνεται σε δήλωση του εκπροσώπου του Ταμείου, Gerry Rice.
Σύμφωνα με τον Rice, την επόμενη Τρίτη (4/9/2018) θα πραγματοποιηθεί συνάντηση της επικεφαλής του ΔΝΤ, Christine Lagarde αλλά και του υπουργού Οικονομικών, Nicolas Dujovne, για την έναρξη του διαλόγου.
«Στόχος μας είναι αυτές οι συνομιλίες να ολοκληρωθούν πολύ γρήγορα και να κατατεθεί το αναθεωρημένο οικονομικό πλάνο στο εκτελεστικό συμβούλιο» επισημαίνει ο Rice.
Τέλος επανέλαβε τη δήλωση της Lagarde ότι η Αργεντινή έχει την πλήρη στήριξη του Ταμείου.
«Όπως τόνισε η επικεφαλής του Ταμείου, η Αργεντινή έχει την πλήρη στήριξη του Ταμείου και είμαστε σίγουροι ότι η ισχυρή δέσμευση και αποφασιστικότητα των αρχών της Αργεντινής θα συμβάλλουν ώστε η χώρα να ξεπεράσει τις τρέχουσες δυσκολίες» καταλήγει η δήλωση του Rice.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών