Το ιερό δισκοπότηρο για την Τουρκία είναι η απελευθέρωση της βίζας
Ο τελευταίος γύρος γεωπολιτικού μπρα ντε φερ του Recep Tayyip Erdogan ήρθε με μια νέα τροπή αυτή την εβδομάδα: Συνδέοντας την υποστήριξή του στην αίτηση της Σουηδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ με την αίτηση της ίδιας της Τουρκίας για ένταξη στην ΕΕ.
Ήταν μια τολμηρή κίνηση. Αιφνιδίασε ακόμη και στενούς παρατηρητές.
Αλλά έχει μηδενικές πιθανότητες να συμβεί σύντομα, σύμφωνα με ανάλυση του Politico.
Πολλοί ηγέτες και αξιωματούχοι της ΕΕ έκαναν μια προσεκτική δημόσια επίδειξη ότι αντιμετωπίζουν σοβαρά το αίτημα του Τούρκου ηγέτη, υποσχόμενοι να διερευνήσουν τρόπους αναζωογόνησης της θνησιγενούς διαδικασίας ένταξης της χώρας στην ΕΕ και να συνεργαστούν στενότερα με τη χώρα στο μεταξύ.
Αλλά ως σοβαρή προοπτική, η ένταξη στην ΕΕ απορρίφθηκε σχεδόν αμέσως.
"Καθαρή στάση", σχολίασε ένας πρώην αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ασχολήθηκε με την υποψηφιότητα της Τουρκίας για ένταξη στην ΕΕ.
Ακόμη και δημοσίως, ορισμένα από τα πιο προβεβλημένα πρόσωπα της ΕΕ έσπευσαν να περιορίσουν τις όποιες εικασίες.
"Αυτό είναι ένα ζήτημα που δεν σχετίζεται με το άλλο ζήτημα και, επομένως, νομίζω ότι δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ως σχετικό θέμα", δήλωσε συνοπτικά ο Γερμανός καγκελάριος Olaf Scholz πριν αποχωρήσει από την ετήσια σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Λιθουανία, όπου εκτυλίχθηκαν όλα αυτά τα δράματα.
Οι λόγοι για τον απορριπτικό τόνο είναι πολλαπλοί
Τα τελευταία χρόνια, υπό τον Erdogan, η Τουρκία πήρε μια αυταρχική στροφή, καταπνίγοντας τα μέσα ενημέρωσης, φυλακίζοντας αντιφρονούντες και υποχωρώντας σε ό,τι αφορά το κράτος δικαίου.
Η καταστολή μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 επιδείνωσε τη σχέση.
Οι δύο πλευρές διαφωνούν επίσης για την Κύπρο, την οποία η ΕΕ δέχθηκε το 2004, ενώ τα τουρκικά στρατεύματα κατείχαν μέρος της χώρας (την οποία εξακολουθούν να κατέχουν).
Μέχρι το 2018, οι ηγέτες της ΕΕ είχαν βαρεθεί.
Σχεδόν δύο δεκαετίες συζητήσεων είχαν προσκρούσει σε τοίχο.
Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις, ανέφερε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σε ανακοίνωσή του, "έχουν φτάσει σε αδιέξοδο".
Έτσι, η ΕΕ γνωρίζει ότι πρέπει να συνεργαστεί με την Τουρκία, έναν ζωτικό γείτονα και γέφυρα προς τη Ρωσία, την Ασία και τη Μέση Ανατολή.
Και ενώ η ιδιότητα του μέλους έχει αποσυρθεί από το τραπέζι, οι αξιωματούχοι εξετάζουν πού θα μπορούσαν να συνεργαστούν περισσότερο με την Τουρκία.
Αν προκύψει κάτι από αυτό, αυτό είναι μια νίκη για τον Erdogan.
"Αν κάτι κινηθεί, [που είναι] απίθανο, θα έχει έναν ακόμη λόγο να τροφοδοτήσει τον εθνικισμό", δήλωσε πρώην αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο οποίος μίλησε ανώνυμα για να περιγράψει την ευαίσθητη σχέση.
Εξαρτημένοι γείτονες
Η σχέση της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μία από τις μακροβιότερες και πιο περίπλοκες σχέσεις του μπλοκ που συμβαίνουν με το "on-again" και το "off-again".
Η προσπάθεια της Τουρκίας να ενταχθεί στην Ένωση χρονολογείται σχεδόν 60 χρόνια πριν, το 1959, όταν υπέβαλε αίτηση σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, τον πρόδρομο της ΕΕ.
Ενώ μια σειρά από πραξικοπήματα και οικονομική και πολιτική αστάθεια έθεσαν το ζήτημα της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ σε δεύτερη μοίρα, το 1999 της χορηγήθηκε τελικά το καθεστώς της "υποψήφιας χώρας για ένταξη στην ΕΕ" - λίγο μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Erdogan.
"Αν δεν υπήρχαν αυτά τα πραξικοπήματα, πολύ πιθανόν να ήμασταν μέλος της ΕΕ", δήλωσε Τούρκος αξιωματούχος, ο οποίος μίλησε ανώνυμα για να περιγράψει με ειλικρίνεια τη δυναμική.
Αλλά από τότε η σχέση έχει περάσει από πολλές φάσεις, με τις δύο πλευρές να κατηγορούν η μία την άλλη για την έλλειψη προόδου.
Η Ελλάδα, μέλος της ΕΕ, βρίσκεται διαρκώς σε αντιπαράθεση με την Τουρκία για μια σειρά εδαφικών διαφορών, κυρίως συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου.
Και υπήρξε επίσης έλλειψη πολιτικής βούλησης από ορισμένα μεγαλοστελέχη της ΕΕ να αντιμετωπίσουν σοβαρά τις φιλοδοξίες της Τουρκίας - το 2011, ο τότε Γάλλος πρόεδρος Nicolas Sarkozy είπε ουσιαστικά στον Erdogan ότι η ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ ήταν απαγορευτική για τη Γαλλία.
Απομακρύνει τη Τουρκία από την ΕΕ ο Erdogan
Αλλά ο Erdogan έχει επίσης κάνει ελάχιστα για να προσεταιριστεί την ΕΕ.
Επανειλημμένα, έχει αρνηθεί να λάβει υπόψη του τις παραινέσεις των ηγετών της ΕΕ και των ακτιβιστών υπέρ του κράτους δικαίου ότι απομακρύνει τη χώρα του από τους δημοκρατικούς κανόνες που διέπουν την ΕΕ.
"Η Τουρκία δεν κινείται καθόλου", δήλωσε ο Selim Yenel, πρώην πρέσβης της Τουρκίας στην ΕΕ και τώρα πρόεδρος της δεξαμενής σκέψης Global Relations Forum.
"Δεν εφαρμόζει κανένα από τα δικαστικά πορίσματα του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ή κάτι τέτοιο, και αυτό που συμβαίνει στην Τουρκία είναι στην πραγματικότητα το αντίθετο".
Οι δύο πλευρές έγιναν συναλλασσόμενοι εταίροι το 2015, όταν ο Erdogan συμφώνησε να υποδεχθεί χιλιάδες πρόσφυγες με αντάλλαγμα δισεκατομμύρια σε οικονομική στήριξη από την ΕΕ.
Αλλά αυτό δεν κατάφερε να αλλάξει το γενικότερο ύφος της σχέσης.
Τώρα, ωστόσο, ο Erdogan προέρχεται από μια αποφασιστική εκλογική νίκη τον Μάιο που εδραίωσε τον 20ετή έλεγχο της τουρκικής πολιτικής.
Και ποντάρει στο ότι η νεοαποκτηθείσα επιρροή του ως βασικού συμμάχου στο ΝΑΤΟ και ως ενδιάμεσου μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας θα μπορούσε να τον κάνει πιο δημοφιλή στη Δύση.
Λίγες ώρες προτού υπογράψει την υποψηφιότητα της Σουηδίας για το ΝΑΤΟ, ο Erdogan είχε μια προσχεδιασμένη συνάντηση 90 λεπτών με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Charles Michel.
Οι δύο τους εμβάθυναν στη σχέση μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας, θίγοντας μια σειρά θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος - από την οικονομία και το εμπόριο έως τη μετανάστευση.
Σε νέα βάση οι σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας
Στην πραγματικότητα, η ΕΕ, η οποία βρισκόταν σε κατάσταση αναμονής ενόψει των τουρκικών εκλογών του Μαΐου, σχεδίαζε ήδη να επανεκτιμήσει τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας μόλις τελειώσουν και οι εθνικές εκλογές στην Ελλάδα.
Πριν από δύο εβδομάδες, οι ηγέτες της ΕΕ διεξήγαγαν μια πρόχειρη συζήτηση για τις σχέσεις του μπλοκ με την Τουρκία σε μια από τις τακτικές συνόδους κορυφής τους.
Την επόμενη εβδομάδα, οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ θα συνεχίσουν αυτή τη συζήτηση και θα εμβαθύνουν.
Πριν από τις συνομιλίες αυτές, η διπλωματική υπηρεσία της ΕΕ εξέθεσε τις σκέψεις της σε έγγραφο που είδε το POLITICO.
Το υπόμνημα επαναλαμβάνει ότι η αίτηση ένταξης της Τουρκίας είναι άψυχη - γεγονός που δεν πρόκειται να αλλάξει σύντομα.
Αλλά, σημειώνει, ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία "έχει αυξήσει τη γεωπολιτική σημασία της Τουρκίας" - χρησιμοποιώντας τη νέα ορθογραφία της χώρας.
Και η ΕΕ έχει "στρατηγικό ενδιαφέρον για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο", προσθέτει.
Αυτό μπορεί να κάνει την Τουρκία χρήσιμη για την ΕΕ.
Η Τουρκία θέλει επίσης να συμμετάσχει στην ΕΕ, αναφέρει το υπόμνημα: "Παρά τις πολιτικές που έχουν απομακρύνει την Τουρκία από την ΕΕ τα τελευταία χρόνια, η Τουρκία επιμένει ότι η ένταξη στην ΕΕ αποτελεί στρατηγικό στόχο".
Προτείνει στους υπουργούς Εξωτερικών της ΕΕ να εξετάσουν πώς μπορούν να "συμβάλουν ενεργά στην ταχεία επανέναρξη των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού" και να μελετήσουν πώς η ΕΕ μπορεί να χειριστεί καλύτερα τα συμφέροντα της Τουρκίας.
Μια επιλογή που εξετάζεται προσωρινά είναι η αναμόρφωση της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, η οποία ισχύει από το 1995, δήλωσαν στο POLITICO δύο αξιωματούχοι που εμπλέκονται κεντρικά στην πολιτική ΕΕ-Τουρκίας, μιλώντας ανώνυμα για να περιγράψουν τα σχέδια.
Η τελωνειακή ένωση διευκολύνει το εμπόριο μεταξύ των δύο εταίρων, αλλά έχει μεγάλη ανάγκη εκσυγχρονισμού ώστε να αντικατοπτρίζει τις αλλαγές στην τεχνολογία και τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού.
Το ιερό δισκοπότηρο για την Τουρκία, ωστόσο, είναι η απελευθέρωση της βίζας, η οποία θα παρέχει στους Τούρκους πολίτες τη δυνατότητα να ταξιδεύουν χωρίς βίζα στο μπλοκ για μεγάλα χρονικά διαστήματα, απαλλάσσοντας τους Τούρκους υπηκόους από την επαχθή διαδικασία που πρέπει να υποβληθούν μόνο για να περάσουν στην ΕΕ.
Η Σουηδία ανέφερε συγκεκριμένα και τα δύο στοιχεία μετά την άρση του βέτο της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ, λέγοντας ότι θα ασκήσει πιέσεις εκ μέρους της χώρας "για την αναζωογόνηση της διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του εκσυγχρονισμού της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας και της απελευθέρωσης των θεωρήσεων".
Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δηλώνουν επίσης ότι είναι ανοιχτοί στην επικαιροποίηση της τελωνειακής ένωσης και του καθεστώτος θεωρήσεων της Τουρκίας - εάν η Τουρκία κάνει το καθήκον της.
"Στο τέλος της διαδικασίας - σε δύο χρόνια, για παράδειγμα - δεν υπάρχει περίπτωση το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να δώσει πράσινο φως στην τελωνειακή ένωση, αν δεν υπάρξει πρόοδος στα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου", δήλωσε ο Nacho Sánchez Amor, ισπανός ευρωβουλευτής και μέλος της Μικτής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής ΕΕ-Τουρκίας.
Μια άλλη πιθανότητα είναι η αναβίωση του λεγόμενου διαλόγου ΕΕ-Τουρκίας, ο οποίος προσέκρουσε σε ναυάγιο το 2021 μετά την ατυχή συνάντηση του Sofagate μεταξύ του Erdogan και κορυφαίων αξιωματούχων της ΕΕ.
Ο Michel, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, άρπαξε την καρέκλα δίπλα στον Erdogan στη συνάντηση, αφήνοντας την εταίρο του στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ursula von der Leyen, να κάτσει στον καναπέ - ένα διπλωματικό ατόπημα που προκάλεσε αντιδράσεις και κατηγορίες για σεξισμό.
Η επανέναρξη αυτών των διαλόγων υψηλού επιπέδου θα μπορούσε να είναι εύκολη υπόθεση για τους ηγέτες της ΕΕ, επιτρέποντας στην ΕΕ να ανοίξει διαύλους με τον Erdogan χωρίς να αγγίξει την προοπτική ένταξης στην ΕΕ.
Όπως και να έχει, και οι δύο πλευρές γνωρίζουν ότι έχουν κολλήσει σε έναν διπλωματικό χορό - είτε τους αρέσει είτε όχι.
Και οι δύο θα συνεχίσουν να ελιχθούν για να αποκτήσουν μοχλό πίεσης.
"Ναι, πρέπει να ανακτήσουμε κάποια εμπιστοσύνη και να ξανανοίξουμε τις συζητήσεις μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας", δήλωσε ο Amor, ο Ισπανός ευρωβουλευτής.
"Αλλά ας μην αναμειγνύουμε μια κανονική σχέση με έναν γείτονα με την ενταξιακή διαδικασία".
www.bankingnews.gr
Ήταν μια τολμηρή κίνηση. Αιφνιδίασε ακόμη και στενούς παρατηρητές.
Αλλά έχει μηδενικές πιθανότητες να συμβεί σύντομα, σύμφωνα με ανάλυση του Politico.
Πολλοί ηγέτες και αξιωματούχοι της ΕΕ έκαναν μια προσεκτική δημόσια επίδειξη ότι αντιμετωπίζουν σοβαρά το αίτημα του Τούρκου ηγέτη, υποσχόμενοι να διερευνήσουν τρόπους αναζωογόνησης της θνησιγενούς διαδικασίας ένταξης της χώρας στην ΕΕ και να συνεργαστούν στενότερα με τη χώρα στο μεταξύ.
Αλλά ως σοβαρή προοπτική, η ένταξη στην ΕΕ απορρίφθηκε σχεδόν αμέσως.
"Καθαρή στάση", σχολίασε ένας πρώην αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ασχολήθηκε με την υποψηφιότητα της Τουρκίας για ένταξη στην ΕΕ.
Ακόμη και δημοσίως, ορισμένα από τα πιο προβεβλημένα πρόσωπα της ΕΕ έσπευσαν να περιορίσουν τις όποιες εικασίες.
"Αυτό είναι ένα ζήτημα που δεν σχετίζεται με το άλλο ζήτημα και, επομένως, νομίζω ότι δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ως σχετικό θέμα", δήλωσε συνοπτικά ο Γερμανός καγκελάριος Olaf Scholz πριν αποχωρήσει από την ετήσια σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Λιθουανία, όπου εκτυλίχθηκαν όλα αυτά τα δράματα.
Οι λόγοι για τον απορριπτικό τόνο είναι πολλαπλοί
Τα τελευταία χρόνια, υπό τον Erdogan, η Τουρκία πήρε μια αυταρχική στροφή, καταπνίγοντας τα μέσα ενημέρωσης, φυλακίζοντας αντιφρονούντες και υποχωρώντας σε ό,τι αφορά το κράτος δικαίου.
Η καταστολή μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 επιδείνωσε τη σχέση.
Οι δύο πλευρές διαφωνούν επίσης για την Κύπρο, την οποία η ΕΕ δέχθηκε το 2004, ενώ τα τουρκικά στρατεύματα κατείχαν μέρος της χώρας (την οποία εξακολουθούν να κατέχουν).
Μέχρι το 2018, οι ηγέτες της ΕΕ είχαν βαρεθεί.
Σχεδόν δύο δεκαετίες συζητήσεων είχαν προσκρούσει σε τοίχο.
Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις, ανέφερε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σε ανακοίνωσή του, "έχουν φτάσει σε αδιέξοδο".
Έτσι, η ΕΕ γνωρίζει ότι πρέπει να συνεργαστεί με την Τουρκία, έναν ζωτικό γείτονα και γέφυρα προς τη Ρωσία, την Ασία και τη Μέση Ανατολή.
Και ενώ η ιδιότητα του μέλους έχει αποσυρθεί από το τραπέζι, οι αξιωματούχοι εξετάζουν πού θα μπορούσαν να συνεργαστούν περισσότερο με την Τουρκία.
Αν προκύψει κάτι από αυτό, αυτό είναι μια νίκη για τον Erdogan.
"Αν κάτι κινηθεί, [που είναι] απίθανο, θα έχει έναν ακόμη λόγο να τροφοδοτήσει τον εθνικισμό", δήλωσε πρώην αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο οποίος μίλησε ανώνυμα για να περιγράψει την ευαίσθητη σχέση.
Εξαρτημένοι γείτονες
Η σχέση της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μία από τις μακροβιότερες και πιο περίπλοκες σχέσεις του μπλοκ που συμβαίνουν με το "on-again" και το "off-again".
Η προσπάθεια της Τουρκίας να ενταχθεί στην Ένωση χρονολογείται σχεδόν 60 χρόνια πριν, το 1959, όταν υπέβαλε αίτηση σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, τον πρόδρομο της ΕΕ.
Ενώ μια σειρά από πραξικοπήματα και οικονομική και πολιτική αστάθεια έθεσαν το ζήτημα της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ σε δεύτερη μοίρα, το 1999 της χορηγήθηκε τελικά το καθεστώς της "υποψήφιας χώρας για ένταξη στην ΕΕ" - λίγο μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Erdogan.
"Αν δεν υπήρχαν αυτά τα πραξικοπήματα, πολύ πιθανόν να ήμασταν μέλος της ΕΕ", δήλωσε Τούρκος αξιωματούχος, ο οποίος μίλησε ανώνυμα για να περιγράψει με ειλικρίνεια τη δυναμική.
Αλλά από τότε η σχέση έχει περάσει από πολλές φάσεις, με τις δύο πλευρές να κατηγορούν η μία την άλλη για την έλλειψη προόδου.
Η Ελλάδα, μέλος της ΕΕ, βρίσκεται διαρκώς σε αντιπαράθεση με την Τουρκία για μια σειρά εδαφικών διαφορών, κυρίως συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου.
Και υπήρξε επίσης έλλειψη πολιτικής βούλησης από ορισμένα μεγαλοστελέχη της ΕΕ να αντιμετωπίσουν σοβαρά τις φιλοδοξίες της Τουρκίας - το 2011, ο τότε Γάλλος πρόεδρος Nicolas Sarkozy είπε ουσιαστικά στον Erdogan ότι η ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ ήταν απαγορευτική για τη Γαλλία.
Απομακρύνει τη Τουρκία από την ΕΕ ο Erdogan
Αλλά ο Erdogan έχει επίσης κάνει ελάχιστα για να προσεταιριστεί την ΕΕ.
Επανειλημμένα, έχει αρνηθεί να λάβει υπόψη του τις παραινέσεις των ηγετών της ΕΕ και των ακτιβιστών υπέρ του κράτους δικαίου ότι απομακρύνει τη χώρα του από τους δημοκρατικούς κανόνες που διέπουν την ΕΕ.
"Η Τουρκία δεν κινείται καθόλου", δήλωσε ο Selim Yenel, πρώην πρέσβης της Τουρκίας στην ΕΕ και τώρα πρόεδρος της δεξαμενής σκέψης Global Relations Forum.
"Δεν εφαρμόζει κανένα από τα δικαστικά πορίσματα του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ή κάτι τέτοιο, και αυτό που συμβαίνει στην Τουρκία είναι στην πραγματικότητα το αντίθετο".
Οι δύο πλευρές έγιναν συναλλασσόμενοι εταίροι το 2015, όταν ο Erdogan συμφώνησε να υποδεχθεί χιλιάδες πρόσφυγες με αντάλλαγμα δισεκατομμύρια σε οικονομική στήριξη από την ΕΕ.
Αλλά αυτό δεν κατάφερε να αλλάξει το γενικότερο ύφος της σχέσης.
Τώρα, ωστόσο, ο Erdogan προέρχεται από μια αποφασιστική εκλογική νίκη τον Μάιο που εδραίωσε τον 20ετή έλεγχο της τουρκικής πολιτικής.
Και ποντάρει στο ότι η νεοαποκτηθείσα επιρροή του ως βασικού συμμάχου στο ΝΑΤΟ και ως ενδιάμεσου μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας θα μπορούσε να τον κάνει πιο δημοφιλή στη Δύση.
Λίγες ώρες προτού υπογράψει την υποψηφιότητα της Σουηδίας για το ΝΑΤΟ, ο Erdogan είχε μια προσχεδιασμένη συνάντηση 90 λεπτών με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Charles Michel.
Οι δύο τους εμβάθυναν στη σχέση μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας, θίγοντας μια σειρά θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος - από την οικονομία και το εμπόριο έως τη μετανάστευση.
Σε νέα βάση οι σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας
Στην πραγματικότητα, η ΕΕ, η οποία βρισκόταν σε κατάσταση αναμονής ενόψει των τουρκικών εκλογών του Μαΐου, σχεδίαζε ήδη να επανεκτιμήσει τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας μόλις τελειώσουν και οι εθνικές εκλογές στην Ελλάδα.
Πριν από δύο εβδομάδες, οι ηγέτες της ΕΕ διεξήγαγαν μια πρόχειρη συζήτηση για τις σχέσεις του μπλοκ με την Τουρκία σε μια από τις τακτικές συνόδους κορυφής τους.
Την επόμενη εβδομάδα, οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ θα συνεχίσουν αυτή τη συζήτηση και θα εμβαθύνουν.
Πριν από τις συνομιλίες αυτές, η διπλωματική υπηρεσία της ΕΕ εξέθεσε τις σκέψεις της σε έγγραφο που είδε το POLITICO.
Το υπόμνημα επαναλαμβάνει ότι η αίτηση ένταξης της Τουρκίας είναι άψυχη - γεγονός που δεν πρόκειται να αλλάξει σύντομα.
Αλλά, σημειώνει, ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία "έχει αυξήσει τη γεωπολιτική σημασία της Τουρκίας" - χρησιμοποιώντας τη νέα ορθογραφία της χώρας.
Και η ΕΕ έχει "στρατηγικό ενδιαφέρον για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο", προσθέτει.
Αυτό μπορεί να κάνει την Τουρκία χρήσιμη για την ΕΕ.
Η Τουρκία θέλει επίσης να συμμετάσχει στην ΕΕ, αναφέρει το υπόμνημα: "Παρά τις πολιτικές που έχουν απομακρύνει την Τουρκία από την ΕΕ τα τελευταία χρόνια, η Τουρκία επιμένει ότι η ένταξη στην ΕΕ αποτελεί στρατηγικό στόχο".
Προτείνει στους υπουργούς Εξωτερικών της ΕΕ να εξετάσουν πώς μπορούν να "συμβάλουν ενεργά στην ταχεία επανέναρξη των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού" και να μελετήσουν πώς η ΕΕ μπορεί να χειριστεί καλύτερα τα συμφέροντα της Τουρκίας.
Μια επιλογή που εξετάζεται προσωρινά είναι η αναμόρφωση της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, η οποία ισχύει από το 1995, δήλωσαν στο POLITICO δύο αξιωματούχοι που εμπλέκονται κεντρικά στην πολιτική ΕΕ-Τουρκίας, μιλώντας ανώνυμα για να περιγράψουν τα σχέδια.
Η τελωνειακή ένωση διευκολύνει το εμπόριο μεταξύ των δύο εταίρων, αλλά έχει μεγάλη ανάγκη εκσυγχρονισμού ώστε να αντικατοπτρίζει τις αλλαγές στην τεχνολογία και τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού.
Το ιερό δισκοπότηρο για την Τουρκία, ωστόσο, είναι η απελευθέρωση της βίζας, η οποία θα παρέχει στους Τούρκους πολίτες τη δυνατότητα να ταξιδεύουν χωρίς βίζα στο μπλοκ για μεγάλα χρονικά διαστήματα, απαλλάσσοντας τους Τούρκους υπηκόους από την επαχθή διαδικασία που πρέπει να υποβληθούν μόνο για να περάσουν στην ΕΕ.
Η Σουηδία ανέφερε συγκεκριμένα και τα δύο στοιχεία μετά την άρση του βέτο της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ, λέγοντας ότι θα ασκήσει πιέσεις εκ μέρους της χώρας "για την αναζωογόνηση της διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του εκσυγχρονισμού της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας και της απελευθέρωσης των θεωρήσεων".
Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δηλώνουν επίσης ότι είναι ανοιχτοί στην επικαιροποίηση της τελωνειακής ένωσης και του καθεστώτος θεωρήσεων της Τουρκίας - εάν η Τουρκία κάνει το καθήκον της.
"Στο τέλος της διαδικασίας - σε δύο χρόνια, για παράδειγμα - δεν υπάρχει περίπτωση το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να δώσει πράσινο φως στην τελωνειακή ένωση, αν δεν υπάρξει πρόοδος στα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου", δήλωσε ο Nacho Sánchez Amor, ισπανός ευρωβουλευτής και μέλος της Μικτής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής ΕΕ-Τουρκίας.
Μια άλλη πιθανότητα είναι η αναβίωση του λεγόμενου διαλόγου ΕΕ-Τουρκίας, ο οποίος προσέκρουσε σε ναυάγιο το 2021 μετά την ατυχή συνάντηση του Sofagate μεταξύ του Erdogan και κορυφαίων αξιωματούχων της ΕΕ.
Ο Michel, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, άρπαξε την καρέκλα δίπλα στον Erdogan στη συνάντηση, αφήνοντας την εταίρο του στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ursula von der Leyen, να κάτσει στον καναπέ - ένα διπλωματικό ατόπημα που προκάλεσε αντιδράσεις και κατηγορίες για σεξισμό.
Η επανέναρξη αυτών των διαλόγων υψηλού επιπέδου θα μπορούσε να είναι εύκολη υπόθεση για τους ηγέτες της ΕΕ, επιτρέποντας στην ΕΕ να ανοίξει διαύλους με τον Erdogan χωρίς να αγγίξει την προοπτική ένταξης στην ΕΕ.
Όπως και να έχει, και οι δύο πλευρές γνωρίζουν ότι έχουν κολλήσει σε έναν διπλωματικό χορό - είτε τους αρέσει είτε όχι.
Και οι δύο θα συνεχίσουν να ελιχθούν για να αποκτήσουν μοχλό πίεσης.
"Ναι, πρέπει να ανακτήσουμε κάποια εμπιστοσύνη και να ξανανοίξουμε τις συζητήσεις μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας", δήλωσε ο Amor, ο Ισπανός ευρωβουλευτής.
"Αλλά ας μην αναμειγνύουμε μια κανονική σχέση με έναν γείτονα με την ενταξιακή διαδικασία".
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών