ΕΕ: Πρεμιέρα για τον παγκόσμιο συνοριακό φόρο άνθρακα στις 1/10 - Έρχονται διαμάχες με ΠΟΕ, ΗΠΑ, Κίνα

Η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί από καιρό πολιτικές με στόχο την απαλλαγή από τις εκπομπές αερίων ρύπων.
Από την Κυριακή 1/10 θέτει όμως σε ισχύ μια νέα πολιτική, με στόχο να προστατέψει την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων της βιομηχανίας της.

Αθέμιτος  ανταγωνισμός για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες

Το μέτρο αφορά την επιβολή μιας ειδικής εισφοράς στα εισαγόμενα προϊόντα έντασης άνθρακα, έτσι ώστε οι ευρωπαϊκές εταιρείες που αναγκάζονται να συμμορφωθούν με τους αυστηρούς ευρωπαϊκούς νόμους για το κλίμα να μην αντιμετωπίζουν αθέμιτο ανταγωνισμό από παραγωγούς εκτός του ευρωπαϊκού μπλοκ.
Από την Κυριακή, 1/10 που αρχίζει η πρώτη φάση του λεγόμενου Μηχανισμού Προσαρμογής Συνόρων Άνθρακα, οι εισαγωγείς από έξι βιομηχανίες έντασης άνθρακα θα πρέπει να αρχίσουν να αναφέρουν τις εκπομπές τους.
«Το νέο μέτρο θα έχει στρατηγικές και οικονομικές επιπτώσεις για τις επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο», δήλωσε ο Tim Figures, ανώτερος εμπειρογνώμονας στο Boston Consulting Group.
«Η 1η Οκτωβρίου είναι η αρχή μιας μακράς διαδικασίας, αλλά ακόμα κι αν ορισμένες εταιρείες δεν επηρεαστούν αμέσως, μπορεί να επηρεαστούν σε μεταγενέστερο στάδιο, καθώς η ΕΕ έχει την επιλογή να συμπεριλάβει περισσότερους κλάδους».

Διαμαρτυρίες από εμπορικούς εταίρους

Το νέο ευρωπαϊκό μέτρο αντιμετωπίζει ήδη αντιδράσεις από τους μεγάλους εμπορικούς εταίρους της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας και της Κίνας, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι υπονομεύει τις αρχές του ελεύθερου εμπορίου.
Προστίθεται επίσης στις εμπορικές εντάσεις μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ, καθώς η κυβέρνηση Biden ζήητησε νωρίτερα αυτό το έτος να εξαιρεθούν οι εξαγωγές χάλυβα και αλουμινίου.
Για τις Βρυξέλλες πάντως, η εισαγωγή του μέτρου αποτελεί ένα σημαντικό πείραμα για να διαπιστωθεί αν τελικά οι δικές τους πολιτικές μπορεί να δώσουν κίνητρα στην τιμολόγηση του άνθρακα σε παγκόσμιο επίπεδο στο πλαίσιο των προσπαθειών να περιοριστεί η υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Στο πλαίσιο της δεύτερης φάσης του μέτρου, η οποία ξεκινά από τον Ιανουάριο του 2026, οι εταιρείες θα κληθούν να πληρώσουν σταδιακά μια εισφορά σύμφωνα με τις τιμές στην αγορά άνθρακα της ΕΕ.
Το συμβόλαιο αναφοράς για τις εκπομπές της ΕΕ ήταν περίπου 82 ευρώ ανά μετρικό τόνο άνθρακα την Παρασκευή 29/9.
Η ιδέα της επιβολής τιμής στις εκπομπές άνθρακα εκτός των ευρωπαϊκών συνόρων έχει διατυπωθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες, αλλά μόλις στις αρχές του 2023, η ΕΕ υιοθέτησε νόμο που επιβάλλει την εισφορά ως μέρος του φιλόδοξου πράσινου πακέτου της.
Η ΕΕ έχει θέσει ως δεσμευτικό στόχο στα κράτη μέλη της τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% ως το 2030 συγκριτικά με το επίπεδο που καταγράφηκε το 1990 και την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας μέχρι τα μέσα του αιώνα.

Η προσδοκώμενη επιρροή του μέτρου

Ακόμη και η μεταβατική φάση του συγκεκριμένου μέτρου, προτού επιβληθούν τελικά οποιοιδήποτε φόροι, θα αναγκάσει τους παραγωγούς στις χώρες εξαγωγών να δώσουν μεγαλύτερη έμφαση στο αποτύπωμα άνθρακα τους, εκτιμά ο Figures.
«Πρώτον, τα προϊόντα τους θα είναι λιγότερο ανταγωνιστικά εάν δεν μειώσουν τις εκπομπές και δεύτερον, η προοπτική να πληρώσουν ένα φόρο για τον άνθρακα στην ΕΕ θα λειτουργήσει ως κίνητρο για επενδύσεις στην απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές», ανέφερε ο Figures.
«Αυτό μπορεί επίσης να σημαίνει αλλαγή στα πρότυπα του εμπορίου: τα προϊόντα έντασης άνθρακα θα είναι πιο δύσκολο να πωληθούν στην αγορά της ΕΕ, επομένως να αρισουν να εξάγονται αδασμολόγητα σε τρίτες χώρες που δεν έχουν δασμούς άνθρακα».

Πότε δεν θα επιβάλλεται ο φόρος

Το ευρωπαϊκό σχέδιο προβλέπει ακόμη ότι ο φόρος άνθρακα μπορεί να μην επιβάλλεται αν επιβάλλονται ανάλογοι φόροι άνθρακα στις χώρες όπου παράγονται τα προϊόντα, προσθέτοντας ένα επιπλέον κίνητρο στις τρίτες χώρες να εισαγάγουν τις δικές τους πράσινες πολιτικές.
Η συμπερίληψη της συγκεκριμένης προϋπόθεσης στο σχέδιο αποτρέπει μάλιστα ο φόρος άνθρακα να θεωρηθεί παράνομος, σύμφωνα με τους κανονισμούς που έχουν εκπονηθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.
Η ΕΕ έχει ακόμη πολλή δουλειά να κάνει για να λειτουργήσει ομαλά ο μηχανισμός, από τη διασφάλιση της εποπτείας της συμμόρφωσης στα κράτη μέλη μέχρι τη θέσπιση λεπτομερών τεχνικών κανόνων.
Συν τοις άλλοις είναι σίγουρο ότι θα αντιμετωπίσει νομικές προκλήσεις στον ΠΟΕ και διαφωνίες με εμπορικούς εταίρους.
Ο Els Brouwers, Διευθυντής Ενέργειας, Κλίματος και Οικονομικών Υποθέσεων στην Essenscia, τον όμιλο λόμπι για τη βελγική χημική βιομηχανία, περιέγραψε τον μηχανισμό ως «τεράστιο διοικητικό βάρος για τους εισαγωγείς της ΕΕ».
Οι εταιρείες έχουν «πολλές ερωτήσεις» σχετικά με το πώς θα προστατευθούν οι εξαγωγές τους, είπε ο Brouwers.

www.bankingnews.gr