Οι εννέα είναι ανάμεσα σε περισσότερους από 40 ανθρώπους που φέρονται να έχουν πεθάνει ως αποτέλεσμα του εξαναγκασμού τους να βγουν από τα ελληνικά χωρικά ύδατα ή να τους βγάλουν ξανά στη θάλασσα αφού έφτασαν σε ελληνικά νησιά, σύμφωνα με ανάλυση του BBC.
Η ελληνική ακτοφυλακή δήλωσε στην έρευνά ότι απορρίπτει κατηγορηματικά όλες τις κατηγορίες για παράνομες δραστηριότητες.
Το BBC επικαλείται πλάνα από τη φόρτωση 12 ατόμων σε σκάφος της ελληνικής ακτοφυλακής και στη συνέχεια την εγκατάλειψή τους σε μια λέμβο, σε έναν πρώην ανώτερο αξιωματικό της ελληνικής ακτοφυλακής.
Όταν σηκώθηκε από την καρέκλα του, και με το μικρόφωνό του ακόμα ανοιχτό, είπε ότι ήταν "προφανώς παράνομο" και "διεθνές έγκλημα".
Η ελληνική κυβέρνηση κατηγορείται εδώ και καιρό για αναγκαστικές επιστροφές - οδηγώντας ανθρώπους πίσω προς την Τουρκία, από όπου πέρασαν, κάτι που είναι παράνομο σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που το BBC υπολογίζει τον αριθμό των περιστατικών που υποστηρίζουν ότι υπήρξαν θάνατοι ως αποτέλεσμα των ενεργειών της ελληνικής ακτοφυλακής.
Τα 15 περιστατικά που ανέ΄λυσαν -με ημερομηνία Μάιος 2020-23- είχαν ως αποτέλεσμα 43 θανάτους.
Οι αρχικές πηγές ήταν κυρίως τοπικά μέσα ενημέρωσης, ΜΚΟ και η τουρκική ακτοφυλακή.
Η επαλήθευση τέτοιων μαρτυριών είναι εξαιρετικά δύσκολη - οι μάρτυρες συχνά εξαφανίζονται ή φοβούνται να μιλήσουν. Ωστόσο, σε τέσσερις από αυτές τις περιπτώσεις το BBC επιβεβαίωσε τις μαρτυρίες μιλώντας με αυτόπτες μάρτυρες, όπως τονίζει.
Τι καταγγέλλουν οι μετανάστες
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, σε πέντε από τα περιστατικά, οι μετανάστες δήλωσαν ότι οι ελληνικές αρχές τους πέταξαν απευθείας στη θάλασσα.
Σε τέσσερις από αυτές τις περιπτώσεις εξήγησαν πώς είχαν αποβιβαστεί σε ελληνικά νησιά αλλά τους κυνήγησαν.
Σε αρκετά άλλα περιστατικά, οι μετανάστες δήλωσαν ότι τους είχαν βάλει σε φουσκωτές σχεδίες χωρίς μοτέρ, οι οποίες στη συνέχεια ξεφούσκωσαν ή φάνηκε ότι είχαν τρυπηθεί.
Μία από τις πιο ανατριχιαστικές περιγραφές δόθηκε από έναν άνδρα από το Καμερούν, ο οποίος λέει ότι κυνηγήθηκε από τις ελληνικές αρχές αφού αποβιβάστηκε στο νησί της Σάμου τον Σεπτέμβριο του 2021.
"Μόλις είχαμε ελλιμενιστεί, και η αστυνομία ήρθε από πίσω", δήλωσε στο βρετανικό δίκτυο.
"Υπήρχαν δύο αστυνομικοί ντυμένοι στα μαύρα και άλλοι τρεις με πολιτικά ρούχα. Ήταν μασκοφόροι, μπορούσες να δεις μόνο τα μάτια τους".
Ο ίδιος και δύο άλλοι -ένας άλλος από το Καμερούν και ένας άνδρας από την Ακτή Ελεφαντοστού- μεταφέρθηκαν σε ένα σκάφος της ελληνικής ακτοφυλακής, είπε, όπου τα γεγονότα πήραν τρομακτική τροπή.
"Ξεκίνησαν με τον [άλλο] Καμερουνέζο. Τον πέταξαν στο νερό. Ο άνδρας από την Ακτή Ελεφαντοστού είπε: "Σώστε με, δεν θέλω να πεθάνω... και τότε τελικά μόνο το χέρι του ήταν πάνω από το νερό και το σώμα του ήταν κάτω.
"Σιγά σιγά το χέρι του γλίστρησε κάτω από το νερό και το νερό τον καταπλάκωσε".
Ο συνεντευξιαζόμενος κατήγγειλε ότι οι απαγωγείς του τον χτύπησαν.
"Οι γροθιές έπεφταν βροχή στο κεφάλι μου. Ήταν σαν να χτυπούσαν ένα ζώο". Και τότε λέει ότι τον έσπρωξαν και αυτόν στο νερό - χωρίς σωσίβιο. Κατάφερε να κολυμπήσει μέχρι την ακτή, αλλά τα πτώματα των άλλων δύο - του Sidy Keita και του Didier Martial Kouamou Nana - ανασύρθηκαν στις τουρκικές ακτές.
Οι δικηγόροι των επιζώντων ζητούν από τις ελληνικές αρχές να ανοίξουν υπόθεση διπλής δολοφονίας.
Ένας άλλος άνδρας, από τη Σομαλία, κατήγγειλε στο BBC πώς τον Μάρτιο του 2021 συνελήφθη από τον ελληνικό στρατό κατά την άφιξή του στο νησί της Χίου, ο οποίος στη συνέχεια τον παρέδωσε στο λιμενικό.
Ο ίδιος είπε ότι το λιμενικό τού έδεσε τα χέρια πίσω από την πλάτη και τον πέταξε στη θάλασσα: «Με πέταξαν δεμένο στη μέση της θάλασσας. Ήθελαν να πεθάνω», είπε.
Εξήγησε ότι κατάφερε να επιβιώσει επιπλέοντας με την πλάτη του, πριν μπορέσει να ελευθερώσει τα χέρια του.
Η θάλασσα όμως ήταν ταραγμένη και τρεις από όσους είχαν πεταχτεί μαζί του στο νερό, πέθαναν. Ο συνεντευξιαζόμενος έφτασε στην ακτή, όπου τελικά εντοπίστηκε από την τουρκική ακτοφυλακή.
«Στο περιστατικό με τις μεγαλύτερες απώλειες ζωών -τον Σεπτέμβριο του 2022- ένα σκάφος που μετέφερε 85 μετανάστες αντιμετώπισε προβλήματα κοντά στο ελληνικό νησί της Ρόδου όταν κόπηκε η μηχανή του» αναφέρει το BBC και παραθέτει τη μαρτυρία του Μοχάμεντ, από τη Συρία.
Οι μετανάστες κάλεσαν το λιμενικό για βοήθεια – όμως εκείνοι τους φόρτωσαν σε μια βάρκα, τους επέστρεψαν στα τουρκικά ύδατα και τους έβαλαν σε σωσίβιες λέμβους. Ο Μοχάμεντ λέει ότι στη σχεδία που δόθηκε στον ίδιο και την οικογένειά του δεν είχε κλείσει σωστά η βαλβίδα: «Αρχίσαμε αμέσως να βυθιζόμαστε, το είδαν… Μας άκουσαν όλους να ουρλιάζουμε, και παρόλα αυτά μας άφησαν», είπε στο BBC.
«Το πρώτο παιδί που πέθανε ήταν ο γιος του ξαδέρφου μου… Μετά το ένα μετά το άλλο. Ένα άλλο παιδί, ένα άλλο παιδί, μετά ο ίδιος ο ξάδερφός μου εξαφανίστηκε. Μέχρι το πρωί επτά ή οκτώ παιδιά είχαν πεθάνει».
«Τα παιδιά μου είχαν πεθάνει μέχρι το πρωί… ακριβώς πριν φτάσει η τουρκική ακτοφυλακή», συνεχίζει τη συγκλονιστική του διήγηση.
Καταγγελίες από ακτιβιστές
«Η ελληνική νομοθεσία επιτρέπει σε όλους τους μετανάστες που ζητούν άσυλο να καταθέσουν την αίτησή τους σε πολλά από τα νησιά σε ειδικά κέντρα καταγραφής. Αλλά οι συνεντευξιαζόμενοι του ρεπορτάζ του BBC - με τους οποίους επικοινωνήσαμε με τη βοήθεια του οργανισμού υποστήριξης μεταναστών Consolidated Rescue Group - είπαν ότι συνελήφθησαν πριν προλάβουν να φτάσουν σε αυτά τα κέντρα. Είπαν ότι αυτοί οι άνδρες προφανώς λειτουργούσαν κρυφά - χωρίς να είναι ένστολοι και συχνά ήταν μασκοφόροι», όπως μεταδίδει το BBC.
«Υποστηρικτές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ισχυρίζονται ότι χιλιάδες άνθρωποι που ζητούν άσυλο στην Ευρώπη αναγκάστηκαν παράνομα να επιστρέψουν από την Ελλάδα στην Τουρκία και τους αρνήθηκαν το δικαίωμα να ζητήσουν άσυλο, το οποίο κατοχυρώνεται στο διεθνές και ενωσιακό δίκαιο.
Ο Αυστριακός ακτιβιστής Fayad Mulla είπε ότι ανακάλυψε μόνος του πόσο μυστικές φαίνονται να είναι τέτοιες επιχειρήσεις τον Φεβρουάριο του περασμένου έτους, στο ελληνικό νησί της Λέσβου».
Ο Αυστριακός καταγγέλλει στο ρεπορτάζ πως καθώς πήγαινε προς ένα σημείο του νησιού για να ερευνήσει μια τέτοια πληροφορία, τον σταμάτησε ένας άνδρας με κουκούλα - ο οποίος αργότερα αποκαλύφθηκε ότι εργαζόταν στην αστυνομία. Είπε ότι η αστυνομία προσπάθησε στη συνέχεια να διαγράψει το βίντεο που τον σταμάτησαν από την κάμερά του και να του απαγγελθούν κατηγορίες για αντίσταση κατά της αρχής. Τελικά, δεν έγινε καμία περαιτέρω ενέργεια.
Δύο μήνες αργότερα, σε ένα παρόμοιο μέρος, ο ίδιος κατάφερε να κινηματογραφήσει μια αναγκαστική επιστροφή, που δημοσιεύτηκε και στους New York Times. Μια ομάδα που περιελάμβανε γυναίκες και μωρά ξεφορτώθηκε από το πίσω μέρος ενός φορτηγού και οδηγήθηκε σε μια προβλήτα σε μια μικρή βάρκα. Στη συνέχεια μεταφέρθηκαν σε ένα σκάφος της ελληνικής ακτοφυλακής πιο μακριά από την ακτογραμμή, στη θάλασσα και στη συνέχεια τοποθετήθηκαν σε μια λέμβο, όπου τους άφησαν να παρασυρθούν.
Δείξαμε αυτό το υλικό - το οποίο έχει επαληθεύσει το BBC - στον Δημήτρη Μπαλτάκο, πρώην επικεφαλής των ειδικών επιχειρήσεων της ελληνικής ακτοφυλακής. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, αρνήθηκε να κάνει εικασίες για το τι έδειχναν τα πλάνα - έχοντας αρνηθεί, νωρίτερα στη συνομιλία μας, ότι η ελληνική ακτοφυλακή θα κληθεί ποτέ να κάνει οτιδήποτε παράνομο. Αλλά σε ένα διάλειμμα, καταγράφηκε να λέει σε κάποιον εκτός πλάνου στα ελληνικά: «Δεν τους είπα πολλά, σωστά; Είναι πολύ ξεκάθαρο, έτσι δεν είναι; Δεν είναι πυρηνική φυσική. Δεν ξέρω γιατί το έκαναν με το φως της ημέρας... Είναι... προφανώς παράνομο. Είναι διεθνές έγκλημα».
Το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής της Ελλάδας ανέφερε στο BBC ότι το βίντεο διερευνάται επί του παρόντος από την ανεξάρτητη Εθνική Αρχή Διαφάνειας της χώρας.
Το ρεπορτάζ του BBC ολοκληρώνεται κλείνει με αναφορά στο ναυάγιο της Πύλου: «Η ελληνική ακτοφυλακή έχει στο παρελθόν επικριθεί για τον ρόλο της στο μεγαλύτερο ναυάγιο μεταναστών στη Μεσόγειο εδώ και μια δεκαετία. Περισσότεροι από 600 άνθρωποι εκφράζονται φόβοι ότι έχασαν τη ζωή τους μετά τη βύθιση του Adriana στην οριοθετημένη περιοχή διάσωσης της Ελλάδας τον περασμένο Ιούνιο. Οι Έλληνες αξιωματούχοι επέμειναν ότι το σκάφος δεν αντιμετώπιζε προβλήματα και ήταν καθ' οδόν προς την Ιταλία με ασφάλεια και έτσι η ακτοφυλακή δεν επιχείρησε διάσωση».
Μαρινάκης: Δεν αποδεικνύονται οι καταγγελίες
«Η Ελλάδα είναι ένα συντεταγμένο κράτος, κάθε καταγγελία ελέγχεται και υπάρχουν σε όλες τις περιπτώσεις πορίσματα», ανέφερε ο Παύλος Μαρινάκης, κληθείς να σχολιάσει το δημοσίευμα του BBC σύμφωνα με το οποίο το λιμενικό ευθύνεται για τον θάνατο 40 μεταναστών στη Μεσόγειο τα τελευταία τρία χρόνια.
«Τα όσα αναφέρονται στη δημοσίευμα δεν αποδεικνύονται, οι γυναίκες και οι άνδρες του λιμενικού σώζουν καθημερινά δεκάδες και σε κάποιες περιπτώσεις εκατοντάδες ανθρώπινες ζωές» σημείωσε ο κυβερνητικός Εκπρόσωπος προσθέτοντας πως η Ελλάδα σε συνεργασία με την Τουρκία έχουν πετύχει καίρια πλήγματα στα δίκτυα των διακινητών.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών