Μετά τις αμερικανικές επιθέσεις στο Ιράν, η στρατηγική πραγματικότητα είναι πιο σκληρή από ποτέ: η Αμερική έχει μείνει με μόλις έξι GBU-57. Και κανείς δεν ξέρει αν οι υπόλοιπες είναι αρκετές — ή καν χρήσιμες
Η στρατιωτική υπεροχή των ΗΠΑ χτίστηκε πάνω σε τρεις πυλώνες: τεχνολογία αιχμής, παγκόσμια προβολή ισχύος και την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας.
Η πρόσφατη επίθεση κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν αποκάλυψε ρωγμές και στους τρεις.
Οι ΗΠΑ εξαπέλυσαν 14 βόμβες GBU-57 Massive Ordnance Penetrator — εκ των πιο ισχυρών μη-πυρηνικών όπλων στον πλανήτη — εναντίον των εγκαταστάσεων του Ιράν σε Fordow, Natanz και Isfahan, μαζί με 30 πυραύλους Tomahawk.
Το αποτέλεσμα; Ελάχιστα σαφές.
Οι Ιρανοί ισχυρίζονται πως «τίποτα δεν καταστράφηκε», ενώ ο Λευκός Οίκος επιμένει πως «οι εγκαταστάσεις εξουδετερώθηκαν».
Η αλήθεια, πιθανότατα, βρίσκεται κάπου στη μέση — αλλά η στρατηγική ζημιά για την Ουάσιγκτον είναι πολύ πιο χειροπιαστή.
Μόλις 6 GBU - 57 απομένουν – Καμία δεν μπορεί να ξαναχρησιμοποιηθεί
Η βόμβα GBU-57 δημιουργήθηκε για έναν σκοπό: την καταστροφή υπόγειων οχυρωμένων πυρηνικών εγκαταστάσεων, όπως αυτές του Ιράν ή της Βόρειας Κορέας.
Με βάρος 13.600 κιλών και δυνατότητα διείσδυσης σε δεκάδες μέτρα βάθους, αποτελεί τον ορισμό του απόλυτου συμβατικού «Bunker Buster», γράφει σε ανάλυσή του το National Interest.
Το πρόβλημα;
Οι ΗΠΑ είχαν μόνο 20, από τις οποίες 14 χρησιμοποιήθηκαν τώρα.
Οι υπόλοιπες έξι δεν επαρκούν για καμία σοβαρή επαναληπτική επιχείρηση — πόσο μάλλον για πολλαπλά μέτωπα, όπως το Ιράν, η Βόρεια Κορέα ή ακόμα και η Κίνα.
Η Πολεμική Αεροπορία, αντί να ζητήσει αναπλήρωση των αποθεμάτων, ετοιμάζεται να αποσύρει εντελώς το σύστημα και να το αντικαταστήσει με νέο, μικρότερο όπλο: το Next Generation Penetrator (NGP).
Το νέο όπλο θα είναι κατευθυνόμενο με προώθηση (standoff), ώστε να μην απαιτείται επικίνδυνη πτήση άνωθεν του στόχου, όπως με τα σημερινά B-2 που μεταφέρουν τις MOP.
Αν ήταν τόσο αποτελεσματικές, γιατί τις αντικαθιστούν;
Το ερώτημα είναι εύλογο: αν η GBU-57 είναι τόσο «θαυματουργή», γιατί δεν την αναπαράγουν;
Η αλήθεια φαίνεται να είναι πιο σκληρή: η αποτελεσματικότητα των MOPs υπερεκτιμήθηκε.
Η επιτυχία στη Fordow και το Natanz είναι πιθανόν μερική και προσωρινή.
Ο Λευκός Οίκος χρειάζεται έναν «θρίαμβο», όχι άλλη μια αποτυχία.
Κι όμως, αν οι εγκαταστάσεις δεν καταστράφηκαν πλήρως, τότε η επόμενη σύγκρουση με το Ιράν θα γίνει χωρίς τα κατάλληλα εργαλεία.
Και χωρίς χρόνο για αντικατάστασή τους — δεδομένου ότι η πρώτη παραγωγή των MOPs κράτησε σχεδόν δέκα χρόνια.
Το Δόγμα Gadget δεν λειτουργεί πια – Χρειάζεται στρατηγική
Ο αμερικανικός στρατός παραμένει ισχυρός.
Αλλά η απόλυτη εξάρτηση από τεχνολογικά υπερ-όπλα — χωρίς σαφές στρατηγικό σχέδιο — είναι ένα επικίνδυνο παιχνίδι.
Οι βόμβες GBU-57, για χρόνια, θεωρούνταν το απόλυτο μέσο πίεσης.
Τώρα, η ίδια η έλλειψή τους αποκαλύπτει πόσο ευάλωτη είναι η Ουάσιγκτον όταν η στρατηγική ανάσχεσης εξαντλεί τα εργαλεία της.
Ο Λευκός Οίκος βρίσκεται σε δύσκολη θέση.
Αν αποδειχθεί ότι οι MOP δεν ολοκλήρωσαν την αποστολή τους, δίνει πάτημα σε όσους ζητούν κλιμάκωση — και στρατιωτική παρουσία στο έδαφος.
Αν επιμείνει στο αφήγημα της απόλυτης επιτυχίας, κινδυνεύει να πιστέψει το ίδιο το ψέμα του.
Μείνε μακριά από τη Μέση Ανατολή
Η εξάντληση των GBU-57 και η αβεβαιότητα γύρω από την αποτελεσματικότητά τους πρέπει να αποτελέσει καμπανάκι αφύπνισης: η Αμερική δεν έχει κανένα στρατηγικό συμφέρον να επανέλθει σε πόλεμο στη Μέση Ανατολή. Η υπερβολική πίστη στην τεχνολογία δεν υποκαθιστά τη στρατηγική σκέψη.
Η καλύτερη βόμβα για την αμερικανική εξωτερική πολιτική αυτή τη στιγμή δεν είναι ούτε έξυπνη ούτε βαριά.
Είναι μια απλή απόφαση: να αποσυρθεί από τις ατέρμονες συγκρούσεις της Μέσης Ανατολής.
Ποιες είναι οι super βόμβες GBU-57A/B Massive Ordnance Penetrator (MOP)
Κατηγορία: Κατευθυνόμενη βόμβα βαθέως διεισδυτικής ισχύος (bunker buster)
Κατασκευαστής: Boeing
Χρήστης: Ηνωμένες Πολιτείες – USAF
Πρώτη χρήση: Ενεργή από το 2011
Ποσότητα παραγωγής: Περίπου 20 (μέχρι το 2025)
Τεχνικές Προδιαγραφές
Παράμετρος Στοιχεία
Βάρος 13.600 κιλά (30.000 λίβρες)
Μήκος 6,2 μέτρα (20,5 πόδια)
Διάμετρος 80 εκατοστά)
Εκρηκτικό φορτίο ~2.400 κιλά ειδικού εκρηκτικού (H6 ή AFX-757)
Υλικό κελύφους Ενισχυμένο χάλυβα υψηλής αντοχής
Διείσδυση Έως και 60 μέτρα (200 πόδια) σκυρόδεμα ή 40 μέτρα σε βραχώδες έδαφος
Καθοδήγηση GPS/INS (κατευθυνόμενη με δορυφορική πλοήγηση)
Φορέας εκτόξευσης Μόνο από B-2 Spirit stealth bombers
Αποστολή και Ρόλος
Η GBU-57 αναπτύχθηκε με στόχο την καταστροφή:
• Ενισχυμένων υπόγειων εγκαταστάσεων (nuclear bunkers)
• Κρυφών εργαστηρίων εμπλουτισμού ουρανίου/πλουτωνίου (Ιράν, Β. Κορέα)
• Υπόγειων στρατηγικών αποθηκών, διοίκησης & επικοινωνιών
Είναι σχεδιασμένη να διεισδύει σε έδαφος ή ενισχυμένο σκυρόδεμα προτού εκραγεί, για να προκαλέσει κατάρρευση ολόκληρης της υποδομής.
Περιορισμοί
1. Περιορισμένος αριθμός: Μόνο ~20 κατασκευάστηκαν — 14 εξ αυτών φέρεται να χρησιμοποιήθηκαν πρόσφατα στο Ιράν (2025).
2. Μη επαναχρησιμοποιήσιμη: Μονομερής αποστολή. Δεν επαναπληρώνεται.
3. Εξαρτάται από ακριβή στόχευση GPS – ευάλωτη σε ηλεκτρονικό πόλεμο και spoofing.
4. Μόνο ένα αεροσκάφος μπορεί να τη μεταφέρει: το B-2. Άρα, περιορισμένη ευελιξία.
5. Ελάχιστη απόσταση ρίψης: Πρέπει να πλησιάσει στον στόχο, αυξάνοντας το ρίσκο για το B-2.
Στρατηγικές συνέπειες της εξάντλησης
Με την πιθανή εξάντληση 14 από τις ~20 συνολικά GBU-57s σε επίθεση κατά του Ιράν, οι ΗΠΑ:
• Δεν μπορούν να επαναλάβουν πλήγμα τέτοιας κλίμακας άμεσα.
• Χάνουν κρίσιμο εργαλείο αποτροπής απέναντι σε Ιράν, Β. Κορέα και Κίνα.
• Εξαρτώνται από την ανάπτυξη νέου συστήματος: Next Generation Penetrator (NGP), το οποίο δεν είναι ακόμα επιχειρησιακό.
Next Generation Penetrator (NGP) – Τι έρχεται μετά;
Το NGP αναμένεται να είναι:
• Μικρότερο σε βάρος (~22.000 λίβρες)
• Αυτοπροωθούμενο με rocket booster για standoff ρίψη (μακριά από τον στόχο)
• Ευέλικτο για χρήση από περισσότερους τύπους αεροσκαφών
Αλλά η ανάπτυξή του απαιτεί χρόνια — ίσως και πάνω από 5 έτη
Γεωπολιτικές προεκτάσεις
Η περιορισμένη διαθεσιμότητα των GBU-57 δημιουργεί:
• Κενό αποτροπής για τις ΗΠΑ σε κρίσιμες περιοχές
• Ενθάρρυνση αντιπάλων (Ιράν, Β. Κορέα) να αποκαταστήσουν υποδομές
• Πολιτική πίεση στο Λευκό Οίκο να επενδύσει σε νέες τεχνολογίες ή να κινηθεί διπλωματικά
Τελικά αποδεικνύεται ότι η GBU -57 δεν ήταν στρατηγικό όπλο
Η GBU-57 ήταν — και παραμένει — ένα εντυπωσιακό τεχνολογικό επίτευγμα.
Αλλά αποδεικνύεται όπλο τακτικό και όχι στρατηγικό, όταν δεν μπορεί να παραχθεί ξανά, να μεταφερθεί ευρέως ή να εγγυηθεί επιτυχία σε κάθε σενάριο.
Το πραγματικό «βαρύ όπλο» για τις ΗΠΑ δεν είναι οι βόμβες, αλλά η στρατηγική σοφία: να αποφεύγουν πολέμους που δεν μπορούν να κερδηθούν με τεχνολογία μόνο.
www.bankingnews.gr
Η πρόσφατη επίθεση κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν αποκάλυψε ρωγμές και στους τρεις.
Οι ΗΠΑ εξαπέλυσαν 14 βόμβες GBU-57 Massive Ordnance Penetrator — εκ των πιο ισχυρών μη-πυρηνικών όπλων στον πλανήτη — εναντίον των εγκαταστάσεων του Ιράν σε Fordow, Natanz και Isfahan, μαζί με 30 πυραύλους Tomahawk.
Το αποτέλεσμα; Ελάχιστα σαφές.
Οι Ιρανοί ισχυρίζονται πως «τίποτα δεν καταστράφηκε», ενώ ο Λευκός Οίκος επιμένει πως «οι εγκαταστάσεις εξουδετερώθηκαν».
Η αλήθεια, πιθανότατα, βρίσκεται κάπου στη μέση — αλλά η στρατηγική ζημιά για την Ουάσιγκτον είναι πολύ πιο χειροπιαστή.
Μόλις 6 GBU - 57 απομένουν – Καμία δεν μπορεί να ξαναχρησιμοποιηθεί
Η βόμβα GBU-57 δημιουργήθηκε για έναν σκοπό: την καταστροφή υπόγειων οχυρωμένων πυρηνικών εγκαταστάσεων, όπως αυτές του Ιράν ή της Βόρειας Κορέας.
Με βάρος 13.600 κιλών και δυνατότητα διείσδυσης σε δεκάδες μέτρα βάθους, αποτελεί τον ορισμό του απόλυτου συμβατικού «Bunker Buster», γράφει σε ανάλυσή του το National Interest.
Το πρόβλημα;
Οι ΗΠΑ είχαν μόνο 20, από τις οποίες 14 χρησιμοποιήθηκαν τώρα.
Οι υπόλοιπες έξι δεν επαρκούν για καμία σοβαρή επαναληπτική επιχείρηση — πόσο μάλλον για πολλαπλά μέτωπα, όπως το Ιράν, η Βόρεια Κορέα ή ακόμα και η Κίνα.
Η Πολεμική Αεροπορία, αντί να ζητήσει αναπλήρωση των αποθεμάτων, ετοιμάζεται να αποσύρει εντελώς το σύστημα και να το αντικαταστήσει με νέο, μικρότερο όπλο: το Next Generation Penetrator (NGP).
Το νέο όπλο θα είναι κατευθυνόμενο με προώθηση (standoff), ώστε να μην απαιτείται επικίνδυνη πτήση άνωθεν του στόχου, όπως με τα σημερινά B-2 που μεταφέρουν τις MOP.
Αν ήταν τόσο αποτελεσματικές, γιατί τις αντικαθιστούν;
Το ερώτημα είναι εύλογο: αν η GBU-57 είναι τόσο «θαυματουργή», γιατί δεν την αναπαράγουν;
Η αλήθεια φαίνεται να είναι πιο σκληρή: η αποτελεσματικότητα των MOPs υπερεκτιμήθηκε.
Η επιτυχία στη Fordow και το Natanz είναι πιθανόν μερική και προσωρινή.
Ο Λευκός Οίκος χρειάζεται έναν «θρίαμβο», όχι άλλη μια αποτυχία.
Κι όμως, αν οι εγκαταστάσεις δεν καταστράφηκαν πλήρως, τότε η επόμενη σύγκρουση με το Ιράν θα γίνει χωρίς τα κατάλληλα εργαλεία.
Και χωρίς χρόνο για αντικατάστασή τους — δεδομένου ότι η πρώτη παραγωγή των MOPs κράτησε σχεδόν δέκα χρόνια.
Το Δόγμα Gadget δεν λειτουργεί πια – Χρειάζεται στρατηγική
Ο αμερικανικός στρατός παραμένει ισχυρός.
Αλλά η απόλυτη εξάρτηση από τεχνολογικά υπερ-όπλα — χωρίς σαφές στρατηγικό σχέδιο — είναι ένα επικίνδυνο παιχνίδι.
Οι βόμβες GBU-57, για χρόνια, θεωρούνταν το απόλυτο μέσο πίεσης.
Τώρα, η ίδια η έλλειψή τους αποκαλύπτει πόσο ευάλωτη είναι η Ουάσιγκτον όταν η στρατηγική ανάσχεσης εξαντλεί τα εργαλεία της.
Ο Λευκός Οίκος βρίσκεται σε δύσκολη θέση.
Αν αποδειχθεί ότι οι MOP δεν ολοκλήρωσαν την αποστολή τους, δίνει πάτημα σε όσους ζητούν κλιμάκωση — και στρατιωτική παρουσία στο έδαφος.
Αν επιμείνει στο αφήγημα της απόλυτης επιτυχίας, κινδυνεύει να πιστέψει το ίδιο το ψέμα του.
Μείνε μακριά από τη Μέση Ανατολή
Η εξάντληση των GBU-57 και η αβεβαιότητα γύρω από την αποτελεσματικότητά τους πρέπει να αποτελέσει καμπανάκι αφύπνισης: η Αμερική δεν έχει κανένα στρατηγικό συμφέρον να επανέλθει σε πόλεμο στη Μέση Ανατολή. Η υπερβολική πίστη στην τεχνολογία δεν υποκαθιστά τη στρατηγική σκέψη.
Η καλύτερη βόμβα για την αμερικανική εξωτερική πολιτική αυτή τη στιγμή δεν είναι ούτε έξυπνη ούτε βαριά.
Είναι μια απλή απόφαση: να αποσυρθεί από τις ατέρμονες συγκρούσεις της Μέσης Ανατολής.
Ποιες είναι οι super βόμβες GBU-57A/B Massive Ordnance Penetrator (MOP)
Κατηγορία: Κατευθυνόμενη βόμβα βαθέως διεισδυτικής ισχύος (bunker buster)
Κατασκευαστής: Boeing
Χρήστης: Ηνωμένες Πολιτείες – USAF
Πρώτη χρήση: Ενεργή από το 2011
Ποσότητα παραγωγής: Περίπου 20 (μέχρι το 2025)
Τεχνικές Προδιαγραφές
Παράμετρος Στοιχεία
Βάρος 13.600 κιλά (30.000 λίβρες)
Μήκος 6,2 μέτρα (20,5 πόδια)
Διάμετρος 80 εκατοστά)
Εκρηκτικό φορτίο ~2.400 κιλά ειδικού εκρηκτικού (H6 ή AFX-757)
Υλικό κελύφους Ενισχυμένο χάλυβα υψηλής αντοχής
Διείσδυση Έως και 60 μέτρα (200 πόδια) σκυρόδεμα ή 40 μέτρα σε βραχώδες έδαφος
Καθοδήγηση GPS/INS (κατευθυνόμενη με δορυφορική πλοήγηση)
Φορέας εκτόξευσης Μόνο από B-2 Spirit stealth bombers
Αποστολή και Ρόλος
Η GBU-57 αναπτύχθηκε με στόχο την καταστροφή:
• Ενισχυμένων υπόγειων εγκαταστάσεων (nuclear bunkers)
• Κρυφών εργαστηρίων εμπλουτισμού ουρανίου/πλουτωνίου (Ιράν, Β. Κορέα)
• Υπόγειων στρατηγικών αποθηκών, διοίκησης & επικοινωνιών
Είναι σχεδιασμένη να διεισδύει σε έδαφος ή ενισχυμένο σκυρόδεμα προτού εκραγεί, για να προκαλέσει κατάρρευση ολόκληρης της υποδομής.
Περιορισμοί
1. Περιορισμένος αριθμός: Μόνο ~20 κατασκευάστηκαν — 14 εξ αυτών φέρεται να χρησιμοποιήθηκαν πρόσφατα στο Ιράν (2025).
2. Μη επαναχρησιμοποιήσιμη: Μονομερής αποστολή. Δεν επαναπληρώνεται.
3. Εξαρτάται από ακριβή στόχευση GPS – ευάλωτη σε ηλεκτρονικό πόλεμο και spoofing.
4. Μόνο ένα αεροσκάφος μπορεί να τη μεταφέρει: το B-2. Άρα, περιορισμένη ευελιξία.
5. Ελάχιστη απόσταση ρίψης: Πρέπει να πλησιάσει στον στόχο, αυξάνοντας το ρίσκο για το B-2.
Στρατηγικές συνέπειες της εξάντλησης
Με την πιθανή εξάντληση 14 από τις ~20 συνολικά GBU-57s σε επίθεση κατά του Ιράν, οι ΗΠΑ:
• Δεν μπορούν να επαναλάβουν πλήγμα τέτοιας κλίμακας άμεσα.
• Χάνουν κρίσιμο εργαλείο αποτροπής απέναντι σε Ιράν, Β. Κορέα και Κίνα.
• Εξαρτώνται από την ανάπτυξη νέου συστήματος: Next Generation Penetrator (NGP), το οποίο δεν είναι ακόμα επιχειρησιακό.
Next Generation Penetrator (NGP) – Τι έρχεται μετά;
Το NGP αναμένεται να είναι:
• Μικρότερο σε βάρος (~22.000 λίβρες)
• Αυτοπροωθούμενο με rocket booster για standoff ρίψη (μακριά από τον στόχο)
• Ευέλικτο για χρήση από περισσότερους τύπους αεροσκαφών
Αλλά η ανάπτυξή του απαιτεί χρόνια — ίσως και πάνω από 5 έτη
Γεωπολιτικές προεκτάσεις
Η περιορισμένη διαθεσιμότητα των GBU-57 δημιουργεί:
• Κενό αποτροπής για τις ΗΠΑ σε κρίσιμες περιοχές
• Ενθάρρυνση αντιπάλων (Ιράν, Β. Κορέα) να αποκαταστήσουν υποδομές
• Πολιτική πίεση στο Λευκό Οίκο να επενδύσει σε νέες τεχνολογίες ή να κινηθεί διπλωματικά
Τελικά αποδεικνύεται ότι η GBU -57 δεν ήταν στρατηγικό όπλο
Η GBU-57 ήταν — και παραμένει — ένα εντυπωσιακό τεχνολογικό επίτευγμα.
Αλλά αποδεικνύεται όπλο τακτικό και όχι στρατηγικό, όταν δεν μπορεί να παραχθεί ξανά, να μεταφερθεί ευρέως ή να εγγυηθεί επιτυχία σε κάθε σενάριο.
Το πραγματικό «βαρύ όπλο» για τις ΗΠΑ δεν είναι οι βόμβες, αλλά η στρατηγική σοφία: να αποφεύγουν πολέμους που δεν μπορούν να κερδηθούν με τεχνολογία μόνο.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών