Το πέρασμα του ποταμού που ενώνει – και ξανά χωρίζει – τη Γερμανία με την Πολωνία
Για αρκετές εβδομάδες, οι κάτοικοι των δίδυμων πόλεων Guben και Gubin, στα σύνορα Γερμανίας-Πολωνίας, έχουν αρχίσει να συνηθίζουν σε μια εικόνα που έμοιαζε ξεχασμένη: φρουροί να στέκονται και στα δύο άκρα της γέφυρας των 68 μέτρων που ενώνει τη γερμανική Guben με την πολωνική Gubin.
Τα σύνορα που χαράχτηκαν το 1945 κατά μήκος του ποταμού Neisse – διαχωρίζοντας την ιστορική γερμανική πόλη στα δύο – είχαν σχεδόν εξαφανιστεί από την καθημερινότητα χάρη στην ευρωπαϊκή ενοποίηση.
Τα τελευταία 20 χρόνια, οι κάτοικοι διέσχιζαν ελεύθερα τη γέφυρα για να πάνε στη δουλειά, για αγορές ή για να μεταφέρουν τα παιδιά τους στο σχολείο.
Πλέον, η γέφυρα έχει μετατραπεί ξανά σε σύμβολο διαίρεσης, καθώς Βερολίνο και Βαρσοβία βρίσκονται σε όξυνση λόγω της διαχείρισης των αιτούντων άσυλο, εν μέσω ανόδου της αντι-μεταναστευτικής ρητορικής.
Τον περασμένο μήνα, σε μια σπάνια κίνηση από την ένταξη στην ζώνη Σένγκεν το 2007, η Πολωνία επανέφερε τους ελέγχους στα σύνορα με τη Γερμανία – απαντώντας σε αντίστοιχη κίνηση του Βερολίνου τον Μάιο.
Σαν τον ψυχρό πόλεμο
Ο δήμαρχος της Guben, Fred Mahro, βλέπει τους φρουρούς «να κοιτάζονται λες και βρισκόμαστε στον Ψυχρό Πόλεμο» και δεν κρύβει τη θλίψη του.
«Είχαμε συνηθίσει σε κάτι διαφορετικό· η Ευρώπη μπορεί να προσφέρει κάτι καλύτερο.
Η Ευρώπη χτίζεται πάνω στην εμπιστοσύνη μεταξύ των γειτόνων. Όταν αυτή η εμπιστοσύνη διαβρώνεται, πονάει την Ευρώπη».
Οι παλιές πληγές επανέρχονται επίσης: αυτόν τον μήνα, στην πολωνική πλευρά της γέφυρας αναρτήθηκαν σημαίες και πανό για να τιμηθεί η εξέγερση της Βαρσοβίας του 1944, που είχε κατασταλεί βίαια από τις ναζιστικές δυνάμεις.
«Πρώτη φορά βλέπουμε κάτι τέτοιο», σχολίασε ο Zbigniew Bołoczko, δήμαρχος της Gubin.
Η κατάσταση περιπλέχθηκε μετά την ανάληψη της καγκελαρίας από τον Friedrich Merz τον Μάιο, ο οποίος ενίσχυσε τους ελέγχους και απαγόρευσε την είσοδο αιτούντων άσυλο.
Η κίνησή του ήρθε λίγο μετά τη δολοφονία παιδιού από μετανάστη, περιστατικό που συγκλόνισε τη χώρα ενόψει εκλογών, ενώ ο Merz επιδίωξε να κερδίσει ψήφους από το ακροδεξιό AfD, το οποίο τάσσεται υπέρ μαζικών απελάσεων.
Η καταστολή ξεκίνησε λίγες εβδομάδες πριν από τις προεδρικές εκλογές στην Πολωνία, στις οποίες κυριάρχησε το ζήτημα της μετανάστευσης.
Ο Πολωνός πρωθυπουργός Donald Tusk αντέδρασε, επαναφέροντας συνοριακούς ελέγχους ώστε να εμποδίσει ενδεχόμενες επιστροφές μεταναστών από τη Γερμανία.
Και οι δύο χώρες επικαλέστηκαν έκτακτα μέτρα για την προσωρινή αναστολή των κανόνων του Σένγκεν.
Σήμερα, 9 από τις 29 χώρες της ζώνης Σένγκεν διενεργούν ελέγχους στα εσωτερικά τους σύνορα.
Τι θέλει η Γερμανία
Για τη Γερμανία, τα νέα μέτρα σηματοδοτούν την οριστική απομάκρυνση από την πολιτική της Angela Merkel, που το 2015-16 επέτρεψε σε περίπου 1 εκατ. πρόσφυγες – κυρίως από τη Συρία – να ζητήσουν άσυλο.
«Οι έλεγχοι στέλνουν μήνυμα ότι η μεταναστευτική πολιτική της Γερμανίας ήταν λανθασμένη και ότι πλέον θέλουμε να την επαναφέρουμε υπό έλεγχο», δήλωσε ο Knut Abraham, βουλευτής του CDU υπεύθυνος για τις σχέσεις Γερμανίας-Πολωνίας.
Ωστόσο, η κίνηση αυτή διέκοψε τη δειλή επαναπροσέγγιση μεταξύ των κυβερνήσεων Merz και Tusk – αμφότεροι κεντροδεξιοί και φιλοευρωπαϊκοί.
Όπως αναφέρει η Joanna Maria Stolarek του Ιδρύματος Heinrich Böll, οι δύο ηγέτες έχουν «καλύτερες προσωπικές σχέσεις» σε σχέση με τον Tusk και τον πρώην καγκελάριο Olaf Scholz, αλλά παραμένουν «όμηροι της εσωτερικής πολιτικής και της πίεσης από τα δεξιά».
Ο Merz επισκέφθηκε τη Βαρσοβία την πρώτη ημέρα της θητείας του, αμέσως μετά το Παρίσι, θέλοντας να δείξει τη σημασία της σχέσης με την Πολωνία.
Όμως η πολιτική του στα σύνορα έφερε δυσκολίες στον Tusk, ο οποίος εκείνη την περίοδο έβλεπε τον υποψήφιό του να χάνει τις εκλογές από τον Karol Nawrocki του δεξιού κόμματος PiS.
Ο Nawrocki, που είχε πρωτοστατήσει στις απαιτήσεις της Πολωνίας για αποζημιώσεις ύψους 1,3 τρις ευρώ από τη Γερμανία για τα ναζιστικά εγκλήματα, ανέλαβε πρόσφατα την προεδρία και ζήτησε συνταγματικές αλλαγές για την «υπεράσπιση της πολωνικής κυριαρχίας», ανοίγοντας νέο μέτωπο με τον Tusk.
Τι θέλει η Πολωνία
Στην Gubin, η ένταση αυξήθηκε όταν εφαρμόστηκαν οι έλεγχοι της Γερμανίας.
Αυτοαποκαλούμενοι Πολωνοί «πολιτοφύλακες» εμφανίστηκαν στη γέφυρα για να «εξασφαλίσουν ότι κανείς δεν περνούσε από τη γερμανική πλευρά», όπως ανέφερε ο Bołoczko.
Ο Tusk τους χαρακτήρισε «τραμπούκους», ενώ το PiS τους παρουσίασε ως υπερασπιστές της κυριαρχίας της Πολωνίας.
Ο αρχηγός τους, Robert Bąkiewicz, είχε μάλιστα λάβει πρόσφατα προεδρική χάρη για προηγούμενη καταδίκη – απόφαση που ο Tusk χαρακτήρισε «σκάνδαλο».
Οι Mahro και Bołoczko προσπαθούν να περιορίσουν τη ζημιά στις διασυνοριακές σχέσεις. Όπως αναφέρουν, μέχρι στιγμής οι επιπτώσεις για τους κατοίκους είναι περιορισμένες.
Στη γέφυρα της Guben, λίγοι Γερμανοί φρουροί σταματούν οχήματα κάθε πέντε λεπτά. Στη μικρότερη πεζογέφυρα, τρεις Πολωνοί στρατιώτες – οι δύο οπλισμένοι – ελέγχουν τους πεζούς.
Η κυκλοφορία είναι ρευστή, σε αντίθεση με τα μποτιλιαρίσματα σε άλλα σημεία, όπως στη Φρανκφούρτη επί του Όντερ ή στο Görlitz.
Ένας Αφγανός αιτών άσυλο που επιχείρησε να εισέλθει στη Γερμανία από την Guben απορρίφθηκε από τους Γερμανούς και στη συνέχεια από τους Πολωνούς, πριν τελικά γίνει δεκτός από τις γερμανικές αρχές.
Παρά τους προβληματισμούς για την υπονόμευση της ελεύθερης κυκλοφορίας και της σημαντικής οικονομικής σχέσης – η Γερμανία είναι ο κύριος εμπορικός εταίρος της Πολωνίας – οι δύο δήμαρχοι πιστεύουν πως οι έλεγχοι μπορούν να λειτουργήσουν εφόσον εφαρμοστούν σωστά.
Ο Mahro, που ανήκει στο CDU, σημείωσε ότι η παράνομη μετανάστευση έχει ενισχύσει τη στήριξη στο AfD, το οποίο συγκέντρωσε σχεδόν 42% στην Guben στις φετινές βουλευτικές εκλογές.
Πανεθνικά, το CDU επικράτησε με πάνω από 28%, ενώ το AfD κατέγραψε ρεκόρ, φθάνοντας το 20% και κατακτώντας τη δεύτερη θέση.
Ο Mahro θυμάται περιστατικά που ενίσχυσαν τους φόβους των κατοίκων. Πέρυσι, ένα φορτηγάκι άφησε επιβάτες κοντά στη γέφυρα, οι οποίοι, όπως λέει, ενθαρρύνθηκαν να περάσουν τα σύνορα και να ζητήσουν άσυλο στη Γερμανία.
Άλλοι διέσχιζαν τον ποταμό, άλλαζαν ρούχα και εγκατέλειπαν τις αποσκευές τους στην όχθη.
Ο Mahro θεωρεί την αντίδραση της Πολωνίας «νόμιμη», αν και, όπως λέει, «θα ήθελα να είχε υπάρξει περισσότερος συντονισμός».
Η Βαρσοβία απέρριψε πρόταση του Βερολίνου για κοινά σημεία ελέγχου, με τον Πολωνό υπουργό Άμυνας Władysław Kosiniak-Kamysz να δηλώνει πως «ένας Γερμανός υπουργός δεν θα μας λέει τι να κάνουμε στην Πολωνία».
Ο Bołoczko υπερασπίστηκε την πολωνική στάση: «Για πολύ καιρό, η Πολωνία δεν υπήρχε καν στον χάρτη της Ευρώπης. Πολεμήσαμε σκληρά για να την επαναφέρουμε».
Παρανομίες
Ωστόσο, η νομική βάση των γερμανικών μέτρων παραμένει αβέβαιη, καθώς η ΕΕ επανεξετάζει το καθεστώς επιστροφών.
Τον Ιούνιο, γερμανικό δικαστήριο έκρινε ότι, σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανόνες, τρεις Σομαλοί αιτούντες άσυλο έπρεπε να έχουν υποβάλει αίτηση στη Γερμανία και όχι να επιστραφούν στην Πολωνία από τις αρχές στη Φρανκφούρτη επί του Όντερ.
Οι πολωνικές συνοριακές αρχές ανέφεραν ότι, στις πέντε πρώτες εβδομάδες από την επαναφορά των ελέγχων, έλεγξαν 493.000 άτομα που ταξίδευαν από Γερμανία και Λιθουανία, αποτρέποντας την είσοδο 185 ατόμων, κυρίως λόγω έλλειψης έγκυρων ταξιδιωτικών εγγράφων.
«Το καθήκον μας είναι να αναπτύξουμε μια κοινή στρατηγική ώστε να τερματίσουμε αυτούς τους προσωρινούς ελέγχους το συντομότερο δυνατό», δήλωσε ο Abraham, βουλευτής του CDU.
Παρά τις δηλώσεις, ο Γερμανός υπουργός Εσωτερικών Alexander Dobrindt – που πανηγύρισε τη μείωση των αιτήσεων ασύλου κατά 50% στους πρώτους έξι μήνες του έτους (στις 70.000) – ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα την παράταση των ελέγχων και μετά τον Σεπτέμβριο.
Αντίστοιχα, η κυβέρνηση Tusk ενημέρωσε τις Βρυξέλλες ότι η Πολωνία θα παρατείνει τους ελέγχους για τουλάχιστον άλλες 60 ημέρες.
«Δεν βλέπω πώς ο Merz ή ο Tusk θα μπορούσαν να κάνουν πίσω χωρίς να φανεί ότι υποχωρούν», σχολίασε ο Stephan Lehnstaedt, ιστορικός στο Touro University Berlin.
«Είναι σαν τον αφοπλισμό – όποιος κάνει την πρώτη κίνηση, φαίνεται αδύναμος. Οι λαϊκιστές της δεξιάς θα τους επιτεθούν τη στιγμή που το επιχειρήσουν».
www.bankingnews.gr
Τα σύνορα που χαράχτηκαν το 1945 κατά μήκος του ποταμού Neisse – διαχωρίζοντας την ιστορική γερμανική πόλη στα δύο – είχαν σχεδόν εξαφανιστεί από την καθημερινότητα χάρη στην ευρωπαϊκή ενοποίηση.
Τα τελευταία 20 χρόνια, οι κάτοικοι διέσχιζαν ελεύθερα τη γέφυρα για να πάνε στη δουλειά, για αγορές ή για να μεταφέρουν τα παιδιά τους στο σχολείο.
Πλέον, η γέφυρα έχει μετατραπεί ξανά σε σύμβολο διαίρεσης, καθώς Βερολίνο και Βαρσοβία βρίσκονται σε όξυνση λόγω της διαχείρισης των αιτούντων άσυλο, εν μέσω ανόδου της αντι-μεταναστευτικής ρητορικής.
Τον περασμένο μήνα, σε μια σπάνια κίνηση από την ένταξη στην ζώνη Σένγκεν το 2007, η Πολωνία επανέφερε τους ελέγχους στα σύνορα με τη Γερμανία – απαντώντας σε αντίστοιχη κίνηση του Βερολίνου τον Μάιο.
Σαν τον ψυχρό πόλεμο
Ο δήμαρχος της Guben, Fred Mahro, βλέπει τους φρουρούς «να κοιτάζονται λες και βρισκόμαστε στον Ψυχρό Πόλεμο» και δεν κρύβει τη θλίψη του.
«Είχαμε συνηθίσει σε κάτι διαφορετικό· η Ευρώπη μπορεί να προσφέρει κάτι καλύτερο.
Η Ευρώπη χτίζεται πάνω στην εμπιστοσύνη μεταξύ των γειτόνων. Όταν αυτή η εμπιστοσύνη διαβρώνεται, πονάει την Ευρώπη».
Οι παλιές πληγές επανέρχονται επίσης: αυτόν τον μήνα, στην πολωνική πλευρά της γέφυρας αναρτήθηκαν σημαίες και πανό για να τιμηθεί η εξέγερση της Βαρσοβίας του 1944, που είχε κατασταλεί βίαια από τις ναζιστικές δυνάμεις.
«Πρώτη φορά βλέπουμε κάτι τέτοιο», σχολίασε ο Zbigniew Bołoczko, δήμαρχος της Gubin.
Η κατάσταση περιπλέχθηκε μετά την ανάληψη της καγκελαρίας από τον Friedrich Merz τον Μάιο, ο οποίος ενίσχυσε τους ελέγχους και απαγόρευσε την είσοδο αιτούντων άσυλο.
Η κίνησή του ήρθε λίγο μετά τη δολοφονία παιδιού από μετανάστη, περιστατικό που συγκλόνισε τη χώρα ενόψει εκλογών, ενώ ο Merz επιδίωξε να κερδίσει ψήφους από το ακροδεξιό AfD, το οποίο τάσσεται υπέρ μαζικών απελάσεων.
Η καταστολή ξεκίνησε λίγες εβδομάδες πριν από τις προεδρικές εκλογές στην Πολωνία, στις οποίες κυριάρχησε το ζήτημα της μετανάστευσης.
Ο Πολωνός πρωθυπουργός Donald Tusk αντέδρασε, επαναφέροντας συνοριακούς ελέγχους ώστε να εμποδίσει ενδεχόμενες επιστροφές μεταναστών από τη Γερμανία.
Και οι δύο χώρες επικαλέστηκαν έκτακτα μέτρα για την προσωρινή αναστολή των κανόνων του Σένγκεν.
Σήμερα, 9 από τις 29 χώρες της ζώνης Σένγκεν διενεργούν ελέγχους στα εσωτερικά τους σύνορα.
Τι θέλει η Γερμανία
Για τη Γερμανία, τα νέα μέτρα σηματοδοτούν την οριστική απομάκρυνση από την πολιτική της Angela Merkel, που το 2015-16 επέτρεψε σε περίπου 1 εκατ. πρόσφυγες – κυρίως από τη Συρία – να ζητήσουν άσυλο.
«Οι έλεγχοι στέλνουν μήνυμα ότι η μεταναστευτική πολιτική της Γερμανίας ήταν λανθασμένη και ότι πλέον θέλουμε να την επαναφέρουμε υπό έλεγχο», δήλωσε ο Knut Abraham, βουλευτής του CDU υπεύθυνος για τις σχέσεις Γερμανίας-Πολωνίας.
Ωστόσο, η κίνηση αυτή διέκοψε τη δειλή επαναπροσέγγιση μεταξύ των κυβερνήσεων Merz και Tusk – αμφότεροι κεντροδεξιοί και φιλοευρωπαϊκοί.
Όπως αναφέρει η Joanna Maria Stolarek του Ιδρύματος Heinrich Böll, οι δύο ηγέτες έχουν «καλύτερες προσωπικές σχέσεις» σε σχέση με τον Tusk και τον πρώην καγκελάριο Olaf Scholz, αλλά παραμένουν «όμηροι της εσωτερικής πολιτικής και της πίεσης από τα δεξιά».
Ο Merz επισκέφθηκε τη Βαρσοβία την πρώτη ημέρα της θητείας του, αμέσως μετά το Παρίσι, θέλοντας να δείξει τη σημασία της σχέσης με την Πολωνία.
Όμως η πολιτική του στα σύνορα έφερε δυσκολίες στον Tusk, ο οποίος εκείνη την περίοδο έβλεπε τον υποψήφιό του να χάνει τις εκλογές από τον Karol Nawrocki του δεξιού κόμματος PiS.
Ο Nawrocki, που είχε πρωτοστατήσει στις απαιτήσεις της Πολωνίας για αποζημιώσεις ύψους 1,3 τρις ευρώ από τη Γερμανία για τα ναζιστικά εγκλήματα, ανέλαβε πρόσφατα την προεδρία και ζήτησε συνταγματικές αλλαγές για την «υπεράσπιση της πολωνικής κυριαρχίας», ανοίγοντας νέο μέτωπο με τον Tusk.
Τι θέλει η Πολωνία
Στην Gubin, η ένταση αυξήθηκε όταν εφαρμόστηκαν οι έλεγχοι της Γερμανίας.
Αυτοαποκαλούμενοι Πολωνοί «πολιτοφύλακες» εμφανίστηκαν στη γέφυρα για να «εξασφαλίσουν ότι κανείς δεν περνούσε από τη γερμανική πλευρά», όπως ανέφερε ο Bołoczko.
Ο Tusk τους χαρακτήρισε «τραμπούκους», ενώ το PiS τους παρουσίασε ως υπερασπιστές της κυριαρχίας της Πολωνίας.
Ο αρχηγός τους, Robert Bąkiewicz, είχε μάλιστα λάβει πρόσφατα προεδρική χάρη για προηγούμενη καταδίκη – απόφαση που ο Tusk χαρακτήρισε «σκάνδαλο».
Οι Mahro και Bołoczko προσπαθούν να περιορίσουν τη ζημιά στις διασυνοριακές σχέσεις. Όπως αναφέρουν, μέχρι στιγμής οι επιπτώσεις για τους κατοίκους είναι περιορισμένες.
Στη γέφυρα της Guben, λίγοι Γερμανοί φρουροί σταματούν οχήματα κάθε πέντε λεπτά. Στη μικρότερη πεζογέφυρα, τρεις Πολωνοί στρατιώτες – οι δύο οπλισμένοι – ελέγχουν τους πεζούς.
Η κυκλοφορία είναι ρευστή, σε αντίθεση με τα μποτιλιαρίσματα σε άλλα σημεία, όπως στη Φρανκφούρτη επί του Όντερ ή στο Görlitz.
Ένας Αφγανός αιτών άσυλο που επιχείρησε να εισέλθει στη Γερμανία από την Guben απορρίφθηκε από τους Γερμανούς και στη συνέχεια από τους Πολωνούς, πριν τελικά γίνει δεκτός από τις γερμανικές αρχές.
Παρά τους προβληματισμούς για την υπονόμευση της ελεύθερης κυκλοφορίας και της σημαντικής οικονομικής σχέσης – η Γερμανία είναι ο κύριος εμπορικός εταίρος της Πολωνίας – οι δύο δήμαρχοι πιστεύουν πως οι έλεγχοι μπορούν να λειτουργήσουν εφόσον εφαρμοστούν σωστά.
Ο Mahro, που ανήκει στο CDU, σημείωσε ότι η παράνομη μετανάστευση έχει ενισχύσει τη στήριξη στο AfD, το οποίο συγκέντρωσε σχεδόν 42% στην Guben στις φετινές βουλευτικές εκλογές.
Πανεθνικά, το CDU επικράτησε με πάνω από 28%, ενώ το AfD κατέγραψε ρεκόρ, φθάνοντας το 20% και κατακτώντας τη δεύτερη θέση.
Ο Mahro θυμάται περιστατικά που ενίσχυσαν τους φόβους των κατοίκων. Πέρυσι, ένα φορτηγάκι άφησε επιβάτες κοντά στη γέφυρα, οι οποίοι, όπως λέει, ενθαρρύνθηκαν να περάσουν τα σύνορα και να ζητήσουν άσυλο στη Γερμανία.
Άλλοι διέσχιζαν τον ποταμό, άλλαζαν ρούχα και εγκατέλειπαν τις αποσκευές τους στην όχθη.
Ο Mahro θεωρεί την αντίδραση της Πολωνίας «νόμιμη», αν και, όπως λέει, «θα ήθελα να είχε υπάρξει περισσότερος συντονισμός».
Η Βαρσοβία απέρριψε πρόταση του Βερολίνου για κοινά σημεία ελέγχου, με τον Πολωνό υπουργό Άμυνας Władysław Kosiniak-Kamysz να δηλώνει πως «ένας Γερμανός υπουργός δεν θα μας λέει τι να κάνουμε στην Πολωνία».
Ο Bołoczko υπερασπίστηκε την πολωνική στάση: «Για πολύ καιρό, η Πολωνία δεν υπήρχε καν στον χάρτη της Ευρώπης. Πολεμήσαμε σκληρά για να την επαναφέρουμε».
Παρανομίες
Ωστόσο, η νομική βάση των γερμανικών μέτρων παραμένει αβέβαιη, καθώς η ΕΕ επανεξετάζει το καθεστώς επιστροφών.
Τον Ιούνιο, γερμανικό δικαστήριο έκρινε ότι, σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανόνες, τρεις Σομαλοί αιτούντες άσυλο έπρεπε να έχουν υποβάλει αίτηση στη Γερμανία και όχι να επιστραφούν στην Πολωνία από τις αρχές στη Φρανκφούρτη επί του Όντερ.
Οι πολωνικές συνοριακές αρχές ανέφεραν ότι, στις πέντε πρώτες εβδομάδες από την επαναφορά των ελέγχων, έλεγξαν 493.000 άτομα που ταξίδευαν από Γερμανία και Λιθουανία, αποτρέποντας την είσοδο 185 ατόμων, κυρίως λόγω έλλειψης έγκυρων ταξιδιωτικών εγγράφων.
«Το καθήκον μας είναι να αναπτύξουμε μια κοινή στρατηγική ώστε να τερματίσουμε αυτούς τους προσωρινούς ελέγχους το συντομότερο δυνατό», δήλωσε ο Abraham, βουλευτής του CDU.
Παρά τις δηλώσεις, ο Γερμανός υπουργός Εσωτερικών Alexander Dobrindt – που πανηγύρισε τη μείωση των αιτήσεων ασύλου κατά 50% στους πρώτους έξι μήνες του έτους (στις 70.000) – ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα την παράταση των ελέγχων και μετά τον Σεπτέμβριο.
Αντίστοιχα, η κυβέρνηση Tusk ενημέρωσε τις Βρυξέλλες ότι η Πολωνία θα παρατείνει τους ελέγχους για τουλάχιστον άλλες 60 ημέρες.
«Δεν βλέπω πώς ο Merz ή ο Tusk θα μπορούσαν να κάνουν πίσω χωρίς να φανεί ότι υποχωρούν», σχολίασε ο Stephan Lehnstaedt, ιστορικός στο Touro University Berlin.
«Είναι σαν τον αφοπλισμό – όποιος κάνει την πρώτη κίνηση, φαίνεται αδύναμος. Οι λαϊκιστές της δεξιάς θα τους επιτεθούν τη στιγμή που το επιχειρήσουν».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών