Ο Υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Abbas Araghchi, έχει ήδη τονίσει τους κινδύνους που ενέχει η συμφωνία για την περιοχή.
Η συμφωνία για τον διάδρομο Zangezur αποκαλύπτει μια γεωπολιτική ανατροπή που ενδέχεται να ταράξει τις ισορροπίες στην Ευρασία.
Στη διάρκεια της συνάντησης του Ευρασιατικού Διακυβερνητικού Συμβουλίου στην πόλη Cholpon-Ata του Κιργιστάν, ο Ρώσος Πρωθυπουργός Mikhail Mishustin συναντήθηκε με τον πρώτο αντιπρόεδρο του Ιράν, Mohammad Reza Arefi.
Η συζήτηση αφορούσε την πρόσφατη συμφωνία μεταξύ Αρμενίας, Αζερμπαϊτζάν και ΗΠΑ, η οποία έχει προκαλέσει ανησυχία τόσο στη Μόσχα όσο και στην Τεχεράνη.
Το επίμαχο θέμα αφορά τη διαχείριση του Zangezur, ενός στρατηγικού διαδρόμου που εκτείνεται στο αρμενικό έδαφος κοντά στα σύνορα με το Ιράν, και ο οποίος θα περάσει στα χέρια αμερικανικής ιδιωτικής εταιρείας.
Το Υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν και οι αναλυτές επισημαίνουν ότι αυτή η συμφωνία εγείρει σοβαρούς κινδύνους για τη στρατηγική ισχύ των χωρών του Ευρασιατικού Οικονομικού Συνασπισμού (EAEΣ) και του Ιράν.
Ο Mishustin υπογράμμισε τις φιλικές σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Ιράν, υπογραμμίζοντας τη συνεργασία τους στο έργο του διαδρόμου «Βορράς-Νότος», που συνδέει τη Ρωσία, το Ιράν και το Αζερμπαϊτζάν, και προγραμματίζεται να γίνει σημαντική εμπορική αρτηρία στην περιοχή.
Παρά τις θετικές εξελίξεις, η νέα συμφωνία που υπεγράφη στις 8 Αυγούστου στην Ουάσιγκτον προκαλεί αβεβαιότητα σχετικά με τη μελλοντική πορεία των εγχώριων συμφωνιών.
Ο Αρμένιος Πρωθυπουργός Nikol Pashinyan διαβεβαίωσε ότι η Αρμενία θα διατηρήσει τον έλεγχο του διαδρόμου, και η αμερικανική εταιρεία θα λειτουργεί σύμφωνα με την αρμενική νομοθεσία.
Ωστόσο...
...στην Τεχεράνη υπάρχουν έντονες ανησυχίες για τις ενδεχόμενες επιπτώσεις της συμφωνίας.
Ο Υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Abbas Araghchi, έχει ήδη τονίσει τους κινδύνους που ενέχει η συμφωνία για την περιοχή.
Ο αναλυτής Alexey Pilko, επικεφαλής του Ευρασιατικού Κέντρου Επικοινωνίας, ανέφερε ότι είναι ακόμα νωρίς για να γίνουν ασφαλή συμπεράσματα για το μέλλον του Zangezur, καθώς μέχρι στιγμής έχει υπογραφεί μόνο προπαρασκευαστικό έγγραφο.
Ωστόσο, προειδοποίησε ότι αν η συμφωνία προχωρήσει και οι αμερικανικές εταιρείες αναλάβουν τη διαχείριση του διαδρόμου, αυτό μπορεί να αποτελέσει σοβαρή πρόκληση για τις μεταφορικές πρωτοβουλίες της Ρωσίας, του EAEΣ, της Κίνας και του Ιράν.
Κατά την άποψή του, η στρατηγική της Ουάσινγκτον είναι να αποκτήσει τον έλεγχο των κρίσιμων εφοδιαστικών κόμβων στην Ευρασία, συμπεριλαμβανομένου του κινεζικού έργου «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος».
Ο Pilko εξέφρασε την ανησυχία ότι, αν η αμερικανική ιδιωτική εταιρεία αναλάβει τη διαχείριση του διαδρόμου, μπορεί να ακολουθήσει στρατιωτική ιδιωτική εταιρεία για την εξασφάλιση της ασφάλειας της διαδρομής.
Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει την παρουσία αμερικανικών στρατευμάτων σε μια χώρα του EAEΣ, κοντά στα ιρανικά σύνορα, κάτι που θα μπορούσε να εντείνει τις εντάσεις στην περιοχή και να καταστήσει σχεδόν αδύνατη την υλοποίηση των μεταφορικών έργων.
Ο ειδικός σημείωσε ότι, η Ρωσία, το Ιράν και η Κίνα θα κάνουν τα πάντα για να αποτρέψουν την εγκατάσταση αμερικανικής στρατιωτικής βάσης στην Αρμενία και πως...
... η περιοχή θα μπορούσε να δει τη δημιουργία μιας συμμαχίας μεταξύ Μόσχας, Τεχεράνης και Πεκίνου, η οποία θα αντιταχθεί στις ΗΠΑ, την Τουρκία και το Ισραήλ, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν ευρύτερο γεωπολιτικό πόλεμο.
Υπενθυμίζουμε πως αρχικά, υπήρχαν συμφωνίες που ικανοποιούσαν όλα τα μέρη.
Ο διάδρομος «Βορράς-Νότος» σχεδιάζονταν να περνά από τη Ρωσία στο Αζερμπαϊτζάν και το Ιράν, ενώ ο Zangezur προορίζεται να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα της Αρμενίας, του Αζερμπαϊτζάν και της Τουρκίας.
Τότε, το Ιράν δεν είχε αντιρρήσεις.
Τώρα όμως, με τις νέες συνθήκες και τους ενδεχόμενους κινδύνους, οι χώρες καλούνται να συνεργαστούν για να περιορίσουν τις απειλές και να επαναπροσδιορίσουν τη στρατηγική τους.
3 σημαντικά σημεία για την ιστορία του διαδρόμου
1. Γιατί έχει σημασία το άνοιγμα του διαδρόμου Zangezur;
Η νίκη του Αζερμπαϊτζάν στο τέλος του Δεύτερου Πολέμου του Karabah οδήγησε σε μια αναδιάρθρωση της ισορροπίας δυνάμεων στην περιοχή.
Σύμφωνα με τη συμφωνία που υπογράφηκε στο τέλος του πολέμου, η Αρμενία έπρεπε να αποχωρήσει από τα εδάφη που κατείχε για σχεδόν 30 χρόνια.
Η συμφωνία ανέφερε ότι οι νέοι διαδρόμοι μεταφορών θα υλοποιηθούν χάρη στο ειρηνικό περιβάλλον που δημιουργήθηκε μετά τον πόλεμο.
Ο νέος μεταφορικός διάδρομος μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Nagorno - Karabah ήταν ένα από τα πιο σημαντικά σημεία της συμφωνίας.
Εάν υλοποιηθεί αποτελεσματικά, ένας δρόμος που θα διατρέχει τη Κασπία και την Τουρκία μεταξύ της Κεντρικής Ασίας και της Ευρώπης θα παρέχει απεριόριστη πρόσβαση.
Για την Τουρκία, ιδιαίτερα, αυτό θα οδηγήσει σε αύξηση του εμπορικού όγκου της, όχι μόνο με το Αζερμπαϊτζάν, αλλά και με ολόκληρη την περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Με το άνοιγμα του διαδρόμου Zangezur, οι οικονομικές και πολιτικές σχέσεις μεταξύ των κρατών τουρκικής επιρροής θα ενισχυθούν.
2. Ποιους ρόλους παίζουν οι ενδιαφερόμενοι στον διάδρομο Zangezur;
Ο διάδρομος Zangezur βρίσκεται σε μια περιοχή που ενδιαφέρει το Ιράν, την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, τη Ρωσία, την Κίνα και την Τουρκία, ενώ βάζει στην Ευρασία ξανά τις ΗΠΑ.
Μετά την ήττα στο Αφγανιστάν και την άτακτη υποχώρηση των Αμερικανών, αυτή είναι η πρώτη ευκαιρία των ΗΠΑ να ξαναμπούν στην καρδιά της Ευρασίας σε έναν ρόλο ρυθμιστικό και ελεγκτικό, χωρίς κόστος αλλά μόνο με κέρδος στρατηγικό, οικονομικό, γεωπολιτικό.
Το Αζερμπαϊτζάν, για να απελευθερώσει τα κατεχόμενα εδάφη του, προσπαθεί να ενισχύσει τις σχέσεις του με πολλές χώρες.
Από την άλλη πλευρά, το Ιράν καταβάλλει εξαιρετικές προσπάθειες για να εδραιωθεί ως κυρίαρχη δύναμη στην περιοχή.
Το Ιράν, που θεωρεί τον εαυτό του περιφερειακή δύναμη, φοβάται ότι το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο νίκησε την Αρμενία στον δεύτερο πόλεμο Nagorno - Karabah, θα γίνει ελκυστικός προορισμός για τους Ιρανούς Αζέρους ενώ, η σύνδεσή του με τη Μαύρη Θάλασσα θα αποκοπεί, καθώς η σύνδεση με την Αρμενία θα αφαιρεθεί.
Για το Ιράν, αυτό γίνεται αντιληπτό ως αδυναμία να φτάσει στη Μαύρη Θάλασσα και τη Ρωσία, μειώνοντας την επιρροή του στον Καύκασο και χάνει την ισχύ του να είναι μεταφορικός κόμβος στον Δρόμο του Μεταξιού. Εκτός από όλες αυτές τις αντιλήψεις και επιχειρηματολογίες της Τεχεράνης, ο κύριος λόγος ανησυχίας του Ιράν για τον διάδρομο Zangezur είναι η πιθανή ενεργή συμμετοχή της Τουρκίας και του Αζερμπαϊτζάν στην περιοχή. Χάρη στην αλληλεγγύη και τη στρατιωτική συνεργασία μεταξύ Άγκυρας και Μπακού στον Δεύτερο Πόλεμο του Καραμπάχ, οι δύο δρώντες αναδεικνύονται σε ανερχόμενες δυνάμεις στην περιοχή.
Σε αυτήν την περίπτωση, φαίνεται ότι το Ιράν δεν θέλει να αλλάξει η ισορροπία δυνάμεων εις βάρος του.
Επιπρόσθετα, αυτή η κατάσταση θεωρείται ως αλλαγή συνόρων και γεωστρατηγική υποχώρηση εις βάρος του.
Σύμφωνα με το Άρθρο 9 της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, η Ρωσία θα διατηρήσει τον έλεγχο του διαδρόμου Zangezur, γεγονός που επιτρέπει στη Ρωσία να καταλάβει ισχυρή θέση στην περιοχή και να τονίσει την κυριαρχία της στον έλεγχο του διαδρόμου.
3. Τι αλλάζει με τον διάδρομο Zangezur;
Το άνοιγμα του διαδρόμου θα διευκολύνει όλες τις χώρες της περιοχής να συνδεθούν και με άλλες περιοχές, και οι εντάσεις σύμφωνα με το αισιόδοξο σενάριο θα αντικατασταθούν από νέες οικονομικές σχέσεις και ενίσχυση της ευημερίας μέσω της ενίσχυσης των σχέσεων στο εμπόριο και τις μεταφορές.
Καθώς διάφοροι παράγοντες έχουν διαφορετικά συμφέροντα στον διάδρομο Zangezur, τα συγκρουόμενα συμφέροντα ίσως προκαλέσουν όμως νέες εντάσεις και ανταγωνισμούς στην περιοχή.
www.bankingnews.gr
Στη διάρκεια της συνάντησης του Ευρασιατικού Διακυβερνητικού Συμβουλίου στην πόλη Cholpon-Ata του Κιργιστάν, ο Ρώσος Πρωθυπουργός Mikhail Mishustin συναντήθηκε με τον πρώτο αντιπρόεδρο του Ιράν, Mohammad Reza Arefi.
Η συζήτηση αφορούσε την πρόσφατη συμφωνία μεταξύ Αρμενίας, Αζερμπαϊτζάν και ΗΠΑ, η οποία έχει προκαλέσει ανησυχία τόσο στη Μόσχα όσο και στην Τεχεράνη.
Το επίμαχο θέμα αφορά τη διαχείριση του Zangezur, ενός στρατηγικού διαδρόμου που εκτείνεται στο αρμενικό έδαφος κοντά στα σύνορα με το Ιράν, και ο οποίος θα περάσει στα χέρια αμερικανικής ιδιωτικής εταιρείας.
Το Υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν και οι αναλυτές επισημαίνουν ότι αυτή η συμφωνία εγείρει σοβαρούς κινδύνους για τη στρατηγική ισχύ των χωρών του Ευρασιατικού Οικονομικού Συνασπισμού (EAEΣ) και του Ιράν.
Ο Mishustin υπογράμμισε τις φιλικές σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Ιράν, υπογραμμίζοντας τη συνεργασία τους στο έργο του διαδρόμου «Βορράς-Νότος», που συνδέει τη Ρωσία, το Ιράν και το Αζερμπαϊτζάν, και προγραμματίζεται να γίνει σημαντική εμπορική αρτηρία στην περιοχή.
Παρά τις θετικές εξελίξεις, η νέα συμφωνία που υπεγράφη στις 8 Αυγούστου στην Ουάσιγκτον προκαλεί αβεβαιότητα σχετικά με τη μελλοντική πορεία των εγχώριων συμφωνιών.
Ο Αρμένιος Πρωθυπουργός Nikol Pashinyan διαβεβαίωσε ότι η Αρμενία θα διατηρήσει τον έλεγχο του διαδρόμου, και η αμερικανική εταιρεία θα λειτουργεί σύμφωνα με την αρμενική νομοθεσία.
Ωστόσο...
...στην Τεχεράνη υπάρχουν έντονες ανησυχίες για τις ενδεχόμενες επιπτώσεις της συμφωνίας.
Ο Υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Abbas Araghchi, έχει ήδη τονίσει τους κινδύνους που ενέχει η συμφωνία για την περιοχή.
Ο αναλυτής Alexey Pilko, επικεφαλής του Ευρασιατικού Κέντρου Επικοινωνίας, ανέφερε ότι είναι ακόμα νωρίς για να γίνουν ασφαλή συμπεράσματα για το μέλλον του Zangezur, καθώς μέχρι στιγμής έχει υπογραφεί μόνο προπαρασκευαστικό έγγραφο.
Ωστόσο, προειδοποίησε ότι αν η συμφωνία προχωρήσει και οι αμερικανικές εταιρείες αναλάβουν τη διαχείριση του διαδρόμου, αυτό μπορεί να αποτελέσει σοβαρή πρόκληση για τις μεταφορικές πρωτοβουλίες της Ρωσίας, του EAEΣ, της Κίνας και του Ιράν.
Κατά την άποψή του, η στρατηγική της Ουάσινγκτον είναι να αποκτήσει τον έλεγχο των κρίσιμων εφοδιαστικών κόμβων στην Ευρασία, συμπεριλαμβανομένου του κινεζικού έργου «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος».
Ο Pilko εξέφρασε την ανησυχία ότι, αν η αμερικανική ιδιωτική εταιρεία αναλάβει τη διαχείριση του διαδρόμου, μπορεί να ακολουθήσει στρατιωτική ιδιωτική εταιρεία για την εξασφάλιση της ασφάλειας της διαδρομής.
Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει την παρουσία αμερικανικών στρατευμάτων σε μια χώρα του EAEΣ, κοντά στα ιρανικά σύνορα, κάτι που θα μπορούσε να εντείνει τις εντάσεις στην περιοχή και να καταστήσει σχεδόν αδύνατη την υλοποίηση των μεταφορικών έργων.
Ο ειδικός σημείωσε ότι, η Ρωσία, το Ιράν και η Κίνα θα κάνουν τα πάντα για να αποτρέψουν την εγκατάσταση αμερικανικής στρατιωτικής βάσης στην Αρμενία και πως...
... η περιοχή θα μπορούσε να δει τη δημιουργία μιας συμμαχίας μεταξύ Μόσχας, Τεχεράνης και Πεκίνου, η οποία θα αντιταχθεί στις ΗΠΑ, την Τουρκία και το Ισραήλ, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν ευρύτερο γεωπολιτικό πόλεμο.
Υπενθυμίζουμε πως αρχικά, υπήρχαν συμφωνίες που ικανοποιούσαν όλα τα μέρη.
Ο διάδρομος «Βορράς-Νότος» σχεδιάζονταν να περνά από τη Ρωσία στο Αζερμπαϊτζάν και το Ιράν, ενώ ο Zangezur προορίζεται να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα της Αρμενίας, του Αζερμπαϊτζάν και της Τουρκίας.
Τότε, το Ιράν δεν είχε αντιρρήσεις.
Τώρα όμως, με τις νέες συνθήκες και τους ενδεχόμενους κινδύνους, οι χώρες καλούνται να συνεργαστούν για να περιορίσουν τις απειλές και να επαναπροσδιορίσουν τη στρατηγική τους.
3 σημαντικά σημεία για την ιστορία του διαδρόμου
1. Γιατί έχει σημασία το άνοιγμα του διαδρόμου Zangezur;
Η νίκη του Αζερμπαϊτζάν στο τέλος του Δεύτερου Πολέμου του Karabah οδήγησε σε μια αναδιάρθρωση της ισορροπίας δυνάμεων στην περιοχή.
Σύμφωνα με τη συμφωνία που υπογράφηκε στο τέλος του πολέμου, η Αρμενία έπρεπε να αποχωρήσει από τα εδάφη που κατείχε για σχεδόν 30 χρόνια.
Η συμφωνία ανέφερε ότι οι νέοι διαδρόμοι μεταφορών θα υλοποιηθούν χάρη στο ειρηνικό περιβάλλον που δημιουργήθηκε μετά τον πόλεμο.
Ο νέος μεταφορικός διάδρομος μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Nagorno - Karabah ήταν ένα από τα πιο σημαντικά σημεία της συμφωνίας.
Εάν υλοποιηθεί αποτελεσματικά, ένας δρόμος που θα διατρέχει τη Κασπία και την Τουρκία μεταξύ της Κεντρικής Ασίας και της Ευρώπης θα παρέχει απεριόριστη πρόσβαση.
Για την Τουρκία, ιδιαίτερα, αυτό θα οδηγήσει σε αύξηση του εμπορικού όγκου της, όχι μόνο με το Αζερμπαϊτζάν, αλλά και με ολόκληρη την περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Με το άνοιγμα του διαδρόμου Zangezur, οι οικονομικές και πολιτικές σχέσεις μεταξύ των κρατών τουρκικής επιρροής θα ενισχυθούν.
2. Ποιους ρόλους παίζουν οι ενδιαφερόμενοι στον διάδρομο Zangezur;
Ο διάδρομος Zangezur βρίσκεται σε μια περιοχή που ενδιαφέρει το Ιράν, την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, τη Ρωσία, την Κίνα και την Τουρκία, ενώ βάζει στην Ευρασία ξανά τις ΗΠΑ.
Μετά την ήττα στο Αφγανιστάν και την άτακτη υποχώρηση των Αμερικανών, αυτή είναι η πρώτη ευκαιρία των ΗΠΑ να ξαναμπούν στην καρδιά της Ευρασίας σε έναν ρόλο ρυθμιστικό και ελεγκτικό, χωρίς κόστος αλλά μόνο με κέρδος στρατηγικό, οικονομικό, γεωπολιτικό.
Το Αζερμπαϊτζάν, για να απελευθερώσει τα κατεχόμενα εδάφη του, προσπαθεί να ενισχύσει τις σχέσεις του με πολλές χώρες.
Από την άλλη πλευρά, το Ιράν καταβάλλει εξαιρετικές προσπάθειες για να εδραιωθεί ως κυρίαρχη δύναμη στην περιοχή.
Το Ιράν, που θεωρεί τον εαυτό του περιφερειακή δύναμη, φοβάται ότι το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο νίκησε την Αρμενία στον δεύτερο πόλεμο Nagorno - Karabah, θα γίνει ελκυστικός προορισμός για τους Ιρανούς Αζέρους ενώ, η σύνδεσή του με τη Μαύρη Θάλασσα θα αποκοπεί, καθώς η σύνδεση με την Αρμενία θα αφαιρεθεί.
Για το Ιράν, αυτό γίνεται αντιληπτό ως αδυναμία να φτάσει στη Μαύρη Θάλασσα και τη Ρωσία, μειώνοντας την επιρροή του στον Καύκασο και χάνει την ισχύ του να είναι μεταφορικός κόμβος στον Δρόμο του Μεταξιού. Εκτός από όλες αυτές τις αντιλήψεις και επιχειρηματολογίες της Τεχεράνης, ο κύριος λόγος ανησυχίας του Ιράν για τον διάδρομο Zangezur είναι η πιθανή ενεργή συμμετοχή της Τουρκίας και του Αζερμπαϊτζάν στην περιοχή. Χάρη στην αλληλεγγύη και τη στρατιωτική συνεργασία μεταξύ Άγκυρας και Μπακού στον Δεύτερο Πόλεμο του Καραμπάχ, οι δύο δρώντες αναδεικνύονται σε ανερχόμενες δυνάμεις στην περιοχή.
Σε αυτήν την περίπτωση, φαίνεται ότι το Ιράν δεν θέλει να αλλάξει η ισορροπία δυνάμεων εις βάρος του.
Επιπρόσθετα, αυτή η κατάσταση θεωρείται ως αλλαγή συνόρων και γεωστρατηγική υποχώρηση εις βάρος του.
Σύμφωνα με το Άρθρο 9 της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, η Ρωσία θα διατηρήσει τον έλεγχο του διαδρόμου Zangezur, γεγονός που επιτρέπει στη Ρωσία να καταλάβει ισχυρή θέση στην περιοχή και να τονίσει την κυριαρχία της στον έλεγχο του διαδρόμου.
3. Τι αλλάζει με τον διάδρομο Zangezur;
Το άνοιγμα του διαδρόμου θα διευκολύνει όλες τις χώρες της περιοχής να συνδεθούν και με άλλες περιοχές, και οι εντάσεις σύμφωνα με το αισιόδοξο σενάριο θα αντικατασταθούν από νέες οικονομικές σχέσεις και ενίσχυση της ευημερίας μέσω της ενίσχυσης των σχέσεων στο εμπόριο και τις μεταφορές.
Καθώς διάφοροι παράγοντες έχουν διαφορετικά συμφέροντα στον διάδρομο Zangezur, τα συγκρουόμενα συμφέροντα ίσως προκαλέσουν όμως νέες εντάσεις και ανταγωνισμούς στην περιοχή.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών