Σχετικά Άρθρα
«Βόμβα» από Βέλγιο σε ΕΕ: Μην πειράξετε τα ρωσικά asset, είναι … δήμευση - Με χάος απειλεί η Ρωσία: «Θα χάσετε τα πάντα»
Ρήγμα στην ΕΕ - «Όχι» από Βέλγιο στην κλοπή ρωσικών assets: «Αυτό δεν έχει ξαναγίνει» - Η Ρωσία θα κατασχέσει τα πάντα
Τον απόλυτο εμπαιγμό βιώνει ο ελληνικός λαός διαπιστώνοντας τη διάθεση των Ευρωπαίων να στηρίξουν οικονομικά την Ουκρανία -μια χώρα που δεν είναι καν μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή της ευρωζώνης- ενώ κατά την ελληνική κρίση χρέους, οι Έλληνες περίμεναν στην ουρά των συσσιτίων για μια μερίδα φαγητό ή για μια σακούλα πατάτες.
Όταν η Ελλάδα βρέθηκε στα πρόθυρα της κατάρρευσης, το ευρωομόλογο θεωρούνταν «αδιανόητο», «ανήθικο» και «αντίθετο στις Συνθήκες». Τότε, η απάντηση ήταν τα μνημόνια, οι περικοπές και τα συσσίτια. Σήμερα, για χάρη της Ουκρανίας, η Κομισιόν προωθεί αυτό ακριβώς το εργαλείο που αρνήθηκε στους ίδιους τους πολίτες της Ένωσης.
Ανοίξτε τα πορτοφόλια
Σύμφωνα με πληροφορίες του Politico, η ΕΕ αυξάνει την πίεση προς τις κυβερνήσεις που διστάζουν να συμφωνήσουν στη χρηματοδότηση της Ουκρανίας μέσω των παγωμένων ρωσικών assets, διαμηνύοντας ότι εάν δεν υποχρεώσουν τη Ρωσία να πληρώσει τον λογαριασμό, θα χρειαστεί να το κάνουν οι ίδιες. Κι αυτό διότι το εναλλακτικό σχέδιο είναι ο κοινός δανεισμός μέσω ευρωομολόγων.
Οι κυβερνήσεις που παραδοσιακά αντιτίθενται στις μεγάλες δαπάνες, όπως η Γερμανία και η Ολλανδία -οι λεγόμενοι «φειδωλοί»- απεχθάνονται την προοπτική να φορτωθούν οι φορολογούμενοι με ακόμη μεγαλύτερο χρέος. Οι πιο σπάταλες χώρες, ιδίως η Γαλλία και η Ιταλία, είναι ήδη υπερχρεωμένες για να αναλάβουν επιπλέον βάρη.
Αλλά αυτό ακριβώς είναι το νόημα. Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ποντάρουν ότι το Βέλγιο -που φιλοξενεί σχεδόν όλα τα περιουσιακά στοιχεία και έχει εκφράσει ανησυχίες για τη νομιμότητα της κατάσχεσής τους- μαζί με άλλες χώρες που έχουν θέσει αντιρρήσεις πιο διακριτικά, θα πειστούν να υποστηρίξουν το σχέδιο μπροστά στην προοπτική του κοινού δανεισμού, την οποία θεωρούν εδώ και χρόνια τοξική.
«Η έλλειψη δημοσιονομικής πειθαρχίας [σε ορισμένες χώρες της ΕΕ] είναι τόσο μεγάλη που δεν πιστεύω πως τα ευρωομόλογα θα γίνουν αποδεκτά, τουλάχιστον όχι από τους φειδωλούς μέσα στα επόμενα 10 χρόνια», δήλωσε ο Karel Lannoo από το think tank Centre for European Policy Studies στις Βρυξέλλες. «Γι’ αυτό, η χρήση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων μοιάζει η μόνη επιλογή στο τραπέζι. Τα 140 δισ. ευρώ είναι τεράστιο ποσό — πρέπει να τα χρησιμοποιήσουμε. Πρέπει να δείξουμε ότι δεν φοβόμαστε».
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα άρχισαν σταδιακά να αποδέχονται τη χρήση κατασχεμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση του ποσού των 140 δισ. ευρώ. Αρχικά ήταν επιφυλακτικές, θεωρώντας τη δέσμευση των χρημάτων άλλης χώρας νομικά και ηθικά αμφιλεγόμενη. Ωστόσο, οι πιεστικές ανάγκες της Ουκρανίας και η αβέβαιη στάση των ΗΠΑ έστρεψαν τα βλέμματα προς αυτή τη λύση.
Στη Σύνοδο Κορυφής της περασμένης εβδομάδας, όμως, ο Βέλγος Bart De Wever αρνήθηκε να υποχωρήσει στο σχέδιο, το οποίο χρειάζεται τη στήριξη και των 27 κυβερνήσεων, αναγκάζοντας την ΕΕ να μεταθέσει την έγκρισή του για τον Δεκέμβριο, το νωρίτερο.
«Αυτή είναι η διπλωματία»
Τώρα η ΕΕ δίνει μάχη με τον χρόνο σε δύο μέτωπα. Πρώτον, η Ουκρανία αναμένεται να ξεμείνει από χρήματα μέχρι το τέλος Μαρτίου 2026. Δεύτερον, η λήψη αποφάσεων μπορεί να γίνει ακόμη πιο δύσκολη, καθώς η Ουγγαρία επιχειρεί να συμμαχήσει με την Τσεχία και τη Σλοβακία, σχηματίζοντας ένα «ουκρανοσκεπτικιστικό» μέτωπο. Υπάρχει η αίσθηση ότι είναι τώρα ή ποτέ.
Αυτό σημαίνει ότι οι αξιωματούχοι της Κομισιόν προσπαθούν να ισορροπήσουν προσεκτικά ώστε να περάσουν το σχέδιο, όπως ανέφεραν τρεις Ευρωπαίοι διπλωμάτες. «Αυτή είναι η διπλωματία», δήλωσε ένας εξ αυτών, που γνωρίζει τις λεπτομέρειες των κινήσεων και μίλησε ανώνυμα. «Προσφέρεις κάτι που δεν θέλουν να κάνουν, ώστε να δεχθούν το λιγότερο κακό».
Ένας δεύτερος διπλωμάτης ήταν εξίσου απορριπτικός απέναντι στο σχέδιο Β. «Η ιδέα ότι τα ευρωομόλογα μπορεί να βρίσκονται σοβαρά στο τραπέζι είναι απλώς γελοία», είπε.
Έτσι, παρότι ο De Wever είπε στους υπόλοιπους ηγέτες στην πρόσφατη σύνοδο ότι η Κομισιόν υποτίμησε τη νομική πολυπλοκότητα της αξιοποίησης των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων και τις επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει στο Βέλγιο, οι Βρυξέλλες δεν πιστεύουν ότι θα συνεχίσει να αντιστέκεται μετά τον Δεκέμβριο, όταν θα συνεδριάσουν ξανά οι ηγέτες.
«Το δάνειο με εγγύηση τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα γίνει», δήλωσε Ευρωπαίος αξιωματούχος. «Δεν είναι ζήτημα αν — αλλά πότε».
Ανάγκη για ενίσχυση της στήριξης
Πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν από καιρό αντιταχθεί στα ευρωομόλογα, θεωρώντας ότι δεν πρέπει να επωμιστούν τα βάρη κυβερνήσεων που δεν μπορούν να κρατήσουν τα οικονομικά τους σε τάξη.
Η πανδημία COVID αποδυνάμωσε αυτή τη στάση, καθώς οι κυβερνήσεις συμφώνησαν σε κοινό δανεισμό για τη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης των 800 δισ. ευρώ. Έκτοτε, οι Βρυξέλλες συνεχίζουν να αμοιβαιοποιούν το χρέος της ΕΕ για διάφορες πρωτοβουλίες, πιο πρόσφατα για τη στήριξη κρατών-μελών για την αύξηση των αμυντικών δαπανών με σκοπό την ενίσχυση της άμυνας απέναντι στη Ρωσία, ωστόσο οι πρωτεύουσες παραμένουν σε γενικές γραμμές αντίθετες στη γενικευμένη χρήση του.
Υπάρχει και τρίτη επιλογή: η ΕΕ θα μπορούσε να ξεκινήσει ένα «κυνήγια θησαυρού» ύψους 25 δισ. ευρώ για τον εντοπισμό ρωσικών περιουσιακών στοιχείων σε άλλες χώρες της Ένωσης. Όμως αυτό πιθανότατα θα απαιτήσει περισσότερο χρόνο απ’ όσο διαθέτει η Ουκρανία — και θα μπορούσε να δώσει την εντύπωση ότι η Ευρώπη χαλαρώνει την πίεση.
«Η στήριξη προς την Ουκρανία και η πίεση προς τη Ρωσία είναι τελικά αυτό που μπορεί να φέρει τον Putin στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων — και γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό να εντείνουν οι ευρωπαϊκές χώρες την προσπάθεια», δήλωσε η Σουηδή υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Jessica Rosencrantz μετά τη Σύνοδο Κορυφής την Πέμπτη (23/10/2025).
Κοινός κίνδυνος
Η συντριπτική πλειονότητα των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων βρίσκεται υπό τη διαχείριση του χρηματοπιστωτικού θεματοφύλακα Euroclear στο Βέλγιο, γεγονός που αφήνει τη χώρα εκτεθειμένη σε σημαντικούς νομικούς και οικονομικούς κινδύνους.
«Η Κομισιόν έχει προχωρήσει σε εντατικές συζητήσεις με τις βελγικές αρχές για το ζήτημα και είναι έτοιμη να παράσχει περαιτέρω διευκρινίσεις και εγγυήσεις, όπου χρειάζεται», δήλωσε εκπρόσωπος της Κομισιόν. «Κάθε πρόταση θα βασίζεται στην αρχή της συλλογικής ανάληψης κινδύνου. Αν και δεν βλέπουμε ενδείξεις ότι η αρχική προσέγγιση της Επιτροπής θα οδηγήσει σε νέους κινδύνους, συμφωνούμε απολύτως ότι κάθε κίνδυνος από την τελική πρόταση θα πρέπει να επιμεριστεί συλλογικά από τα κράτη-μέλη — και όχι μόνο από ένα».
Η Επιτροπή υποβαθμίζει τους κινδύνους για το Βέλγιο, τονίζοντας ότι τα 140 δισ. ευρώ θα επιστραφούν στη Ρωσία μόνο εφόσον το Κρεμλίνο τερματίσει τον πόλεμο και καταβάλει αποζημιώσεις στην Ουκρανία. Το ενδεχόμενο αυτό θεωρείται τόσο απίθανο, που πρακτικά τα χρήματα δεν πρόκειται ποτέ να επιστραφούν.
Ωστόσο, το Βέλγιο φοβάται ότι η Μόσχα θα μπορούσε να κινητοποιήσει «στρατό δικηγόρων» για να διεκδικήσει τα κεφάλαιά της, ιδίως επειδή οι δύο χώρες έχουν υπογράψει διμερή συνθήκη επενδύσεων από το 1989.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών