Από τον Zuckerberg μέχρι τον Musk, οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας προωθούν AI chatbots και εικονικούς «συντρόφους» που αλληλεπιδρά με τους χρήστες για παρέα, συμβουλές ή ακόμη και σεξουαλική διέγερση, μεταμορφώνοντας την κοινωνική ζωή και υποκαθιστώντας σε μεγάλο βαθμό τις ανθρώπινες αλληλεπιδράσεις
Από την ίδρυσή του, το Facebook παρουσίαζε τον εαυτό του ως μια μορφή δημόσιας υπηρεσίας που ενίσχυε τις ανθρώπινες σχέσεις.
Το 2005, λίγο μετά την έναρξή του, ο συνιδρυτής του, Mark Zuckerberg, το περιέγραφε ως ένα «εργαλείο για να σπάει ο πάγος» που βοηθούσε τους ανθρώπους να κάνουν φίλους.
Έκτοτε, το Facebook εξελίχθηκε σε Meta, με πιο φιλόδοξους στόχους, αλλά η αποστολή του παραμένει σχεδόν ίδια: «Να οικοδομήσει το μέλλον της ανθρώπινης σύνδεσης και την τεχνολογία που την καθιστά δυνατή».
Περισσότεροι από 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι χρησιμοποιούν καθημερινά τα προϊόντα της Meta, όπως το Facebook και το Instagram, ενώ ακόμα περισσότεροι χρησιμοποιούν ανταγωνιστικές πλατφόρμες που υπόσχονται επίσης σύνδεση και κοινότητα.
Ωστόσο, μια νέα εποχή βαθύτερης ανθρώπινης επαφής δεν έχει ακόμη φτάσει. Ο ίδιος ο Zuckerberg το παραδέχτηκε:
«Υπάρχει ένα στατιστικό που πάντα με σοκάρει», είπε τον Απρίλιο, σε συνέντευξή του στον podcaster Dwarkesh Patel. «Ο μέσος Αμερικανός έχει λιγότερους από τρεις φίλους. Κι όμως, ο μέσος άνθρωπος έχει ανάγκη για πολύ περισσότερους, περίπου 15».
Ο Zuckerberg είχε άδικο στα νούμερα — οι περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι οι Αμερικανοί έχουν τουλάχιστον τρεις στενούς φίλους — αλλά εξέφρασε μια πραγματική ανησυχία: η κοινωνικότητα μας μειώνεται διαρκώς.
Οι άνθρωποι έχουν βυθιστεί στα κινητά τους, εγκλωβισμένοι σε ατελείωτη, μηχανική «αλληλεπίδραση» στα κοινωνικά δίκτυα.
Την τελευταία δεκαπενταετία, η πρόσωπο με πρόσωπο κοινωνικοποίηση έχει μειωθεί δραματικά. Οι εκατοντάδες «φίλοι» στο Facebook δεν ήταν ποτέ πραγματικοί — και τώρα, ο δημιουργός αυτής της ψευδαίσθησης το αναγνωρίζει κι ο ίδιος.
Η κρίση ως ευκαιρία
Ωστόσο, ο Zuckerberg δεν το θεωρεί αποτυχία. Το βλέπει ως νέα ευκαιρία. Στο «Techno-Optimist Manifesto» του 2023, ο επενδυτής Marc Andreessen έγραψε: «Πιστεύουμε ότι δεν υπάρχει κανένα υλικό πρόβλημα — είτε προέρχεται από τη φύση είτε από την τεχνολογία — που να μην μπορεί να λυθεί με περισσότερη τεχνολογία».
Στο ίδιο πνεύμα, ο Zuckerberg προτείνει ότι τα chatbots τεχνητής νοημοσύνης (AI) μπορούν να καλύψουν την κοινωνική έλλειψη που βιώνουν οι άνθρωποι!
Πλατφόρμες όπως Facebook, Instagram, Snapchat, X και Reddit έχουν ήδη ενσωματώσει AI chatbots στους χρήστες τους. Ο Zuckerberg παραδέχτηκε ότι η τεχνητή νοημοσύνη πιθανώς δεν θα «αντικαταστήσει» τις πραγματικές ανθρώπινες σχέσεις — τουλάχιστον όχι αμέσως.
Όμως οραματίζεται AI θεραπευτές και «συντρόφους» σε εικονικό χώρο· μια μορφή μόνιμης βιντεοεπικοινωνίας με ψηφιακό άτομο που μιλά, κινείται και χαμογελά σαν άνθρωπος.
Η Meta εργάζεται ήδη πάνω σε αυτό το όραμα — και δεν είναι η μόνη. Πολλές εταιρείες κάνουν το ίδιο, και πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν ήδη AI για παρέα, σεξουαλική ικανοποίηση ή ψυχική υποστήριξη.
Μια αντικοινωνική εποχή
Αυτό που περιγράφει ο Zuckerberg σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας ψηφιακής εποχής, πιο αντικοινωνικής από την προηγούμενη.
Η γενετική τεχνητή νοημοσύνη δεν θα αυτοματοποιήσει μόνο θέσεις εργασίας, αλλά και την ίδια την κοινωνική αλληλεπίδραση. Με τα χρόνια, μπορεί να γλιστρήσουμε σε «σχέσεις» με bots που αρχικά χρησιμοποιούσαμε για βοήθεια ή διασκέδαση — όπως κάποτε υποκύψαμε στα κοινωνικά δίκτυα.
Η προσοχή είναι το νόμισμα του διαδικτύου — και τα chatbots ήδη την απορροφούν. Παρότι τα λάθη τους είναι προφανή, οι άνθρωποι τα χρησιμοποιούν γιατί είναι εύκολα και πάντα διαθέσιμα.
Οι περισσότεροι τα προσωποποιούν, τα «ανθρωπομορφίζουν», καθώς μιλούν σαν άνθρωποι.
Τα bots είναι κολακευτικά και υποχωρητικά. Θέλουν να ευχαριστούν τον χρήστη. Όπως τα κοινωνικά δίκτυα, έτσι και αυτά δεν αμφισβητούν ποτέ τις απόψεις σου· προσφέρουν ευχάριστες απαντήσεις και σε κρατούν «δεμένο» μαζί τους.
Αυτό όμως τα καθιστά επικίνδυνα. Μπορούν να οδηγήσουν σε ψευδαισθήσεις, να ενισχύσουν εμμονές ή ακόμα και να αντικαταστήσουν την ανθρώπινη επαφή.
Η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο σκοτεινή με τα σεξουαλικά bots όπως του Elon Musk μέσω της εταιρείας xAI. Ο Musk παρουσίασε εφαρμογές με ψηφιακούς συντρόφους, όπως την Ani, ένα εικονικό anime κορίτσι που μιλάει, φλερτάρει και ανταποκρίνεται στις επιθυμίες του χρήστη — φτάνοντας μέχρι και «ερωτικές» σκηνές.
Παρόμοια λειτουργεί και ο ανδρικός χαρακτήρας Valentine. Η επιδίωξη είναι ξεκάθαρη: εθισμός, όχι κατανόηση.
Άλλα bots, όπως τα Replika, Character.AI και Snapchat My AI, χρησιμοποιούνται ήδη από εκατομμύρια ανθρώπους, με πολλούς να περνούν ώρες καθημερινά μιλώντας μαζί τους — κάποιοι τα θεωρούν ακόμα και φίλους ή ερωτικούς συντρόφους.
Τα chatbots μαθαίνουν τον χρήστη. Αποθηκεύουν «μνήμες” και τις χρησιμοποιούν σε μελλοντικές συνομιλίες, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση ότι σε «γνωρίζουν».
Όμως, όσα και να μάθουν, δεν είναι άνθρωποι. Δεν κουράζονται, δεν διαφωνούν, δεν απαιτούν τίποτα. Παρέχουν μια «ανώδυνη» ψευδαίσθηση συντροφικότητας, απαλλάσσοντας τον χρήστη από τη δυσκολία των αληθινών σχέσεων.
Η ψυχίατρος Nina Vasan το συνοψίζει:
«Τα chatbots μπορούν να δημιουργήσουν μια κοινωνική φούσκα χωρίς τριβή. Οι αληθινοί άνθρωποι σε ενοχλούν, διαφωνούν, κουράζονται. Οι μηχανές όχι».
Στόχος τα παιδιά
Η «τριβή» είναι μέρος της ανθρώπινης σχέσης — μας ωθεί στην ενσυναίσθηση, μας κάνει να μαθαίνουμε ο ένας από τον άλλο. Χωρίς αυτήν, εγκλωβιζόμαστε σε έναν καθρέφτη του εαυτού μας.
Το φαινόμενο επεκτείνεται ήδη στα παιδιά. Η Google παρουσίασε φέτος μια έκδοση του Gemini για ηλικίες κάτω των 13, ενώ η εταιρεία Curio πουλάει ένα AI λούτρινο παιχνίδι («Grem») που «μιλάει» με παιδιά από τριών ετών.
Όπως έγραψε μια δημοσιογράφος των New York Times, «δεν είναι αναβάθμιση του λούτρινου αρκούδου — είναι αντικατάσταση του γονιού».
Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν με bots που πάντα μιλούν και ποτέ δεν διαφωνούν, κινδυνεύουν να χάσουν βασικές κοινωνικές δεξιότητες όπως ανθεκτικότητα, φαντασία και δημιουργικότητα.
Τα chatbots, βέβαια, δεν είναι εξ ολοκλήρου αρνητικά. Μπορούν να βοηθήσουν στη θεραπεία, στην εκπαίδευση ή στην ενημέρωση, εφόσον σχεδιαστούν σωστά.
Όμως οι μεγάλες εταιρείες τα βλέπουν κυρίως ως μέσο εθισμού και κέρδους. Όπως παλιά τα social media, έτσι και τώρα τα bots μετρούν «επαναλαμβανόμενη χρήση» ως επιτυχία.
Ο Zuckerberg πουλάει ακριβώς αυτό: μια τεχνολογία απομόνωσης για μια εποχή απομονωμένων ανθρώπων. Οι πρώτες του πλατφόρμες υποσχέθηκαν να μας ενώσουν — αλλά τελικά μας απομάκρυναν.
Τώρα, τα chatbots υπόσχονται λύτρωση. Φαίνεται πως ακούν. Απαντούν. Αλλά στην πραγματικότητα, απλώς σου επιτρέπουν να μιλάς για πάντα... με τον εαυτό σου.
www.bankingnews.gr
Το 2005, λίγο μετά την έναρξή του, ο συνιδρυτής του, Mark Zuckerberg, το περιέγραφε ως ένα «εργαλείο για να σπάει ο πάγος» που βοηθούσε τους ανθρώπους να κάνουν φίλους.
Έκτοτε, το Facebook εξελίχθηκε σε Meta, με πιο φιλόδοξους στόχους, αλλά η αποστολή του παραμένει σχεδόν ίδια: «Να οικοδομήσει το μέλλον της ανθρώπινης σύνδεσης και την τεχνολογία που την καθιστά δυνατή».
Περισσότεροι από 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι χρησιμοποιούν καθημερινά τα προϊόντα της Meta, όπως το Facebook και το Instagram, ενώ ακόμα περισσότεροι χρησιμοποιούν ανταγωνιστικές πλατφόρμες που υπόσχονται επίσης σύνδεση και κοινότητα.
Ωστόσο, μια νέα εποχή βαθύτερης ανθρώπινης επαφής δεν έχει ακόμη φτάσει. Ο ίδιος ο Zuckerberg το παραδέχτηκε:
«Υπάρχει ένα στατιστικό που πάντα με σοκάρει», είπε τον Απρίλιο, σε συνέντευξή του στον podcaster Dwarkesh Patel. «Ο μέσος Αμερικανός έχει λιγότερους από τρεις φίλους. Κι όμως, ο μέσος άνθρωπος έχει ανάγκη για πολύ περισσότερους, περίπου 15».
Ο Zuckerberg είχε άδικο στα νούμερα — οι περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι οι Αμερικανοί έχουν τουλάχιστον τρεις στενούς φίλους — αλλά εξέφρασε μια πραγματική ανησυχία: η κοινωνικότητα μας μειώνεται διαρκώς.
Οι άνθρωποι έχουν βυθιστεί στα κινητά τους, εγκλωβισμένοι σε ατελείωτη, μηχανική «αλληλεπίδραση» στα κοινωνικά δίκτυα.
Την τελευταία δεκαπενταετία, η πρόσωπο με πρόσωπο κοινωνικοποίηση έχει μειωθεί δραματικά. Οι εκατοντάδες «φίλοι» στο Facebook δεν ήταν ποτέ πραγματικοί — και τώρα, ο δημιουργός αυτής της ψευδαίσθησης το αναγνωρίζει κι ο ίδιος.
Η κρίση ως ευκαιρία
Ωστόσο, ο Zuckerberg δεν το θεωρεί αποτυχία. Το βλέπει ως νέα ευκαιρία. Στο «Techno-Optimist Manifesto» του 2023, ο επενδυτής Marc Andreessen έγραψε: «Πιστεύουμε ότι δεν υπάρχει κανένα υλικό πρόβλημα — είτε προέρχεται από τη φύση είτε από την τεχνολογία — που να μην μπορεί να λυθεί με περισσότερη τεχνολογία».
Στο ίδιο πνεύμα, ο Zuckerberg προτείνει ότι τα chatbots τεχνητής νοημοσύνης (AI) μπορούν να καλύψουν την κοινωνική έλλειψη που βιώνουν οι άνθρωποι!
Πλατφόρμες όπως Facebook, Instagram, Snapchat, X και Reddit έχουν ήδη ενσωματώσει AI chatbots στους χρήστες τους. Ο Zuckerberg παραδέχτηκε ότι η τεχνητή νοημοσύνη πιθανώς δεν θα «αντικαταστήσει» τις πραγματικές ανθρώπινες σχέσεις — τουλάχιστον όχι αμέσως.
Όμως οραματίζεται AI θεραπευτές και «συντρόφους» σε εικονικό χώρο· μια μορφή μόνιμης βιντεοεπικοινωνίας με ψηφιακό άτομο που μιλά, κινείται και χαμογελά σαν άνθρωπος.
Η Meta εργάζεται ήδη πάνω σε αυτό το όραμα — και δεν είναι η μόνη. Πολλές εταιρείες κάνουν το ίδιο, και πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν ήδη AI για παρέα, σεξουαλική ικανοποίηση ή ψυχική υποστήριξη.
Μια αντικοινωνική εποχή
Αυτό που περιγράφει ο Zuckerberg σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας ψηφιακής εποχής, πιο αντικοινωνικής από την προηγούμενη.
Η γενετική τεχνητή νοημοσύνη δεν θα αυτοματοποιήσει μόνο θέσεις εργασίας, αλλά και την ίδια την κοινωνική αλληλεπίδραση. Με τα χρόνια, μπορεί να γλιστρήσουμε σε «σχέσεις» με bots που αρχικά χρησιμοποιούσαμε για βοήθεια ή διασκέδαση — όπως κάποτε υποκύψαμε στα κοινωνικά δίκτυα.
Η προσοχή είναι το νόμισμα του διαδικτύου — και τα chatbots ήδη την απορροφούν. Παρότι τα λάθη τους είναι προφανή, οι άνθρωποι τα χρησιμοποιούν γιατί είναι εύκολα και πάντα διαθέσιμα.
Οι περισσότεροι τα προσωποποιούν, τα «ανθρωπομορφίζουν», καθώς μιλούν σαν άνθρωποι.
Τα bots είναι κολακευτικά και υποχωρητικά. Θέλουν να ευχαριστούν τον χρήστη. Όπως τα κοινωνικά δίκτυα, έτσι και αυτά δεν αμφισβητούν ποτέ τις απόψεις σου· προσφέρουν ευχάριστες απαντήσεις και σε κρατούν «δεμένο» μαζί τους.
Αυτό όμως τα καθιστά επικίνδυνα. Μπορούν να οδηγήσουν σε ψευδαισθήσεις, να ενισχύσουν εμμονές ή ακόμα και να αντικαταστήσουν την ανθρώπινη επαφή.
Η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο σκοτεινή με τα σεξουαλικά bots όπως του Elon Musk μέσω της εταιρείας xAI. Ο Musk παρουσίασε εφαρμογές με ψηφιακούς συντρόφους, όπως την Ani, ένα εικονικό anime κορίτσι που μιλάει, φλερτάρει και ανταποκρίνεται στις επιθυμίες του χρήστη — φτάνοντας μέχρι και «ερωτικές» σκηνές.
Παρόμοια λειτουργεί και ο ανδρικός χαρακτήρας Valentine. Η επιδίωξη είναι ξεκάθαρη: εθισμός, όχι κατανόηση.
Άλλα bots, όπως τα Replika, Character.AI και Snapchat My AI, χρησιμοποιούνται ήδη από εκατομμύρια ανθρώπους, με πολλούς να περνούν ώρες καθημερινά μιλώντας μαζί τους — κάποιοι τα θεωρούν ακόμα και φίλους ή ερωτικούς συντρόφους.
Τα chatbots μαθαίνουν τον χρήστη. Αποθηκεύουν «μνήμες” και τις χρησιμοποιούν σε μελλοντικές συνομιλίες, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση ότι σε «γνωρίζουν».
Όμως, όσα και να μάθουν, δεν είναι άνθρωποι. Δεν κουράζονται, δεν διαφωνούν, δεν απαιτούν τίποτα. Παρέχουν μια «ανώδυνη» ψευδαίσθηση συντροφικότητας, απαλλάσσοντας τον χρήστη από τη δυσκολία των αληθινών σχέσεων.
Η ψυχίατρος Nina Vasan το συνοψίζει:
«Τα chatbots μπορούν να δημιουργήσουν μια κοινωνική φούσκα χωρίς τριβή. Οι αληθινοί άνθρωποι σε ενοχλούν, διαφωνούν, κουράζονται. Οι μηχανές όχι».
Στόχος τα παιδιά
Η «τριβή» είναι μέρος της ανθρώπινης σχέσης — μας ωθεί στην ενσυναίσθηση, μας κάνει να μαθαίνουμε ο ένας από τον άλλο. Χωρίς αυτήν, εγκλωβιζόμαστε σε έναν καθρέφτη του εαυτού μας.
Το φαινόμενο επεκτείνεται ήδη στα παιδιά. Η Google παρουσίασε φέτος μια έκδοση του Gemini για ηλικίες κάτω των 13, ενώ η εταιρεία Curio πουλάει ένα AI λούτρινο παιχνίδι («Grem») που «μιλάει» με παιδιά από τριών ετών.
Όπως έγραψε μια δημοσιογράφος των New York Times, «δεν είναι αναβάθμιση του λούτρινου αρκούδου — είναι αντικατάσταση του γονιού».
Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν με bots που πάντα μιλούν και ποτέ δεν διαφωνούν, κινδυνεύουν να χάσουν βασικές κοινωνικές δεξιότητες όπως ανθεκτικότητα, φαντασία και δημιουργικότητα.
Τα chatbots, βέβαια, δεν είναι εξ ολοκλήρου αρνητικά. Μπορούν να βοηθήσουν στη θεραπεία, στην εκπαίδευση ή στην ενημέρωση, εφόσον σχεδιαστούν σωστά.
Όμως οι μεγάλες εταιρείες τα βλέπουν κυρίως ως μέσο εθισμού και κέρδους. Όπως παλιά τα social media, έτσι και τώρα τα bots μετρούν «επαναλαμβανόμενη χρήση» ως επιτυχία.
Ο Zuckerberg πουλάει ακριβώς αυτό: μια τεχνολογία απομόνωσης για μια εποχή απομονωμένων ανθρώπων. Οι πρώτες του πλατφόρμες υποσχέθηκαν να μας ενώσουν — αλλά τελικά μας απομάκρυναν.
Τώρα, τα chatbots υπόσχονται λύτρωση. Φαίνεται πως ακούν. Απαντούν. Αλλά στην πραγματικότητα, απλώς σου επιτρέπουν να μιλάς για πάντα... με τον εαυτό σου.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών