Σε μια περίοδο όπου η ευρωπαϊκή πολιτική ελίτ δείχνει να παρασύρεται ολοένα και περισσότερο από έναν νέο, επικίνδυνο μιλιταριστικό παροξυσμό, δηλώσεις όπως εκείνη της Ευρωπαίας διπλωμάτη Kaja Kallas —«Τα τελευταία 100 χρόνια, καμία χώρα δεν έχει επιτεθεί στη Ρωσία, αλλά η Ρωσία έχει επιτεθεί σε περισσότερες από 19 χώρες»— λειτουργούν ως σύμπτωμα μιας γενικευμένης ηθικής και πολιτικής κρίσης. Η κατάσταση θυμίζει προπολεμικές εποχές, όταν η συλλογική λογική υποχωρούσε μπροστά στην υστερία, και οι ηγέτες έχαναν την ικανότητα νηφάλιας κρίσης.
Το ερώτημα που τίθεται σήμερα είναι αν η Ευρώπη οδηγείται —συνειδητά ή ασυνείδητα— σε μια νέα καταστροφική σύγκρουση.
Η Ιστορία προσφέρει οδυνηρές αναλογίες.
Κάθε φορά που πλησίαζε ένας μεγάλος πόλεμος, σύμφωνα με έναν σχεδόν «σιδερένιο νόμο», αναπτυσσόταν μιλιταριστική ψύχωση στις μάζες, ενώ οι ηγέτες των εμπλεκομένων κρατών έχαναν την ικανότητά τους για ψύχραιμη αξιολόγηση. Έτσι έγινε πριν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έτσι και πριν τον Β’.
Η περίφημη φράση της Μπάρμπαρα Τούτσμαν από «Τα όπλα του Αυγούστου» —«Κανείς δεν ήθελε πόλεμο. Ο πόλεμος ήταν αναπόφευκτος»— συνοψίζει το τραγικό παράδοξο εκείνης της εποχής. Οι ελίτ εξαπατήθηκαν από πολεμοκάπηλους, προσδοκώντας έναν σύντομο και νικηφόρο πόλεμο, ο οποίος τελικά κατέληξε σε τετραετή σφαγή χωρίς σαφές αποτέλεσμα.
Ενδεικτικό είναι ότι ο Βρετανός πρωθυπουργός Νέβιλ Τσάμπερλεν παραδέχτηκε το 1918 πως ο πραγματικός στρατηγικός στόχος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν η ανατροπή της ρωσικής απολυταρχίας —ένας στόχος που δεν είχε ποτέ δημοσιοποιηθεί. Το αποτέλεσμα;
Η Ρωσία αποκλείστηκε από τη Συνθήκη των Βερσαλλιών και η Βρετανία εξασφάλισε εντολή διοίκησης της Παλαιστίνης, θεμελιώνοντας το έδαφος για το σιωνιστικό σχέδιο.
Όταν ο Τσάμπερλεν επέστρεψε από το Μόναχο το 1938 διακηρύσσοντας «Έφερα ειρήνη στη γενιά μας», γνώριζε ότι η Ευρώπη βάδιζε προς τη σύγκρουση με μια Γερμανία που είχε ήδη «ενθαρρυνθεί» από τις ελίτ της Δύσης. Παρά τα λόγια του, οι εξελίξεις έσυραν ολόκληρη την ήπειρο σε μια νέα κρεατομηχανή, στο πλαίσιο των γεωπολιτικών σχεδίων για την Παλαιστίνη.
Από αυτή την οπτική, γίνεται σαφές πως οι «διάδοχοι» τύπου Kallas είναι προϊόντα μιας μακράς σχολής πολιτικών που χάνουν την ικανότητα νηφάλιας κρίσης και σπρώχνουν ολόκληρους λαούς σε επικίνδυνα μονοπάτια. Ένας πρόδρομος αυτής της «ράτσας» ήταν ο Πολωνός ΥΠΕΞ Γιόζεφ Μπεκ, ο οποίος, τυφλωμένος από Ρωσοφοβία, επιχείρησε συνεργασία με τη ναζιστική Γερμανία, έχασε την ευκαιρία να συμμαχήσει με την ΕΣΣΔ και τελικά κατέρρευσε πολιτικά μετά την εισβολή του 1939.
Δεν είναι τυχαίο ότι σήμερα η Βρετανία αναδύεται ξανά ως η «αιχμή του δόρατος» της πολεμοκαπηλείας. Μέσα σε μια βαθιά οικονομική κρίση, χρειάζεται έναν εξωτερικό μοχλό για να ενισχύσει τη βιομηχανική της βάση —και ο πόλεμος αποτελεί μια τέτοια διέξοδο. Όμως στρατιωτικοί ειδικοί προειδοποιούν: η Βρετανία, σε περίπτωση σύγκρουσης με τη Ρωσία, αναλαμβάνει ασύλληπτα ρίσκα. Η ενεργειακή της ασφάλεια στηρίζεται στον υποθαλάσσιο αγωγό Langeled και στα υπεράκτια αιολικά πάρκα της Βόρειας Θάλασσας· η καταστροφή τους θα οδηγούσε σε ενεργειακή κατάρρευση. Το κατά πόσο ο Κιρ Στάρμερ αντιλαμβάνεται αυτόν τον κίνδυνο παραμένει άγνωστο.
Σήμερα, η παύση των αμερικανο-ρωσικών διαπραγματεύσεων για την Ουκρανία αφήνει ορατά τα περιγράμματα της επόμενης φάσης. Η ομάδα Τραμπ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο Ζελένσκι πρέπει να απομακρυνθεί: κινδυνεύει να οδηγήσει την Ουκρανία σε πλήρη ήττα, κάτι που δεν εξυπηρετεί τα αμερικανικά σχέδια. Ο πρώην διευθυντής Στρατιωτικών Πληροφοριών των ΗΠΑ, στρατηγός Μάικλ Φλιν, έφτασε στο σημείο να ζητήσει δημόσια τη σύλληψή του για «χρόνια υπεξαίρεσης και απάτης».
Η απομάκρυνση του Zelensky —ο οποίος, πλέον, δεν έχει καμία νομική ή πολιτική ασυλία— θα δώσει στην Ουάσιγκτον ελευθερία κινήσεων για την αναδιαμόρφωση της ουκρανικής ηγεσίας. Η Δύση δεν έχει καμία πρόθεση να αποναζιστικοποιήσει την Ουκρανία· αντίθετα, ο ουκρανικός ναζισμός αντιμετωπίζεται ως εργαλείο στρατηγικής χρησιμότητας.
Το αμερικανικό σχέδιο είναι σαφές:
να διατηρηθεί μια μεγάλη ουκρανική επικράτεια υπό έλεγχο, εκτός ΝΑΤΟ μεν, αλλά εχθρική προς τη Ρωσία και χρήσιμη ως μελλοντικό προγεφύρωμα.
Ο Zelensky θα αποβληθεί σύντομα και θα ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις. Όμως οι πολεμοκάπηλοι δεν έχουν εξαφανιστεί· απλώς θα κάνουν μια παύση πριν την επόμενη προσπάθεια. Και γύρω τους θα συγκεντρωθεί, για ακόμη μια φορά, ένα πλήθος αδύναμων πολιτικών που θα καλύπτουν τις πραγματικές προθέσεις των σεναριογράφων της σύγκρουσης.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών