Ορισμένοι πυλώνες ηλεκτρικών γραμμών μέσης τάσης είναι η νούμερο ένα αιτία θανάτου για τους μπούφους στην Ελβετία
Η επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις Άλπεις είναι απαραίτητη για την ενεργειακή μετάβαση της Ελβετίας και την χειμερινή τροφοδοσία ρεύματος.
Ωστόσο, οι κάτοικοι ανησυχούν ότι μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο η βιοποικιλότητα, καθώς η χώρα επιταχύνει γρήγορα μεγάλα ηλιακά και αιολικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας για να επιτύχει τους κλιματικούς στόχους της.
Έως το 2035, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (εξαιρουμένης της υδροηλεκτρικής ενέργειας) προορίζονται να παράγουν έξι φορές περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από ό,τι σήμερα, όπως ορίζει ένας νέος νόμος για τον ενεργειακό εφοδιασμό που εγκρίθηκε σε λαϊκή ψηφοφορία αυτό το καλοκαίρι.
«Με το ισχύον νομικό πλαίσιο, υπάρχει κίνδυνος αυτή η επέκταση να είναι εις βάρος της βιοποικιλότητας», προειδοποιεί ο Sascha Nick, ερευνητής στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Λωζάνης (EPFL).
Η ανησυχία του προέρχεται από την έρευνα που ηγήθηκε, στην οποία συμμετείχαν 45 επιστήμονες από τους τομείς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της έρευνας για το κλίμα και της βιοποικιλότητας. Πρόσφατα εξέδωσαν και μια έκθεση – προειδοποίηση.
Τι μπορεί να γίνει για την προστασία της βιοποικιλότητας
Οι Ελβετοί αποφάσισαν στις 22 Σεπτεμβρίου μια λαϊκή πρωτοβουλία που ζητούσε καλύτερη προστασία των ειδών και των οικοσυστημάτων.
Η Ελβετία μπορεί να είναι μικρή, αλλά έχει μια εξαιρετικά μεγάλη ποικιλία ειδών ζώων και φυτών, ειδικά στις Άλπεις, καθώς και δάση και πεδιάδες.
Αλλά οι επιστήμονες λένε ότι προστατεύονται ανεπαρκώς και απειλούνται όλο και περισσότερο από τη βιομηχανική γεωργία, την αστική εξάπλωση και τους δρόμους.
Για να κλείσει το χειμερινό ενεργειακό χάσμα, η ερευνητική ομάδα του Nick υπογραμμίζει την ανάγκη επέκτασης της αιολικής και ηλιακής ενέργειας στις Άλπεις, όπου ζουν πολλοί οικολογικά πλούσιοι και ευαίσθητοι βιότοποι.
Ωστόσο, τέτοιες τοποθεσίες είναι αμφιλεγόμενες και τα προγραμματισμένα έργα συναντούν επανειλημμένα αντίσταση από τους τοπικούς πληθυσμούς και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις.
Οι επιστήμονες ζητούν μια εθνική στρατηγική, δίνοντας προτεραιότητα σε πρωτοβουλίες με ελάχιστες ή και θετικές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα.
Τονίζουν επίσης τη σημασία των δημοκρατικών διαδικασιών: ενώ οι διαδικασίες έγκρισης πρέπει να εξορθολογιστούν και να επιταχυνθούν, η τοπική συμμετοχή δεν πρέπει να περιορίζεται στο όνομα του επείγοντος – μόνο εάν ο πληθυσμός συμμετέχει στο σχεδιασμό ενεργειακών έργων θα γίνουν ευρέως αποδεκτές.
Η σύσταση
Μια σύσταση στην έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο είναι να επαναξιολογηθεί το ελάχιστο μέγεθος για έργα εθνικής σημασίας, επιτρέποντας σε μικρότερα έργα να λάβουν ομοσπονδιακή χρηματοδότηση.
Αντί να χτιστούν μερικά μεγάλα ηλιακά πάρκα, θα μπορούσαν να κατασκευαστούν πολυάριθμες μικρότερες εγκαταστάσεις - κατά προτίμηση σε τοποθεσίες όπου δεν χρειάζονται νέοι δρόμοι και όπου υπάρχει ήδη σύνδεση με το ηλεκτρικό δίκτυο, για παράδειγμα κοντά σε υπάρχουσες τουριστικές εγκαταστάσεις και εγκαταστάσεις σκι ή σε περιοχές που έχουν ήδη καταστραφεί από τα χειμερινά σπορ και δεν είναι πλέον κατάλληλα για σκι λόγω της κλιματικής αλλαγής.
«Οι πολιτικοί λένε συχνά ότι πρέπει να επιλέξουμε μεταξύ βιοποικιλότητας και προστασίας του κλίματος», λέει ο Nick.
«Το ερώτημα θα έπρεπε μάλλον να είναι: περισσότερη ανανεώσιμη ενέργεια ή σκι;»
Αιολική ενέργεια: Λαμβάνοντας υπόψη τα πουλιά και τις νυχτερίδες
Η επιλογή τοποθεσίας είναι επίσης σημαντική κατά την επέκταση της αιολικής ενέργειας.
Ο Raphaël Arlettaz, καθηγητής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης και συν-συγγραφέας της έκθεσης, έχει περάσει χρόνια μελετώντας τους κινδύνους που ενέχουν οι ανεμογεννήτριες για τα πουλιά και τις νυχτερίδες.
Η ομάδα του ανέπτυξε χαρτογραφικά μοντέλα για τον εντοπισμό περιοχών υψηλού κινδύνου για γενειοφόρους γύπες και χρυσαετούς με βάση τις συχνές διαδρομές πτήσης τους στις Άλπεις.
Ιδιαίτερα κρίσιμες είναι οι απότομες πλαγιές με νότιο προσανατολισμό με καλά ανοδικά ρεύματα και οι περιοχές με σημαντικούς πληθυσμούς αγριοκάτσικου.
Οι γνωστοί διάδρομοι αποδημητικών πτηνών ή οι περιοχές αναπαραγωγής απειλούμενων ειδών πτηνών θα πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη στον σχεδιασμό, λέει ο Arlettaz: «Θα πρέπει να αποφεύγουμε τις ανεμογεννήτριες σε τόσο ευαίσθητες περιοχές, εάν θέλουμε να προστατεύσουμε την πτηνά μας».
Θα γεμίσει σύντομα η ελβετική ύπαιθρος με ανεμογεννήτριες;
Η Ελβετία θα χρειαζόταν 760 ανεμογεννήτριες για να επιτύχει τους ενεργειακούς στόχους, αποκαλύπτει μια νέα μελέτη.
Αλλά πού πρέπει να χτιστούν – στις Άλπεις ή σε γεωργικές εκτάσεις;
Για τις νυχτερίδες, ο κίνδυνος θα μπορούσε να μετριαστεί με το να κλείσουν τελείως οι ανεμογεννήτριες όταν οι ταχύτητες του ανέμου είναι χαμηλές: σε μελέτες στην κοιλάδα του Ροδανού, ο Arlettaz και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι τοπικά είδη όπως οι νυχτερίδες με αυτιά ποντικιού και η ευρωπαϊκή νυχτερίδα με ουρά πετούν κοντά στο έδαφος και κατά μήκος των φραχτών και άλλων κατασκευών κατά τη διάρκεια ισχυρών ανέμων, εισερχόμενες σε επικίνδυνες ζώνες τουρμπίνας μόνο όταν οι ταχύτητες ανέμου είναι χαμηλότερες.
«Η προσαρμογή των λειτουργιών του στροβίλου μπορεί να μειώσει ελαφρώς την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά ελαχιστοποιεί δραστικά τους κινδύνους σύγκρουσης», καταλήγει ο Arlettaz.
Όμως ο προσεκτικός σχεδιασμός νέων ενεργειακών έργων δεν αρκεί από μόνος του.
Οι συντάκτες των εκθέσεων εφιστούν επίσης την προσοχή στην υπάρχουσα υποδομή.
Για παράδειγμα, οι υπάρχοντες πυλώνες ηλεκτρικής ενέργειας θα μπορούσαν να γίνουν ασφαλείς για τα πουλιά.
Σε μια μελέτη του 2010, ο Arlettaz και οι συνεργάτες του έδειξαν ότι ορισμένοι πυλώνες ηλεκτρικών γραμμών μέσης τάσης είναι η νούμερο ένα αιτία θανάτου για τους μπούφους στην Ελβετία.
Πελαργοί, κουκουβάγιες, χαρταετοί και άλλα αρπακτικά πτηνά πεθαίνουν επίσης κάθε χρόνο από ηλεκτροπληξία – παρά το γεγονός ότι θα ήταν δυνατό να γίνουν αυτές οι γραμμές ασφαλείς για τα πουλιά τοποθετώντας τα στο έδαφος ή μονώνοντάς τα.
«Θα πρέπει να λύσουμε αυτά τα προβλήματα προτού εγκαταστήσουμε νέους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής στις Άλπεις», λέει ο Arlettaz.
Χρειάζεται «λίγη φαντασία» για την ενσωμάτωση της ενέργειας και της βιοποικιλότητας
Όταν του ζητήθηκε μια ανεξάρτητη αξιολόγηση της έκθεσης, ο Leon Bennun, επικεφαλής επιστήμονας στο The Biodiversity Consultancy στο Cambridge του Ηνωμένου Βασιλείου, τονίζει επίσης τη σημασία του ολοκληρωμένου σχεδιασμού.
«Εάν η Ελβετία στοχεύει να επεκτείνει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας διατηρώντας παράλληλα τη βιοποικιλότητα, δεν θα πρέπει να σκέφτεται με όρους μεμονωμένων έργων, αλλά να κοιτάζει ολόκληρο το σύστημα», λέει.
«Πρέπει να ξεφύγουμε από το να σκεφτόμαστε και να εξετάζουμε μόνο μεμονωμένες πτυχές, έργο με έργο».
Οι απαιτήσεις ενός αυξανόμενου ανθρώπινου πληθυσμού συχνά συγκρούονται με τις ανάγκες της φύσης, γεγονός που πυροδοτεί τακτικά πολιτικές συζητήσεις στην Ελβετία.
Η αποκατάσταση και η διατήρηση της φύσης, τα κοινωνικά οφέλη, η ασφάλεια και η παραγωγή ενέργειας έχουν όλα «συνέργειες και συμβιβασμούς» που πρέπει να εξεταστούν σε μεγαλύτερη κλίμακα.
«Αλλά η αποσπασματική λήψη αποφάσεων εξακολουθεί να είναι πολύ πιο συνηθισμένη», λέει ο Bennun.
Ενώ ο ενεργειακός σχεδιασμός σε πολλές χώρες ευνοεί έργα μεγάλης κλίμακας, μικρότερες πρωτοβουλίες με γνώμονα την κοινότητα έχουν τη δυνατότητα να προστατεύσουν τη βιοποικιλότητα και να δεσμεύσουν τους τοπικούς πληθυσμούς, ενισχύοντας την αποδοχή.
«Με λίγη φαντασία, οι ανεμογεννήτριες, οι εγκαταστάσεις ηλιακής ενέργειας ή βιοαερίου μπορούν να γίνουν κοινοτικά περιουσιακά στοιχεία που είναι πολύτιμα για τους ανθρώπους καθώς και για τα φυτά και τα ζώα», καταλήγει.
www.bankingnews.gr
Ωστόσο, οι κάτοικοι ανησυχούν ότι μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο η βιοποικιλότητα, καθώς η χώρα επιταχύνει γρήγορα μεγάλα ηλιακά και αιολικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας για να επιτύχει τους κλιματικούς στόχους της.
Έως το 2035, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (εξαιρουμένης της υδροηλεκτρικής ενέργειας) προορίζονται να παράγουν έξι φορές περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από ό,τι σήμερα, όπως ορίζει ένας νέος νόμος για τον ενεργειακό εφοδιασμό που εγκρίθηκε σε λαϊκή ψηφοφορία αυτό το καλοκαίρι.
«Με το ισχύον νομικό πλαίσιο, υπάρχει κίνδυνος αυτή η επέκταση να είναι εις βάρος της βιοποικιλότητας», προειδοποιεί ο Sascha Nick, ερευνητής στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Λωζάνης (EPFL).
Η ανησυχία του προέρχεται από την έρευνα που ηγήθηκε, στην οποία συμμετείχαν 45 επιστήμονες από τους τομείς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της έρευνας για το κλίμα και της βιοποικιλότητας. Πρόσφατα εξέδωσαν και μια έκθεση – προειδοποίηση.
Τι μπορεί να γίνει για την προστασία της βιοποικιλότητας
Οι Ελβετοί αποφάσισαν στις 22 Σεπτεμβρίου μια λαϊκή πρωτοβουλία που ζητούσε καλύτερη προστασία των ειδών και των οικοσυστημάτων.
Η Ελβετία μπορεί να είναι μικρή, αλλά έχει μια εξαιρετικά μεγάλη ποικιλία ειδών ζώων και φυτών, ειδικά στις Άλπεις, καθώς και δάση και πεδιάδες.
Αλλά οι επιστήμονες λένε ότι προστατεύονται ανεπαρκώς και απειλούνται όλο και περισσότερο από τη βιομηχανική γεωργία, την αστική εξάπλωση και τους δρόμους.
Για να κλείσει το χειμερινό ενεργειακό χάσμα, η ερευνητική ομάδα του Nick υπογραμμίζει την ανάγκη επέκτασης της αιολικής και ηλιακής ενέργειας στις Άλπεις, όπου ζουν πολλοί οικολογικά πλούσιοι και ευαίσθητοι βιότοποι.
Ωστόσο, τέτοιες τοποθεσίες είναι αμφιλεγόμενες και τα προγραμματισμένα έργα συναντούν επανειλημμένα αντίσταση από τους τοπικούς πληθυσμούς και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις.
Οι επιστήμονες ζητούν μια εθνική στρατηγική, δίνοντας προτεραιότητα σε πρωτοβουλίες με ελάχιστες ή και θετικές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα.
Τονίζουν επίσης τη σημασία των δημοκρατικών διαδικασιών: ενώ οι διαδικασίες έγκρισης πρέπει να εξορθολογιστούν και να επιταχυνθούν, η τοπική συμμετοχή δεν πρέπει να περιορίζεται στο όνομα του επείγοντος – μόνο εάν ο πληθυσμός συμμετέχει στο σχεδιασμό ενεργειακών έργων θα γίνουν ευρέως αποδεκτές.
Η σύσταση
Μια σύσταση στην έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο είναι να επαναξιολογηθεί το ελάχιστο μέγεθος για έργα εθνικής σημασίας, επιτρέποντας σε μικρότερα έργα να λάβουν ομοσπονδιακή χρηματοδότηση.
Αντί να χτιστούν μερικά μεγάλα ηλιακά πάρκα, θα μπορούσαν να κατασκευαστούν πολυάριθμες μικρότερες εγκαταστάσεις - κατά προτίμηση σε τοποθεσίες όπου δεν χρειάζονται νέοι δρόμοι και όπου υπάρχει ήδη σύνδεση με το ηλεκτρικό δίκτυο, για παράδειγμα κοντά σε υπάρχουσες τουριστικές εγκαταστάσεις και εγκαταστάσεις σκι ή σε περιοχές που έχουν ήδη καταστραφεί από τα χειμερινά σπορ και δεν είναι πλέον κατάλληλα για σκι λόγω της κλιματικής αλλαγής.
«Οι πολιτικοί λένε συχνά ότι πρέπει να επιλέξουμε μεταξύ βιοποικιλότητας και προστασίας του κλίματος», λέει ο Nick.
«Το ερώτημα θα έπρεπε μάλλον να είναι: περισσότερη ανανεώσιμη ενέργεια ή σκι;»
Αιολική ενέργεια: Λαμβάνοντας υπόψη τα πουλιά και τις νυχτερίδες
Η επιλογή τοποθεσίας είναι επίσης σημαντική κατά την επέκταση της αιολικής ενέργειας.
Ο Raphaël Arlettaz, καθηγητής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης και συν-συγγραφέας της έκθεσης, έχει περάσει χρόνια μελετώντας τους κινδύνους που ενέχουν οι ανεμογεννήτριες για τα πουλιά και τις νυχτερίδες.
Η ομάδα του ανέπτυξε χαρτογραφικά μοντέλα για τον εντοπισμό περιοχών υψηλού κινδύνου για γενειοφόρους γύπες και χρυσαετούς με βάση τις συχνές διαδρομές πτήσης τους στις Άλπεις.
Ιδιαίτερα κρίσιμες είναι οι απότομες πλαγιές με νότιο προσανατολισμό με καλά ανοδικά ρεύματα και οι περιοχές με σημαντικούς πληθυσμούς αγριοκάτσικου.
Οι γνωστοί διάδρομοι αποδημητικών πτηνών ή οι περιοχές αναπαραγωγής απειλούμενων ειδών πτηνών θα πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη στον σχεδιασμό, λέει ο Arlettaz: «Θα πρέπει να αποφεύγουμε τις ανεμογεννήτριες σε τόσο ευαίσθητες περιοχές, εάν θέλουμε να προστατεύσουμε την πτηνά μας».
Θα γεμίσει σύντομα η ελβετική ύπαιθρος με ανεμογεννήτριες;
Η Ελβετία θα χρειαζόταν 760 ανεμογεννήτριες για να επιτύχει τους ενεργειακούς στόχους, αποκαλύπτει μια νέα μελέτη.
Αλλά πού πρέπει να χτιστούν – στις Άλπεις ή σε γεωργικές εκτάσεις;
Για τις νυχτερίδες, ο κίνδυνος θα μπορούσε να μετριαστεί με το να κλείσουν τελείως οι ανεμογεννήτριες όταν οι ταχύτητες του ανέμου είναι χαμηλές: σε μελέτες στην κοιλάδα του Ροδανού, ο Arlettaz και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι τοπικά είδη όπως οι νυχτερίδες με αυτιά ποντικιού και η ευρωπαϊκή νυχτερίδα με ουρά πετούν κοντά στο έδαφος και κατά μήκος των φραχτών και άλλων κατασκευών κατά τη διάρκεια ισχυρών ανέμων, εισερχόμενες σε επικίνδυνες ζώνες τουρμπίνας μόνο όταν οι ταχύτητες ανέμου είναι χαμηλότερες.
«Η προσαρμογή των λειτουργιών του στροβίλου μπορεί να μειώσει ελαφρώς την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά ελαχιστοποιεί δραστικά τους κινδύνους σύγκρουσης», καταλήγει ο Arlettaz.
Όμως ο προσεκτικός σχεδιασμός νέων ενεργειακών έργων δεν αρκεί από μόνος του.
Οι συντάκτες των εκθέσεων εφιστούν επίσης την προσοχή στην υπάρχουσα υποδομή.
Για παράδειγμα, οι υπάρχοντες πυλώνες ηλεκτρικής ενέργειας θα μπορούσαν να γίνουν ασφαλείς για τα πουλιά.
Σε μια μελέτη του 2010, ο Arlettaz και οι συνεργάτες του έδειξαν ότι ορισμένοι πυλώνες ηλεκτρικών γραμμών μέσης τάσης είναι η νούμερο ένα αιτία θανάτου για τους μπούφους στην Ελβετία.
Πελαργοί, κουκουβάγιες, χαρταετοί και άλλα αρπακτικά πτηνά πεθαίνουν επίσης κάθε χρόνο από ηλεκτροπληξία – παρά το γεγονός ότι θα ήταν δυνατό να γίνουν αυτές οι γραμμές ασφαλείς για τα πουλιά τοποθετώντας τα στο έδαφος ή μονώνοντάς τα.
«Θα πρέπει να λύσουμε αυτά τα προβλήματα προτού εγκαταστήσουμε νέους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής στις Άλπεις», λέει ο Arlettaz.
Χρειάζεται «λίγη φαντασία» για την ενσωμάτωση της ενέργειας και της βιοποικιλότητας
Όταν του ζητήθηκε μια ανεξάρτητη αξιολόγηση της έκθεσης, ο Leon Bennun, επικεφαλής επιστήμονας στο The Biodiversity Consultancy στο Cambridge του Ηνωμένου Βασιλείου, τονίζει επίσης τη σημασία του ολοκληρωμένου σχεδιασμού.
«Εάν η Ελβετία στοχεύει να επεκτείνει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας διατηρώντας παράλληλα τη βιοποικιλότητα, δεν θα πρέπει να σκέφτεται με όρους μεμονωμένων έργων, αλλά να κοιτάζει ολόκληρο το σύστημα», λέει.
«Πρέπει να ξεφύγουμε από το να σκεφτόμαστε και να εξετάζουμε μόνο μεμονωμένες πτυχές, έργο με έργο».
Οι απαιτήσεις ενός αυξανόμενου ανθρώπινου πληθυσμού συχνά συγκρούονται με τις ανάγκες της φύσης, γεγονός που πυροδοτεί τακτικά πολιτικές συζητήσεις στην Ελβετία.
Η αποκατάσταση και η διατήρηση της φύσης, τα κοινωνικά οφέλη, η ασφάλεια και η παραγωγή ενέργειας έχουν όλα «συνέργειες και συμβιβασμούς» που πρέπει να εξεταστούν σε μεγαλύτερη κλίμακα.
«Αλλά η αποσπασματική λήψη αποφάσεων εξακολουθεί να είναι πολύ πιο συνηθισμένη», λέει ο Bennun.
Ενώ ο ενεργειακός σχεδιασμός σε πολλές χώρες ευνοεί έργα μεγάλης κλίμακας, μικρότερες πρωτοβουλίες με γνώμονα την κοινότητα έχουν τη δυνατότητα να προστατεύσουν τη βιοποικιλότητα και να δεσμεύσουν τους τοπικούς πληθυσμούς, ενισχύοντας την αποδοχή.
«Με λίγη φαντασία, οι ανεμογεννήτριες, οι εγκαταστάσεις ηλιακής ενέργειας ή βιοαερίου μπορούν να γίνουν κοινοτικά περιουσιακά στοιχεία που είναι πολύτιμα για τους ανθρώπους καθώς και για τα φυτά και τα ζώα», καταλήγει.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών