Το περίστροφο Nagant M1895 πρέπει να διατηρεί κάποιου είδους ρεκόρ Γκίνες. Αν μη τι άλλο γιατί ενώ είναι ένα από τα πλέον παράξενα και αισθητικά ακαλαίσθητα όπλα χειρός έχει παραμείνει σε παραγωγή και χρήση επί τρείς (ονομαστικούς) αιώνες. Εμφανίστηκε λίγο πριν το τέλος του 19ου και παράγεται ακόμη -έστω και σε περιορισμένο αριθμό- εντός του 21ου. Αλλα όπως θα δούμε οι ιδιαίτερότητες δε σταματούν εκεί.
Με ρίζες στη Λιέγη
Ο Βέλγος Leon Nagant (Λεόν Ναγκάν) ήταν ένας πολύ παραγωγικός σχεδιαστής και αγαπημένος των στρατηγών του Τσάρου, οι οποίοι πρόσβλεπαν στην “προηγμένη” δυτική Ευρώπη για τον εκσυγχρονισμό του τεράστιου στρατού τους. Πρωτοστάτησε στη δημιουργία του τουφεκιού Mosin-Nagant M1891, το οποίο οι Ρώσοι χρησιμοποιούσαν ώς το 1950.
Όταν παρουσίασε ένα νέο σχέδιο με ξεχωριστά χαρακτηριστικά, αμέσως το υιοθέτησαν. Το περίστροφο διέφερε από ότιδήποτε τότε γνωστό. Διέθετε ένα συμπαγή σκελετό που συγκρατούσε ένα βυκίο (“μύλο”) με επτά θαλάμες, αντί των συνηθισμένων έξι. Αυτό επιτεύχθηκε χωρίς υπερβολική αύξηση των διαστάσεων, διότι ο Nagant επέλεξε να χρησιμοποιήσει ένα μοναδικό φυσίγγιο μικρής διαμέτρου, το 7,62Χ38mm R. Όπου “R” σημαίνει Rimmed δηλαδή ένας δακτύλιος γύρω από το πυθμένιο του κάλυκα για να τον συγκρατεί στη θαλάμη. Η ιδιαιτερότητα του φυσιγγίου είναι πως σε αντίθεση με τα περισσότερα άλλα, το βλήμα δεν εξέχει πέρα από τον κάλυκα, αλλά βρίσκεται καλυμμένο εντός του.
Αυτό μας οδηγεί στo επόμενο περίεργο στοιχείο του Μ1895. Όταν η σφύρα υψώνεται για βολή, όλο το βυκίο σύρεται εμπρός και κλείνει το κενό μεταξύ της θαλάμης και του κώνου στην κάνη.
Με αυτό τον τρόπο δεν υπάρχει διαφυγή αερίων. Για καλύτερο σφράγισμα του κενού, ο ίδιος ο κάλυκας απότελεί μέρος του κλειδώματος, εξ’ ου και το μοναδικό σχήμα του. Η εξήγηση για την επιλογή αυτή του Nagant είναι ξεκάθαρη. Έχοντας την εποχή εκείνη μόνο μαύρη πυρίτιδα και ένα ελαφρό βλήμα, επινόησε ένα τρόπο που θα μείωνε στο ελάχιστο τις διαρροές αερίων και την απώλεια όταν το βλήμα θα έφευγε από την κάνη. Η επακόλουθη αύξηση ταχύτητας εξόδου κυμαίνεται μεταξύ 20 και 40 επιπλέον μέτρων ανα δευτερόλεπτο σε σχέση με ένα συμβατικό
ρεβόλβερ.
Το βυκίο δεν ανοίγει προς τα πλάγια, όπως στα σύγχρονα περίστροφα. Μια πύλη με μάνταλο στα δεξια του κορμού επιτρέπει την εισαγωγή και απόρριψη των καλύκων -ένα κάθε φορά-
καθισστώντας τη διαδικασία γέμισης αργή.
Κοινωνικές διακρίσεις
Τα πρώτα 20.000 Nagant M1895 κατασκευάστηκαν στη Λιέγη για τον αυτοκρατορικό στρατό, αλλά έπειτα από τρία χρόνια οι Ρώσοι αγόρασαν τα δικαιώματα και ξεκίνησαν τη δική τους γραμμή παραγωγής στην Τούλα (Tula). Τουλάχιστον δύο ακόμη εκατομμύρια φτιάχτηκαν για τον τσαρικό και κατόπιν τον κόκκινο στρατό. Αν και το περίστροφο “αντικαταστάθηκε” από το πιστόλι Tokarev το 1933, πρακτικά η παραγωγή συνεχίστηκε τουλάχιστον μέχρι τη δεκαετία του 1970 για το σοβιετικό κράτος και για ιδιώτες μέχρι τα μέσα του 2010.
Ο κοινωνικός διαχωρισμός της ρωσικής αυτοκρατορίας φαίνεται και στην παραγωγή του Μ1895. Μέχρι το 1917, κατασκευάζονταν δύο διαφορετικά μοντέλα. Ένα για τους αξιωματικούς που διέθετε σκανδάλη διπλής ενέργειας (όπου η πίεση της σκανδάλης ανυψώνει και κατόπιν απελευθερώνει τη σφύρα) και ένα για τους στρατιώτες. Το δεύτερο είχε σκανδάλη μονής ενέργειας που απαιτουσε από το χειριστή να οπλίζει τη σφύρα με το δάχτυλο για κάθε βολή. Το σκεπτικό ήταν πως οι “αμόρφωτοι” στρατιώτες θα έπρεπε να μη μπορούν να πυροβολούν γρήγορα και να σπαταλούν πυρομαχικά. Όταν οι μπολσεβίκοι κατέλαβαν την εξουσία, έφεραν την κοινωνική ισότητα, καταργώντας το ένα μοντέλο.
Σοσιαλιστικός ρεαλισμός
Μετά την οκτωβριανή επανάσταση, έγινε επίσημο όπλο της μυστικής αστυνομίας του νέου καθεστώτος. Απέκτησε συμβολική αξία και φήμη όταν δυστυχώς με ένα τέτοιο εκτελέστηκε ο τελευταίος Τσάρος Νικόλαος Β’. Αργότερα, οι πράκτορες της KGB το χρησιμοποίησαν ως όπλο για αθόρυβες εκτελέσεις. Εκμεταλλευόμενοι το μοναδικό χαρακτηριστικό του σφραγιζόμενου βυκίου, μετέτρεψαν αρκετά με σιγαστήρες. Έτσι προέκυψε ένα “σιωπηλό” όπλο που δεν άφηνε ίχνη από κάλυκες στον τόπο της εκτέλεσης. Ένα υπόδειγμα από την εποχή του Ψυχρού πολέμου φυλάσσεται στο μουσείο της αμερικανικής CIA, ως λάφυρο από την εποχή που οι δύο υπηρεσίες “συναντήθηκαν” στο Βιετνάμ.
Στιβαρό σε σημείο υπερβολής
Αντικατοπτρίζοντας τη ρωσική κουλτούρα κατασκευής όπλων, το Μ1895 διαθέτει βασική λειτουργικότητα και τεράστια αξιοπιστία. Τα μηχανικά μέρη είναι τα λιγότερα δυνατά, τα ελατήρια και οι μοχλοί είναι σχεδιασμένοι για μέγιστη αντοχή και τα σκοπευτικά είναι μόνιμα λαξεμένα πάνω στον κορμό και την κάνη. Δε δέχονται κανενός είδους ρύθμιση αλλά είναι άθραυστα. Ο σκελετός καταλήγει σε μια λαβή που καλύπτεται από ξύλινα πλακίδια με χάραξη (ψάθες) για καλύτερο κράτημα.
Ένας κρίκος εξάρτησης στη λαβή φρόντιζε ώστε ο μουζίκος στρατιώτης να μη χάνει το όπλο του ακόμη και αν διέσχιζε κολυμπώντας το Βόλγα. Ένα κορδόνι παπουτσιών αρκούσε για να το ασφαλίσει γύρω από το λαιμό του.
Και αν ξέμενε από φυσίγγια μπορούσε πάντα να το χρησιμοποιήσει ως σφυρί. Ίσως για αυτό το Nagant να παρέμεινε τόσο καιρό σε υπηρεσία.
www.bankingnews.gr
Με ρίζες στη Λιέγη
Ο Βέλγος Leon Nagant (Λεόν Ναγκάν) ήταν ένας πολύ παραγωγικός σχεδιαστής και αγαπημένος των στρατηγών του Τσάρου, οι οποίοι πρόσβλεπαν στην “προηγμένη” δυτική Ευρώπη για τον εκσυγχρονισμό του τεράστιου στρατού τους. Πρωτοστάτησε στη δημιουργία του τουφεκιού Mosin-Nagant M1891, το οποίο οι Ρώσοι χρησιμοποιούσαν ώς το 1950.
Όταν παρουσίασε ένα νέο σχέδιο με ξεχωριστά χαρακτηριστικά, αμέσως το υιοθέτησαν. Το περίστροφο διέφερε από ότιδήποτε τότε γνωστό. Διέθετε ένα συμπαγή σκελετό που συγκρατούσε ένα βυκίο (“μύλο”) με επτά θαλάμες, αντί των συνηθισμένων έξι. Αυτό επιτεύχθηκε χωρίς υπερβολική αύξηση των διαστάσεων, διότι ο Nagant επέλεξε να χρησιμοποιήσει ένα μοναδικό φυσίγγιο μικρής διαμέτρου, το 7,62Χ38mm R. Όπου “R” σημαίνει Rimmed δηλαδή ένας δακτύλιος γύρω από το πυθμένιο του κάλυκα για να τον συγκρατεί στη θαλάμη. Η ιδιαιτερότητα του φυσιγγίου είναι πως σε αντίθεση με τα περισσότερα άλλα, το βλήμα δεν εξέχει πέρα από τον κάλυκα, αλλά βρίσκεται καλυμμένο εντός του.
Αυτό μας οδηγεί στo επόμενο περίεργο στοιχείο του Μ1895. Όταν η σφύρα υψώνεται για βολή, όλο το βυκίο σύρεται εμπρός και κλείνει το κενό μεταξύ της θαλάμης και του κώνου στην κάνη.
Με αυτό τον τρόπο δεν υπάρχει διαφυγή αερίων. Για καλύτερο σφράγισμα του κενού, ο ίδιος ο κάλυκας απότελεί μέρος του κλειδώματος, εξ’ ου και το μοναδικό σχήμα του. Η εξήγηση για την επιλογή αυτή του Nagant είναι ξεκάθαρη. Έχοντας την εποχή εκείνη μόνο μαύρη πυρίτιδα και ένα ελαφρό βλήμα, επινόησε ένα τρόπο που θα μείωνε στο ελάχιστο τις διαρροές αερίων και την απώλεια όταν το βλήμα θα έφευγε από την κάνη. Η επακόλουθη αύξηση ταχύτητας εξόδου κυμαίνεται μεταξύ 20 και 40 επιπλέον μέτρων ανα δευτερόλεπτο σε σχέση με ένα συμβατικό
ρεβόλβερ.
Το βυκίο δεν ανοίγει προς τα πλάγια, όπως στα σύγχρονα περίστροφα. Μια πύλη με μάνταλο στα δεξια του κορμού επιτρέπει την εισαγωγή και απόρριψη των καλύκων -ένα κάθε φορά-
καθισστώντας τη διαδικασία γέμισης αργή.
Κοινωνικές διακρίσεις
Τα πρώτα 20.000 Nagant M1895 κατασκευάστηκαν στη Λιέγη για τον αυτοκρατορικό στρατό, αλλά έπειτα από τρία χρόνια οι Ρώσοι αγόρασαν τα δικαιώματα και ξεκίνησαν τη δική τους γραμμή παραγωγής στην Τούλα (Tula). Τουλάχιστον δύο ακόμη εκατομμύρια φτιάχτηκαν για τον τσαρικό και κατόπιν τον κόκκινο στρατό. Αν και το περίστροφο “αντικαταστάθηκε” από το πιστόλι Tokarev το 1933, πρακτικά η παραγωγή συνεχίστηκε τουλάχιστον μέχρι τη δεκαετία του 1970 για το σοβιετικό κράτος και για ιδιώτες μέχρι τα μέσα του 2010.
Ο κοινωνικός διαχωρισμός της ρωσικής αυτοκρατορίας φαίνεται και στην παραγωγή του Μ1895. Μέχρι το 1917, κατασκευάζονταν δύο διαφορετικά μοντέλα. Ένα για τους αξιωματικούς που διέθετε σκανδάλη διπλής ενέργειας (όπου η πίεση της σκανδάλης ανυψώνει και κατόπιν απελευθερώνει τη σφύρα) και ένα για τους στρατιώτες. Το δεύτερο είχε σκανδάλη μονής ενέργειας που απαιτουσε από το χειριστή να οπλίζει τη σφύρα με το δάχτυλο για κάθε βολή. Το σκεπτικό ήταν πως οι “αμόρφωτοι” στρατιώτες θα έπρεπε να μη μπορούν να πυροβολούν γρήγορα και να σπαταλούν πυρομαχικά. Όταν οι μπολσεβίκοι κατέλαβαν την εξουσία, έφεραν την κοινωνική ισότητα, καταργώντας το ένα μοντέλο.
Σοσιαλιστικός ρεαλισμός
Μετά την οκτωβριανή επανάσταση, έγινε επίσημο όπλο της μυστικής αστυνομίας του νέου καθεστώτος. Απέκτησε συμβολική αξία και φήμη όταν δυστυχώς με ένα τέτοιο εκτελέστηκε ο τελευταίος Τσάρος Νικόλαος Β’. Αργότερα, οι πράκτορες της KGB το χρησιμοποίησαν ως όπλο για αθόρυβες εκτελέσεις. Εκμεταλλευόμενοι το μοναδικό χαρακτηριστικό του σφραγιζόμενου βυκίου, μετέτρεψαν αρκετά με σιγαστήρες. Έτσι προέκυψε ένα “σιωπηλό” όπλο που δεν άφηνε ίχνη από κάλυκες στον τόπο της εκτέλεσης. Ένα υπόδειγμα από την εποχή του Ψυχρού πολέμου φυλάσσεται στο μουσείο της αμερικανικής CIA, ως λάφυρο από την εποχή που οι δύο υπηρεσίες “συναντήθηκαν” στο Βιετνάμ.
Στιβαρό σε σημείο υπερβολής
Αντικατοπτρίζοντας τη ρωσική κουλτούρα κατασκευής όπλων, το Μ1895 διαθέτει βασική λειτουργικότητα και τεράστια αξιοπιστία. Τα μηχανικά μέρη είναι τα λιγότερα δυνατά, τα ελατήρια και οι μοχλοί είναι σχεδιασμένοι για μέγιστη αντοχή και τα σκοπευτικά είναι μόνιμα λαξεμένα πάνω στον κορμό και την κάνη. Δε δέχονται κανενός είδους ρύθμιση αλλά είναι άθραυστα. Ο σκελετός καταλήγει σε μια λαβή που καλύπτεται από ξύλινα πλακίδια με χάραξη (ψάθες) για καλύτερο κράτημα.
Ένας κρίκος εξάρτησης στη λαβή φρόντιζε ώστε ο μουζίκος στρατιώτης να μη χάνει το όπλο του ακόμη και αν διέσχιζε κολυμπώντας το Βόλγα. Ένα κορδόνι παπουτσιών αρκούσε για να το ασφαλίσει γύρω από το λαιμό του.
Και αν ξέμενε από φυσίγγια μπορούσε πάντα να το χρησιμοποιήσει ως σφυρί. Ίσως για αυτό το Nagant να παρέμεινε τόσο καιρό σε υπηρεσία.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών