Η βάση πυρός του ρωσικού στρατού
Στα πλάνα από τον αδελφοκτόνο ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, το πανταχού παρόν βαρύ όπλο πεζικού που χρησιμοποιούν και οι δύο πλευρές δεν είναι άλλο από το ΡΚΜ.
Το πολυβόλο συνδυάζει ισχυρό πυρομαχικό, μικρό βάρος και αξιοπιστία.
Ο “αντιγραφέας” Καλάσνικωφ
Συχνά οι επικριτές του Μιχαήλ Καλάσνικωφ τον κατηγορούν για κλοπή του σχεδίου “Avtomat” από τους Γερμανούς.
Προβάλλουν ως επιχείρημα ότι δε σχεδίασε κάτι άλλο πέρα από το ΑΚ-47 και άρα η φήμη του είναι αδικαιολόγητη. Μια λίγο βαθύτερη έρευνα θα δείξει το λάθος αυτών των ισχυρισμών.
Ο σχεδιαστής ανέπτυξε μια πλειάδα όπλων, από πιστόλια μέχρι αντιαεροπορικά και πυροβόλα αρμάτων. Απλά δεν έτυχε να μπούν σε μαζική παραγωγή, γιατί οι ανταγωνιστικές προτάσεις ήταν καλύτερες.
Εξαίρεση αποτέλεσε το μεσαίο πολυβόλο PK(Pulyemet Kalashnikova) το οποίο ο σοβιετικός στρατός υιοθέτησε το 1961. Μετά την αρχική χρήση κάποιες βελτιώσεις ενσωματώθηκαν ως ΡΚΜ ( Pulemyet Kalashnikova, Modernizirovannyy: Πολυβόλο Καλάσνικωφ Εκσυγχρονισμένο). Από το 1969 αυτή είναι η κύρια έκδοση που υπηρέτησε στο σοβιετικό και μετέπειτα ρωσικό, ουκρανικό, γεωργιανό στρατό. Χρησιμοποιείται εκτενώς από όλους τους πρώην σοβιετικούς “δορυφόρους” από τη Μογγολία ως την Πολωνία. Αλλά και η Τουρκία, το έχει εντάξει στο οπλοστάσια της, εξοπλίζοντας τους καταδρομείς και τη Στρατοχωροφυλακή, δύο σώματα που εμπλέκονται σε ορεινό αγώνα.
Από το ΑΚ στο ΡΚ
Σχεδιαστικά, τα δύο πνευματικά τέκνα του Μιχαήλ Καλάσνικωφ μοιάζουν αρκετά. Μοιράζονται το ίδιο σύστημα αερίων, με το πιστόνι και το μακρύ έμβολο. Ακόμη και το περιστροφικό κλείστρο είναι παρόμοιο αν και
μεγεθυμένο. Η διαφορά είναι πως στο ΡΚ η διάταξη είναι αντεστραμμένη με την τροφοδοσία να γίνεται από την κορυφή (ταινία), αντί του κάτω μέρους (γεμιστήρα του ΑΚ).
Ο σχεδιαστής είχε προηγουμένως δημιουργήσει το οπλοπολυβόλο RPK, στην ουσία ένα ενισχυμένο ΑΚΜ με μακρύτερη κάνη και δίποδα το οποίο τροφοδοτούνταν από γεμιστήρες 40 φυσιγγίων. Όμως το διαμέτρημα
7,62Χ39mm που χρησιμοποιούσε ο Κόκκινος Στρατός δεν είχε το βεληνεκές και τη δύναμη υποστήριξης ενός πραγματικού πολυβόλου.
Για να επιτύχουν κυριαρχία στο πεδίο της μάχης, έκαναν ένα “βήμα πίσω”.
Επανέφεραν στη διμοιρία πεζικού το μεσαίο πολυβόλο (ένα δίδαγμα που πήραν από τη γερμανική Βέρμαχτ) στο ισχυρό διαμέτρημα 7,62Χ54R. To φυσίγγιο αυτό παραμένει σε διαρκή υπηρεσία στη Ρωσία από το 1891, όταν ο τσαρικός στρατός έβαλε απέκτησε το τουφέκι Nagant. Με δραστικό βεληνεκές 1000 μέτρων, μπορεί να παρέχει πυρά υποστήριξης για τους πεζούς που προελαύνουν ή να καθηλώνει και να διακόπτει την εχθρική επίθεση.
Τροφοδοτώντας το από ταινίες 100 ή 200 φυσιγγίων και έχοντας δυνατότητα αλλαγής κανών είναι δυνατή η παροχή συνεχούς πυρός.
Συνεχής εξέλιξη
Μεταξύ 1960 και σήμερα έγιναν αρκετές βελτιώσεις με στόχο τη χρηστικότητα και την ευκολία παραγωγής.
Οι κάνες αρχικά διέθεταν ένα μεγάλο φλογοκρύπτη που αντικαταστάθηκε από ελαφρότερο. Ο κορμός ενισχύθηκε με διαμήκη “νεύρα” που αυξάνουν την ακαμψία χωρίς πρόσθετο βάρος και τα ξύλινα κοντάκια αντικαταστάθηκαν από συνθετικά. Ένα χαρακτηριστικό του κοντακίου είναι πως έχει μια μεγάλη τρύπα στο κέντρο.
Εξυπηρετεί μειώνοντας το βάρος αλλά παράλληλα και ως χειρολαβή για το αδύναμο χέρι του πολυβολητή.
Από το βασικό μοντέλο αναπτύχθηκαν όπλα για χρήση σε ελικόπτερα ή οχήματα (PKBM), αλλά και η ηλεκτρικά πυροδοτούμενη έκδοση ΡΚΤ για πύργους αρμάτων. Τα ΡΚΜΝ διαθέτουν πλέον ελαφρότερο δίποδα και ράγες
για την ανάρτηση ηλεκτροοπτικών στοχάστρων, ώστε να χρησιμοποιούνται σε μεγάλες αποστάσεις ή κατά τη νύχτα. Τα μηχανικά σκοπευτικά παραμένουν χρήσιμα και ρυθμίζονται μέχρι τα 1,500 μέτρα σε διαστήματα των 100.
H υπέρτατη εξέλιξη μέχρι σήμερα είναι το PKP “Pecheneg”. Χρησιμοποιεί μια προηγμένης τεχνολογίας κάνη βαρεός προφίλ με αποδοτικότερη αερόψυξη.
Αντέχει σε ρυθμό 10.000 βολών ανά ώρα, εξαλείφοντας έτσι την ανάγκη εφεδρικών κανών. Εξοπλίζεται με σιγαστήρα για περιορισμό του εντοπισμού από αντιπάλους και από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας αντικαθιστά σταδιακά τα παλαιότερα ΡΚΜ στις ειδικές δυνάμεις της Ρωσίας.
Συνδυασμός αρετών
Αν και ο Καλάσνικωφ έπαιξε κεντρικό ρόλο στη δημιουργία του ΡΚ/ΡΚΜ, ο τρόπος δράσης των κεντρικά ελεγχόμενων γραφείων σχεδίασης στην ΕΣΣΔ προέκρινε το συγκερασμό των καλύτερων στοιχείων προς όφελος του
στρατού. Η διαγωνιστική διαδικασία δεν είχε σκοπό την ανάληψη “συμβολαίων” από κάποια ομάδα ατόμων. Έτσι κι αλλιώς την παραγωγή θα αναλάμβαναν κρατικά εργοστάσια άνευ κέρδους. Ο κοινός στόχος ήταν η
δημιουργία του καλύτερου μηχανήματος που μπορούσε να κατασκευαστεί με δεδομένο κόστος και σε δεύτερο βαθμό η καταξίωση των συμμετεχόντων.
Έτσι στο τελικό σχέδιο του πολυβόλου βρίσκουμε το σύστημα τροφοδοσίας και ταχείας αλλαγής κάνης από το πολυβόλο SG43 Goryunov, ενώ η σκανδάλη προέρχεται από παλαιότερο μοντέλο του Degtyarev. Η ομάδα του Καλάσνικωφ συνδύασε τα παραπάνω με το περιστροφικό κλείστρο και το πιστόνι αερίων του ΑΚΜ/ΑΚ47. Πρόσθεσαν ένα ρυθμιστή αερίων που επιτρέπει τη μεταβολή της ταχυβολίας μεταξύ 650 και 800 βολών το λεπτό.
Ο κορμός διαμορφώνεται από στρατζαριστό φύλλο ατσαλιού πάχους. 1,5mm.
Η σύνδεση γίνεται με πίρους και πριτσίνια. Οι σοβιετικοί τελειοποίησαν τη χρήση χαλυβδόφυλλου αντί τορναριστού μετάλλου για την παραγωγή το ΑΚΜ, κερδίζοντας σε αντοχή και μείωση βάρους. Έτσι το ΡΚ ζύγιζε 9 κιλά και το
ΡΚΜ 8,5, ενώ το αντίστοιχο δυτικό FN MAG 58 αγγίζει τα 12. Αυτό τοποθετεί το ΡΚΜ σε μια ιδιαίτερη κατηγορία αφού από πλευράς βάρους ομοιάζει τα
ελαφρά πολυβόλα (πχ. FN Minimi), αλλά οι επιδόσεις του αναλογούν στα μεσαία όπλα.
Στην πράξη, το όπλο έχει αποδειχτεί αποτελεσματικό και δυστυχώς συνεχίζει να εκτελεί το σκοπό για τον οποίο φτιάχτηκε στα λασπωμένα χωράφια της Ουκρανίας.
www.bankingnews.gr
Το πολυβόλο συνδυάζει ισχυρό πυρομαχικό, μικρό βάρος και αξιοπιστία.
Ο “αντιγραφέας” Καλάσνικωφ
Συχνά οι επικριτές του Μιχαήλ Καλάσνικωφ τον κατηγορούν για κλοπή του σχεδίου “Avtomat” από τους Γερμανούς.
Προβάλλουν ως επιχείρημα ότι δε σχεδίασε κάτι άλλο πέρα από το ΑΚ-47 και άρα η φήμη του είναι αδικαιολόγητη. Μια λίγο βαθύτερη έρευνα θα δείξει το λάθος αυτών των ισχυρισμών.
Ο σχεδιαστής ανέπτυξε μια πλειάδα όπλων, από πιστόλια μέχρι αντιαεροπορικά και πυροβόλα αρμάτων. Απλά δεν έτυχε να μπούν σε μαζική παραγωγή, γιατί οι ανταγωνιστικές προτάσεις ήταν καλύτερες.
Εξαίρεση αποτέλεσε το μεσαίο πολυβόλο PK(Pulyemet Kalashnikova) το οποίο ο σοβιετικός στρατός υιοθέτησε το 1961. Μετά την αρχική χρήση κάποιες βελτιώσεις ενσωματώθηκαν ως ΡΚΜ ( Pulemyet Kalashnikova, Modernizirovannyy: Πολυβόλο Καλάσνικωφ Εκσυγχρονισμένο). Από το 1969 αυτή είναι η κύρια έκδοση που υπηρέτησε στο σοβιετικό και μετέπειτα ρωσικό, ουκρανικό, γεωργιανό στρατό. Χρησιμοποιείται εκτενώς από όλους τους πρώην σοβιετικούς “δορυφόρους” από τη Μογγολία ως την Πολωνία. Αλλά και η Τουρκία, το έχει εντάξει στο οπλοστάσια της, εξοπλίζοντας τους καταδρομείς και τη Στρατοχωροφυλακή, δύο σώματα που εμπλέκονται σε ορεινό αγώνα.
Από το ΑΚ στο ΡΚ
Σχεδιαστικά, τα δύο πνευματικά τέκνα του Μιχαήλ Καλάσνικωφ μοιάζουν αρκετά. Μοιράζονται το ίδιο σύστημα αερίων, με το πιστόνι και το μακρύ έμβολο. Ακόμη και το περιστροφικό κλείστρο είναι παρόμοιο αν και
μεγεθυμένο. Η διαφορά είναι πως στο ΡΚ η διάταξη είναι αντεστραμμένη με την τροφοδοσία να γίνεται από την κορυφή (ταινία), αντί του κάτω μέρους (γεμιστήρα του ΑΚ).
Ο σχεδιαστής είχε προηγουμένως δημιουργήσει το οπλοπολυβόλο RPK, στην ουσία ένα ενισχυμένο ΑΚΜ με μακρύτερη κάνη και δίποδα το οποίο τροφοδοτούνταν από γεμιστήρες 40 φυσιγγίων. Όμως το διαμέτρημα
7,62Χ39mm που χρησιμοποιούσε ο Κόκκινος Στρατός δεν είχε το βεληνεκές και τη δύναμη υποστήριξης ενός πραγματικού πολυβόλου.
Για να επιτύχουν κυριαρχία στο πεδίο της μάχης, έκαναν ένα “βήμα πίσω”.
Επανέφεραν στη διμοιρία πεζικού το μεσαίο πολυβόλο (ένα δίδαγμα που πήραν από τη γερμανική Βέρμαχτ) στο ισχυρό διαμέτρημα 7,62Χ54R. To φυσίγγιο αυτό παραμένει σε διαρκή υπηρεσία στη Ρωσία από το 1891, όταν ο τσαρικός στρατός έβαλε απέκτησε το τουφέκι Nagant. Με δραστικό βεληνεκές 1000 μέτρων, μπορεί να παρέχει πυρά υποστήριξης για τους πεζούς που προελαύνουν ή να καθηλώνει και να διακόπτει την εχθρική επίθεση.
Τροφοδοτώντας το από ταινίες 100 ή 200 φυσιγγίων και έχοντας δυνατότητα αλλαγής κανών είναι δυνατή η παροχή συνεχούς πυρός.
Συνεχής εξέλιξη
Μεταξύ 1960 και σήμερα έγιναν αρκετές βελτιώσεις με στόχο τη χρηστικότητα και την ευκολία παραγωγής.
Οι κάνες αρχικά διέθεταν ένα μεγάλο φλογοκρύπτη που αντικαταστάθηκε από ελαφρότερο. Ο κορμός ενισχύθηκε με διαμήκη “νεύρα” που αυξάνουν την ακαμψία χωρίς πρόσθετο βάρος και τα ξύλινα κοντάκια αντικαταστάθηκαν από συνθετικά. Ένα χαρακτηριστικό του κοντακίου είναι πως έχει μια μεγάλη τρύπα στο κέντρο.
Εξυπηρετεί μειώνοντας το βάρος αλλά παράλληλα και ως χειρολαβή για το αδύναμο χέρι του πολυβολητή.
Από το βασικό μοντέλο αναπτύχθηκαν όπλα για χρήση σε ελικόπτερα ή οχήματα (PKBM), αλλά και η ηλεκτρικά πυροδοτούμενη έκδοση ΡΚΤ για πύργους αρμάτων. Τα ΡΚΜΝ διαθέτουν πλέον ελαφρότερο δίποδα και ράγες
για την ανάρτηση ηλεκτροοπτικών στοχάστρων, ώστε να χρησιμοποιούνται σε μεγάλες αποστάσεις ή κατά τη νύχτα. Τα μηχανικά σκοπευτικά παραμένουν χρήσιμα και ρυθμίζονται μέχρι τα 1,500 μέτρα σε διαστήματα των 100.
H υπέρτατη εξέλιξη μέχρι σήμερα είναι το PKP “Pecheneg”. Χρησιμοποιεί μια προηγμένης τεχνολογίας κάνη βαρεός προφίλ με αποδοτικότερη αερόψυξη.
Αντέχει σε ρυθμό 10.000 βολών ανά ώρα, εξαλείφοντας έτσι την ανάγκη εφεδρικών κανών. Εξοπλίζεται με σιγαστήρα για περιορισμό του εντοπισμού από αντιπάλους και από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας αντικαθιστά σταδιακά τα παλαιότερα ΡΚΜ στις ειδικές δυνάμεις της Ρωσίας.
Συνδυασμός αρετών
Αν και ο Καλάσνικωφ έπαιξε κεντρικό ρόλο στη δημιουργία του ΡΚ/ΡΚΜ, ο τρόπος δράσης των κεντρικά ελεγχόμενων γραφείων σχεδίασης στην ΕΣΣΔ προέκρινε το συγκερασμό των καλύτερων στοιχείων προς όφελος του
στρατού. Η διαγωνιστική διαδικασία δεν είχε σκοπό την ανάληψη “συμβολαίων” από κάποια ομάδα ατόμων. Έτσι κι αλλιώς την παραγωγή θα αναλάμβαναν κρατικά εργοστάσια άνευ κέρδους. Ο κοινός στόχος ήταν η
δημιουργία του καλύτερου μηχανήματος που μπορούσε να κατασκευαστεί με δεδομένο κόστος και σε δεύτερο βαθμό η καταξίωση των συμμετεχόντων.
Έτσι στο τελικό σχέδιο του πολυβόλου βρίσκουμε το σύστημα τροφοδοσίας και ταχείας αλλαγής κάνης από το πολυβόλο SG43 Goryunov, ενώ η σκανδάλη προέρχεται από παλαιότερο μοντέλο του Degtyarev. Η ομάδα του Καλάσνικωφ συνδύασε τα παραπάνω με το περιστροφικό κλείστρο και το πιστόνι αερίων του ΑΚΜ/ΑΚ47. Πρόσθεσαν ένα ρυθμιστή αερίων που επιτρέπει τη μεταβολή της ταχυβολίας μεταξύ 650 και 800 βολών το λεπτό.
Ο κορμός διαμορφώνεται από στρατζαριστό φύλλο ατσαλιού πάχους. 1,5mm.
Η σύνδεση γίνεται με πίρους και πριτσίνια. Οι σοβιετικοί τελειοποίησαν τη χρήση χαλυβδόφυλλου αντί τορναριστού μετάλλου για την παραγωγή το ΑΚΜ, κερδίζοντας σε αντοχή και μείωση βάρους. Έτσι το ΡΚ ζύγιζε 9 κιλά και το
ΡΚΜ 8,5, ενώ το αντίστοιχο δυτικό FN MAG 58 αγγίζει τα 12. Αυτό τοποθετεί το ΡΚΜ σε μια ιδιαίτερη κατηγορία αφού από πλευράς βάρους ομοιάζει τα
ελαφρά πολυβόλα (πχ. FN Minimi), αλλά οι επιδόσεις του αναλογούν στα μεσαία όπλα.
Στην πράξη, το όπλο έχει αποδειχτεί αποτελεσματικό και δυστυχώς συνεχίζει να εκτελεί το σκοπό για τον οποίο φτιάχτηκε στα λασπωμένα χωράφια της Ουκρανίας.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών