Από τα τέλη του 1880 ως και το 1950, το cal. 16 ήταν το δημοφιλέστερο διαμέτρημα λειόκανων
“Στριμωγμένο” στην κλίμακα των λειόκανων διαμετρημάτων μεταξύ του ευέλικτου και δημοφιλούς “12” και του εξειδικευμένου “20”, το caliber 16 επί χρόνια παρμένει σε μια κατάσταση… επικείμενης εξάλειψης.
Γιατί χάθηκε; ένα ιστορικό υπόβαθρο
Από τα τέλη του 1880 ως και το 1950, το cal. 16 ήταν το δημοφιλέστερο διαμέτρημα λειόκανων.
Ιστορικές μελέτες δείχνουν πως το σαράντα τοις εκατό των παραγόμενων όπλων στην Αμερική και ακόμη υψηλότερο σε Ρωσία και Γερμανία κατασκευάζονταν σε αυτό.
Ο λόγος ήταν απλός. Ήταν ευκολότερο να κατασκευαστούν ελαφρά και καλοζυγισμένα όπλα σε εκείνο, παρά στο μεγαλύτερο cal. 12.
Η διαφορά στο φορτίο σκαγίων που εκτόξευαν (28-31 αντί 32-34) δεν ήταν ουσιαστική και το κέρδος από τις μικρότερες διαστάσεις έκανε τη διαφορά στο ζύγισμα.
Εταιρείες όπως η Merkel μπορούσαν να φτιάχνουν τρίκανα τουφέκια τοποθετώντας μια ραβδωτή κάνη ανάμεσα σε δύο λείες, χωρίς να ξεπερνούν το βάρος των συνηθισμένων cal.12 της τότε εποχής.
Ο ερχομός του Browning Auto5 “Sweet Sixteen” παγίωσε την ισχυρή θέση του διαμετρήματος.
Ήταν το σχετικά προσιτό, ελαφρύ και ευρέως διαθέσιμο αυτογεμές που έκανε το διαμέτρημα γνωστό σε κάθε γωνία του κόσμου.
Εικόνες από το βιβλίο “Ars Mechanica” της FN δείχνουν κυνηγούς από τη Ναμίμπια και την Κορέα ώς τον Καναδά με αυτά ακριβώς τα τουφέκια.
Θεωρούμε πως ο μεγαλύτερος παράγοντας για την παρακμή του calibre 16 είναι η γιγάντωση της ιταλικής οπλοβιομηχανίας μετά το 1950.
Οι Ιταλοί (σε έναν ανάλογο ρόλο με εκείνον που παίζουν οι Τούρκοι οπλοκατασκευαστές σήμερα) “πλημμύρισαν” τη διεθνή αγορά με φθηνά και μαζικά παραγόμενα όπλα.
Στην εποχή του αυτογεμούς δεν υπήρχε χώρος για πολλά και διαφορετικά μοντέλα.
Η βιομηχανία απεχθάνεται την πολυτυπία γιατί επιβραδύνει το ρυθμό παραγωγής και ανεβάζει το κόστος. Οπότε το cal. 12 επιλέχτηκε ως ο βέλτιστος συμβιβασμός. Συν τω χρόνω, κατέλαβε το έδαφος που κάλυπτε παλιότερα το μικρότερο “16” , αλλά και άλλαξε μήκος κάλυκα (76mm και 89mm), παραμερίζοντας και το μεγαλύτερο calibre 10.
Η ουσιαστική κατάργηση των δύο παράπλευρων διαμετρημάτων, συνέφερε και τους κατασκευαστές πυρομαχικών, εφόσον ένας κάλυκας απλοποιεί τις ανάγκες για στοκ. Οι συνταγές γομώσεων και οι ρυθμίσεις στις γομωτικές μηχανές σταντάρονταν γύρω από αυτό το διαμέτρημα με προφανές κέρδος σε χρόνο και χρήμα.
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, το κόστος των όπλων και φυσιγγίων διαμετρήματος cal. 12 γινόταν όλο και προσιτότερο, τη στιγμή που το calibre 16 “ακρίβαινε” συγκριτικά. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1990, ο νέος βασιλιάς είχε εκτοπίσει το μικρότερο αδελφό του.
Διαφαινόμενη κινητικότητα
Η αλήθεια είναι πως η γκάμα των φυσιγγίων παγκοσμίως σε cal. 16 είναι πολύ φτωχή, καθώς δεν υπάρχει ζήτηση που να την οδηγεί.
Οι αρθρογράφοι κυνηγετικών περιοδικών εξαίρουν τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά του cal. 16 όπως αυτά αποτυπώνονται σε όπλα σχεδιασμένα πρίν 80 χρόνια και γομώσεις που παγιώθηκαν την εποχή της μαύρης πυρίτιδας.
Συνηθίζουν να αναφέρουν στερεότυπα όπως: “συμπεριφέρεται ως εικοσάρι (cal. 20) και χτυπά σαν δωδεκάρι” ή ότι “το cal. 16 έχει την τέλεια τετραγωνισμένη γόμωση”. Κανείς δε μπορεί να ξέρει με σιγουριά πόσο αποδοτικότερο θα ήταν το συγκεκριμένο διαμέτρημα αν η βιομηχανία το είχε εξελίξει όπως έκανε με το cal. 12.
Εσχάτως ο C.I.P. (ο εποπτικός οργανισμός που επιβλέπει τις προδιαγραφές κατασκευής φυσιγγίων) δέχτηκε τις προδιαγραφές για τη δημιουργία μιας νέας γόμωσης cal. 16 με κάλυκα μήκους 76mm.
Παραδοσιακά το διαμέτρημα κατασκευάζεται σε κάλυκες μήκους 67 και 70mm και ήταν το τελευταίο που δεν είχε κάνει το άλμα προς το μεγαλύτερο κάλυκα.
Η ανάγκη προέκυψε από την επερχόμενη καθολική απαγόρευση μολύβδινων σκαγίων και την αντικατάσταση τους από “ατσάλινα”.
Το χαμηλότερο ειδικό βάρος των νέων κραμάτων επιβάλλει την εύρεση μεγαλύτερου χώρου για την εξαπόλυση ίσου βάρους σκαγίων.
Η μόνη πρακτική λύση για το σκοπό αυτό είναι η αύξηση του μήκους στον κάλυκα.
Προς στιγμή δεν υπάρχουν όπλα με θαλάμες μήκους 76mm, αλλά αυτή είναι μια εύκολη αλλαγή.
Πιθανότητα Επαναφοράς;
Το νόημα σε ένα σύγχρονο λειόκανο caliber 16 θα ήταν να χρησιμοποιοηθούν οι νέες τεχνολογίες και κράματα που δεν ήταν διαθέσιμα στο παρελθόν (υψηλής αντοχής συνθετικά, ντουραλουμίνιο, προηγμένα ατσάλια) για να δημιουργηθούν ελαφρότερα όπλα με καλή βλητική απόδοση.
Τα μόνα σύγχρονα αυτογεμή σε cal. 16 προέρχονται από τη Browning που επανέφερε πριν επτά χρόνια το Α5 (“Sweet Sixteen” και “Woodcock”).
Πρόκειται για εντελώς νέο όπλο αδρανείας που δανείζεται την αισθητική του παλιού Auto 5. Η Franchi με το Instinct SL (που χρησιμοποιεί βάση από αλουμίνιο) και η Fausti είναι οι μόνες που κατασκευάζουν δίκανα με κάποια συχνότητα.
Οι υπόλοιποι μαζικοί κατασκευαστές αδιαφορούν για το διαμέτρημα, ή στην καλύτερη περίπτωση προσφέρουν κάποιο δίκανο με κάνες διαμετρήματος cal. 16 πάνω σε κορμούς σχεδιασμένους για cal. 12.
Αυτό θα μπορούσε να περιγραφεί ως συνδυασμός “των χειρότερων χαρακτηριστικών και των δύο” καθώς καταλήγει σε όπλα με όγκο και βάρος δωδεκαριού και “άτσαλο” ζύγισμα.
Δυστυχώς, υπό τις συνθήκες αυτές απίθανη κάποια σημαντική ανάκαμψη του διαμετρήματος.
Δεν έχει να κάνει με τη βλητική απόδοση και την αξία του αλλά με παράγοντες που καθορίζονται από την προτίμηση του κοινού και την αναμφισβήτητη κυριαρχία του “ανταγωνιστικού” cal. 12.
www.bankingnews.gr
Γιατί χάθηκε; ένα ιστορικό υπόβαθρο
Από τα τέλη του 1880 ως και το 1950, το cal. 16 ήταν το δημοφιλέστερο διαμέτρημα λειόκανων.
Ιστορικές μελέτες δείχνουν πως το σαράντα τοις εκατό των παραγόμενων όπλων στην Αμερική και ακόμη υψηλότερο σε Ρωσία και Γερμανία κατασκευάζονταν σε αυτό.
Ο λόγος ήταν απλός. Ήταν ευκολότερο να κατασκευαστούν ελαφρά και καλοζυγισμένα όπλα σε εκείνο, παρά στο μεγαλύτερο cal. 12.
Η διαφορά στο φορτίο σκαγίων που εκτόξευαν (28-31 αντί 32-34) δεν ήταν ουσιαστική και το κέρδος από τις μικρότερες διαστάσεις έκανε τη διαφορά στο ζύγισμα.
Εταιρείες όπως η Merkel μπορούσαν να φτιάχνουν τρίκανα τουφέκια τοποθετώντας μια ραβδωτή κάνη ανάμεσα σε δύο λείες, χωρίς να ξεπερνούν το βάρος των συνηθισμένων cal.12 της τότε εποχής.
Ο ερχομός του Browning Auto5 “Sweet Sixteen” παγίωσε την ισχυρή θέση του διαμετρήματος.
Ήταν το σχετικά προσιτό, ελαφρύ και ευρέως διαθέσιμο αυτογεμές που έκανε το διαμέτρημα γνωστό σε κάθε γωνία του κόσμου.
Εικόνες από το βιβλίο “Ars Mechanica” της FN δείχνουν κυνηγούς από τη Ναμίμπια και την Κορέα ώς τον Καναδά με αυτά ακριβώς τα τουφέκια.
Θεωρούμε πως ο μεγαλύτερος παράγοντας για την παρακμή του calibre 16 είναι η γιγάντωση της ιταλικής οπλοβιομηχανίας μετά το 1950.
Οι Ιταλοί (σε έναν ανάλογο ρόλο με εκείνον που παίζουν οι Τούρκοι οπλοκατασκευαστές σήμερα) “πλημμύρισαν” τη διεθνή αγορά με φθηνά και μαζικά παραγόμενα όπλα.
Στην εποχή του αυτογεμούς δεν υπήρχε χώρος για πολλά και διαφορετικά μοντέλα.
Η βιομηχανία απεχθάνεται την πολυτυπία γιατί επιβραδύνει το ρυθμό παραγωγής και ανεβάζει το κόστος. Οπότε το cal. 12 επιλέχτηκε ως ο βέλτιστος συμβιβασμός. Συν τω χρόνω, κατέλαβε το έδαφος που κάλυπτε παλιότερα το μικρότερο “16” , αλλά και άλλαξε μήκος κάλυκα (76mm και 89mm), παραμερίζοντας και το μεγαλύτερο calibre 10.
Η ουσιαστική κατάργηση των δύο παράπλευρων διαμετρημάτων, συνέφερε και τους κατασκευαστές πυρομαχικών, εφόσον ένας κάλυκας απλοποιεί τις ανάγκες για στοκ. Οι συνταγές γομώσεων και οι ρυθμίσεις στις γομωτικές μηχανές σταντάρονταν γύρω από αυτό το διαμέτρημα με προφανές κέρδος σε χρόνο και χρήμα.
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, το κόστος των όπλων και φυσιγγίων διαμετρήματος cal. 12 γινόταν όλο και προσιτότερο, τη στιγμή που το calibre 16 “ακρίβαινε” συγκριτικά. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1990, ο νέος βασιλιάς είχε εκτοπίσει το μικρότερο αδελφό του.
Διαφαινόμενη κινητικότητα
Η αλήθεια είναι πως η γκάμα των φυσιγγίων παγκοσμίως σε cal. 16 είναι πολύ φτωχή, καθώς δεν υπάρχει ζήτηση που να την οδηγεί.
Οι αρθρογράφοι κυνηγετικών περιοδικών εξαίρουν τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά του cal. 16 όπως αυτά αποτυπώνονται σε όπλα σχεδιασμένα πρίν 80 χρόνια και γομώσεις που παγιώθηκαν την εποχή της μαύρης πυρίτιδας.
Συνηθίζουν να αναφέρουν στερεότυπα όπως: “συμπεριφέρεται ως εικοσάρι (cal. 20) και χτυπά σαν δωδεκάρι” ή ότι “το cal. 16 έχει την τέλεια τετραγωνισμένη γόμωση”. Κανείς δε μπορεί να ξέρει με σιγουριά πόσο αποδοτικότερο θα ήταν το συγκεκριμένο διαμέτρημα αν η βιομηχανία το είχε εξελίξει όπως έκανε με το cal. 12.
Εσχάτως ο C.I.P. (ο εποπτικός οργανισμός που επιβλέπει τις προδιαγραφές κατασκευής φυσιγγίων) δέχτηκε τις προδιαγραφές για τη δημιουργία μιας νέας γόμωσης cal. 16 με κάλυκα μήκους 76mm.
Παραδοσιακά το διαμέτρημα κατασκευάζεται σε κάλυκες μήκους 67 και 70mm και ήταν το τελευταίο που δεν είχε κάνει το άλμα προς το μεγαλύτερο κάλυκα.
Η ανάγκη προέκυψε από την επερχόμενη καθολική απαγόρευση μολύβδινων σκαγίων και την αντικατάσταση τους από “ατσάλινα”.
Το χαμηλότερο ειδικό βάρος των νέων κραμάτων επιβάλλει την εύρεση μεγαλύτερου χώρου για την εξαπόλυση ίσου βάρους σκαγίων.
Η μόνη πρακτική λύση για το σκοπό αυτό είναι η αύξηση του μήκους στον κάλυκα.
Προς στιγμή δεν υπάρχουν όπλα με θαλάμες μήκους 76mm, αλλά αυτή είναι μια εύκολη αλλαγή.
Πιθανότητα Επαναφοράς;
Το νόημα σε ένα σύγχρονο λειόκανο caliber 16 θα ήταν να χρησιμοποιοηθούν οι νέες τεχνολογίες και κράματα που δεν ήταν διαθέσιμα στο παρελθόν (υψηλής αντοχής συνθετικά, ντουραλουμίνιο, προηγμένα ατσάλια) για να δημιουργηθούν ελαφρότερα όπλα με καλή βλητική απόδοση.
Τα μόνα σύγχρονα αυτογεμή σε cal. 16 προέρχονται από τη Browning που επανέφερε πριν επτά χρόνια το Α5 (“Sweet Sixteen” και “Woodcock”).
Πρόκειται για εντελώς νέο όπλο αδρανείας που δανείζεται την αισθητική του παλιού Auto 5. Η Franchi με το Instinct SL (που χρησιμοποιεί βάση από αλουμίνιο) και η Fausti είναι οι μόνες που κατασκευάζουν δίκανα με κάποια συχνότητα.
Οι υπόλοιποι μαζικοί κατασκευαστές αδιαφορούν για το διαμέτρημα, ή στην καλύτερη περίπτωση προσφέρουν κάποιο δίκανο με κάνες διαμετρήματος cal. 16 πάνω σε κορμούς σχεδιασμένους για cal. 12.
Αυτό θα μπορούσε να περιγραφεί ως συνδυασμός “των χειρότερων χαρακτηριστικών και των δύο” καθώς καταλήγει σε όπλα με όγκο και βάρος δωδεκαριού και “άτσαλο” ζύγισμα.
Δυστυχώς, υπό τις συνθήκες αυτές απίθανη κάποια σημαντική ανάκαμψη του διαμετρήματος.
Δεν έχει να κάνει με τη βλητική απόδοση και την αξία του αλλά με παράγοντες που καθορίζονται από την προτίμηση του κοινού και την αναμφισβήτητη κυριαρχία του “ανταγωνιστικού” cal. 12.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών