Το πιθανότερο είναι ότι οι κορυφαίες οικονομίες του κόσμου θα διστάσουν να εφαρμόσουν γενναίες μεταρρυθμίσεις, εκτιμά ο N. Roubini
Τρία σενάρια –το καλό, το κακό και το χείριστο- για την παγκόσμια οικονομία παρουσιάζει σε άρθρο του («Three scenarios for the Global Economy«), το οποίο δημοσιεύεται στο Project Syndicate, ο γνωστός οικονομολόγος Nouriel Roubini, με αφορμή και τη δημοσιοποίηση της επικαιροποιημένης έκθεσης World Economic Outlook (WEO) του ΔΝΤ.
Όπως αναφέρει κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, η παγκόσμια οικονομία ταλαντεύεται μεταξύ περιόδων επέκτασης (όταν η ανάπτυξη είναι θετική και ενισχύεται) και περιόδους αποκλιμάκωσης (όταν η ανάπτυξη είναι θετική αλλά υποχωρεί).
Μετά από ένα έτος επέκτασης, τελικά η υφήλιος βρίσκεται κοντά σε μία ακόμη υποχώρηση ή η ανάκαμψη για συνεχιστεί;
Η τρέχουσα άνθηση σε ανάπτυξη και αγορές παραμένει ισχυρή από το καλοκαίρι του 2016.
Παρά μία μικρή αναταραχή λόγω του δημοψηφίσματος για το Brexit, η επέκταση άντεξε τόσο την εκλογή του Donald Trump στην προεδρία των ΗΠΑ, αλλά και την εμφάνιση της αβεβαιότητας και του πολιτικού χάους που αυτή δημιούργησε.
Αντιδρώντας σε αυτήν την ανθεκτικότητα το ΔΝΤ, το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει χαρακτηρίσει την παγκόσμια ανάπτυξη ως μία «νέα μετριότητα» («new mediocre»), προχώρησε σε επικαιροποίηση του World Economic Outlook.
Θα συνεχιστεί αυτή η τρέχουσα ανάπτυξη και τα επόμενα χρόνια;
Ή η υφήλιος θα βρεθεί αντιμέτωπη με μία προσωρινή κυκλική ανάκαμψη, η οποία σύντομα θα φέρει νέους παράπλευρους κινδύνους, όπως αυτούς που οδήγησαν στην αποδυνάμωση των τελευταίων χρόνων;
Άλλωστε δεν θα πρέπει να ξεχνάμε το καλοκαίρι του 2015 και τις αρχές του 2016 όταν οι επενδυτές φοβήθηκαν ότι μία ανώμαλη προσγείωση της Κίνας, η πιθανότητα απότομης εξόδου από την πολιτική των μηδενικών επιτοκίων από τη Fed, η πιθανότητα παγώματος του αμερικανικού ΑΕΠ και οι χαμηλές τιμές πετρελαίου θα οδηγούσαν σε ανακοπή της καλής πορείας της παγκόσμιας οικονομίας.
Υπάρχουν τρία πιθανά σενάρια για την παγκόσμια οικονομία εντός των επόμενων ετών.
Σύμφωνα με το αισιόδοξο σενάριο, οι τέσσερις μεγαλύτερες και συστημικές οικονομίες –Κίνα, Ευρωζώνη, Ιαπωνία και ΗΠΑ- θα προωθήσουν δομικές μεταρρυθμίσεις που θα στηρίξουν την ανάπτυξη και θα αντιμετωπίσουν τις όποιες αδυναμίες.
Εάν διασφαλίσουν ότι η κυκλική ανάκαμψη σχετίζεται άμεσα με ισχυρή ανάπτυξη, οι προσπάθειές τους θα οδηγήσουν σε ένα ΑΕΠ που θα ενισχύεται με υγιή ρυθμό, σε έναν χαμηλό αλλά σταδιακά αυξανόμενο πληθωρισμό αλλά και σε χρηματοοικονομική σταθερότητα.
Η αμερικανική αλλά και οι διεθνείς αγορές θα φθάσουν σε νέα ιστορικά υψηλά, στηριζόμενες σε ισχυρότερα θεμελιώδη δεδομένα.
Σύμφωνα με το απαισιόδοξο σενάριο θα συμβεί ακριβώς το αντίθετο: οι τέσσερις κορυφαίες οικονομίες δεν θα προχωρήσουν σε εφαρμογή των απαιτούμενων μεταρρυθμίσεων.
Αντί να χρησιμοποιήσει ως αφετηρία τη φετινή Σύνοδο του Κομμουνιστικού Κόμματος η Κίνα θα αφήσει τον χρόνο να κυλήσει και δεν θα προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις, συνεχίζοντας να βαδίζει στον δρόμο της εκτεταμένης μόχλευσης.
Η Ευρωζώνη δεν θα κατορθώσει να επιτύχει μεγαλύτερη ενοποίηση, ενώ οι πολιτικές αναταραχές θα μειώσουν τη δυνατότητα των εθνικών κυβερνήσεων να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις που θα στηρίξουν την ανάπτυξη.
Η Ιαπωνία θα παραμείνει κολλημένη σε μία κατάσταση χαμηλής ανάπτυξης, ενώ οι μεταρρυθμίσεις που θέλει να προωθήσει ο Shinzo Abe θα μείνουν στα χαρτιά.
Εξετάζοντας το απαισιόδοξο σενάριο, στις ΗΠΑ η κυβέρνηση Trump θα συνεχίσει να στηρίζει μία πολιτική ατζέντα –στην οποία περιλαμβάνεται μειώσεις φόρων που ευνοούν τους πλούσιους, εμπορικός προστατευτισμός και περιορισμοί στη μετανάστευση- η οποία θα περιορίσει τη δυνητική ανάπτυξη.
Τα εκτεταμένα προγράμματα δημοσιονομικής στήριξης οδηγούν σε αύξηση ελλειμμάτων και χρέους, κάτι που θα οδηγήσει σε υψηλότερα επιτόκια και πιο ισχυρό δολάριο, συνδυασμός που θα πλήξει περαιτέρω την ανάπτυξη.
Παράλληλα ο Trump μπορεί να αποφασίσει ότι έφθασε η ώρα να συγκρουστεί πολεμικά με τη Β. Κορέα –και αργότερα με το Ιράν- κάτι που θα πλήξει ακόμη περισσότερο τις οικονομικές προοπτικές των ΗΠΑ.
Βάσει αυτού του σεναρίου, η απουσία μεταρρυθμίσεων στις μεγάλες οικονομίες θα αφήσει την κυκλική ανάκαμψη στάσιμη.
Εάν η δυνητική ανάπτυξη παραμείνει χαμηλή, η εφαρμογή χαλαρής νομισματικής και πιστωτικής πολιτικής μπορεί να οδηγήσει σε πληθωριστική φούσκα αλλά και φούσκα διαφόρων επενδυτικών assets.
Το τρίτο σενάριο –και κατά τη γνώμη του το πιο πιθανό- βρίσκεται κάπου μεταξύ των δύο προηγούμενων.
Η κυκλική ανάκαμψη, τόσο στην οικονομία όσο και στις αγορές, θα συνεχιστεί για κάποιο διάστημα.
Όμως, καθώς οι μεγάλες οικονομίες θα εφαρμόζουν δομικές μεταρρυθμίσεις που μπορούν να στηρίξουν την ανάπτυξη, οι αλλαγές θα έχουν πιο αργό ρυθμό, οι στόχοι θα είναι πιο χαμηλοί και θα αργήσουν να δείξουν τη θετική τους επίδραση.
Στην Κίνα, η χρήση του παραπάνω σεναρίου, απλά θα είναι αρκετή ώστε να αποφευχθεί μία ανώμαλη προσγείωση, αλλά όχι δεν θα κατορθώσει να επιτύχει μία προσγείωση χωρίς αναταράξεις.
Μην έχοντας αντιμετωπίσει τις αδυναμίες του χρηματοπιστωτικού συστήματος, η Κίνα θα βρεθεί αντιμέτωπη με προβλήματα.
Στην Ευρωζώνη θα υπάρξει μόνο μία μικρή πρόοδος στην ενοποίηση, με τη Γερμανία να συνεχίζει να είναι ο απόλυτος κυρίαρχος, να αρνείται την κοινή διαχείριση κινδύνων ή τη δημοσιονομική ένωση.
Στην Ιαπωνία η κυβέρνηση Abe θα εφαρμόσει ελάχιστες μεταρρυθμίσεις, αφήνοντας τη δυνητική ανάπτυξη κολλημένη χαμηλότερα από το 1%.
Στις ΗΠΑ η κυβέρνηση Trump θα παραμείνει αδύναμη και αναποτελεσματική, με όλο και περισσότερους Αμερικανούς να συνειδητοποιούν ότι ο Trump παρά τον λαϊκισμό του, είναι απλά ένας πλουτοκράτης που στηρίζει τα συμφέροντα των όμοιων του.
Η ανισότητα αυξάνει, η μεσαία τάξη εξακολουθεί να υποφέρει, οι μισθοί αυξάνονται βασανιστικά αργά και η κατανάλωση και η ανάπτυξη παραμένουν αναιμικές, οριακά κοντά στο 2%.
Όμως αυτό το σενάριο δεν είναι απλό. Εμπεριέχει την επέλαση μίας σειράς σοκ: οικονομικών, χρηματοπιστωτικών, γεωπολιτικών.
Όταν αυτά τα σοκ καταφθάσουν τότε η οικονομία θα διολισθήσει σε υποχώρηση και εάν τα σοκ είναι πολύ ισχυρά θα ακολουθήσει ύφεση και νέα χρηματοοικονομική κρίση.
Με άλλα λόγια εάν η υφήλιος μείνει στάσιμη, κάτι που φαίνεται το πιο πιθανό, τότε εντός των επόμενων τριών ή τεσσάρων ετών, θα βρεθεί αντιμέτωπη με ακόμη μεγαλύτερες δυσκολίες.
Το μάθημα είναι απλό: είτε οι πολιτικοί ηγέτες και οι όσοι χαράσσουν πολιτική θα επιδείξουν το θάρρος και τις ικανότητες που χρειάζονται προκειμένου να διασφαλίσουν, μεσοπρόθεσμα, καλύτερες οικονομικές προοπτικές ή οι κίνδυνοι θα εμφανιστούν πιο πρόωρα και θα βλάψουν ισχυρά την παγκόσμια οικονομία.
www.bankingnews.gr
Όπως αναφέρει κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, η παγκόσμια οικονομία ταλαντεύεται μεταξύ περιόδων επέκτασης (όταν η ανάπτυξη είναι θετική και ενισχύεται) και περιόδους αποκλιμάκωσης (όταν η ανάπτυξη είναι θετική αλλά υποχωρεί).
Μετά από ένα έτος επέκτασης, τελικά η υφήλιος βρίσκεται κοντά σε μία ακόμη υποχώρηση ή η ανάκαμψη για συνεχιστεί;
Η τρέχουσα άνθηση σε ανάπτυξη και αγορές παραμένει ισχυρή από το καλοκαίρι του 2016.
Παρά μία μικρή αναταραχή λόγω του δημοψηφίσματος για το Brexit, η επέκταση άντεξε τόσο την εκλογή του Donald Trump στην προεδρία των ΗΠΑ, αλλά και την εμφάνιση της αβεβαιότητας και του πολιτικού χάους που αυτή δημιούργησε.
Αντιδρώντας σε αυτήν την ανθεκτικότητα το ΔΝΤ, το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει χαρακτηρίσει την παγκόσμια ανάπτυξη ως μία «νέα μετριότητα» («new mediocre»), προχώρησε σε επικαιροποίηση του World Economic Outlook.
Θα συνεχιστεί αυτή η τρέχουσα ανάπτυξη και τα επόμενα χρόνια;
Ή η υφήλιος θα βρεθεί αντιμέτωπη με μία προσωρινή κυκλική ανάκαμψη, η οποία σύντομα θα φέρει νέους παράπλευρους κινδύνους, όπως αυτούς που οδήγησαν στην αποδυνάμωση των τελευταίων χρόνων;
Άλλωστε δεν θα πρέπει να ξεχνάμε το καλοκαίρι του 2015 και τις αρχές του 2016 όταν οι επενδυτές φοβήθηκαν ότι μία ανώμαλη προσγείωση της Κίνας, η πιθανότητα απότομης εξόδου από την πολιτική των μηδενικών επιτοκίων από τη Fed, η πιθανότητα παγώματος του αμερικανικού ΑΕΠ και οι χαμηλές τιμές πετρελαίου θα οδηγούσαν σε ανακοπή της καλής πορείας της παγκόσμιας οικονομίας.
Υπάρχουν τρία πιθανά σενάρια για την παγκόσμια οικονομία εντός των επόμενων ετών.
Σύμφωνα με το αισιόδοξο σενάριο, οι τέσσερις μεγαλύτερες και συστημικές οικονομίες –Κίνα, Ευρωζώνη, Ιαπωνία και ΗΠΑ- θα προωθήσουν δομικές μεταρρυθμίσεις που θα στηρίξουν την ανάπτυξη και θα αντιμετωπίσουν τις όποιες αδυναμίες.
Εάν διασφαλίσουν ότι η κυκλική ανάκαμψη σχετίζεται άμεσα με ισχυρή ανάπτυξη, οι προσπάθειές τους θα οδηγήσουν σε ένα ΑΕΠ που θα ενισχύεται με υγιή ρυθμό, σε έναν χαμηλό αλλά σταδιακά αυξανόμενο πληθωρισμό αλλά και σε χρηματοοικονομική σταθερότητα.
Η αμερικανική αλλά και οι διεθνείς αγορές θα φθάσουν σε νέα ιστορικά υψηλά, στηριζόμενες σε ισχυρότερα θεμελιώδη δεδομένα.
Σύμφωνα με το απαισιόδοξο σενάριο θα συμβεί ακριβώς το αντίθετο: οι τέσσερις κορυφαίες οικονομίες δεν θα προχωρήσουν σε εφαρμογή των απαιτούμενων μεταρρυθμίσεων.
Αντί να χρησιμοποιήσει ως αφετηρία τη φετινή Σύνοδο του Κομμουνιστικού Κόμματος η Κίνα θα αφήσει τον χρόνο να κυλήσει και δεν θα προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις, συνεχίζοντας να βαδίζει στον δρόμο της εκτεταμένης μόχλευσης.
Η Ευρωζώνη δεν θα κατορθώσει να επιτύχει μεγαλύτερη ενοποίηση, ενώ οι πολιτικές αναταραχές θα μειώσουν τη δυνατότητα των εθνικών κυβερνήσεων να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις που θα στηρίξουν την ανάπτυξη.
Η Ιαπωνία θα παραμείνει κολλημένη σε μία κατάσταση χαμηλής ανάπτυξης, ενώ οι μεταρρυθμίσεις που θέλει να προωθήσει ο Shinzo Abe θα μείνουν στα χαρτιά.
Εξετάζοντας το απαισιόδοξο σενάριο, στις ΗΠΑ η κυβέρνηση Trump θα συνεχίσει να στηρίζει μία πολιτική ατζέντα –στην οποία περιλαμβάνεται μειώσεις φόρων που ευνοούν τους πλούσιους, εμπορικός προστατευτισμός και περιορισμοί στη μετανάστευση- η οποία θα περιορίσει τη δυνητική ανάπτυξη.
Τα εκτεταμένα προγράμματα δημοσιονομικής στήριξης οδηγούν σε αύξηση ελλειμμάτων και χρέους, κάτι που θα οδηγήσει σε υψηλότερα επιτόκια και πιο ισχυρό δολάριο, συνδυασμός που θα πλήξει περαιτέρω την ανάπτυξη.
Παράλληλα ο Trump μπορεί να αποφασίσει ότι έφθασε η ώρα να συγκρουστεί πολεμικά με τη Β. Κορέα –και αργότερα με το Ιράν- κάτι που θα πλήξει ακόμη περισσότερο τις οικονομικές προοπτικές των ΗΠΑ.
Βάσει αυτού του σεναρίου, η απουσία μεταρρυθμίσεων στις μεγάλες οικονομίες θα αφήσει την κυκλική ανάκαμψη στάσιμη.
Εάν η δυνητική ανάπτυξη παραμείνει χαμηλή, η εφαρμογή χαλαρής νομισματικής και πιστωτικής πολιτικής μπορεί να οδηγήσει σε πληθωριστική φούσκα αλλά και φούσκα διαφόρων επενδυτικών assets.
Το τρίτο σενάριο –και κατά τη γνώμη του το πιο πιθανό- βρίσκεται κάπου μεταξύ των δύο προηγούμενων.
Η κυκλική ανάκαμψη, τόσο στην οικονομία όσο και στις αγορές, θα συνεχιστεί για κάποιο διάστημα.
Όμως, καθώς οι μεγάλες οικονομίες θα εφαρμόζουν δομικές μεταρρυθμίσεις που μπορούν να στηρίξουν την ανάπτυξη, οι αλλαγές θα έχουν πιο αργό ρυθμό, οι στόχοι θα είναι πιο χαμηλοί και θα αργήσουν να δείξουν τη θετική τους επίδραση.
Στην Κίνα, η χρήση του παραπάνω σεναρίου, απλά θα είναι αρκετή ώστε να αποφευχθεί μία ανώμαλη προσγείωση, αλλά όχι δεν θα κατορθώσει να επιτύχει μία προσγείωση χωρίς αναταράξεις.
Μην έχοντας αντιμετωπίσει τις αδυναμίες του χρηματοπιστωτικού συστήματος, η Κίνα θα βρεθεί αντιμέτωπη με προβλήματα.
Στην Ευρωζώνη θα υπάρξει μόνο μία μικρή πρόοδος στην ενοποίηση, με τη Γερμανία να συνεχίζει να είναι ο απόλυτος κυρίαρχος, να αρνείται την κοινή διαχείριση κινδύνων ή τη δημοσιονομική ένωση.
Στην Ιαπωνία η κυβέρνηση Abe θα εφαρμόσει ελάχιστες μεταρρυθμίσεις, αφήνοντας τη δυνητική ανάπτυξη κολλημένη χαμηλότερα από το 1%.
Στις ΗΠΑ η κυβέρνηση Trump θα παραμείνει αδύναμη και αναποτελεσματική, με όλο και περισσότερους Αμερικανούς να συνειδητοποιούν ότι ο Trump παρά τον λαϊκισμό του, είναι απλά ένας πλουτοκράτης που στηρίζει τα συμφέροντα των όμοιων του.
Η ανισότητα αυξάνει, η μεσαία τάξη εξακολουθεί να υποφέρει, οι μισθοί αυξάνονται βασανιστικά αργά και η κατανάλωση και η ανάπτυξη παραμένουν αναιμικές, οριακά κοντά στο 2%.
Όμως αυτό το σενάριο δεν είναι απλό. Εμπεριέχει την επέλαση μίας σειράς σοκ: οικονομικών, χρηματοπιστωτικών, γεωπολιτικών.
Όταν αυτά τα σοκ καταφθάσουν τότε η οικονομία θα διολισθήσει σε υποχώρηση και εάν τα σοκ είναι πολύ ισχυρά θα ακολουθήσει ύφεση και νέα χρηματοοικονομική κρίση.
Με άλλα λόγια εάν η υφήλιος μείνει στάσιμη, κάτι που φαίνεται το πιο πιθανό, τότε εντός των επόμενων τριών ή τεσσάρων ετών, θα βρεθεί αντιμέτωπη με ακόμη μεγαλύτερες δυσκολίες.
Το μάθημα είναι απλό: είτε οι πολιτικοί ηγέτες και οι όσοι χαράσσουν πολιτική θα επιδείξουν το θάρρος και τις ικανότητες που χρειάζονται προκειμένου να διασφαλίσουν, μεσοπρόθεσμα, καλύτερες οικονομικές προοπτικές ή οι κίνδυνοι θα εμφανιστούν πιο πρόωρα και θα βλάψουν ισχυρά την παγκόσμια οικονομία.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών