Η Αργεντινή αποτελεί ένα κλασσικό παράδειγμα της εξάρτησης των αναδυόμενων οικονομιών από τις διακυμάνσεις του αμερικανικού νομίσματος
Τους κινδύνους που μπορούν να προκληθούν σε αρκετές οικονομίες ανά την υφήλιο, εάν υπάρξει απότομη και ισχυρή άνοδος του δολαρίου, τονίζει σε άρθρο του στο Project Syndicate, ο Mohamed El-Erian.
Σύμφωνα με τον κ. El-Erian, απτή απόδειξη της παραπάνω εκτίμησης αποτελεί η πρόσφατη προσφυγή της Αργεντινής στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).
Όπως αναφέρει στο άρθρο του η κυβέρνηση του προέδρου της Αργεντινής Mauricio Macri ζήτησε από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ένα δάνειο με στόχο να μειώσει την έντονη διακύμανση του peso η οποία οδηγεί υψηλότερα τα επιτόκια δανεισμού, επιβραδύνει την οικονομία και απειλεί με αποτυχία το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων.
Αυτή η ανατροπή στην Αργεντινή αποτελεί απτή απόδειξη της επίδρασης που έχει η άνοδος του δολαρίου σε άλλες οικονομίες, μία άνοδος που θα συνεχιστεί με δεδομένες τις εκτιμήσεις τόσο για την ανάπτυξη των ΗΠΑ όσο και για τη νομισματική πολιτική της Fed.
Η Fed έχει προχωρήσει πιο γρήγορα από τις υπόλοιπες συστημικά σημαντικές κεντρικές τράπεζες σε εξομάλυνση της νομισματικής της πολιτικής, με αύξηση επιτοκίων και διακοπή του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης.
Το 2017 ή τουλάχιστον στο μεγαλύτερο μέρος του, οι αγορές προσπαθούσαν να προλάβουν τις ενδείξεις ανάπτυξης εκτός των ΗΠΑ, η οποία τελικά ήταν καλύτερη των αρχικών εκτιμήσεων.
Αποτέλεσμα ήταν ο δείκτης δολαρίου να υποχωρήσει το 2017 κατά 10%.
Οι εισροές κεφαλαίων σε Ευρώπη και μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες ενισχύθηκε, καθώς οι επενδυτές φρόντισαν να εκμεταλλευθούν την καλύτερη της αναμενόμενης ανάπτυξη αλλά και τις υψηλότερες ομολογιακές αποδόσεις.
Όμως κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών υπάρχουν ορισμένες οικονομικές «εκπλήξεις» που αποδεικνύονται αρνητικές και μία εξ αυτών είναι ότι η οικονομική ανάπτυξη στην Ευρώπη –και όχι μόνο – αρχίζει να χαλαρώνει.
Απόδειξη το γεγονός ότι οι πιθανότητες αύξησης των επιτοκίων από την Τράπεζα της Αγγλίας, κατά την τελευταία συνεδρίασή της να υποχωρήσουν στο 20% από 90% που ήταν αρχικά, ενώ παράλληλα αρκετοί επενδυτές αποχωρούν από τις ευρωπαϊκές αγορές και επιστρέφουν στις δικές τους ή στις ΗΠΑ.
Αυτή η δραστηριότητα αποτελεί έναν βασικό παράγοντα στήριξης του δολαρίου.
Ο μόνος τρόπος για να καταστεί λιγότερο επιθετική αυτή η ανοδική πίεση και για να μετριαστούν οι όποιες αρνητικές συνέπειες είναι μέσω μίας καλύτερης πολιτικής.
Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν αρκετά εργαλεία για να μειωθεί ο κίνδυνος εξάρσεων.
Υπάρχει όμως ανάγκη για ευρύτερη εφαρμογή τους σε συγκεκριμένες οικονομίες και καλύτερη διασυνοριακή συνεργασία.
Όμως, όπως αποδεικνύει η κατάσταση της Αργεντινής, η υπερβολική απότομη και ξαφνική ενίσχυση ενός τόσο σημαντικού από άποψη συστήματος νομίσματος κινδυνεύει να οδηγήσει σε αναταραχές σε άλλες περιοχές της υφηλίου.
Οι αναδυόμενες αγορές είναι σχεδόν εκ παραδόσεως ιδιαίτερα ευάλωτες στο φαινόμενο αυτό.
Ενόψει της ασιατικής χρηματοπιστωτικής κρίσης της δεκαετίας του 1990, πολλές αναδυόμενες οικονομίες διατηρούσαν τα νομίσματά τους σταθερά συνδεδεμένα με το δολάριο και οι κυβερνήσεις έχουν την τάση να δανείζονται σε δολάρια, παρά το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων τους ήταν σε εγχώριο νόμισμα (αυτό που οι οικονομολόγοι χαρακτήρισαν «προπατορικό αμάρτημα»).
Καθώς το δολάριο ενισχύεται, αυτές οι οικονομίες έγιναν λιγότερο ανταγωνιστικές και παρουσίασαν απότομη επιδείνωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Η πραγματική αλλά και η ενδεχόμενη εκροή κεφαλαίων ανάγκασε τις κεντρικές τράπεζες να αυξήσουν τα επιτόκια, να εντείνουν τις οικονομικές συγκυριακές πιέσεις και να υπονομεύσουν την πιστοληπτική ικανότητα των εγχώριων επιχειρήσεων.
Η υποτίμηση του νομίσματος δεν ήταν μία εύκολη επιλογή, διότι θα ενίσχυε τον πληθωρισμό και θα έστελνε το κόστος εξυπηρέτησης των χρεών προς απαγορευτικά υψηλά επίπεδα.
Πολλές αναπτυσσόμενες χώρες έχουν τώρα ευέλικτες συναλλαγματικές ισοτιμίες και με τη μετάβαση στις εγχώριες πηγές δανεισμού έχουν μειώσει τις αναντιστοιχίες των νομισμάτων που συνδέονται με τις υποχρεώσεις τους.
Ωστόσο, υπάρχουν δύο ευπάθειες.
Πρώτον, η πρόσφατη έκτακτη περίοδος πτώσης στις χρηματοπιστωτικές αγορές, των εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων και της αδυναμίας του δολαρίου εξαπέλυσε μια ακόμη αύξηση των κεφαλαιακών ροών προς τις αναδυόμενες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των «τουριστικών δολαρίων», τα οποία τείνουν να «γυρίζουν σπίτι» μόλις εμφανιστούν οι πρώτες ενδείξεις προβλημάτων.
Δεύτερον, εξαιτίας των εξαιρετικά γενναιόδωρων παγκόσμιων συνθηκών χρηματοδότησης, ένας αυξανόμενος αριθμός εταιρειών αναδυόμενων αγορών κατέφυγαν στον εξωτερικό δανεισμό σε δολάρια, αυξάνοντας σημαντικά την οικονομική «ευαισθησία» τους στα υψηλότερα επιτόκια και τις δυσμενείς κινήσεις των νομισμάτων.
Οι εξωγενείς μεταβολές των χρηματοοικονομικών μεταβλητών κατέστησαν έτσι μια πηγή σοβαρού κινδύνου, ιδίως σε χώρες όπως η Αργεντινή, με ιστορικό οικονομικής κακοδιαχείρισης, μεγάλα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών, άλλες δημοσιονομικές ανισορροπίες και τη συνήθεια να επιδιώκουν πάρα πολλούς στόχους με πολύ λίγα μέσα.
Δεδομένου ότι οι οικονομίες των αναδυόμενων αγορών εξακολουθούν να υπόκεινται σε βραχυπρόθεσμους κινδύνους «μετάστασης» κινδύνων, είναι συνήθως θέμα χρόνου, μέχρις ότου τα προβλήματα μερικών χωρών οδηγήσουν σε αυστηρότερους οικονομικούς όρους για ορισμένα assets και σε άλλες.
Εκτός από την πρόκληση της σταθερότητας των αναδυόμενων αγορών, μια ξαφνική και απότομη ενίσχυση του αμερικανικού δολαρίου απειλεί να περιπλέξει τις ήδη ευαίσθητες εμπορικές διαπραγματεύσεις.
Συγκεκριμένα, θα μπορούσαν να τεθούν σε κίνδυνο οι προσπάθειες εκσυγχρονισμού της συμφωνίας Ελευθέρου Εμπορίου Βορείου Αμερικής (NAFTA) και της επίτευξης πιο δίκαιων εμπορικών σχέσεων μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας.
Στο πλαίσιο αυτό, οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής πρέπει να εφαρμόσουν μέτρα που ασκούν πίεση στις αγορές συναλλάγματος.
Αυτό περιλαμβάνει, πρωτίστως, πολιτικές υπέρ της ανάπτυξης, ιδίως για την Ευρώπη, η οποία, παρά τα πρόσφατα οικονομικά οφέλη, αντιμετωπίζει σημαντικές διαρθρωτικές δυσκολίες.
Οι αναδυόμενες οικονομίες, εν τω μεταξύ, πρέπει να επικεντρωθούν στη διατήρηση ισχυρών προϋπλογισμών, στη βελτίωση της κατανόησης της δυναμικής της αγοράς και στην εξασφάλιση της αξιοπιστίας της πολιτικής που ασκείται.
Τα μέτρα σε επίπεδο χωρών πρέπει να ενισχυθούν με καλύτερο συντονισμό της παγκόσμιας πολιτικής, ιδίως για να αποφευχθεί ή να διακοπεί ο φαύλος κύκλος.
Το ΔΝΤ, το οποίο μπορεί σύντομα να αντιμετωπίσει περισσότερες αιτήσεις χρηματοδότησης, έχει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο εδώ.
www.bankingnews.gr
Σύμφωνα με τον κ. El-Erian, απτή απόδειξη της παραπάνω εκτίμησης αποτελεί η πρόσφατη προσφυγή της Αργεντινής στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).
Όπως αναφέρει στο άρθρο του η κυβέρνηση του προέδρου της Αργεντινής Mauricio Macri ζήτησε από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ένα δάνειο με στόχο να μειώσει την έντονη διακύμανση του peso η οποία οδηγεί υψηλότερα τα επιτόκια δανεισμού, επιβραδύνει την οικονομία και απειλεί με αποτυχία το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων.
Αυτή η ανατροπή στην Αργεντινή αποτελεί απτή απόδειξη της επίδρασης που έχει η άνοδος του δολαρίου σε άλλες οικονομίες, μία άνοδος που θα συνεχιστεί με δεδομένες τις εκτιμήσεις τόσο για την ανάπτυξη των ΗΠΑ όσο και για τη νομισματική πολιτική της Fed.
Η Fed έχει προχωρήσει πιο γρήγορα από τις υπόλοιπες συστημικά σημαντικές κεντρικές τράπεζες σε εξομάλυνση της νομισματικής της πολιτικής, με αύξηση επιτοκίων και διακοπή του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης.
Το 2017 ή τουλάχιστον στο μεγαλύτερο μέρος του, οι αγορές προσπαθούσαν να προλάβουν τις ενδείξεις ανάπτυξης εκτός των ΗΠΑ, η οποία τελικά ήταν καλύτερη των αρχικών εκτιμήσεων.
Αποτέλεσμα ήταν ο δείκτης δολαρίου να υποχωρήσει το 2017 κατά 10%.
Οι εισροές κεφαλαίων σε Ευρώπη και μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες ενισχύθηκε, καθώς οι επενδυτές φρόντισαν να εκμεταλλευθούν την καλύτερη της αναμενόμενης ανάπτυξη αλλά και τις υψηλότερες ομολογιακές αποδόσεις.
Όμως κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών υπάρχουν ορισμένες οικονομικές «εκπλήξεις» που αποδεικνύονται αρνητικές και μία εξ αυτών είναι ότι η οικονομική ανάπτυξη στην Ευρώπη –και όχι μόνο – αρχίζει να χαλαρώνει.
Απόδειξη το γεγονός ότι οι πιθανότητες αύξησης των επιτοκίων από την Τράπεζα της Αγγλίας, κατά την τελευταία συνεδρίασή της να υποχωρήσουν στο 20% από 90% που ήταν αρχικά, ενώ παράλληλα αρκετοί επενδυτές αποχωρούν από τις ευρωπαϊκές αγορές και επιστρέφουν στις δικές τους ή στις ΗΠΑ.
Αυτή η δραστηριότητα αποτελεί έναν βασικό παράγοντα στήριξης του δολαρίου.
Ο μόνος τρόπος για να καταστεί λιγότερο επιθετική αυτή η ανοδική πίεση και για να μετριαστούν οι όποιες αρνητικές συνέπειες είναι μέσω μίας καλύτερης πολιτικής.
Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν αρκετά εργαλεία για να μειωθεί ο κίνδυνος εξάρσεων.
Υπάρχει όμως ανάγκη για ευρύτερη εφαρμογή τους σε συγκεκριμένες οικονομίες και καλύτερη διασυνοριακή συνεργασία.
Όμως, όπως αποδεικνύει η κατάσταση της Αργεντινής, η υπερβολική απότομη και ξαφνική ενίσχυση ενός τόσο σημαντικού από άποψη συστήματος νομίσματος κινδυνεύει να οδηγήσει σε αναταραχές σε άλλες περιοχές της υφηλίου.
Οι αναδυόμενες αγορές είναι σχεδόν εκ παραδόσεως ιδιαίτερα ευάλωτες στο φαινόμενο αυτό.
Ενόψει της ασιατικής χρηματοπιστωτικής κρίσης της δεκαετίας του 1990, πολλές αναδυόμενες οικονομίες διατηρούσαν τα νομίσματά τους σταθερά συνδεδεμένα με το δολάριο και οι κυβερνήσεις έχουν την τάση να δανείζονται σε δολάρια, παρά το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων τους ήταν σε εγχώριο νόμισμα (αυτό που οι οικονομολόγοι χαρακτήρισαν «προπατορικό αμάρτημα»).
Καθώς το δολάριο ενισχύεται, αυτές οι οικονομίες έγιναν λιγότερο ανταγωνιστικές και παρουσίασαν απότομη επιδείνωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Η πραγματική αλλά και η ενδεχόμενη εκροή κεφαλαίων ανάγκασε τις κεντρικές τράπεζες να αυξήσουν τα επιτόκια, να εντείνουν τις οικονομικές συγκυριακές πιέσεις και να υπονομεύσουν την πιστοληπτική ικανότητα των εγχώριων επιχειρήσεων.
Η υποτίμηση του νομίσματος δεν ήταν μία εύκολη επιλογή, διότι θα ενίσχυε τον πληθωρισμό και θα έστελνε το κόστος εξυπηρέτησης των χρεών προς απαγορευτικά υψηλά επίπεδα.
Πολλές αναπτυσσόμενες χώρες έχουν τώρα ευέλικτες συναλλαγματικές ισοτιμίες και με τη μετάβαση στις εγχώριες πηγές δανεισμού έχουν μειώσει τις αναντιστοιχίες των νομισμάτων που συνδέονται με τις υποχρεώσεις τους.
Ωστόσο, υπάρχουν δύο ευπάθειες.
Πρώτον, η πρόσφατη έκτακτη περίοδος πτώσης στις χρηματοπιστωτικές αγορές, των εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων και της αδυναμίας του δολαρίου εξαπέλυσε μια ακόμη αύξηση των κεφαλαιακών ροών προς τις αναδυόμενες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των «τουριστικών δολαρίων», τα οποία τείνουν να «γυρίζουν σπίτι» μόλις εμφανιστούν οι πρώτες ενδείξεις προβλημάτων.
Δεύτερον, εξαιτίας των εξαιρετικά γενναιόδωρων παγκόσμιων συνθηκών χρηματοδότησης, ένας αυξανόμενος αριθμός εταιρειών αναδυόμενων αγορών κατέφυγαν στον εξωτερικό δανεισμό σε δολάρια, αυξάνοντας σημαντικά την οικονομική «ευαισθησία» τους στα υψηλότερα επιτόκια και τις δυσμενείς κινήσεις των νομισμάτων.
Οι εξωγενείς μεταβολές των χρηματοοικονομικών μεταβλητών κατέστησαν έτσι μια πηγή σοβαρού κινδύνου, ιδίως σε χώρες όπως η Αργεντινή, με ιστορικό οικονομικής κακοδιαχείρισης, μεγάλα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών, άλλες δημοσιονομικές ανισορροπίες και τη συνήθεια να επιδιώκουν πάρα πολλούς στόχους με πολύ λίγα μέσα.
Δεδομένου ότι οι οικονομίες των αναδυόμενων αγορών εξακολουθούν να υπόκεινται σε βραχυπρόθεσμους κινδύνους «μετάστασης» κινδύνων, είναι συνήθως θέμα χρόνου, μέχρις ότου τα προβλήματα μερικών χωρών οδηγήσουν σε αυστηρότερους οικονομικούς όρους για ορισμένα assets και σε άλλες.
Εκτός από την πρόκληση της σταθερότητας των αναδυόμενων αγορών, μια ξαφνική και απότομη ενίσχυση του αμερικανικού δολαρίου απειλεί να περιπλέξει τις ήδη ευαίσθητες εμπορικές διαπραγματεύσεις.
Συγκεκριμένα, θα μπορούσαν να τεθούν σε κίνδυνο οι προσπάθειες εκσυγχρονισμού της συμφωνίας Ελευθέρου Εμπορίου Βορείου Αμερικής (NAFTA) και της επίτευξης πιο δίκαιων εμπορικών σχέσεων μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας.
Στο πλαίσιο αυτό, οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής πρέπει να εφαρμόσουν μέτρα που ασκούν πίεση στις αγορές συναλλάγματος.
Αυτό περιλαμβάνει, πρωτίστως, πολιτικές υπέρ της ανάπτυξης, ιδίως για την Ευρώπη, η οποία, παρά τα πρόσφατα οικονομικά οφέλη, αντιμετωπίζει σημαντικές διαρθρωτικές δυσκολίες.
Οι αναδυόμενες οικονομίες, εν τω μεταξύ, πρέπει να επικεντρωθούν στη διατήρηση ισχυρών προϋπλογισμών, στη βελτίωση της κατανόησης της δυναμικής της αγοράς και στην εξασφάλιση της αξιοπιστίας της πολιτικής που ασκείται.
Τα μέτρα σε επίπεδο χωρών πρέπει να ενισχυθούν με καλύτερο συντονισμό της παγκόσμιας πολιτικής, ιδίως για να αποφευχθεί ή να διακοπεί ο φαύλος κύκλος.
Το ΔΝΤ, το οποίο μπορεί σύντομα να αντιμετωπίσει περισσότερες αιτήσεις χρηματοδότησης, έχει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο εδώ.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών