Τελευταία Νέα
Διεθνή

«Ισορροπία τρόμου» για το ευρώ - Κρύβονται κάτω από το χαλί τα προβλήματα Ισπανίας και Ιταλίας - Ποιοι είναι οι κίνδυνοι;

«Ισορροπία τρόμου» για το ευρώ - Κρύβονται κάτω από το χαλί τα προβλήματα Ισπανίας και Ιταλίας - Ποιοι είναι οι κίνδυνοι;
Προσωρινή η «κάμψη» της κρίσης σε Ισπανία και Ιταλία σύμφωνα με τους αναλυτές
Σε διάστημα μίας εβδομάδας δύο εκ των κορυφαίων οικονομιών της Ευρωζώνης, Ισπανία και Ιταλία, βίωσαν πολιτική κρίση, η οποία έπληξε τόσο τα χρηματιστήριά τους όσο και τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων.
Τελικώς η Ιταλία προχώρησε στον σχηματισμό νέας κυβέρνησης, μέσω της συνεργασίας M5S και Lega Nord, ενώ στην Ισπανία ο M. Rajoy έχασε την εξουσία και τη θέση του πρωθυπουργού ανέλαβε ο P. Sanchez.
Η πρώτη αντίδραση των αγορών στις δύο παραπάνω ειδήσεις ήταν θετική, αλλά όλο και περισσότεροι είναι οι αναλυτές που επιμένουν ότι πρόκειται για μία αντίδραση που δεν θα διαρκέσει πολύ και η κρίση λόγω του «εύθραυστου» ευρωπαϊκού Νότου, θα συνεχιστεί.
 

Ο σχηματισμός κυβέρνησης στην Ιταλία φαίνεται να αποτελεί μία κίνηση ανακούφισης και για τον επικεφαλής της ΕΚΤ, Mario Draghi, ο οποίος καλείται να λάβει τη δύσκολη απόφαση εάν θα υπάρξει ολοκλήρωση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης τον Σεπτέμβριο του 2018 ή εάν αυτό θα παραταθεί τουλάχιστον έως τα τέλη του 2018.
Η πολιτική αναταραχή στην Ιταλία προβλημάτισε αρκετά την ΕΚΤ, καθώς διαθέτει μεγάλο μέρος του ιταλικού χρέους στα ταμεία της, ενώ σε καμία περίπτωση δεν θα μπορέσει να διακόψει το QE –κάτι που επιθυμεί διακαώς το Βερολίνο- εάν επιστέψει η κρίση στις αποδόσεις ιταλικών και ισπανικών ομολόγων.
 

Παράλληλα κανείς δεν αποκλείει πλήρως το ενδεχόμενο η Ιταλία τελικά –όχι φυσικά άμεσα- να εγκαταλείψει το ευρώ, ενώ για την περίπτωση της Ισπανίας, με δεδομένο το γεγονός ότι ο Sanchez θα σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας, δεν θα «γλιτώσει» από τις πρόωρες εκλογές.
Η πρώτη που εξέφρασε τις αμφιβολίες της για την Ιταλία ήταν η Goldman Sachs, αναλυτής της οποίας υπογράμμισε ότι τα προβλήματα της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρωζώνης δεν είναι μόνο πολιτικά αλλά δομικά και ως εκ τούτου δεν μπορούν να λυθούν σε μία ημέρα.
 

Η αμερικανική τράπεζα εκτίμησε ακόμη ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο τελικά στην Ιταλία να υπάρξουν πρόωρες εκλογές, καθώς τα δύο κόμματα που απαρτίζουν τον κυβερνητικό συνασπισμό δεν έχουν ίδιες απόψεις σε αρκετά ζητήματα, παρά τον τακτικό συμβιβασμό που έκαναν οι ηγέτες τους Luigi Di Maio (MTS) και Matteo Salvini (Lega Nord).
Την ίδια ώρα ο γνωστός αναλυτής N. Roubini σε κοινό του άρθρο με τον οικονομολόγο Brunello Rosa, εκτιμούν ότι «Η Ιταλία βρίσκεται τώρα σε κάτι περισσότερο από μια μοναδική πολιτική κρίση.
Πρέπει να αντιμετωπίσει το βασικό εθνικό δίλημμα, εάν θα παραμείνει δεσμευμένη στο ευρώ ή εάν θα προσπαθήσει να ανακτήσει την οικονομική, πολιτική και θεσμική της κυριαρχία.
Οι δύο οικονομολόγοι εκτιμούν ότι η Ιταλία θα συμβιβαστεί και θα παραμείνει στην ευρωζώνη βραχυπρόθεσμα, μόνο για να αποφευχθεί η ζημιά που θα προκαλούσε μια πλήρης ρήξη με τις Βρυξέλλες.
Μακροπρόθεσμα, ωστόσο, η Ιταλία θα μπορούσε να μπει όλο και περισσότερο στον πειρασμό να εγκαταλείψει το ενιαίο νόμισμα».

Η πραγματική «εικόνα» των οικονομιών Ισπανίας και Ιταλίας

Η ισπανική ανάκαμψη από τη χειρότερη οικονομική κρίση εδώ και δεκαετίες ήταν εντυπωσιακή και ένα παράδειγμα για άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά παραμένει αδύναμη και εύθραυστη.
Η Ισπανία ανέκτησε περισσότερες από τις μισές θέσεις εργασίας που χάθηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης και μείωσε το έλλειμμά της κατά το ήμισυ.
Οι εξαγωγές αυξήθηκαν στο 33% του ΑΕΠ.
 

Ωστόσο, συνέχισαν να οικοδομούνται μεγάλες ανισορροπίες.
Η Ισπανία, όπως η Ιταλία, η Γαλλία και η Πορτογαλία, είδαν ένα αυξανόμενο λαϊκιστικό κύμα και, με χαρακτηριστικό τρόπο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αποφάσισαν να καταπολεμήσουν τον λαϊκισμό αυξάνοντας τις δαπάνες και προσθέτοντας ανισορροπίες στο δημόσιο τομέα.
Με τον τρόπο αυτό, η Ισπανία, όπως και η Ιταλία, δεν σταμάτησε τις απαιτήσεις των λαικιστών.
Ωστόσο, η ανάπτυξη ήταν εντυπωσιακή.
 

Το 2018, παρά την προφανή επιβράδυνση της Ευρωζώνης, η Ισπανία παρουσίασε ετήσια αύξηση 3% στο α' τρίμηνο του 2018.
Ο λόγος της διαφοράς στην απόδοση της Ισπανίας σε σχέση με άλλες γειτονικές χώρες ήταν ένα πολύ φιλόδοξο σύνολο διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Αλλά αυτό ήρθε με κόστος.
Τώρα η επιτυχής πρόταση μομφής κατά του Mariano Rajoy ο οποίος φεύγει από την εξουσία μετά από επτά χρόνια θέτει εν αμφιβόλω τη συνέχεια.
H νέα κυβέρνηση Sanchez δεν χρειάζεται ψήφο εμπιστοσύνης, ωστόσο οι εξελίξεις αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, λόγω της ισχνής κοινοβουλευτικής δύναμαης του Σοσιαλιστικού Κόμματος.
Η αφορμή για την πρόταση μομφής προέκυψε από πρόσφατες περιπτώσεις διαφθοράς που επηρέασαν το Λαϊκό Κόμμα, κυρίως το λεγόμενο σκάνδαλο της παράνομης χρηματοδότησης Gurtel, αλλά οποιοσδήποτε επενδυτής γνωρίζει ότι πρόκειται για μια καθαρά πολιτική τακτική.
Όλες αυτές οι περιπτώσεις προέρχονται από το παρελθόν.
Ο κύριος κίνδυνος στην Ισπανία είναι πολύ παρόμοιος με την Ιταλία.
Μία αδύναμη κυβέρνηση μειοψηφίας, η οποία υποστηρίζεται από πολιτικά κόμματα που απαιτούν αύξηση των κρατικών δαπανώνς και ευελιξία για μεγαλύτερα ελλείμματα, θα μπορούσε να ταρακουνήσει την οικονομία της Ισπανίας σε μια κρίσιμη περίοδο.
Το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ ολοκληρώνεται το Σεπτέμβριο του 2018, με αποτέλεσμα να αυξηθούν τα επιτόκια και το κόστος εξυπηρέτησης δανεισμου.
Η Ισπανία θα πρέπει να αναχρηματοδοτήσει ομόλογα ύψους 300 δισ. ευρώ πριν από το 2022.
Το 2018, 41,2 δισ. ευρώ, το 2019, 82,4 δισ. ευρώ, το 2020 83,9 δισ. ευρώ, το 2021 58,5 δισ. ευρώ και το 2022 60,4 δισ. ευρώ.
Η Ιταλία βρίσκεται σε παρόμοια κατάσταση.
 

Έχει ομόλογα που λήγουν το 2018 αξίας 84 δισ. ευρώ,  161 δισ. ευρώ το 2019, 164 δισ. ευρώ το 2020 και 172,5 δισ. ευρώ το 2021.
Δεν πρόκειται απλώς για κρατικό δανεισμό.
Οι οικονομίες, όπως και το 2010 - 2011, υποφέρουν δραματικά όταν το κόστος δανεισμού αυξάνεται.
Αποτέλεσμα τα CDS της Ιταλίας και της Ισπανίας να έχουν αυξηθεί δραματικά.
Η Ισπανία πρέπει να κάνει μια προσαρμογή ύψους 15 δισ. ευρώ το 2018 για να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της με τις Βρυξέλλες και ο κίνδυνος για την οικονομία είναι ότι ο προϋπολογισμός στοιχηματίζει ολόκληρη τη μείωση του ελλείμματος στα υψηλότερα φορολογικά έσοδα από την ισχυρότερη ανάπτυξη.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι αγορές ανησυχούν τόσο.
Η Ισπανία είναι μια πολύ κυκλική οικονομία και οι λανθασμένες πολιτικές μπορούν να στείλουν τη χώρα σε ύφεση πολύ γρήγορα, όπως το 2008-2010.
Ωστόσο, το 2010 το χρέος ήταν πολύ χαμηλότερο και τα επιτόκια ήταν υψηλότερα, επομένως υπήρχε κάποιο δημοσιονομικό διάστημα μόλις η ΕΚΤ άρχισε να μειώνει τα επιτόκια ...
Δυστυχώς, όπως η Ιταλία, η Γαλλία και η Πορτογαλία, η Ισπανία εγκατέλειψε το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, η συντηρητική κυβέρνηση έχασε την απόλυτη πλειοψηφία.
Τώρα που η ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ ολοκληρώνεται, παρατηρείται μια προφανής επιβράδυνση στην ευρωπαϊκή οικονομία και οι κύριοι εμπορικοί εταίροι της Ισπανίας είναι οι χώρες της Ευρωζώνης, οι οποίες θα μπορούσαν να μειώσουν την αγορά ισπανικών προϊόντων.
Ο πιθανός συνασπισμός σοσιαλιστών, κομμουνιστών και αυτονομιστών αποσκοπεί στην απομάκρυνση της μεταρρύθμισης της αγοράς εργασίας, η οποία είναι πιθανό να βλάψει τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε μια χώρα με ανεργία 15%, όπου οι άκαμπτοι εργατικοί νόμοι καθιστούν την ανεργία κατά μέσο όρο 17% από το 1980.
Επιπλέον, όπως είδαμε σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, θέλουν να αυξήσουν μαζικά τις δαπάνες για τα δικαιώματα και να «χαλαρώσουν» τους στόχους για το έλλειμμα, δηλαδή να δανειστούν περισσότερα.
Τα οικονομικά προγράμματα που ανακοινώθηκαν υποσχέθηκαν έως και 60 δισ. ευρώ περισσότερες δαπάνες, με 47 δισ. ευρώ περισσότερα έσοδα από την αύξηση των φόρων.
Οι τελευταίες δεν θα επιτευχθούν και οι πρώτες θα υπερνικηθούν, όπως πάντα.
Όπως και στην Ιταλία, κανένα πολιτικό κόμμα δεν κάνει λόγο για αποχώρηση από το ευρώ, ή για αθέτηση υποχρεώσεων, αλλά οι περισσότεροι από αυτούς έχουν υπογράψει στις Βρυξέλλες αιτήσεις για μηχανισμούς για «ομαλή έξοδο».
Ο κίνδυνος αθέτησης παραμένει προς το παρόν χαμηλός λόγω της ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, αλλά σε κάποιο σημείο η Γερμανία και άλλες χώρες πρόκειται να πουν «φτάνει αρκετά «.
Προφανώς, οι λαϊκιστές στην Ισπανία, όπως και στην Ιταλία, κατηγορούν την «λιτότητα».
Με τις κυβερνητικές δαπάνες κατά 13% υψηλότερες από ότι το 2007 και τις δημόσιες δαπάνες να ανέρχονται στο 40% του ΑΕΠ, η έκφραση της τρέχουσας κατάστασης θα ήταν αστείο αν δεν ήταν τόσο σοβαρή.
Γιατί υπάρχει κίνδυνος για τις επιχειρήσεις και τη συνολική οικονομία;
Στην Ισπανία και την Ιταλία, η πραγματική οικονομία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις τράπεζες.
Ενώ στις ΗΠΑ οι τράπεζες χρηματοδοτούν λιγότερο από το 20% της πραγματικής οικονομίας, στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυτό υπερβαίνει το 80%.
Οι τράπεζες, ταυτόχρονα, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον country risk.
Όχι μόνο λόγω της κατοχής κρατικών ομολόγων, αλλά λόγω μαζικών δανείων προς την τοπική αυτοδιοίκηση (δήμοι, περιφέρειες) αλλά και κρατικούς φορείς.
Οι κυριότερες γερμανικές, γαλλικές και ισπανικές τράπεζες κατέχουν πολύ σημαντικές ποσότητες ιταλικού χρέους.
Αναλυτικότερα οι ιταλικές τράπεζες κατέχουν ιταλικά κρατικά ομόλογα αξίας 118,76 δισ. ευρώ, οι γαλλικές 44,27 δισ. ευρώ, οι ισπανικές 28,75 δισ. ευρώ και οι γερμανικές 24,06 δισ. ευρώ.
Τα χρηματοπιστωτικά συστήματα της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Γερμανίας είναι οι μεγαλύτεροι κάτοχοι κρατικών ομολόγων των χωρών τους, στο 18%, 13%, 11% και 10% του συνόλου των περιουσιακών στοιχείων αντίστοιχα.
Πολλοί επενδυτές πιστεύουν ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα λύσει αυτό το όλο πρόβλημα δημιουργώντας κέρδος από τα υπερβάλλον ελλείμματα και τις δαπάνες.
Το κύριο πρόβλημα είναι ότι αυτή είναι η συνταγή για μια διαδικασία στασιμότητας σε ιαπωνικό στιλ. Η κεντρική τράπεζα δεν μπορεί να εκτυπώσει ανάπτυξη.
Οι αναλυτές αγνοούν τον δημογραφικό κίνδυνο στην Ευρώπη, τις υπερβολικές δαπάνες και τον συνεχή αποκλεισμό του δημόσιου τομέα από τον ιδιωτικό τομέα.
Το πρόβλημα στην Ισπανία και την Ιταλία δεν είναι το ευρώ ή οι χρηματοπιστωτικές αγορές.
Είναι συνεχείς, αμείλικτες πολιτικές επιδότησης του μη παραγωγικού και του δημόσιου τομέα σε βάρος των τομέων υψηλής παραγωγικότητας και των φορολογουμένων.
Ένας συνασπισμός σοσιαλιστών, λαϊκιστών και αυτονομιστών στην Ισπανία όχι μόνο θα κατεδαφίσει τις μεταρρυθμίσεις που βοήθησαν στην ανάκαμψη, αλλά θα καταστρέψει αμέσως την εμπιστοσύνη των αγορών.
Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει η Ευρώπη έχουν υποτιμηθεί.
Το μόνο που υποστηρίζουν όσοι δεν παραδέχονται την παραπάνω άποψη είναι ότι «η ΕΚΤ θα παρέμβει και θα σώσει την κατάσταση».
Καλό θα ήταν, όμως, να προσέχουν τι εύχονται.
Το καλύτερο που μπορεί να συμβεί είναι μία στασιμότητα της οικονομίας παρόμοια με αυτή που βιώνει η Ιαπωνία.
Το χειρότερο να επιστρέψει μία κρίση ανάλογης έντασης με αυτήν του 2011.

www.bankingnews.gr

Ρoή Ειδήσεων

Σχόλια αναγνωστών

Δείτε επίσης