Οι οικονομικές επενδύσεις Ρωσίας και Κίνας στα ευρωπαϊκά κράτη, έχουν σαφή γεωπολιτικά κίνητρα ελέγχου της ΕΕ
Οι τεταμένες σχέσεις του Trump με την Κίνα και το Ιράν σε θέματα εμπορίου, εξοπλισμών και εξωτερικής πολιτικής, έχουν θέσει στο περιθώριο πως, μεγάλα τμήματα της ενεργειακής βιομηχανίας - ένας σημαντικός πυλώνας της ενιαίας αγοράς - περνούν σε Ρωσικά και Κινεζικά χέρια.
Παρά τις όποιες αντιδράσεις, απειλές για κυρώσεις και την δριμεία αντιπολίτευση, ο αγωγός φυσικού αερίου Nord Stream 2-Gazprom, που περνά από τον πυθμένα της Βαλτικής Θάλασσας μεταξύ Ρωσίας και Γερμανίας, έχει σχεδόν ολοκληρωθεί.
Την ίδια ώρα η Κίνα επεκτείνει τις δικές της επενδύσεις σε ενέργεια σε όλη την Ευρώπη με τελευταίο παράδειγμα την η Κίνα μέσω της China Three Gorges, που είναι ήδη ο μεγαλύτερος μέτοχος της Energias de Portugal, στην Πορτογαλία- πραγματοποίησε μια τεράστια προσφορά αξίας 10,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων για να αναλάβει ολόκληρο το πορτογαλικό δίκτυο.
Η αύξηση των επενδύσεων της Μόσχας και του Πεκίνου σε όλες σχεδόν τις πτυχές της ενεργειακής βιομηχανίας της Ευρώπης - από τα ορυκτά καύσιμα έως τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στις ενεργειακές υποδομές - αντιμετωπίζονται με επιφυλακτικότητα και επικριτική διάθεση τόσο εντός των κόλπων της ΕΕ όσο και στο εξωτερικό, με αιχμή του δόρατος την ευρωπαϊκή ενότητα και τον αθέμιτο ανταγωνισμό.
Τα ερωτήματα που τίθενται και πρέπει να απαντηθούν για να μην οδηγήσουν σε ρήξη τις σχέσεις ΗΠΑ-ΕΕ είναι δύο, όπως επισημαίνει η αναλύτρια σε θέματα ενέργειας Wenyuan Wu στο OilPrice.com:
Μπορεί η Ευρώπη να εμπιστεύεται το ρωσικό αέριο;
Μακρόχρονες γεωπολιτικές διενέξεις και μια ρητορική που θυμίζει έντονα τη ρητορική του Ψυχρού Πολέμου τροφοδοτούν την ανησυχία γύρω από τις ρωσικές ενεργειακές επενδύσεις στην Ευρώπη.
Τον Μάιο, ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ, Rick Perry, πρότεινε ένα νομοσχέδιο για κυρώσεις, το οποίο θα απευθυνόταν σε εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων ευρωπαϊκών εταιρειών, που συμμετείχαν στο σχέδιο Nord Stream 2 σε μια προσπάθεια να σταματήσουν οι κατασκευές στον επίμαχο αγωγό. Παρόλο που η Gazprom έχει λάβει άδεια από τη Ρωσία, τη Φινλανδία, τη Σουηδία και τη Γερμανία, αντιμετώπισε αντίσταση από τη Δανία, η οποία δεν έχει ακόμη χορηγήσει άδεια για να περάσει ο αγωγός από την επικράτειά της.
Το σχέδιο ξεσήκωσε έντονες διαμαρτυρίες στις περισσότερες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας και των χωρών της Βαλτικής - για να μην αναφέρουμε και τη σθεναρή αντίθεση της Ουκρανίας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου, επιφυλακτική για την αύξηση της ενεργειακής εξάρτησης της περιοχής, τόσο για το φυσικό αέριο όσο και για τη Ρωσία - ένα κράτος που υφίσταται τις κυρώσεις της ΕΕ για την επιθετικότητα που επέδειξε στην Ουκρανία.
Σε μια προσπάθεια μετριασμού των κινδύνων αυτής της εξάρτησης, η Επιτροπή έχει αλλάξει την πολιτική της προκειμένου να υποβάλει το Nord Stream 2 στην κανονιστική ομπρέλα της ΕΕ.
Οι μεταρρυθμίσεις αμφισβητούνται επί του παρόντος από τη Gazprom στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Ειδικότερα, η εσωτερική διαφωνία γύρω από το έργο αντιβαίνει ουσιαστικά στην ενεργειακή πολιτική της Επιτροπής, η οποία απαιτεί μια πιο ολοκληρωμένη εσωτερική αγορά και ένα εξωτερικό πλαίσιο στο οποίο θα εκφράζονται με "μία φωνή".
Τα σχέδια κατασκευής του έργου παρακάμπτουν την Ουκρανία, την Πολωνία και τη Σλοβακία - κάθε μία από τις οποίες η Ρωσία έχει έρθει σε ρήξη, αυξάνοντας τους φόβους ότι ο νέος αγωγός θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω επιθετικότητα.
Τα «μακριά χέρια»του Πεκίνου
Σε αντίθεση με τη στοχοθετημένη προσέγγιση της Ρωσίας, οι κινεζικές ενεργειακές επενδύσεις στην Ευρώπη είναι πιο επεκτατικές και διαφοροποιημένες, τόσο με τα ορυκτά καύσιμα όσο και με τα ανανεώσιμα έργα σε ολόκληρη την ήπειρο.
Οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης είναι δημοφιλείς προορισμοί στο πλαίσιο του Πλαισίου «16 + 1» που περιλαμβάνει μια ομάδα 11 μελών της ΕΕ και 5 βαλκανικών χωρών ως έκρηξη της κινεζικής στρατηγικής πρωτοβουλίας Belt & Road (BRI).
Οι ηγέτες της ΕΕ ανησυχούν όλο και περισσότερο για την «Πλαίσιο 16 + 1», η οποία επιτρέπει στην Κίνα να επιτύχει διμερείς συμφωνίες χρηματοδότησης με τα συμμετέχοντα σε αυτό το πλαίσιο, κράτη.
Οι Βρυξέλλες φοβούνται ότι αυτό θα εξαλείψει τη συνεκτικότητα της ΕΕ και θα οδηγήσει σε περιθωριοποίηση τους κανονισμούς και τους νόμους της ΕΕ. Ακόμη και μερικοί στο δίκτυο «16 + 1» είναι δυσαρεστημένοι με τον κινεζικό τρόπο επιχειρηματικής δραστηριότητας, συλλογικά, ορισμένοι πολιτικοί κύκλοι στις Βρυξέλλες θεωρούν την Κίνα ως έναν εταίρο, που μπορεί να υπονομεύσει τα φιλελεύθερα θεμέλια της Ευρώπης.
Εκτός από τη μορφή «16 + 1», η Κίνα προμηθεύει επίσης την Ευρώπη με πρώτες ύλες όπως το τελλούριο, το γάλλιο, το ίνδιο και τα στοιχεία νεοδύμιο και δυσψρώμιο, τα οποία ανήκουν στην κατηγορία των σπανίων γαιών και είναι κρίσιμα για τις ηλιακές και αιολικές βιομηχανίες.
Με τους εμπειρογνώμονες να προβλέπουν ότι η ηλιακή και η αιολική ενέργεια θα αποτελέσουν το 80% του ενεργειακού μίγματος στην Ευρώπη μέχρι το 2040, ο ρόλος της Κίνας που παρέχει αυτές τις πρώτες ύλες έχει τόσο άμεσες όσο και εκτεταμένες επιπτώσεις.
Από τη μία πλευρά, ο ευρωπαϊκός τομέας της ανανεώσιμης ενέργειας θα διαμορφωθεί από τις βιομηχανικές πολιτικές του Πεκίνου, δημιουργώντας εξωτερικούς κλυδωνισμούς, συμπεριλαμβανομένης της στενότητας της προσφοράς και της αστάθειας των τιμών - πέρα από τον αθέμιτο ανταγωνισμό στις εγχώριες ηλιακές και αιολικές επιχειρήσεις. Μακροπρόθεσμα ωστόσο, η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης θα μπορούσε να διακυβευτεί από την αυξανόμενη εξάρτηση από την Κίνα και την πτώση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας.
Ασφαλώς, τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα αρνούνται τις επικρίσεις και επιμένουν ότι οι επενδύσεις τους θα προκαλέσουν κερδοφόρα αποτελέσματα. Ο μοναδικός μέτοχος της Nord Stream 2, η Gazprom, έχει οικονομική υποστήριξη από πέντε εταιρείες της Δυτικής Ευρώπης - την αυστριακή OMV, την Αγγλο-ολλανδική Shell, την Engie της Γαλλίας, την Uniper και την Wintershall της Γερμανίας και έχει ήδη υπογράψει και με την ιταλική Saipem και Allseas που εδρεύει στην Ελβετία.
Παρά το γεγονός ότι το Πεκίνο συνεχίζει να διακηρύσσει την ακλόνητη υποστήριξή του για την ολοκλήρωση και την ενότητα της ΕΕ, πρόσφατα κατά τη διάρκεια της 21ης διάσκεψης κορυφής ΕΕ-Κίνας τον Απρίλιο του 2019, αυτές οι μονόδρομες διαβεβαιώσεις δεν αρκούν για να διασκεδάσουν τους φόβους της ΕΕ, που έχουν τις ρίζες τους τόσο σε ιστορικά δεδομένα, όσο και στις θεμελιώδεις πολιτιστικές και πολιτικές διαφορές.
Παρά το γεγονός ότι οι κινεζικές ενεργειακές επενδύσεις στην Ευρώπη γίνονται ολοένα και πιο πρωτοποριακές από ιδιωτικές εταιρείες, αυτή η οικονομική στήριξη αντικατοπτρίζει μια σαφή πολιτική στρατηγική, που στην περίπτωση της Ρωσίας είναι πιο εμφανής.
Δοθέντος επίσης του γεγονότος, ότι Ρωσία και Κίνα, έχουν οικονομίες που βασίζονται στον κρατικό καπιταλισμό, είναι αδύνατο να χωριστούν οικονομικές και πολιτικές στρατηγικές και να ισχυριστούν, ότι οι οικονομικές τους επενδύσεις δεν έχουν και γεωπολιτικά κίνητρα.
Η πρόκληση για την ΕΕ εξαρτάται από την ικανότητα των κρατών μελών της να στηριχθούν στην περιφερειακή ενότητα και συνοχή, ώστε να μετριάσουν τις επιθετικές επιρροές της Ρωσίας και Κινεζικές ενισχύσεις και να οικοδομήσουν μια ουσιαστική συζήτηση που ξεπερνά τις απλοϊκές παραπλανήσεις.
www.bankingnews.gr
Παρά τις όποιες αντιδράσεις, απειλές για κυρώσεις και την δριμεία αντιπολίτευση, ο αγωγός φυσικού αερίου Nord Stream 2-Gazprom, που περνά από τον πυθμένα της Βαλτικής Θάλασσας μεταξύ Ρωσίας και Γερμανίας, έχει σχεδόν ολοκληρωθεί.
Την ίδια ώρα η Κίνα επεκτείνει τις δικές της επενδύσεις σε ενέργεια σε όλη την Ευρώπη με τελευταίο παράδειγμα την η Κίνα μέσω της China Three Gorges, που είναι ήδη ο μεγαλύτερος μέτοχος της Energias de Portugal, στην Πορτογαλία- πραγματοποίησε μια τεράστια προσφορά αξίας 10,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων για να αναλάβει ολόκληρο το πορτογαλικό δίκτυο.
Η αύξηση των επενδύσεων της Μόσχας και του Πεκίνου σε όλες σχεδόν τις πτυχές της ενεργειακής βιομηχανίας της Ευρώπης - από τα ορυκτά καύσιμα έως τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στις ενεργειακές υποδομές - αντιμετωπίζονται με επιφυλακτικότητα και επικριτική διάθεση τόσο εντός των κόλπων της ΕΕ όσο και στο εξωτερικό, με αιχμή του δόρατος την ευρωπαϊκή ενότητα και τον αθέμιτο ανταγωνισμό.
Τα ερωτήματα που τίθενται και πρέπει να απαντηθούν για να μην οδηγήσουν σε ρήξη τις σχέσεις ΗΠΑ-ΕΕ είναι δύο, όπως επισημαίνει η αναλύτρια σε θέματα ενέργειας Wenyuan Wu στο OilPrice.com:
Μπορεί η Ευρώπη να εμπιστεύεται το ρωσικό αέριο;
Μακρόχρονες γεωπολιτικές διενέξεις και μια ρητορική που θυμίζει έντονα τη ρητορική του Ψυχρού Πολέμου τροφοδοτούν την ανησυχία γύρω από τις ρωσικές ενεργειακές επενδύσεις στην Ευρώπη.
Τον Μάιο, ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ, Rick Perry, πρότεινε ένα νομοσχέδιο για κυρώσεις, το οποίο θα απευθυνόταν σε εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων ευρωπαϊκών εταιρειών, που συμμετείχαν στο σχέδιο Nord Stream 2 σε μια προσπάθεια να σταματήσουν οι κατασκευές στον επίμαχο αγωγό. Παρόλο που η Gazprom έχει λάβει άδεια από τη Ρωσία, τη Φινλανδία, τη Σουηδία και τη Γερμανία, αντιμετώπισε αντίσταση από τη Δανία, η οποία δεν έχει ακόμη χορηγήσει άδεια για να περάσει ο αγωγός από την επικράτειά της.
Το σχέδιο ξεσήκωσε έντονες διαμαρτυρίες στις περισσότερες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας και των χωρών της Βαλτικής - για να μην αναφέρουμε και τη σθεναρή αντίθεση της Ουκρανίας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου, επιφυλακτική για την αύξηση της ενεργειακής εξάρτησης της περιοχής, τόσο για το φυσικό αέριο όσο και για τη Ρωσία - ένα κράτος που υφίσταται τις κυρώσεις της ΕΕ για την επιθετικότητα που επέδειξε στην Ουκρανία.
Σε μια προσπάθεια μετριασμού των κινδύνων αυτής της εξάρτησης, η Επιτροπή έχει αλλάξει την πολιτική της προκειμένου να υποβάλει το Nord Stream 2 στην κανονιστική ομπρέλα της ΕΕ.
Οι μεταρρυθμίσεις αμφισβητούνται επί του παρόντος από τη Gazprom στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Ειδικότερα, η εσωτερική διαφωνία γύρω από το έργο αντιβαίνει ουσιαστικά στην ενεργειακή πολιτική της Επιτροπής, η οποία απαιτεί μια πιο ολοκληρωμένη εσωτερική αγορά και ένα εξωτερικό πλαίσιο στο οποίο θα εκφράζονται με "μία φωνή".
Τα σχέδια κατασκευής του έργου παρακάμπτουν την Ουκρανία, την Πολωνία και τη Σλοβακία - κάθε μία από τις οποίες η Ρωσία έχει έρθει σε ρήξη, αυξάνοντας τους φόβους ότι ο νέος αγωγός θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω επιθετικότητα.
Τα «μακριά χέρια»του Πεκίνου
Σε αντίθεση με τη στοχοθετημένη προσέγγιση της Ρωσίας, οι κινεζικές ενεργειακές επενδύσεις στην Ευρώπη είναι πιο επεκτατικές και διαφοροποιημένες, τόσο με τα ορυκτά καύσιμα όσο και με τα ανανεώσιμα έργα σε ολόκληρη την ήπειρο.
Οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης είναι δημοφιλείς προορισμοί στο πλαίσιο του Πλαισίου «16 + 1» που περιλαμβάνει μια ομάδα 11 μελών της ΕΕ και 5 βαλκανικών χωρών ως έκρηξη της κινεζικής στρατηγικής πρωτοβουλίας Belt & Road (BRI).
Οι ηγέτες της ΕΕ ανησυχούν όλο και περισσότερο για την «Πλαίσιο 16 + 1», η οποία επιτρέπει στην Κίνα να επιτύχει διμερείς συμφωνίες χρηματοδότησης με τα συμμετέχοντα σε αυτό το πλαίσιο, κράτη.
Οι Βρυξέλλες φοβούνται ότι αυτό θα εξαλείψει τη συνεκτικότητα της ΕΕ και θα οδηγήσει σε περιθωριοποίηση τους κανονισμούς και τους νόμους της ΕΕ. Ακόμη και μερικοί στο δίκτυο «16 + 1» είναι δυσαρεστημένοι με τον κινεζικό τρόπο επιχειρηματικής δραστηριότητας, συλλογικά, ορισμένοι πολιτικοί κύκλοι στις Βρυξέλλες θεωρούν την Κίνα ως έναν εταίρο, που μπορεί να υπονομεύσει τα φιλελεύθερα θεμέλια της Ευρώπης.
Εκτός από τη μορφή «16 + 1», η Κίνα προμηθεύει επίσης την Ευρώπη με πρώτες ύλες όπως το τελλούριο, το γάλλιο, το ίνδιο και τα στοιχεία νεοδύμιο και δυσψρώμιο, τα οποία ανήκουν στην κατηγορία των σπανίων γαιών και είναι κρίσιμα για τις ηλιακές και αιολικές βιομηχανίες.
Με τους εμπειρογνώμονες να προβλέπουν ότι η ηλιακή και η αιολική ενέργεια θα αποτελέσουν το 80% του ενεργειακού μίγματος στην Ευρώπη μέχρι το 2040, ο ρόλος της Κίνας που παρέχει αυτές τις πρώτες ύλες έχει τόσο άμεσες όσο και εκτεταμένες επιπτώσεις.
Από τη μία πλευρά, ο ευρωπαϊκός τομέας της ανανεώσιμης ενέργειας θα διαμορφωθεί από τις βιομηχανικές πολιτικές του Πεκίνου, δημιουργώντας εξωτερικούς κλυδωνισμούς, συμπεριλαμβανομένης της στενότητας της προσφοράς και της αστάθειας των τιμών - πέρα από τον αθέμιτο ανταγωνισμό στις εγχώριες ηλιακές και αιολικές επιχειρήσεις. Μακροπρόθεσμα ωστόσο, η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης θα μπορούσε να διακυβευτεί από την αυξανόμενη εξάρτηση από την Κίνα και την πτώση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας.
Ασφαλώς, τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα αρνούνται τις επικρίσεις και επιμένουν ότι οι επενδύσεις τους θα προκαλέσουν κερδοφόρα αποτελέσματα. Ο μοναδικός μέτοχος της Nord Stream 2, η Gazprom, έχει οικονομική υποστήριξη από πέντε εταιρείες της Δυτικής Ευρώπης - την αυστριακή OMV, την Αγγλο-ολλανδική Shell, την Engie της Γαλλίας, την Uniper και την Wintershall της Γερμανίας και έχει ήδη υπογράψει και με την ιταλική Saipem και Allseas που εδρεύει στην Ελβετία.
Παρά το γεγονός ότι το Πεκίνο συνεχίζει να διακηρύσσει την ακλόνητη υποστήριξή του για την ολοκλήρωση και την ενότητα της ΕΕ, πρόσφατα κατά τη διάρκεια της 21ης διάσκεψης κορυφής ΕΕ-Κίνας τον Απρίλιο του 2019, αυτές οι μονόδρομες διαβεβαιώσεις δεν αρκούν για να διασκεδάσουν τους φόβους της ΕΕ, που έχουν τις ρίζες τους τόσο σε ιστορικά δεδομένα, όσο και στις θεμελιώδεις πολιτιστικές και πολιτικές διαφορές.
Παρά το γεγονός ότι οι κινεζικές ενεργειακές επενδύσεις στην Ευρώπη γίνονται ολοένα και πιο πρωτοποριακές από ιδιωτικές εταιρείες, αυτή η οικονομική στήριξη αντικατοπτρίζει μια σαφή πολιτική στρατηγική, που στην περίπτωση της Ρωσίας είναι πιο εμφανής.
Δοθέντος επίσης του γεγονότος, ότι Ρωσία και Κίνα, έχουν οικονομίες που βασίζονται στον κρατικό καπιταλισμό, είναι αδύνατο να χωριστούν οικονομικές και πολιτικές στρατηγικές και να ισχυριστούν, ότι οι οικονομικές τους επενδύσεις δεν έχουν και γεωπολιτικά κίνητρα.
Η πρόκληση για την ΕΕ εξαρτάται από την ικανότητα των κρατών μελών της να στηριχθούν στην περιφερειακή ενότητα και συνοχή, ώστε να μετριάσουν τις επιθετικές επιρροές της Ρωσίας και Κινεζικές ενισχύσεις και να οικοδομήσουν μια ουσιαστική συζήτηση που ξεπερνά τις απλοϊκές παραπλανήσεις.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών