Η συνεδρίαση της ΕΚΤ την Πέμπτη, 24 Οκτωβρίου 2019, θα είναι η τελευταία φορά του Draghi, αφήνοντας ως μεγάλη παρακαταθήκη τη διάσωση του ευρώ
Ο Mario Draghi αποχωρεί αυτή την εβδομάδα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αφήνοντας έναν θεσμό διαφορετικό από αυτόν που είχε αναλάβει πριν από οκτώ χρόνια.
Η συνεδρίαση της ΕΚΤ την Πέμπτη, 24 Οκτωβρίου 2019, θα είναι η τελευταία φορά του Draghi, αφήνοντας ως μεγάλη παρακαταθήκη τη διάσωση του ευρώ.
Αλλά η κληρονομιά του επεκτείνεται και στον ισολογισμό της κεντρικής τράπεζας, ο οποίος είναι πολύ μεγαλύτερος, λόγω των αγορών ομολόγων, όπου οι αποδόσεις βρίσκονται κοντά σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ και ο πληθωρισμός πολύ κάτω από τον στόχο.
Ο Frederik Ducrozet, στρατηγικός αναλυτής της Pictet Wealth Management, ανέφερε ότι ο Draghi είχε μετατρέψει το ίδρυμα σε «σύγχρονη κεντρική τράπεζα» χρησιμοποιώντας «ένα ευρύ, καινοτόμο, αποτελεσματικό και ευέλικτο πακέτο μη συμβατικών μέτρων πολιτικής».
Μάλιστα συνοψίζει τα πέντε βασικά σημεία της κληρονομιάς του Draghi στην ΕΚΤ.
Διεύρυνση της εργαλειοθήκης
Δύο μήνες μετά την άφιξή του στη Φρανκφούρτη, ο Draghi ανέτρεψε τις δύο αυξήσεις των επιτοκίων του προκατόχου του Jean-Claude Trichet - αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό για να στηρίξει την οικονομία της ευρωζώνης.
Οι μεταβολές των επιτοκίων δεν μεταφέρθηκαν στον ιδιωτικό τομέα, είχε υποστηρίξει, ανοίγοντας το δρόμο για νέα μέσα.
Επέκτεινε την πολιτική εργαλείων της ΕΚΤ για να συμπεριλάβει γενναιόδωρα επιδοτούμενα δάνεια προς τις τράπεζες, αρνητικά επιτόκια για μείωση του κόστους δανεισμού και αγορές κρατικών ομολόγων για να μειωθούν τα επιτόκια της αγοράς που αντιμετωπίζουν οι πιο προβληματικές οικονομίες του μπλοκ.
Η Lucrezia Reichlin, καθηγήτρια οικονομικών στο London Business School και πρώην επικεφαλής έρευνας της ΕΚΤ υπό τον Draghi, δήλωσε: "Ήμασταν σε ύφεση και οι χρηματοπιστωτικές αγορές ήταν δυσλειτουργικές, οπότε άλλαξε αυτό, στρατεύοντας όλα τα εργαλεία της νομισματικής πολιτικής".
Στη συνέχεια, η ΕΚΤ συγκέντρωσε στοιχεία ενεργητικού ύψους 2,6 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένου σχεδόν του ενός τετάρτου των εκκρεμών ομολόγων των κρατών μελών.
Οι επικριτές στη βόρεια Ευρώπη παραπονέθηκαν ότι τα προγράμματα αυτά ήταν πέρα από την εντολή της τράπεζας, ενώ άλλοι προειδοποίησαν ότι οι αρνητικές παρενέργειες αντισταθμίζουν τα οφέλη.
Μείωση του κινδύνου αγοράς ομολόγων
Στην ευρωζώνη, οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων μετρούν την αντίληψη των επενδυτών για τον κίνδυνο - όσο πιθανότερο είναι οι αγορές να πιστεύουν ότι μια χώρα θα καταρρεύσει, τόσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά μεταξύ των αποδόσεών της και εκείνων της Γερμανίας, της μεγαλύτερης οικονομίας του ενιαίου νομίσματος.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του Draghi, τα περιθώρια των περιφερειακών χωρών οδηγήθηκαν στα ιστορικά υψηλά επίπεδα, καθώς οι επενδυτές φοβήθηκαν ότι δεν θα ήταν σε θέση να χρηματοδοτήσουν το αυξανόμενο επίπεδο χρέους τους ή να τονώσουν τις οικονομίες τους.
Οι τράπεζες του μπλοκ είναι μεγάλοι κάτοχοι του χρέους των εθνικών τους χωρών, οπότε η κρίση του δημόσιου χρέους σύντομα εξελίχθηκε σε τραπεζική κρίση και με τη σειρά του έπληξε τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Η επακόλουθη μείωση των spread ομολόγων της ευρωζώνης έδειξε ότι η χρήση των έκτακτων εργαλείων νομισματικής πολιτικής του Draghi είχε αποδώσει.
"Είναι ευρέως αποδεκτό ότι η δέσμευσή του να καταστήσει την ΕΚΤ τον de facto δανειστή έσχατης ανάγκης στις κυβερνήσεις ήταν το κλειδί για τον έλεγχο της κρίσης του ευρώ", δήλωσε ο Christian Odendahl, επικεφαλής οικονομολόγου του Centre for European Reform.
Αντιμετώπιση της ανεργίας
Το πρωτοφανές νομισματικό κίνητρο που εισήγαγε ο Draghi είχε μια απτή πραγματική συνέπεια: τη βελτίωση στην αγορά εργασίας.
Το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση, φτάνοντας το 12% σε όλο το μπλοκ το 2013.
Όμως, καθώς ο δανεισμός σε μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις και νοικοκυριά άρχισε να διογκώνεται και πάλι το 2015, η οικονομική ανάπτυξη επέστρεψε - το 2017 και τα 19 κράτη μέλη είδαν τις οικονομίες τους να ανακάμπτουν για πρώτη φορά μετά την κρίση.
Ως αποτέλεσμα, ο αριθμός των απασχολουμένων αυξήθηκε κατά 11 εκατομμύρια από το 2013 και το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο σε περισσότερο από μια δεκαετία.
Αυτό έχει αρχίσει να τροφοδοτείται στις τσέπες των ανθρώπων - η αύξηση των μισθών έχει αρχίσει πρόσφατα να υλοποιείται στην οικονομία.
Διαφύλαξη του ενιαίου νομίσματος
Από τη δημιουργία του το 1999, μια επίμονη μειονότητα ατόμων σε ολόκληρη την ευρωζώνη αντιτίθενται στην ύπαρξη του ενιαίου νομίσματος.
Αλλά κατά τη διάρκεια της θητείας του Draghi, το μέγεθος αυτής της ομάδας έχει συρρικνωθεί σημαντικά.
Όταν η δυσαρέσκεια ήταν στο αποκορύφωμά της, σχεδόν το 40% του πληθυσμού σε απομακρυσμένες χώρες όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιταλία στράφηκαν εναντίον του ευρώ, καθώς αγωνίστηκαν με τα αυξανόμενα ποσοστά ανεργίας και τα αυξανόμενα δημοσιονομικά ελλείμματα.
Η κρίσιμη καμπή ήρθε όταν η χρήση της αντιστασιακής νομισματικής πολιτικής από τον Draghi καθησύχαζε τους επενδυτές για τη σταθερότητα της νομισματικής ένωσης και η Ελλάδα απέφυγε να φύγει από το μπλοκ το 2015.
Η εμπιστοσύνη τόσο στην ΕΚΤ όσο και στο κοινό νόμισμα έχει αυξηθεί από τότε και σήμερα το ευρώ είναι στο πιο δημοφιλές επίπεδο στα 20 χρόνια της ύπαρξής του.
Αποτυχία στον πληθωρισμό
Η πρωταρχική εντολή της ΕΚΤ είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών, την οποία ορίζει ως ετήσιο ποσοστό πληθωρισμού κάτω, αλλά κοντά στο 2%.
Ο ρυθμός αύξησης των τιμών παρέμεινε κάτω από αυτό το επίπεδο για το μεγαλύτερο μέρος της θητείας του Draghi - ο δείκτης τιμών καταναλωτή της ευρωζώνης είναι 7% χαμηλότερος από το επίπεδο που θα ήταν εάν η ΕΚΤ είχε επιτύχει τον στόχο της για τον πληθωρισμό από το 2011.
Έτσι, παρά τα άλλα του επιτεύγματα, ο Draghi δεν πέτυχε τον κύριο στόχο του.
"Το μεγαλύτερο παράδοξο του Mario Draghi είναι ότι ήταν ένας από τους πιο δραστήριους και αξιόπιστους κεντρικούς τραπεζίτες στη σύγχρονη ιστορία, όμως θα αφήσει την ΕΚΤ με ένα από τα χειρότερα ιστορικά στοιχεία όσον αφορά το στόχο του πληθωρισμού", δήλωσε ο Ducrozet.
Δεν υπάρχει καμιά προοπτική να επιταχυνθεί ο πληθωρισμός σύντομα - τον Σεπτέμβριο ο ΔΤΚ μειώθηκε στο 0,8%, σε χαμηλό επίπεδο τριών ετών, ενώ η ΕΚΤ προβλέπει ότι θα παραμείνει χαμηλός στο άμεσο μέλλον.
"Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να το θέσουμε: κάτω από τον Draghi, η ΕΚΤ δεν κατάφερε να εκπληρώσει την εντολή της", δήλωσε ο Odendahl.
www.bankingnews.gr
Η συνεδρίαση της ΕΚΤ την Πέμπτη, 24 Οκτωβρίου 2019, θα είναι η τελευταία φορά του Draghi, αφήνοντας ως μεγάλη παρακαταθήκη τη διάσωση του ευρώ.
Αλλά η κληρονομιά του επεκτείνεται και στον ισολογισμό της κεντρικής τράπεζας, ο οποίος είναι πολύ μεγαλύτερος, λόγω των αγορών ομολόγων, όπου οι αποδόσεις βρίσκονται κοντά σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ και ο πληθωρισμός πολύ κάτω από τον στόχο.
Ο Frederik Ducrozet, στρατηγικός αναλυτής της Pictet Wealth Management, ανέφερε ότι ο Draghi είχε μετατρέψει το ίδρυμα σε «σύγχρονη κεντρική τράπεζα» χρησιμοποιώντας «ένα ευρύ, καινοτόμο, αποτελεσματικό και ευέλικτο πακέτο μη συμβατικών μέτρων πολιτικής».
Μάλιστα συνοψίζει τα πέντε βασικά σημεία της κληρονομιάς του Draghi στην ΕΚΤ.
Διεύρυνση της εργαλειοθήκης
Δύο μήνες μετά την άφιξή του στη Φρανκφούρτη, ο Draghi ανέτρεψε τις δύο αυξήσεις των επιτοκίων του προκατόχου του Jean-Claude Trichet - αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό για να στηρίξει την οικονομία της ευρωζώνης.
Οι μεταβολές των επιτοκίων δεν μεταφέρθηκαν στον ιδιωτικό τομέα, είχε υποστηρίξει, ανοίγοντας το δρόμο για νέα μέσα.
Επέκτεινε την πολιτική εργαλείων της ΕΚΤ για να συμπεριλάβει γενναιόδωρα επιδοτούμενα δάνεια προς τις τράπεζες, αρνητικά επιτόκια για μείωση του κόστους δανεισμού και αγορές κρατικών ομολόγων για να μειωθούν τα επιτόκια της αγοράς που αντιμετωπίζουν οι πιο προβληματικές οικονομίες του μπλοκ.
Η Lucrezia Reichlin, καθηγήτρια οικονομικών στο London Business School και πρώην επικεφαλής έρευνας της ΕΚΤ υπό τον Draghi, δήλωσε: "Ήμασταν σε ύφεση και οι χρηματοπιστωτικές αγορές ήταν δυσλειτουργικές, οπότε άλλαξε αυτό, στρατεύοντας όλα τα εργαλεία της νομισματικής πολιτικής".
Στη συνέχεια, η ΕΚΤ συγκέντρωσε στοιχεία ενεργητικού ύψους 2,6 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένου σχεδόν του ενός τετάρτου των εκκρεμών ομολόγων των κρατών μελών.
Οι επικριτές στη βόρεια Ευρώπη παραπονέθηκαν ότι τα προγράμματα αυτά ήταν πέρα από την εντολή της τράπεζας, ενώ άλλοι προειδοποίησαν ότι οι αρνητικές παρενέργειες αντισταθμίζουν τα οφέλη.
Μείωση του κινδύνου αγοράς ομολόγων
Στην ευρωζώνη, οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων μετρούν την αντίληψη των επενδυτών για τον κίνδυνο - όσο πιθανότερο είναι οι αγορές να πιστεύουν ότι μια χώρα θα καταρρεύσει, τόσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά μεταξύ των αποδόσεών της και εκείνων της Γερμανίας, της μεγαλύτερης οικονομίας του ενιαίου νομίσματος.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του Draghi, τα περιθώρια των περιφερειακών χωρών οδηγήθηκαν στα ιστορικά υψηλά επίπεδα, καθώς οι επενδυτές φοβήθηκαν ότι δεν θα ήταν σε θέση να χρηματοδοτήσουν το αυξανόμενο επίπεδο χρέους τους ή να τονώσουν τις οικονομίες τους.
Οι τράπεζες του μπλοκ είναι μεγάλοι κάτοχοι του χρέους των εθνικών τους χωρών, οπότε η κρίση του δημόσιου χρέους σύντομα εξελίχθηκε σε τραπεζική κρίση και με τη σειρά του έπληξε τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Η επακόλουθη μείωση των spread ομολόγων της ευρωζώνης έδειξε ότι η χρήση των έκτακτων εργαλείων νομισματικής πολιτικής του Draghi είχε αποδώσει.
"Είναι ευρέως αποδεκτό ότι η δέσμευσή του να καταστήσει την ΕΚΤ τον de facto δανειστή έσχατης ανάγκης στις κυβερνήσεις ήταν το κλειδί για τον έλεγχο της κρίσης του ευρώ", δήλωσε ο Christian Odendahl, επικεφαλής οικονομολόγου του Centre for European Reform.
Αντιμετώπιση της ανεργίας
Το πρωτοφανές νομισματικό κίνητρο που εισήγαγε ο Draghi είχε μια απτή πραγματική συνέπεια: τη βελτίωση στην αγορά εργασίας.
Το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση, φτάνοντας το 12% σε όλο το μπλοκ το 2013.
Όμως, καθώς ο δανεισμός σε μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις και νοικοκυριά άρχισε να διογκώνεται και πάλι το 2015, η οικονομική ανάπτυξη επέστρεψε - το 2017 και τα 19 κράτη μέλη είδαν τις οικονομίες τους να ανακάμπτουν για πρώτη φορά μετά την κρίση.
Ως αποτέλεσμα, ο αριθμός των απασχολουμένων αυξήθηκε κατά 11 εκατομμύρια από το 2013 και το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο σε περισσότερο από μια δεκαετία.
Αυτό έχει αρχίσει να τροφοδοτείται στις τσέπες των ανθρώπων - η αύξηση των μισθών έχει αρχίσει πρόσφατα να υλοποιείται στην οικονομία.
Διαφύλαξη του ενιαίου νομίσματος
Από τη δημιουργία του το 1999, μια επίμονη μειονότητα ατόμων σε ολόκληρη την ευρωζώνη αντιτίθενται στην ύπαρξη του ενιαίου νομίσματος.
Αλλά κατά τη διάρκεια της θητείας του Draghi, το μέγεθος αυτής της ομάδας έχει συρρικνωθεί σημαντικά.
Όταν η δυσαρέσκεια ήταν στο αποκορύφωμά της, σχεδόν το 40% του πληθυσμού σε απομακρυσμένες χώρες όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιταλία στράφηκαν εναντίον του ευρώ, καθώς αγωνίστηκαν με τα αυξανόμενα ποσοστά ανεργίας και τα αυξανόμενα δημοσιονομικά ελλείμματα.
Η κρίσιμη καμπή ήρθε όταν η χρήση της αντιστασιακής νομισματικής πολιτικής από τον Draghi καθησύχαζε τους επενδυτές για τη σταθερότητα της νομισματικής ένωσης και η Ελλάδα απέφυγε να φύγει από το μπλοκ το 2015.
Η εμπιστοσύνη τόσο στην ΕΚΤ όσο και στο κοινό νόμισμα έχει αυξηθεί από τότε και σήμερα το ευρώ είναι στο πιο δημοφιλές επίπεδο στα 20 χρόνια της ύπαρξής του.
Αποτυχία στον πληθωρισμό
Η πρωταρχική εντολή της ΕΚΤ είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών, την οποία ορίζει ως ετήσιο ποσοστό πληθωρισμού κάτω, αλλά κοντά στο 2%.
Ο ρυθμός αύξησης των τιμών παρέμεινε κάτω από αυτό το επίπεδο για το μεγαλύτερο μέρος της θητείας του Draghi - ο δείκτης τιμών καταναλωτή της ευρωζώνης είναι 7% χαμηλότερος από το επίπεδο που θα ήταν εάν η ΕΚΤ είχε επιτύχει τον στόχο της για τον πληθωρισμό από το 2011.
Έτσι, παρά τα άλλα του επιτεύγματα, ο Draghi δεν πέτυχε τον κύριο στόχο του.
"Το μεγαλύτερο παράδοξο του Mario Draghi είναι ότι ήταν ένας από τους πιο δραστήριους και αξιόπιστους κεντρικούς τραπεζίτες στη σύγχρονη ιστορία, όμως θα αφήσει την ΕΚΤ με ένα από τα χειρότερα ιστορικά στοιχεία όσον αφορά το στόχο του πληθωρισμού", δήλωσε ο Ducrozet.
Δεν υπάρχει καμιά προοπτική να επιταχυνθεί ο πληθωρισμός σύντομα - τον Σεπτέμβριο ο ΔΤΚ μειώθηκε στο 0,8%, σε χαμηλό επίπεδο τριών ετών, ενώ η ΕΚΤ προβλέπει ότι θα παραμείνει χαμηλός στο άμεσο μέλλον.
"Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να το θέσουμε: κάτω από τον Draghi, η ΕΚΤ δεν κατάφερε να εκπληρώσει την εντολή της", δήλωσε ο Odendahl.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών