Ο ρόλος Στουρνάρα στην ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο QE
Μόλις τέσσερις μήνες μετά την ανάληψη της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η Christine Lagarde έχει αναθεωρήσει τα πάντα.
Στις 18 Μαρτίου, προσπαθούσε να πείσει το 25μελές διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ ότι ήρθε η ώρα να απελευθερώσουν μαζικά προγράμματα στήριξης ή να αντιμετωπίσουν μια υπαρξιακή κρίση της Ευρωζώνης.
Ο στόχος ήταν να συμφωνηθούν μέτρα για την εξάλειψη της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κατάρρευσης που προκλήθηκε από τον κορωνοϊό.
Τα εθνικά lockdown για τη συγκράτηση της ασθένειας προκάλεσαν τη βαθύτερη ύφεση εδώ και δεκαετίες, οι χρηματιστηριακές αγορές κατέρρευσαν και - θυμίζοντας την κρίση χρέους της ευρωζώνης λιγότερο από μια δεκαετία νωρίτερα - οι αποδόσεις των ομολόγων αυξήθηκαν στην Ιταλία, το επίκεντρο της ευρωπαϊκής εστίας.
Η Lagarde είχε πρόταση αγοράς ομολόγων 750 δισ. ευρώ, την οποία το προσωπικό είχε δημιουργήσει μόλις 48 ωρες πριν εκείνη τη συνεδρίαση.
Αλλά δεν υπήρχε καμία εγγύηση ότι θα περάσει.
Το όνομά της: Pandemic Emergency Purchase Program.
Αυτή η συνάντηση ήταν η κρίσιμη στιγμή, όταν μια προειδοποίηση δημόσιας υγείας που απειλούσε αρχικά ένα προσωρινό χτύπημα στην ανάπτυξη μετατράπηκε σε μια πλήρης οικονομική κρίση.
Η 64χρονη Lagarde αναγκάστηκε να παίξει το catch-up μετά από μια αργή εκκίνηση και ένα μεγάλο λάθος στην πορεία, αναφέρει το Bloomberg στην ανάλυσή του.
Με τις κυβερνήσεις να μην μπορούν να καταλήξουν σε μια κοινή δημοσιονομική απάντηση, έλαβε τελικά μια προσέγγιση "χωρίς όρια", η οποία έμοιαζε στον προκάτοχό της, τον Mario Draghi, που αγωνίστηκε στην κρίση.
"Η ανάκαμψη της Lagarde ήταν αρκετά θεαματική", δήλωσε ο Peter Praet, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ.
«Έκανε μια στροφή και έδωσε κάτι τόσο τολμηρό που δεν πίστευα ότι θα μπορούσαμε να το κάνουμε τόσο γρήγορα στην ΕΚΤ».
Η άποψη της ΕΚΤ στα τέλη Φεβρουαρίου ήταν ότι ο ιός θα προκαλούσε οικονομικό σοκ, αλλά προσωρινό με γρήγορη ανάκαμψη σε μορφή V.
Μάλιστα, ανέμενε από τις κυβερνήσεις να είναι η πρώτη γραμμή άμυνας με δημοσιονομική στήριξη.
Στις 27 Φεβρουαρίου, η Lagarde βρισκόταν στο Λονδίνο για μια ομιλία για την κλιματική αλλαγή.
Είπε στους Financial Times ότι δεν υπήρχε προφανής ανάγκη να ανταποκριθούμε, με τον αντιπρόεδρο Luis De Guindos, από τη Σεβίλλη, να χαρακτηρίζει την κατάσταση ως "αδικαιολόγητο συναγερμό".
Την επόμενη μέρα, ο Πρόεδρος της Federal Reserve Jerome Powell σημείωσε ότι ήταν έτοιμος να μειώσει τα επιτόκια.
Τη Δευτέρα, ο ΟΟΣΑ μείωσε τις προβλέψεις του για την παγκόσμια ανάπτυξη και η Τράπεζα της Ιαπωνίας και η Τράπεζα της Αγγλίας δήλωσαν ότι θα ενεργήσουν εάν χρειαστεί.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στο οποίο η Lagarde ηγήθηκε, δήλωσε ότι ήταν έτοιμο να βοηθήσει τις χώρες.
Προγράμματα αγοράς ομολόγων
Τότε, υπήρξε μια εκπληκτική αλλαγή στον τόνο.
Ωστόσο, δεν υπήρχε ακόμα μήνυμα από την ΕΚΤ.
Σε άρθρο της, υποσχέθηκε "κατάλληλα και στοχοθετημένα μέτρα, όπου είναι αναγκαίο και ανάλογα με τους υποκείμενους κινδύνους".
Δεν υπήρξε καμία ένδειξη μεγάλης κλίμακας δράσης πριν ή κατά την επόμενη συνεδρίαση της 12ης Μαρτίου.
Ακόμη και μετά την περικοπή των επιτοκίων της Fed κατά 50 μονάδες βάσης σε μια απρογραμμάτιστη ανακοίνωση την επόμενη μέρα, η ΕΚΤ δεν έδειξε ότι βρίσκεται σε επείγουσα ανάγκη.
Το Διοικητικό Συμβούλιο πραγματοποίησε τηλεδιάσκεψη σχετικά με τη συνέχεια της επιχείρησης εκείνη τη στιγμή και κανείς δεν το ανέφερε.
Την επόμενη Δευτέρα, όμως, στο προσωπικό της ΕΚΤ άρχισαν να φοβούνται ότι είχαν υποτιμήσει τους κινδύνους.
Οι ευρωπαϊκές και αμερικανικές μετοχές υποχώρησαν περισσότερο από 7%.
Ένα άτομο περιέγραψε τη διάθεση ως τρομοκρατημένη και ξέφρενη, με τα τηλέφωνα να κουδουνίζουν αδιάκοπα.
Τότε ξεκίνησε η εργασία για ένα σχέδιο για την ενίσχυση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ κατά 60 δισ. ευρώ - που αργότερα διπλασιάστηκε - και οι οικονομικές προβλέψεις τροποποιήθηκαν ώστε να αντικατοπτρίζουν δύο σενάρια για την εξέλιξη της κρίσης.
Την Τετάρτη 11 Μαρτίου - την ίδια ημέρα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαρακτήρισε την επιδημία πανδημία - οι περισσότεροι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έφτασαν στη Φρανκφούρτη την παραμονή της επίσημης συνάντησής τους, αν και τουλάχιστον έξι επέλεξαν να βρίσκονται με τηλεδιάσκεψη.
Τις επόμενες 24 ώρες συμφώνησαν σε μια μακρά λίστα μέτρων, συμπεριλαμβανομένων των αγορών ομολόγων ύψους 120 δισεκατομμυρίων ευρώ και γενναιόδωρης χρηματοδότησης για τις τράπεζες που δανείζουν εταιρείες που έχουν πληγεί.
Το βασικό καταθετικό επιτόκιο διατηρήθηκε στο -0,5%.
Στη συνέντευξη Τύπου της, η Lagarde επέμεινε ότι «η απάντηση πρέπει να είναι δημοσιονομική, πρώτα απ 'όλα».
Οι επενδυτές ήταν σε μεγάλο βαθμό ικανοποιημένοι - μέχρι λίγο περισσότερο από μισή ώρα από την ενημέρωση, και όταν είπε ότι η ΕΚΤ "δεν ήταν εδώ για να μειώσει τα spreads".
Αυτή ήταν μια γραμμή που χρησιμοποίησε κατά τη διάρκεια της συνόδου του Συμβουλίου ο καθηγητής γερμανικής οικονομίας Isabel Schnabel, ο οποίος προσχώρησε στο διοικητικό συμβούλιο τον Ιανουάριο.
Ενώ είναι αυστηρά αληθές λόγω της εντολής της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό, ήταν τρομακτικό για κάθε επενδυτή εξοικειωμένο με την κρίση του χρέους του 2012.
Τότε, ο Draghi είχε υποσχεθεί να κάνει "ο, τιδήποτε χρειάζεται" για να σταματήσει το κόστος δανεισμού στις μεσογειακές οικονομίες.
Αν η Lagarde δεν έκανε την ίδια υπόσχεση, μια άλλη κρίση του χρέους ήταν δυνατή.
Οι αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων αυξήθηκαν αμέσως.
Στάδια κρίσης
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής το θεωρούσαν απλό, και η Lagarde προσπάθησε να αντιστρέψει τις παρατηρήσεις αμέσως σε συνέντευξη στο CNBC.
Αλλά με τους Lagarde, Schnabel και Guindos - το ήμισυ του διοικητικού συμβουλίου - όλοι στην πρώτη τους κεντρική τραπεζική δουλειά, έμεινε η εντύπωση μιας ομάδας ηγετών που δεν είχε εμπειρία.
Τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια υποχώρησαν περισσότερο από 11%.
Οι αξιωματούχοι σύντομα αγωνίστηκαν για να περιορίσουν τη ζημιά.
Ο Philip Lane, επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ, δημοσίευσε ένα άρθρο που σηματοδοτεί ότι δεν είχαν καμία επιφύλαξη όσον αφορά την κατεύθυνση των αγορών προς τις χώρες που βρίσκονται σε κίνδυνο.
Εννέα άλλα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου υπερασπίστηκαν την Lagarde.
Όταν είπε στους συναδέλφους της σε μια τηλεδιάσκεψη ότι η αντίδραση της αγοράς ήταν ατυχής, αρκετοί το αντιλήφθηκαν ως συγγνώμη, αν και δεν είναι σαφές ότι το θέλησε αυτό.
Σε κάθε περίπτωση, οι πολιτικοί ήταν λιγότερο κατανοητοί.
Ο γάλλος πρόεδρος Emanuel Macron δήλωσε ότι η ΕΚΤ δεν είχε κάνει αρκετά και ο ιταλός πρωθυπουργός Giuseppe Conte δήλωσε ότι η κεντρική τράπεζα δεν πρέπει να "εμποδίζει, αλλά διευκολύνει".
Αυτά τα χτυπήματα ήταν το τελευταίο μήνυμα ότι η Lagarde δεν πρέπει να βασίζεται στην κυβερνητική βοήθεια για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Κάθε φορά που είχε ζητήσει από τους πολιτικούς δημοσιονομική στήριξη, οι κλήσεις της παρέμειναν... αναπάντητες.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης του G-7 στις 3 Μαρτίου, υποστηριζόμενη από τον απερχόμενο κυβερνήτη της BOE, Mark Carney, και τον γάλλο υπουργό οικονομικών, Bruno Le Maire, επέμεινε έντονα για τη δημοσιονομική βοήθεια, αλλά οι αξιωματούχοι συμφώνησαν μόνο να δηλώσουν ότι ήταν έτοιμοι να ενεργήσουν εάν χρειαζόταν.
Μια εβδομάδα αργότερα, όταν είπε στους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι η περιοχή διακινδύνευσε μια κρίση που θυμίζει το 2008, εάν δεν πραγματοποιήσουν συντονισμένη δράση, η έκκληση αυτή έληξε επίσης αδιαμφισβήτητα.
Σε μια συζήτηση με τους ηγέτες στις 17 Μαρτίου, η Lagarde προειδοποίησε ότι η οικονομία της ζώνης του ευρώ θα μπορούσε να συρρικνωθεί κατά 5% εάν το lockdown διαρκέσει για τρεις μήνες.
Ενώ οι κυβερνήσεις άρχισαν να αποκαλύπτουν πακέτα μεμονωμένων κινήτρων, ήταν ήδη σαφές ότι η ΕΚΤ θα έπρεπε να δράσει και πάλι.
"Η ΕΚΤ πρέπει να κάνει ό,τι πρέπει να κάνει, να σταματήσει, ακόμη και αν οι κυβερνήσεις δεν έχουν ακόμη κινητοποιηθεί", δήλωσε αργότερα ο Jean-Claude Trichet, ο πρόεδρος της ΕΚΤ κατά την κρίση του 2008.
Το Σαββατοκύριακο της 14ης Μαρτίου ήταν ένα παιχνίδι αλλαγής.
Πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, έκλεισαν επιχειρήσεις και περιόρισαν τα ταξίδια.
Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια της Κυριακής το βράδυ της, η Fed μείωσε τα επιτόκια σχεδόν στο μηδέν και είπε ότι θα προσφέρει δολάρια σε ομολόγους της - συμπεριλαμβανομένης της ΕΚΤ.
Στη Φρανκφούρτη, όπως και το ίδιο το ίδρυμα άλλαζε, η "συλλογική πραγμάτωση" χτύπησε, σύμφωνα με αξιωματούχους.
Με τις φυσικές συναντήσεις να έχουν σταματήσει, η Lagarde ήταν στο τηλέφωνο σχεδόν συνεχώς καθώς προσπάθησε να εξορθολογίσει τη λήψη αποφάσεων και τη μέτρηση της θέλησης των πολιτικών ιθυνόντων να δράσουν.
Πολλοί είπαν ότι είχαν μαντέψει πως το πακέτο της 12ης Μαρτίου δεν θα ήταν η τελευταία λέξη.
"Υπήρξε μια αίσθηση ότι ίσως πρέπει να κρατήσουμε κάποια όπλα για το μέλλον", σύμφωνα με τον κυβερνήτη της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα.
"Αυτό που δεν ήξερα ήταν ότι το μέλλον θα έφτανε τόσο γρήγορα."
Οι οικονομολόγοι ήταν επιφορτισμένοι με την εξεύρεση λύσεων.
Υπήρχαν μακροχρόνιες ανησυχίες για τη μείωση των επιτοκίων κάτω από το μηδέν, οπότε η Lagarde και οι συνάδελφοί της, όπως ο Lane, και ο Massimo Rostagno, γενικός διευθυντής νομισματικής πολιτικής, τους είπαν να κατασκευάσουν το μεγαλύτερο και λογικότερο πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων .
Μέχρι το κλείσιμο της Δευτέρας, τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια μετρούσαν απώλειες κατά 34% από την κορυφή τους.
Τις επόμενες δύο ημέρες, οι τράπεζες δανείστηκαν 109 δισ. ευρώ σε ένα προσωρινό πρόγραμμα χρηματοδότησης και 112 δισ. δολάρια από τη γραμμή ανταλλαγής της ΕΚΤ με την Fed, δείχνοντας τις ανησυχίες τους για ρευστότητα.
Ο Φινλανδός κυβερνήτης Olli Rhen προειδοποίησε ότι η κατάσταση ήταν "πολύ πιο κρίσιμη από ό, τι πριν από μια εβδομάδα".
Η επίπτωση του ιού έφτασε ακόμα και στην ίδια την Lagarde.
Απομονώθηκε μόνο αφού ήρθε σε επαφή με κάποιον που εξεταζόταν για την ασθένεια.
Την Τετάρτη το πρωί ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε στη Lagarde για να ζητήσει από τις νέες αγορές ομολόγων να συμπεριλάβει τη χώρα του, της οποίας το χρέος είχε εξαιρεθεί από τα υπάρχοντα προγράμματα, λόγω της απουσίας επενδυτικής βαθμίδας.
Περί το μεσημέρι, άρχισε να κυκλοφορεί μια πρόταση που περιελάμβανε τον στόχο των 750 δισ. ευρώ, αν και δεν ήταν σαφές εάν αυτό θα περιλάμβανε τα 120 δισ. ευρώ που έχουν ήδη ανακοινωθεί.
Το προσωπικό της ΕΚΤ άρχισε να προειδοποιεί τους κυβερνήτες να προετοιμαστούν για επείγουσα κλήση το απόγευμα.
Αμέσως μετά τις 8 μ.μ. ο Le Maire της Γαλλίας δήλωσε ότι η ΕΚΤ θα πρέπει να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα της "γρήγορα και μαζικά".
Μέχρι τότε η συνάντηση ήταν σε εξέλιξη.
Η ίδια η συνεδρία ήταν σχετικά ήρεμη.
Ο Στουρνάρας μίλησε για πρώτη φορά, επαναλαμβάνοντας την έκκληση για εμπλοκή του ελληνικού χρέους και κανείς δεν αντιτάχθηκε.
Υπήρξαν επιφυλάξεις σχετικά με το μέγεθος του προγράμματος, αλλά όλοι συμφώνησαν ότι η ΕΚΤ έπρεπε να ενεργήσει.
Περίπου στις 10 μ.μ., η Lagarde είχε την υποστήριξη που χρειαζόταν.
Έτσι και ανακοινώθηκε το πρόγραμμα και έκανε μια δήλωση λέγοντας ότι «δεν υπάρχουν όρια» σε ό,τι κάνει η ΕΚΤ.
Οι επενδυτές το είδαν ως την εκδοχή της Draghi's «ό,τι χρειάζεται» και τα spreads άρχισαν να πέφτουν την επόμενη μέρα.
Σύμφωνα όμως με το Bloomberg, το πραγματικό πραξικόπημα ήρθε μια εβδομάδα αργότερα, σε άλλη ανακοίνωση αργά το βράδυ: το νομικό κείμενο της απόφασης αποκάλυψε ότι η ΕΚΤ είχε άρει τα ανώτατα όρια για το πόσο χρέος κάθε έθνους θα μπορούσε να αγοράσει.
Αυτό ήταν εξαιρετικό, διότι τα όρια που επιβλήθηκαν σε προηγούμενα προγράμματα αποσκοπούσαν στην αποτροπή παραβίασης της νομοθεσίας της ΕΕ σχετικά με τη χρηματοδότηση των κυβερνήσεων.
Την επόμενη μέρα, 26 Μαρτίου, ακριβώς τέσσερις εβδομάδες από τότε που η Lagarde είπε ότι δεν υπάρχει ανάγκη για νομισματική απάντηση στον κορωνοϊό, άρχισαν οι νέες αγορές.
www.bankingnews.gr
Στις 18 Μαρτίου, προσπαθούσε να πείσει το 25μελές διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ ότι ήρθε η ώρα να απελευθερώσουν μαζικά προγράμματα στήριξης ή να αντιμετωπίσουν μια υπαρξιακή κρίση της Ευρωζώνης.
Ο στόχος ήταν να συμφωνηθούν μέτρα για την εξάλειψη της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κατάρρευσης που προκλήθηκε από τον κορωνοϊό.
Τα εθνικά lockdown για τη συγκράτηση της ασθένειας προκάλεσαν τη βαθύτερη ύφεση εδώ και δεκαετίες, οι χρηματιστηριακές αγορές κατέρρευσαν και - θυμίζοντας την κρίση χρέους της ευρωζώνης λιγότερο από μια δεκαετία νωρίτερα - οι αποδόσεις των ομολόγων αυξήθηκαν στην Ιταλία, το επίκεντρο της ευρωπαϊκής εστίας.
Η Lagarde είχε πρόταση αγοράς ομολόγων 750 δισ. ευρώ, την οποία το προσωπικό είχε δημιουργήσει μόλις 48 ωρες πριν εκείνη τη συνεδρίαση.
Αλλά δεν υπήρχε καμία εγγύηση ότι θα περάσει.
Το όνομά της: Pandemic Emergency Purchase Program.
Αυτή η συνάντηση ήταν η κρίσιμη στιγμή, όταν μια προειδοποίηση δημόσιας υγείας που απειλούσε αρχικά ένα προσωρινό χτύπημα στην ανάπτυξη μετατράπηκε σε μια πλήρης οικονομική κρίση.
Η 64χρονη Lagarde αναγκάστηκε να παίξει το catch-up μετά από μια αργή εκκίνηση και ένα μεγάλο λάθος στην πορεία, αναφέρει το Bloomberg στην ανάλυσή του.
Με τις κυβερνήσεις να μην μπορούν να καταλήξουν σε μια κοινή δημοσιονομική απάντηση, έλαβε τελικά μια προσέγγιση "χωρίς όρια", η οποία έμοιαζε στον προκάτοχό της, τον Mario Draghi, που αγωνίστηκε στην κρίση.
"Η ανάκαμψη της Lagarde ήταν αρκετά θεαματική", δήλωσε ο Peter Praet, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ.
«Έκανε μια στροφή και έδωσε κάτι τόσο τολμηρό που δεν πίστευα ότι θα μπορούσαμε να το κάνουμε τόσο γρήγορα στην ΕΚΤ».
Η άποψη της ΕΚΤ στα τέλη Φεβρουαρίου ήταν ότι ο ιός θα προκαλούσε οικονομικό σοκ, αλλά προσωρινό με γρήγορη ανάκαμψη σε μορφή V.
Μάλιστα, ανέμενε από τις κυβερνήσεις να είναι η πρώτη γραμμή άμυνας με δημοσιονομική στήριξη.
Στις 27 Φεβρουαρίου, η Lagarde βρισκόταν στο Λονδίνο για μια ομιλία για την κλιματική αλλαγή.
Είπε στους Financial Times ότι δεν υπήρχε προφανής ανάγκη να ανταποκριθούμε, με τον αντιπρόεδρο Luis De Guindos, από τη Σεβίλλη, να χαρακτηρίζει την κατάσταση ως "αδικαιολόγητο συναγερμό".
Την επόμενη μέρα, ο Πρόεδρος της Federal Reserve Jerome Powell σημείωσε ότι ήταν έτοιμος να μειώσει τα επιτόκια.
Τη Δευτέρα, ο ΟΟΣΑ μείωσε τις προβλέψεις του για την παγκόσμια ανάπτυξη και η Τράπεζα της Ιαπωνίας και η Τράπεζα της Αγγλίας δήλωσαν ότι θα ενεργήσουν εάν χρειαστεί.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στο οποίο η Lagarde ηγήθηκε, δήλωσε ότι ήταν έτοιμο να βοηθήσει τις χώρες.
Προγράμματα αγοράς ομολόγων
Τότε, υπήρξε μια εκπληκτική αλλαγή στον τόνο.
Ωστόσο, δεν υπήρχε ακόμα μήνυμα από την ΕΚΤ.
Σε άρθρο της, υποσχέθηκε "κατάλληλα και στοχοθετημένα μέτρα, όπου είναι αναγκαίο και ανάλογα με τους υποκείμενους κινδύνους".
Δεν υπήρξε καμία ένδειξη μεγάλης κλίμακας δράσης πριν ή κατά την επόμενη συνεδρίαση της 12ης Μαρτίου.
Ακόμη και μετά την περικοπή των επιτοκίων της Fed κατά 50 μονάδες βάσης σε μια απρογραμμάτιστη ανακοίνωση την επόμενη μέρα, η ΕΚΤ δεν έδειξε ότι βρίσκεται σε επείγουσα ανάγκη.
Το Διοικητικό Συμβούλιο πραγματοποίησε τηλεδιάσκεψη σχετικά με τη συνέχεια της επιχείρησης εκείνη τη στιγμή και κανείς δεν το ανέφερε.
Την επόμενη Δευτέρα, όμως, στο προσωπικό της ΕΚΤ άρχισαν να φοβούνται ότι είχαν υποτιμήσει τους κινδύνους.
Οι ευρωπαϊκές και αμερικανικές μετοχές υποχώρησαν περισσότερο από 7%.
Ένα άτομο περιέγραψε τη διάθεση ως τρομοκρατημένη και ξέφρενη, με τα τηλέφωνα να κουδουνίζουν αδιάκοπα.
Τότε ξεκίνησε η εργασία για ένα σχέδιο για την ενίσχυση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ κατά 60 δισ. ευρώ - που αργότερα διπλασιάστηκε - και οι οικονομικές προβλέψεις τροποποιήθηκαν ώστε να αντικατοπτρίζουν δύο σενάρια για την εξέλιξη της κρίσης.
Την Τετάρτη 11 Μαρτίου - την ίδια ημέρα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαρακτήρισε την επιδημία πανδημία - οι περισσότεροι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έφτασαν στη Φρανκφούρτη την παραμονή της επίσημης συνάντησής τους, αν και τουλάχιστον έξι επέλεξαν να βρίσκονται με τηλεδιάσκεψη.
Τις επόμενες 24 ώρες συμφώνησαν σε μια μακρά λίστα μέτρων, συμπεριλαμβανομένων των αγορών ομολόγων ύψους 120 δισεκατομμυρίων ευρώ και γενναιόδωρης χρηματοδότησης για τις τράπεζες που δανείζουν εταιρείες που έχουν πληγεί.
Το βασικό καταθετικό επιτόκιο διατηρήθηκε στο -0,5%.
Στη συνέντευξη Τύπου της, η Lagarde επέμεινε ότι «η απάντηση πρέπει να είναι δημοσιονομική, πρώτα απ 'όλα».
Οι επενδυτές ήταν σε μεγάλο βαθμό ικανοποιημένοι - μέχρι λίγο περισσότερο από μισή ώρα από την ενημέρωση, και όταν είπε ότι η ΕΚΤ "δεν ήταν εδώ για να μειώσει τα spreads".
Αυτή ήταν μια γραμμή που χρησιμοποίησε κατά τη διάρκεια της συνόδου του Συμβουλίου ο καθηγητής γερμανικής οικονομίας Isabel Schnabel, ο οποίος προσχώρησε στο διοικητικό συμβούλιο τον Ιανουάριο.
Ενώ είναι αυστηρά αληθές λόγω της εντολής της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό, ήταν τρομακτικό για κάθε επενδυτή εξοικειωμένο με την κρίση του χρέους του 2012.
Τότε, ο Draghi είχε υποσχεθεί να κάνει "ο, τιδήποτε χρειάζεται" για να σταματήσει το κόστος δανεισμού στις μεσογειακές οικονομίες.
Αν η Lagarde δεν έκανε την ίδια υπόσχεση, μια άλλη κρίση του χρέους ήταν δυνατή.
Οι αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων αυξήθηκαν αμέσως.
Στάδια κρίσης
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής το θεωρούσαν απλό, και η Lagarde προσπάθησε να αντιστρέψει τις παρατηρήσεις αμέσως σε συνέντευξη στο CNBC.
Αλλά με τους Lagarde, Schnabel και Guindos - το ήμισυ του διοικητικού συμβουλίου - όλοι στην πρώτη τους κεντρική τραπεζική δουλειά, έμεινε η εντύπωση μιας ομάδας ηγετών που δεν είχε εμπειρία.
Τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια υποχώρησαν περισσότερο από 11%.
Οι αξιωματούχοι σύντομα αγωνίστηκαν για να περιορίσουν τη ζημιά.
Ο Philip Lane, επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ, δημοσίευσε ένα άρθρο που σηματοδοτεί ότι δεν είχαν καμία επιφύλαξη όσον αφορά την κατεύθυνση των αγορών προς τις χώρες που βρίσκονται σε κίνδυνο.
Εννέα άλλα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου υπερασπίστηκαν την Lagarde.
Όταν είπε στους συναδέλφους της σε μια τηλεδιάσκεψη ότι η αντίδραση της αγοράς ήταν ατυχής, αρκετοί το αντιλήφθηκαν ως συγγνώμη, αν και δεν είναι σαφές ότι το θέλησε αυτό.
Σε κάθε περίπτωση, οι πολιτικοί ήταν λιγότερο κατανοητοί.
Ο γάλλος πρόεδρος Emanuel Macron δήλωσε ότι η ΕΚΤ δεν είχε κάνει αρκετά και ο ιταλός πρωθυπουργός Giuseppe Conte δήλωσε ότι η κεντρική τράπεζα δεν πρέπει να "εμποδίζει, αλλά διευκολύνει".
Αυτά τα χτυπήματα ήταν το τελευταίο μήνυμα ότι η Lagarde δεν πρέπει να βασίζεται στην κυβερνητική βοήθεια για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Κάθε φορά που είχε ζητήσει από τους πολιτικούς δημοσιονομική στήριξη, οι κλήσεις της παρέμειναν... αναπάντητες.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης του G-7 στις 3 Μαρτίου, υποστηριζόμενη από τον απερχόμενο κυβερνήτη της BOE, Mark Carney, και τον γάλλο υπουργό οικονομικών, Bruno Le Maire, επέμεινε έντονα για τη δημοσιονομική βοήθεια, αλλά οι αξιωματούχοι συμφώνησαν μόνο να δηλώσουν ότι ήταν έτοιμοι να ενεργήσουν εάν χρειαζόταν.
Μια εβδομάδα αργότερα, όταν είπε στους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι η περιοχή διακινδύνευσε μια κρίση που θυμίζει το 2008, εάν δεν πραγματοποιήσουν συντονισμένη δράση, η έκκληση αυτή έληξε επίσης αδιαμφισβήτητα.
Σε μια συζήτηση με τους ηγέτες στις 17 Μαρτίου, η Lagarde προειδοποίησε ότι η οικονομία της ζώνης του ευρώ θα μπορούσε να συρρικνωθεί κατά 5% εάν το lockdown διαρκέσει για τρεις μήνες.
Ενώ οι κυβερνήσεις άρχισαν να αποκαλύπτουν πακέτα μεμονωμένων κινήτρων, ήταν ήδη σαφές ότι η ΕΚΤ θα έπρεπε να δράσει και πάλι.
"Η ΕΚΤ πρέπει να κάνει ό,τι πρέπει να κάνει, να σταματήσει, ακόμη και αν οι κυβερνήσεις δεν έχουν ακόμη κινητοποιηθεί", δήλωσε αργότερα ο Jean-Claude Trichet, ο πρόεδρος της ΕΚΤ κατά την κρίση του 2008.
Το Σαββατοκύριακο της 14ης Μαρτίου ήταν ένα παιχνίδι αλλαγής.
Πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, έκλεισαν επιχειρήσεις και περιόρισαν τα ταξίδια.
Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια της Κυριακής το βράδυ της, η Fed μείωσε τα επιτόκια σχεδόν στο μηδέν και είπε ότι θα προσφέρει δολάρια σε ομολόγους της - συμπεριλαμβανομένης της ΕΚΤ.
Στη Φρανκφούρτη, όπως και το ίδιο το ίδρυμα άλλαζε, η "συλλογική πραγμάτωση" χτύπησε, σύμφωνα με αξιωματούχους.
Με τις φυσικές συναντήσεις να έχουν σταματήσει, η Lagarde ήταν στο τηλέφωνο σχεδόν συνεχώς καθώς προσπάθησε να εξορθολογίσει τη λήψη αποφάσεων και τη μέτρηση της θέλησης των πολιτικών ιθυνόντων να δράσουν.
Πολλοί είπαν ότι είχαν μαντέψει πως το πακέτο της 12ης Μαρτίου δεν θα ήταν η τελευταία λέξη.
"Υπήρξε μια αίσθηση ότι ίσως πρέπει να κρατήσουμε κάποια όπλα για το μέλλον", σύμφωνα με τον κυβερνήτη της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα.
"Αυτό που δεν ήξερα ήταν ότι το μέλλον θα έφτανε τόσο γρήγορα."
Οι οικονομολόγοι ήταν επιφορτισμένοι με την εξεύρεση λύσεων.
Υπήρχαν μακροχρόνιες ανησυχίες για τη μείωση των επιτοκίων κάτω από το μηδέν, οπότε η Lagarde και οι συνάδελφοί της, όπως ο Lane, και ο Massimo Rostagno, γενικός διευθυντής νομισματικής πολιτικής, τους είπαν να κατασκευάσουν το μεγαλύτερο και λογικότερο πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων .
Μέχρι το κλείσιμο της Δευτέρας, τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια μετρούσαν απώλειες κατά 34% από την κορυφή τους.
Τις επόμενες δύο ημέρες, οι τράπεζες δανείστηκαν 109 δισ. ευρώ σε ένα προσωρινό πρόγραμμα χρηματοδότησης και 112 δισ. δολάρια από τη γραμμή ανταλλαγής της ΕΚΤ με την Fed, δείχνοντας τις ανησυχίες τους για ρευστότητα.
Ο Φινλανδός κυβερνήτης Olli Rhen προειδοποίησε ότι η κατάσταση ήταν "πολύ πιο κρίσιμη από ό, τι πριν από μια εβδομάδα".
Η επίπτωση του ιού έφτασε ακόμα και στην ίδια την Lagarde.
Απομονώθηκε μόνο αφού ήρθε σε επαφή με κάποιον που εξεταζόταν για την ασθένεια.
Την Τετάρτη το πρωί ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε στη Lagarde για να ζητήσει από τις νέες αγορές ομολόγων να συμπεριλάβει τη χώρα του, της οποίας το χρέος είχε εξαιρεθεί από τα υπάρχοντα προγράμματα, λόγω της απουσίας επενδυτικής βαθμίδας.
Περί το μεσημέρι, άρχισε να κυκλοφορεί μια πρόταση που περιελάμβανε τον στόχο των 750 δισ. ευρώ, αν και δεν ήταν σαφές εάν αυτό θα περιλάμβανε τα 120 δισ. ευρώ που έχουν ήδη ανακοινωθεί.
Το προσωπικό της ΕΚΤ άρχισε να προειδοποιεί τους κυβερνήτες να προετοιμαστούν για επείγουσα κλήση το απόγευμα.
Αμέσως μετά τις 8 μ.μ. ο Le Maire της Γαλλίας δήλωσε ότι η ΕΚΤ θα πρέπει να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα της "γρήγορα και μαζικά".
Μέχρι τότε η συνάντηση ήταν σε εξέλιξη.
Η ίδια η συνεδρία ήταν σχετικά ήρεμη.
Ο Στουρνάρας μίλησε για πρώτη φορά, επαναλαμβάνοντας την έκκληση για εμπλοκή του ελληνικού χρέους και κανείς δεν αντιτάχθηκε.
Υπήρξαν επιφυλάξεις σχετικά με το μέγεθος του προγράμματος, αλλά όλοι συμφώνησαν ότι η ΕΚΤ έπρεπε να ενεργήσει.
Περίπου στις 10 μ.μ., η Lagarde είχε την υποστήριξη που χρειαζόταν.
Έτσι και ανακοινώθηκε το πρόγραμμα και έκανε μια δήλωση λέγοντας ότι «δεν υπάρχουν όρια» σε ό,τι κάνει η ΕΚΤ.
Οι επενδυτές το είδαν ως την εκδοχή της Draghi's «ό,τι χρειάζεται» και τα spreads άρχισαν να πέφτουν την επόμενη μέρα.
Σύμφωνα όμως με το Bloomberg, το πραγματικό πραξικόπημα ήρθε μια εβδομάδα αργότερα, σε άλλη ανακοίνωση αργά το βράδυ: το νομικό κείμενο της απόφασης αποκάλυψε ότι η ΕΚΤ είχε άρει τα ανώτατα όρια για το πόσο χρέος κάθε έθνους θα μπορούσε να αγοράσει.
Αυτό ήταν εξαιρετικό, διότι τα όρια που επιβλήθηκαν σε προηγούμενα προγράμματα αποσκοπούσαν στην αποτροπή παραβίασης της νομοθεσίας της ΕΕ σχετικά με τη χρηματοδότηση των κυβερνήσεων.
Την επόμενη μέρα, 26 Μαρτίου, ακριβώς τέσσερις εβδομάδες από τότε που η Lagarde είπε ότι δεν υπάρχει ανάγκη για νομισματική απάντηση στον κορωνοϊό, άρχισαν οι νέες αγορές.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών