Τώρα αρχίζει η μάχη για τα 750 δισ. της Κομισιόν στην ΕΕ – Δυσκολίες στην έγκριση, αντιδράσεις για τις επιδοτήσεις

Το σχέδιο αντιμετώπισης της πανδημίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός ιστορικού άλματος στο σκοτάδι για το μπλοκ των 27 μελών, αναφέρει νέα ανάλυση του Bloomberg.
Στόχος του είναι να δώσει έως και 750 δισ. ευρώ (826 δισεκατομμύρια δολάρια), και θα χρηματοδοτηθεί από κοινό δανεισμό στις χρηματοπιστωτικές αγορές - μια μεγάλη υπόθεση για τα κράτη μέλη που πάντα φρουρούσαν με ζήλο την εξουσία της φορολόγησης και των δαπανών.
Το γεγονός ότι το σχέδιο που παρουσιάστηκε από την επικεφαλής της Επιτροπής Ursula von der Leyen ευθυγραμμίζεται τόσο ξεκάθαρα με την πρόταση του Γάλλου E. Macron και της Γερμανίδας A. Merkel είναι ιδιαίτερα θετικό: η επιθυμία του Παρισιού για περισσότερη Ευρώπη δεν αντιστοιχούσε άλλωστε πάντα με τις επιδιώξεις του Βερολίνου.
Ωστόσο, σε αντίθεση με τις ημέρες του Charles de Gaulle και του Konrad Adenauer, ή του Francois Mitterrand και του Helmut Kohl, η μεγαλύτερη επέκταση και η πολυπλοκότητα της Ευρώπης σημαίνει ότι τέτοιες αποφάσεις χρειάζονται κάτι περισσότερο από την ευλογία της Γαλλίας και της Γερμανίας για την υλοποίηση σε ολόκληρη την ήπειρο.
Στο επίκεντρο της μάχης βρίσκονται οι λεγόμενοι "τέσσερις" - η Ολλανδία, η Σουηδία, η Αυστρία και η Δανία - που διαδραματίζουν μαχητικό ρόλο παρόμοιο με αυτόν των Βρετανών όταν ήταν μέλη.
Ως πλούσιοι καθαροί συνεισφέροντες στον προϋπολογισμό του μπλοκ, έχουν ήδη αρνηθεί αυτό που βλέπουν ως άδικες αυξήσεις στο μερίδιο που αναμένεται να εισέλθουν μετά το Brexit.
Οι διαπραγματεύσεις του Φεβρουαρίου για τον επόμενο επταετή προϋπολογισμό δεν κατέληξαν, άλλωστε, πουθενά μετά από 28 ώρες συνομιλιών.
Η κρίση του Covid-19 ενίσχυσε τις προσπάθειες των τεσσάρων να προωθήσουν την αντιληπτή ανεπάρκεια, καθώς η ΕΕ ετοιμάζεται να αυξήσει τις δαπάνες του προϋπολογισμού στα 1,1 τρισ. ευρώ, με τη μορφή επιχορηγήσεων και όχι δανείων προς επιστροφή.
Οι σκληροπυρηνικοί του προϋπολογισμού μπορεί να μην έχουν το διπλωματικό επίπεδο της Γερμανίας, αλλά δεν μπορούν να αγνοηθούν, καθώς το σχέδιο χρειάζεται ομόφωνη υποστήριξη στα εθνικά κοινοβούλια, αναφέρει το Bloomberg.
Η αντίθετη πρότασή τους δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, αλλά η δημόσια προτίμησή τους για δάνεια έναντι επιχορηγήσεων είναι απίθανο να είναι ένας αγώνας του τίποτα.
Η προώθηση δανείων σε υπερχρεωμένες χώρες όπως η Ιταλία, θα θέσουν, άλλωστε, περισσότερες δυσκολίες για την ανάκαμψη.
Επίσης, δεν έχει νόημα να υποθέσουμε ότι τα χρήματα που αποστέλλονται σε χώρες σπαταλούνται, εκτός εάν επιστραφούν απευθείας.
Τα μετρητά θα βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση μιας ενιαίας αγοράς που θα σταθεί στα πόδια της από την πανδημία - ένα προφανές όφελος για χώρες που επικεντρώνονται στο εμπόριο όπως η Ολλανδία, που κατατάσσονται ως η νούμερο 2 πηγή εξαγωγών μεταξύ των μελών της ΕΕ.
Άλλωστε, λίγες χώρες θα γλιτώσουν από την ύφεση - οι οικονομίες των φτωχών τεσσάρων θα μειωθούν μεταξύ 3% και 6% φέτος.
Η ΕΕ έμοιαζε με βυθισμένο πλοίο κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Αυτό το νέο σχέδιο προσπαθεί να καλύψει το πλήγμα, να επιδιορθώσει τις ανισορροπίες και να καθοδηγήσει στα ασταθή οικονομικά ύδατα κατά την επόμενη δεκαετία μέσω επενδυτικών προτεραιοτήτων όπως η Πράσινη Συμφωνία, σύμφωνα με τον Charles de Marcilly, πρώην σύμβουλο του think tank της EPSC.
Αυτό θα ωφελήσει όλα τα κράτη μέλη.
Υποθέτοντας ότι ο ρεαλισμός κερδίζει εδώ, κάτι που δεν είναι σίγουρο, μπορεί να υπάρξει κάποιος συμβιβασμός με την τροποποίηση της τρέχουσας κατανομής επιχορηγήσεων έναντι δανείων, που προτείνεται στα 500 δισ. ευρώ και 250 δισ. ευρώ αντίστοιχα.
Ωστόσο, το πιθανό βάθος δυσαρέσκειας των ψηφοφόρων σε μια χώρα όπως η Ολλανδία - όπου οι εταίροι του συνασπισμού του πρωθυπουργού Mark Rutte φαίνονται δύσπιστοι για το σχέδιο της ΕΕ - θα οδηγήσουν σε συζήτηση για περισσότερους όρους.
Ο ίδιος ο προϋπολογισμός της ΕΕ μπορεί να προσφέρει κάποιες δυνατότητες τροποποίησης: Οι γεωργικές επιδοτήσεις και τα ταμεία συνοχής για τις φτωχότερες περιοχές της Ευρώπης αντιπροσωπεύουν περίπου το 71% του προϋπολογισμού, σύμφωνα με τον Bruegel.
Μπορεί να υπάρχουν τρόποι βελτίωσης της εποπτείας αυτών των μετρητών, διατηρώντας παράλληλα τα προβλεπόμενα οφέλη.
Αυτό που θα μπορούσε να κάνει αυτόν τον συγκεκριμένο αγώνα τόσο τοξικό είναι η εσωτερική δυσπιστία που έχει εξαπλωθεί ως αποτέλεσμα του ιού, από τον θυμό στην Ιταλία για την έλλειψη υποστήριξης από τους εταίρους της ΕΕ σε απειλές κατά του κράτους δικαίου στα κράτη μέλη της Ανατολικής Ευρώπης.
Τα μέλη του μπλοκ πήγαν αποφάσισαν με τον δικό τους τρόπο κατά τη διάρκεια της κρίσης, κλείνοντας τα σύνορα και αποθηκεύοντας εξοπλισμό.
Τώρα πρέπει να επιστρέψουν στην εμπιστοσύνη μεταξύ τους, και επίσης να εμπιστευτούν ότι οι Βρυξέλλες θα εφαρμόσουν δίκαια τους κανόνες της ενιαίας αγοράς καθώς διασχίζουν τον Ρουβίκωνα του δανεισμού μεγάλης κλίμακας.
Είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η Γερμανία, ιστορικά υπέρ της λιτότητας, συνειδητοποιεί τη γεωπολιτική πίεση στην ΕΕ από τις ΗΠΑ και την Κίνα.
«Το σχέδιο είναι να κάνουμε την Ευρώπη ισχυρότερη και να εργαζόμαστε για καλύτερη κυριαρχία της Ευρωπαϊκής Ένωσης μας», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Olaf Scholz στην Politico.
Ωστόσο, η συζήτηση για μεγάλα οράματα τείνει να δημιουργεί προβλήματα.
«Όταν έχετε οράματα, πηγαίνετε να δείτε έναν γιατρό», είπε κάποτε ο Rutte.
Εάν δεν μπορεί να γεφυρωθεί το χάσμα προϋπολογισμού, θα υπάρξουν κάποια σκοτεινά σημεία μπροστά στην ιστορία της ΕΕ.
Ταμειακό πλεονέκτημα θα αποκτήσει η Ελλάδα από τα χρήματα που θα λάβει σε βάθος 4ετίας από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η Ελλάδα θα λάβει 22,5 δισεκ. σε επιδοτήσεις και 9,43 δισεκ. σε δάνεια συνολικά 32 δισεκ. ευρώ σε βάθος 4ετίας.
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά ότι εάν υποθέσουμε ότι θα τα παίρνει με σχετικά ετήσια ισόποση ροή, θα λαμβάνει 8 δισεκ. ετησίως.
Από τα 8 δισεκ. τα 5,6 δισεκ. θα είναι επιδοτήσεις και 2,4 δισεκ. δάνεια που ουσιαστικά αναλογεί σε μια από τις 3 ή 4 εκδόσεις ομολόγων που πραγματοποιεί η Ελλάδα κάθε χρόνο.
Ως γνωστό οι επιδοτήσεις δεν επιβαρύνουν το χρέος, αλλά μόνο τα δάνεια.
Άρα εάν η Ελλάδα πάρει και τα 32 δισεκ. καθώς πολλά μπορεί να συμβούν μέσα στην 4ετία και εφόσον εγκριθούν όλα αυτά από την Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου 2020 αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα λαμβάνει 5,6 δισεκ. επιδοτήσεις ετησίως καθώς και 2,4 δισεκ. σε δάνεια ενώ θα εκδίδει και ομόλογα με στόχο 7,5 με 8 δισεκ. ευρώ.
Άρα η Ελλάδα θα μπορεί να διαθέτει σε ετήσια βάση 16 δισεκ. ταμείο από τα οποία τα 8 δισεκ. θα προέλθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Όμως εάν ληφθεί υπόψη ότι η Ελλάδα δικαιούται κεφάλαια από τον προϋπολογισμό της ΕΕ το 1 τρισεκ. από την ΕΤΕπ και βεβαίως τα κέρδη από τα ομόλογα ANFAs – ελληνικά ομόλογα που κατέχουν οι κεντρικές τράπεζες – θα μπορούσε να φθάσει και στα 20 δισεκ. ρευστότητα ετησίως για τα πρώτα δύο χρόνια.

Με ποιους όρους θα δοθούν τα κεφάλαια;

Αν και οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι δηλώνουν ότι τα κεφάλαια από το Ταμείο Ανάκαμψης δεν είναι μνημόνιο, θα συσταθεί επιτροπή τύπου τρόικας όπου θα ελέγχει για την πορεία των εκταμιεύσεων.
Κάθε χώρα θα πρέπει να υποβάλλει ένα σχέδιο μεταρρυθμίσεων με βάση το οποίο θα εγκριθούν τα ποσά αυτά.
Επίσης εάν διαπιστωθεί κατάχρηση ή κακή χρήση οι δόσεις γιατί τα κεφάλαια θα δοθούν με δόσεις, θα παγώνουν και πιθανότατα θα αφαιρείται η δόση από το πλάνο εκταμίευσης εάν μια χώρα έχει παραβατική συμπεριφορά.
Η αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα δεν θα πάρει 32 δισεκ. χωρίς έλεγχο, θα πρέπει να ετοιμάσει μια λίστα μεταρρυθμίσεων και μια αρμόδια επιτροπή – Τρόικα θα ελέγχει την πορεία προόδου της οικονομίας.
Η Ελλάδα αποκτάει ταμειακό πλεονέκτημα αλλά φαίνεται ότι υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα για την διαδικασία ελέγχου και χορήγησης των επιδοτήσεων και δανείων.

www.bankingnews.gr