γράφει : Αλεξάνδρα Τόμπρα
Ο φόβος ότι η Ευρώπη παγιδεύεται σε έναν ιαπωνικού στιλ κύκλο αδύναμης ανάπτυξης, αρνητικών επιτοκίων και πληθωρισμού κάτω από το μηδέν αναμένεται να κυριαρχήσει στις συζητήσεις μεταξύ των μελών της ΕΚΤ
Την Πέμπτη 29 Οκτωβρίου 2020 η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα πρέπει να δείξει ότι μπορεί να αποτρέψει τον αποπληθωρισμό της Ευρωζώνης.
Ο φόβος ότι η Ευρώπη παγιδεύεται σε έναν ιαπωνικού στιλ κύκλο αδύναμης ανάπτυξης, αρνητικών επιτοκίων και πληθωρισμού κάτω από το μηδέν αναμένεται να κυριαρχήσει στις συζητήσεις μεταξύ των μελών της ΕΚΤ.
Και ακόμη και αν δεν αποφασίσουν κάτι δραστικό, αργά ή γρήγορα θα πρέπει να αντιμετωπίσουν το γεγονός ότι η ευρωζώνη βρίσκεται ήδη στον τρίτο συνεχόμενο μήνα αποπληθωρισμού - κάτι που είχε συμβεί μόνο δύο φορές πριν.
Τα θλιβερά δεδομένα βέβαια, ενδεχομένως θα συνοδεύονται από κάποιες καλές ειδήσεις για την περιοχή, με τα στοιχεία του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος να αναμένεται να δείξουν ρεκόρ ανάπτυξης κοντά στο 10% μεταξύ του δεύτερου και του τρίτου τριμήνου - ανακάμπτοντας από τη βαθιά ύφεση του πρώτου εξαμήνου του τρέχοντος έτους.
Όμως αυτοί οι αριθμοί φαίνεται ότι είναι ήδη ξεπερασμένοι, καθώς η ευρωζώνη βιώνει το δεύτερο κύμα του κορωνοϊού, με τους αυστηρότερους περιορισμούς - συμπεριλαμβανομένων των απαγορεύσεων κυκλοφορίας στη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία – να απειλούν να οδηγήσουν το μπλοκ των 19 χωρών σε μια διπλή ύφεση.
Βέβαια, η Lagarde θα σηματοδοτήσει την ετοιμότητα της ΕΚΤ να αναλάβει δράση όταν κριθεί αναγκαίο, ωστόσο δεν θα πρέπει να αγνοείται το γεγονός ότι είναι μόνη της…
Καθώς η ευρωζώνη κινείται προς μια άλλη ύφεση, οι κυβερνήσεις εξακολουθούν να διαφωνούν για τις λεπτομέρειες του Ταμείου Ανάκαμψης ύψους 750 δισ. ευρώ, αυξάνοντας τις αμφιβολίες σχετικά με την ικανότητα της κεντρικής τράπεζας να άρει την οικονομία από την ύφεση και τον αποπληθωρισμό.
Διότι μέχρι τώρα το μόνο που έχει καταφέρει είναι να συμπιέσει τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων σε χαμηλά επίπεδα, σε μια προσπάθεια να βοηθήσει τις κυβερνήσεις να δανείζονται φθηνά, ώστε να καλυφθούν τα ελλείμματά τους.
Όταν η Lagarde αντικατέστησε τον Mario Draghi ως επικεφαλής της ΕΚΤ σχεδόν ακριβώς πριν από ένα χρόνο, πολλοί σχολιαστές πίστευαν ότι ο Ιταλός προκάτοχός της είχε εξαντλήσει το μεγαλύτερο μέρος των πυρομαχικών στο οπλοστάσιο της κεντρικής τράπεζας.
Αλλά από τότε η ΕΚΤ έχει βρει αρκετούς νέους τρόπους για να εισφέρει φτηνά χρήματα στην οικονομία.
Πρώτον, ξεκίνησε ένα πρόγραμμα έκτακτης ανάγκης ύψους 1,35 δισ. ευρώ, παρακάμπτοντας επί της ουσίας τα αυτο-επιβαλλόμενα όρια που απειλούσαν να περιορίσουν τις αγορές περιουσιακών στοιχείων.
Δεύτερον, συμφώνησε να αποδεχτεί ομόλογα ως εξασφάλιση, ακόμη και αν αυτά δεν διέθεταν το επενδυτικό επίπεδο μετά την έναρξη της πανδημίας.
Και τέλος, άρχισε να δανείζει χρήματα σε τράπεζες με επιτόκια μόλις το 1% - την πρώτη κεντρική τράπεζα που δανείζει κάτω από το επιτόκιο που καταβάλλει για καταθέσεις.
Αυτά τα μέτρα - μαζί με ένα τεράστιο πακέτο δημοσιονομικών κινήτρων που ξεκίνησαν οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης - έχουν αναγνωριστεί ευρέως ότι αποτρέπουν η πανδημία να προκαλέσει μια άλλη κρίση χρέους στην Ευρωζώνη.
Ωστόσο, ο κύριος στόχος της ΕΚΤ είναι να επιτύχει τη σταθερότητα των τιμών, την οποία ορίζει ως πληθωρισμό κοντά αλλά κάτω του 2%.
Δεν έχει επιτύχει αυτόν τον στόχο για χρόνια, παρά την αγορά τρισεκατομμυρίων ευρώ σε ομόλογα και τη μείωση των καταθετικών επιτοκίων σε αρνητικά εδάφη.
Και τώρα οι αναλυτές προειδοποιούν ότι αυτός ο στόχος φαίνεται πιο μακριά από ποτέ.
Η ΕΚΤ έχει κολλήσει σε μια «παγίδα χαμηλού πληθωρισμού», αναφέρουν οι περισσότεροι αναλυτές, αλλά από το 2012, ο μέσος πληθωρισμός ήταν μόνο 1,1%.
Άλλωστε και η ίδια η ΕΚΤ, λαμβάνοντας υπόψη τη ζημία που ενδέχεται να προκαλέσει η αναζωπύρωση της πανδημίας, παραδέχτηκε ότι ο αποπληθωρισμός είναι πιθανό να διαρκέσει έως τις αρχές του επόμενου έτους.
Μια τόσο παρατεταμένη περίοδος αποπληθωρισμού είναι ζημιογόνα για μια οικονομία, διότι μπορεί να αποθαρρύνει τους καταναλωτές από τις δαπάνες και τις επιχειρήσεις από τις επενδύσεις, εάν πιστεύουν ότι οι τιμές θα μπορούσαν να είναι χαμηλότερες στο μέλλον, ενώ αυξάνει επίσης το βάρος αποπληρωμής των οφειλετών σε πραγματικούς όρους.
Οι πρόσφατες έρευνες για καταναλωτές και επιχειρήσεις της ευρωζώνης έχουν δείξει μια απότομη κάμψη της εμπιστοσύνης και της δραστηριότητας από τότε που τα κρούσματα από κορωνοϊό άρχισαν να σημειώνουν νέα υψηλά σε πολλές χώρες αυτόν τον μήνα.
Ένα άλλο ανησυχητικό σημάδι για την ΕΚΤ είναι ότι οι τράπεζες περιόρισαν τον δανεισμό τους το τρίτο τρίμηνο και δήλωσαν ότι σχεδίαζαν να ενισχύσουν περαιτέρω τα πιστωτικά πρότυπα τους τελευταίους μήνες του έτους.
Η πρόβλεψη της ΕΚΤ για αύξηση 3,1% του ΑΕΠ το τέταρτο τρίμηνο φαίνεται όλο και πιο απίθανη πλέον, και η Lagarde αναμένεται ευρέως να σηματοδοτήσει ότι είναι πιθανό να υπάρξει μεγαλύτερη νομισματική τόνωση, εκτός εάν οι προοπτικές βελτιωθούν πριν από την επόμενη συνάντηση τον Δεκέμβριο.
Ωστόσο, εάν η κεντρική τράπεζα θέλει να αποφύγει να παγιδευτεί σε μια αποπληθωριστική σπείρα, θα χρειαστεί οι κυβερνήσεις να παρέχουν ακόμη περισσότερα φορολογικά κίνητρα.
www.bankingnews.gr
Ο φόβος ότι η Ευρώπη παγιδεύεται σε έναν ιαπωνικού στιλ κύκλο αδύναμης ανάπτυξης, αρνητικών επιτοκίων και πληθωρισμού κάτω από το μηδέν αναμένεται να κυριαρχήσει στις συζητήσεις μεταξύ των μελών της ΕΚΤ.
Και ακόμη και αν δεν αποφασίσουν κάτι δραστικό, αργά ή γρήγορα θα πρέπει να αντιμετωπίσουν το γεγονός ότι η ευρωζώνη βρίσκεται ήδη στον τρίτο συνεχόμενο μήνα αποπληθωρισμού - κάτι που είχε συμβεί μόνο δύο φορές πριν.
Τα θλιβερά δεδομένα βέβαια, ενδεχομένως θα συνοδεύονται από κάποιες καλές ειδήσεις για την περιοχή, με τα στοιχεία του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος να αναμένεται να δείξουν ρεκόρ ανάπτυξης κοντά στο 10% μεταξύ του δεύτερου και του τρίτου τριμήνου - ανακάμπτοντας από τη βαθιά ύφεση του πρώτου εξαμήνου του τρέχοντος έτους.
Όμως αυτοί οι αριθμοί φαίνεται ότι είναι ήδη ξεπερασμένοι, καθώς η ευρωζώνη βιώνει το δεύτερο κύμα του κορωνοϊού, με τους αυστηρότερους περιορισμούς - συμπεριλαμβανομένων των απαγορεύσεων κυκλοφορίας στη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία – να απειλούν να οδηγήσουν το μπλοκ των 19 χωρών σε μια διπλή ύφεση.
Βέβαια, η Lagarde θα σηματοδοτήσει την ετοιμότητα της ΕΚΤ να αναλάβει δράση όταν κριθεί αναγκαίο, ωστόσο δεν θα πρέπει να αγνοείται το γεγονός ότι είναι μόνη της…
Καθώς η ευρωζώνη κινείται προς μια άλλη ύφεση, οι κυβερνήσεις εξακολουθούν να διαφωνούν για τις λεπτομέρειες του Ταμείου Ανάκαμψης ύψους 750 δισ. ευρώ, αυξάνοντας τις αμφιβολίες σχετικά με την ικανότητα της κεντρικής τράπεζας να άρει την οικονομία από την ύφεση και τον αποπληθωρισμό.
Διότι μέχρι τώρα το μόνο που έχει καταφέρει είναι να συμπιέσει τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων σε χαμηλά επίπεδα, σε μια προσπάθεια να βοηθήσει τις κυβερνήσεις να δανείζονται φθηνά, ώστε να καλυφθούν τα ελλείμματά τους.
Όταν η Lagarde αντικατέστησε τον Mario Draghi ως επικεφαλής της ΕΚΤ σχεδόν ακριβώς πριν από ένα χρόνο, πολλοί σχολιαστές πίστευαν ότι ο Ιταλός προκάτοχός της είχε εξαντλήσει το μεγαλύτερο μέρος των πυρομαχικών στο οπλοστάσιο της κεντρικής τράπεζας.
Αλλά από τότε η ΕΚΤ έχει βρει αρκετούς νέους τρόπους για να εισφέρει φτηνά χρήματα στην οικονομία.
Πρώτον, ξεκίνησε ένα πρόγραμμα έκτακτης ανάγκης ύψους 1,35 δισ. ευρώ, παρακάμπτοντας επί της ουσίας τα αυτο-επιβαλλόμενα όρια που απειλούσαν να περιορίσουν τις αγορές περιουσιακών στοιχείων.
Δεύτερον, συμφώνησε να αποδεχτεί ομόλογα ως εξασφάλιση, ακόμη και αν αυτά δεν διέθεταν το επενδυτικό επίπεδο μετά την έναρξη της πανδημίας.
Και τέλος, άρχισε να δανείζει χρήματα σε τράπεζες με επιτόκια μόλις το 1% - την πρώτη κεντρική τράπεζα που δανείζει κάτω από το επιτόκιο που καταβάλλει για καταθέσεις.
Αυτά τα μέτρα - μαζί με ένα τεράστιο πακέτο δημοσιονομικών κινήτρων που ξεκίνησαν οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης - έχουν αναγνωριστεί ευρέως ότι αποτρέπουν η πανδημία να προκαλέσει μια άλλη κρίση χρέους στην Ευρωζώνη.
Ωστόσο, ο κύριος στόχος της ΕΚΤ είναι να επιτύχει τη σταθερότητα των τιμών, την οποία ορίζει ως πληθωρισμό κοντά αλλά κάτω του 2%.
Δεν έχει επιτύχει αυτόν τον στόχο για χρόνια, παρά την αγορά τρισεκατομμυρίων ευρώ σε ομόλογα και τη μείωση των καταθετικών επιτοκίων σε αρνητικά εδάφη.
Και τώρα οι αναλυτές προειδοποιούν ότι αυτός ο στόχος φαίνεται πιο μακριά από ποτέ.
Η ΕΚΤ έχει κολλήσει σε μια «παγίδα χαμηλού πληθωρισμού», αναφέρουν οι περισσότεροι αναλυτές, αλλά από το 2012, ο μέσος πληθωρισμός ήταν μόνο 1,1%.
Άλλωστε και η ίδια η ΕΚΤ, λαμβάνοντας υπόψη τη ζημία που ενδέχεται να προκαλέσει η αναζωπύρωση της πανδημίας, παραδέχτηκε ότι ο αποπληθωρισμός είναι πιθανό να διαρκέσει έως τις αρχές του επόμενου έτους.
Μια τόσο παρατεταμένη περίοδος αποπληθωρισμού είναι ζημιογόνα για μια οικονομία, διότι μπορεί να αποθαρρύνει τους καταναλωτές από τις δαπάνες και τις επιχειρήσεις από τις επενδύσεις, εάν πιστεύουν ότι οι τιμές θα μπορούσαν να είναι χαμηλότερες στο μέλλον, ενώ αυξάνει επίσης το βάρος αποπληρωμής των οφειλετών σε πραγματικούς όρους.
Οι πρόσφατες έρευνες για καταναλωτές και επιχειρήσεις της ευρωζώνης έχουν δείξει μια απότομη κάμψη της εμπιστοσύνης και της δραστηριότητας από τότε που τα κρούσματα από κορωνοϊό άρχισαν να σημειώνουν νέα υψηλά σε πολλές χώρες αυτόν τον μήνα.
Ένα άλλο ανησυχητικό σημάδι για την ΕΚΤ είναι ότι οι τράπεζες περιόρισαν τον δανεισμό τους το τρίτο τρίμηνο και δήλωσαν ότι σχεδίαζαν να ενισχύσουν περαιτέρω τα πιστωτικά πρότυπα τους τελευταίους μήνες του έτους.
Η πρόβλεψη της ΕΚΤ για αύξηση 3,1% του ΑΕΠ το τέταρτο τρίμηνο φαίνεται όλο και πιο απίθανη πλέον, και η Lagarde αναμένεται ευρέως να σηματοδοτήσει ότι είναι πιθανό να υπάρξει μεγαλύτερη νομισματική τόνωση, εκτός εάν οι προοπτικές βελτιωθούν πριν από την επόμενη συνάντηση τον Δεκέμβριο.
Ωστόσο, εάν η κεντρική τράπεζα θέλει να αποφύγει να παγιδευτεί σε μια αποπληθωριστική σπείρα, θα χρειαστεί οι κυβερνήσεις να παρέχουν ακόμη περισσότερα φορολογικά κίνητρα.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών