Tο διαρθρωτικό ισοζύγιο του προϋπολογισμού και η σημαντική δημοσιονομική επέκταση ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2020 εξαιτίας της πανδημίας προοιωνίζονται -μάλλον- βαθιά δημοσιονομική προσαρμογή σε ό,τι αφορά την ελληνική οικονομία, σύμφωνα με όσα αναφέρει σε έκθεσή της για την οικονομία της Ευρωζώνης η Fitch Ratings.
Επιπλέον, όπως αναφέρει ο αμερικανικός οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης στην έκθεσή του Growth Takes Centre Stage in Eurozone Debt-Reduction Strategies, η σταδιακή άρση των θετικών μέτρων που ελήφθησαν στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού χώρου θα επιβραδύνει την αναπτυξιακή διαδικασία.
Βέβαια, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η χρήση των προσωρινών μέτρων «θολώνει την ανάγνωση της υποκείμενης στάσης δημοσιονομικής πολιτικής», ενώ η σταδιακή κατάργηση των μέτρων «δεν πρέπει να θεωρείται περιοριστική δημοσιονομική πολιτική», οπότε «η υποκείμενη δημοσιονομική στάση για την ΕΕ αναμένεται να είναι ελαφρώς επεκτατική το 2022» - κάτι που αναγνωρίζει η Fitch.
Πέρα από τα παραπάνω, τα υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα το 2021 και το 2022 ενδέχεται να αυξήσουν τον χρόνο που απαιτείται για να αρχίσουν να μειώνεται ο δείκτης κρατικού χρέους της Ελλάδας, που ξεπερνά το 200% του ΑΕΠ.
Μάλιστα, για τη χώρα μας δεν έχει αλλάξει τίποτε ως προς αυτό τον τομέα από το 2019, συνεχίζοντας να κρατά, όπως επισημαίνει η Fitch Ratings, τα ηνία.
Ευκαιρία το Ταμείο Ανάκαμψης
Σαφή ευκαιρία για ανάπτυξη συνιστά για όλο τον ευρωπαϊκό χώρο αλλά κυρίως για την υπερχρεωμένη Ελλάδα το Ταμείο Ανάκαμψης.
Όμως θα χρειαστούν μεταρρυθμίσεις, επισημαίνει η Fitch, προσθέτοντας:
«Σε γενικές γραμμές, πιστεύουμε ότι η NGEU προσφέρει μια ευκαιρία να ενισχυθούν σημαντικά η βραχυπρόθεσμη ανάπτυξη και οι μακροπρόθεσμες προοπτικές μέσω φιλόδοξων επενδυτικών προγραμμάτων και οικονομικών μεταρρυθμίσεων, χωρίς να αυξάνεται σημαντικά η πίεση στα δημόσια οικονομικά
Εάν αξιοποιηθεί αποτελεσματικά, το NGEU θα συμβάλει σε μια ταχύτερη και πιο ομοιόμορφη ανάκαμψη σε ολόκληρη την ΕΕ».
Η ανάπτυξη είναι το «κλειδί»
Σύμφωνα με τη Fitch Ratings, κοινή συνισταμένη στις εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και στα εθνικά προγράμματα σταθερότητας -πόσω μάλλον της Ελλάδος- είναι ότι οι κυβερνήσεις στοχεύουν στην ενίσχυση της ανάπτυξης για να διασφαλίσουν ότι τα εθνικά χρέη θα βρεθούν σε καθοδική πορεία.
Τα σχέδιά τους προβλέπουν αύξηση των δημόσιων επενδύσεων από τα κονδύλια της ΕΕ και σταθερή βελτίωση των μεγεθών των δημόσιων οικονομικών από το 2022.
Η Επιτροπή αναμένει ότι το NGEU / RRF θα χρηματοδοτήσει τόσο δημόσια όσο και ιδιωτικά επενδυτικά σχέδια, αυξάνοντας τον δείκτη δημοσίων επενδύσεων προς ΑΕΠ της ΕΕ σε σχεδόν 3,5% το 2022, το υψηλότερο επίπεδο από το 2010.
Για την ευρωζώνη, η άνοδος αναλογεί στο 3,3% του ΑΕΠ έως το 2022 από 2,8% το 2019.
Κατά την αξιολόγηση της Επιτροπής, οι δαπάνες της ΕΕ που θα χρηματοδοτηθούν από τις επιχορηγήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης το 2021-2022 αποτιμώνται στο 1% του ΑΕΠ της ΕΕ 2019 (ισοδύναμο με το 40% της συνολικής επιχορήγησης για όλες τις χώρες).
Αναμένεται δε ότι ο συνολικός οικονομικός αντίκτυπος που δημιουργείται από το RRF θα είναι 1,2% του πραγματικού ΑΕΠ της ΕΕ το 2019.
Ο τελικός αντίκτυπος θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα απορρόφησης και την αποτελεσματικότητα των δαπανών.
Τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας των περισσότερων δικαιούχων χωρών δεν περιλαμβάνουν μόνο μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης, αλλά και ευρύτερες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, στα συστήματα δικαιοσύνης κ.λπ.
Η αύξηση του επιπέδου δυνητικής ανάπτυξης θα ήταν ένα σημαντικό επίτευγμα που θα μπορούσε να διευκολύνει τη μείωση του αποθέματος χρέους με την πάροδο του χρόνου.
Για την Ευρωζώνη
Η ραγδαία αύξηση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων των κρατών μελών της Ευρωζώνης, απότοκο της πανδημικής κρίσης, θα ακολουθηθεί από μια απότομη μείωση το 2022, χάρη στη δημοσιονομική επέκταση και την οικονομική επέκταση.
Σύμφωνα με τη Fitch Ratings, δεν αναμένεται ιδιαίτερη δημοσιονομική σύγκλιση τους επόμενους δώδεκα μήνες.
Ωστόσο, τα μεγάλα ελλείμματα του 2021 και η πρόταση της δημοσιονομικής σύγκλισης των κρατών μελών σε ό,τι αφορά το δημόσιο χρέος έως το 2023 είναι προκλήσεις της που θα αντιμετωπίσει η ευρωζώνη μεσοπρόθεσμα.
Οι πανδημικές επιπτώσεις θα είναι παρούσες και το 2021.
Οι πρόσφατες εαρινές οικονομικές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2021 «αναμένουν» επιδείνωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων σε ολόκληρη την ευρωζώνη φέτος.
Το ίδιο εκτιμούν και τα προγράμματα σταθερότητας που υπέβαλαν οι εθνικές κυβερνήσεις στην Επιτροπή τον Απρίλιο.
Σύμφωνα με την Επιτροπή, το συνολικό έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης της ευρωζώνης θα διευρυνθεί στο 8% του ΑΕΠ από 7,2% το 2020.
Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τα σχέδια για το 2021 που παρουσίασαν τα μέλη της ευρωζώνης τον περασμένο Οκτώβριο, που έκαναν λόγο για έλλειμμα 2020 -8,7% του ΑΕΠ αλλά ουσιαστική μείωση το 2021, στο 5,8%.
Το γεγονός ότι τα ελλείμματα του 2021 θα παραμείνουν σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στο τρίτο κύμα κρουσμάτων κορωνοϊού.
Υπάρχουν όμως και άλλοι παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της πρόσφατης απόφασης της Eurostat να επιβραδύνει την καταχώριση των φορολογικών εσόδων.
Κατά τ’ άλλα, η Επιτροπή αναμένει ότι η οικονομία της ευρωζώνης θα ανακάμψει γρήγορα και θα αναπτυχθεί κατά 4,3% το 2021 και 4,4% το 2022, μετά από συρρίκνωση 6,6% το 2020.
Πρόκειται για μια σημαντική βελτίωση σε σχέση με τις Χειμερινές Οικονομικές Προβλέψεις της.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως ενσωματώνει στην ανάλυσή της τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης.
Σύμφωνα με τη Fitch Ratings, η Ευρωζώνη θα αναπτυχθεί με ρυθμό 4,7% το 2021 και 4,5% το 2022.
γραφημα
Στη συνέχεια, η Επιτροπή αναμένει ότι το συνολικό έλλειμμα του 2022 θα μειωθεί περισσότερο από το ήμισυ, στο 3,8% του ΑΕΠ, καθώς σταδιακά θα αίρονται τα μέτρα νομισματικής και δημοσιονομικής στήριξης.
Η πανδημία κατέστησε δύσκολη την εκτίμηση των δημοσιονομικών θέσεων των κυβερνήσεων.
Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι έχει αυξήσει την αβεβαιότητα σχετικά με το μέγεθος των κενών παραγωγής, καθώς οι περιορισμοί της Covid-19 έχουν προκαλέσει διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες.
Επιπλοκές προκαλούν και έκτακτα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής.
Σε ό,τι αφορά την ονομαστική αξία, τα διαρθρωτικά ισοζύγια του προϋπολογισμού (τα βασικά ισοζύγια προσαρμοσμένα στον οικονομικό κύκλο και στα έκτακτα μέτρα) υποδηλώνουν σημαντική δημοσιονομική επέκταση το 2021(που σημαίνει επιδείνωση του διαρθρωτικού ισοζυγίου κατά 2,6% του ΑΕΠ) και σημαντική περιοριστική πολιτική το 2022.
Κάτι τέτοιο, όμως, όπως λέει η Fitch Ratings θα επιβραδύνει την αναπτυξιακή διαδικασία.
Γράφημα
Βέβαια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προειδοποίησε για αυτή την «ερμηνεία», λέγοντας ότι η χρήση προσωρινών μέτρων «θολώνει την ανάγνωση της υποκείμενης στάσης δημοσιονομικής πολιτικής».
Η σταδιακή κατάργηση των μέτρων «δεν πρέπει να θεωρείται περιοριστική δημοσιονομική πολιτική», οπότε «η υποκείμενη δημοσιονομική στάση για την ΕΕ αναμένεται να είναι ελαφρώς επεκτατική το 2022».
Πολιτική
Η οπτική της Επιτροπής είναι γενικά σύμφωνη με την άποψη της Fitch Ratings, ότι δηλαδή δεν θα υπάρξει ουσιαστική διαρθρωτική δημοσιονομική εξυγίανση στην ευρωζώνη το 2022.
Η μείωση των ελλειμμάτων το 2022 θα γίνει χάρη στην κυκλική οικονομική ανάκαμψη και τη σταδιακή άρση των μέτρων στήριξης.
Σύμφωνα με τον αμερικανικό οίκο, το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ευρωζώνης θα φτάσει στο 5,2% του ΑΕΠ από 7,3% συνολικά.
Οι δημοσιονομικές προβλέψεις της Επιτροπής προϋποθέτουν ένα σενάριο χωρίς αλλαγή πολιτικής και ενσωματώνουν τον αντίκτυπο των μέτρων που ελήφθησαν και έχουν ήδη ψηφισθεί στα κοινοβούλια.
Δύσκολη η μείωση του χρέους
Τα υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα το 2021 και το 2022 ενδέχεται να αυξήσουν τον χρόνο που απαιτείται για να αρχίσουν να μειώνονται οι δείκτες κρατικού χρέους, λέει η Fitch.
Επιπλέον, οι προβλέψεις της Επιτροπής δείχνουν ότι όλες οι χώρες της ευρωζώνης θα έχουν χειρότερο διαρθρωτικό ισοζύγιο το 2022 σε σχέση με το 2019.
Αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως μέτρο του πιο μακροχρόνιου δημοσιονομικού αντίκτυπου της πανδημίας και συνεπάγεται ότι μετά το 2022 μπορεί να χρειαστεί αυστηρότερη δημοσιονομική στάση, μέχρι να διασφαλιστεί ότι τα χρέη θα λάβουν καθοδική πορεία.
Ωστόσο, η εφαρμογή της επιδιωκόμενης δημοσιονομικής εξυγίανσης μετά το 2022 μπορεί να αποδειχθεί πολιτικά δύσκολη, λόγων των επερχόμενων εκλογών στη Γαλλία, στην Ιταλία και την Ισπανία.
Επιπλέον, η χαλαρή νομισματική πολιτική της ΕΚΤ αλλά και άλλων μεγάλων κεντρικών τραπεζών ενδέχεται να μειώσει την αίσθηση του επείγοντος για διαρθρωτικά δημοσιονομικά μέτρα.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών