Ζινεντίν Ζιντάν: Ο εκλεπτυσμένος «ποιητής» του δρόμου

Το Λα Καστελάν βυθίζεται στην εγκληματικότητα. Το προάστιο της Μασσαλίας μαστίζεται από την ανεργία και τις αυτοκτονίες. Μέσα σε αυτό το νοσηρό περιβάλλον, στις 23 Ιουνίου του 1972 ο Σμαΐλ και η Μαλίκα φέρνουν στον κόσμο ένα αγόρι που έμελλε να αλλάξει στην ιστορία του ποδοσφαίρου.

Στο ίδιο γήπεδο που τα υπόλοιπα παιδιά διασκεδάζουν παίζοντας ποδόσφαιρο, ο Ζινεντίν Ζιντάν παλεύει με τους δικούς του «δαίμονες». Το ποδόσφαιρο είναι η μόνη διέξοδος από τη φτώχεια, είναι η μόνη απάντηση στον ρατσισμό που βιώνει, όταν -εν αγνοία του- γίνεται αυτός που ανοίγει τον δρόμο για τους βορειοαφρικανούς παίκτες στη Γαλλία.

Η ηρεμία που εκπέμπει από τα πέντε μέχρι τα 34 έτη που αποσύρεται, δεν αντιπροσωπεύει τη «φωτιά» που καίει μέσα του. Η καρφωτή κεφαλιά στο στήθος του Μάρκο Ματεράτσι βγάζει τα σκληρά βιώματα που έπνιγε για χρόνια. Το βολ πλανέ απέναντι στη Λεβερκούζεν το 2002 και οι δύο κεφαλιές απέναντι στη Βραζιλία το 1998, αντικατοπτρίζουν τη νίκη κάθε φόβου, κάθε αδυναμίας.

Άλλωστε, αυτό υπήρξε ο Ζινεντίν Ζιντάν. Ένα όχημα που έτρεχε με κολλημένο το πόδι στο γκάζι πάνω σε τοίχους και συνεχώς τους ξεπερνούσε, μετατρέποντας κάθε μάχη για το αδύνατο, όχι απλώς σε κάτι δυνατό, αλλά σε ένα έργο τέχνης.

«Το αριστερό πόδι και η κεφαλιά ήταν τα μεγαλύτερά μου μειονεκτήματα, αλλά θαρρώ ότι τα βελτίωσα με τον καιρό και τη σκληρή δουλειά. Έτσι δεν είναι Ζαν;». Αυτή την ερώτηση είχε θέσει ο Ζιντάν στον Ζαν Βαρό το 1996, σε ένα αφιέρωμα του Canal+ όταν ολοκληρώθηκε η μεταγραφή του στη Γιουβέντους. Το ερώτημα παρότι ρητορικό, απαντήθηκε με το πέρασμα του χρόνου.

Τρεις πίνακες ζωγραφικής, μία καριέρα

Ο κάθε τελικός του Champions League δεδομένα αποτελεί ένα ξεχωριστό κεφάλαιο. Πολλοί έχουν μείνει στην κοινή μνήμη για κάποια μεγάλη ανατροπή, για κάποια χαμένη ευκαιρία, για κάποια ομάδα που έφτασε ως την πηγή χωρίς να πιει νερό. Κανένας, ωστόσο, δεν έχει καταφέρει να επισκιαστεί από ένα γκολ, όσο αυτός του Χάμπντεν Παρκ.

Στις 15 Μαΐου του 2002, χρησιμοποιώντας μία από τις μεγαλύτερες αδυναμίες του, ο Ζινεντίν Ζιντάν υπέγραψε ένα σύγχρονο έργο τέχνης. Κατάφερε να θέσει έναν τελικό του Champions League σε δεύτερη μοίρα, με μία του έμπνευση. Αλήθεια, πόσοι παίκτες έχουν κατορθώσει κάτι ανάλογο; Για τον ίδιο, όμως, δεν ήταν κάτι πρωτόγνωρο.

Γυρίζοντας τον χρόνο πίσω στα γήπεδα της Γαλλίας για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1998, βρίσκει κανείς έναν 26χρονο επιθετικό μέσο που ανήκει στη Γιουβέντους και δεν είναι επουδενί ο αστέρας που έχουν σήμερα όλοι στο μυαλό τους. 

Ερχόμενος από δύο σερί χαμένους τελικούς Champions League το (1997,1998) με τη φανέλα της «Γηραιάς Κυρίας», δεν γεμίζει το μάτι των συμπατριωτών του. Άλλωστε, ήδη οι επιλογές του Ζακέ και η απουσία του Ερίκ Καντονά, έχουν βαρύνει το κλίμα. 

Σαν «κερασάκι» στην τούρτα έρχεται η αποβολή του Ζιντάν στους ομίλους, απέναντι στη Σαουδική Αραβία, σε μία απερίσκεπτη κίνηση, η οποία ήταν κάτι σαν προπομπός του τι θα ακολουθούσε οκτώ χρόνια μετά στα γήπεδα της Γερμανίας.

Με την επιστροφή του, ωστόσο, τα δεδομένα αλλάζουν. Τα μαεστρικά του χαρίσματα έρχονται στην επιφάνεια και είναι αυτός που με την έτερη ποδοσφαιρική του αδυναμία -το κεφάλι- πετυχαίνει δύο τέρματα στον δρόμο προς το 3-0 απέναντι στην κάτοχο του τίτλου, Βραζιλία.

Αυτό ήταν. Η ταμπέλα του ηγέτη έκτοτε μπήκε δίπλα στο όνομά του και δεν αφαιρέθηκε ποτέ. Έδινε συνεχώς λόγους, άλλωστε, για να μην την αποβάλλει. Τόσο στο EURO του 2000 που με ορμή από το Μουντιάλ, ήταν καθοριστικός στην κατάκτησή του, όσο και στο Μουντιάλ του 2006, που έκανε ένα εκπληκτικό τουρνουά μέχρι να έρθει η «μαύρη στιγμή» με τον Μάρκο Ματεράτσι στο 18o λεπτό της παράτασης, που έμελλε να είναι και η τελευταία εικόνα της ποδοσφαιρικής του καριέρας.

Πολλοί μίλησαν για ένα άδοξο τέλος, για το χειρότερο δυνατό κλείσιμο μίας σπουδαίας πορείας. Είναι, όμως, έτσι; 

Οι αρχές ως ρυθμιστής των πάντων

Ο Ζινεντίν Ζιντάν εκτός από μαέστρος, πέρα από ένας ιθύνων νους μέσα και έξω από τους αγωνιστικούς χώρους, υπήρξε ένας άνθρωπος με συγκεκριμένες αρχές.

Αυτές τον έβγαλαν από τη φτώχεια, τον έκαναν να «ανασάνει» νικώντας τον ρατσισμό και τον οδήγησαν στο πάνθεον του παγκοσμίου ποδοσφαίρου. Δεν μπορούσε να τις αρνηθεί. Δεν μπορούσε να αγνοήσει την τιμή της οικογένειάς του, ούτε στο όνομα ενός ακόμη Μουντιάλ. «Θα προτιμούσα να πεθάνω, από το να απολογηθώ στον Ματεράτσι» έχει δηλώσει ο ίδιος, και η συζήτηση σταματά κάπου εδώ.

Η πίστη στον δικό του τρόπο, ίσως είναι και ο λόγος που κατάφερε να αποτελέσει την εξαίρεση στον κανόνα και να περάσει από το στάδιο του κορυφαίου ποδοσφαιριστή, σε αυτό του κορυφαίου προπονητή.

Αναμφισβήτητο παραμένει, πως όσες λέξεις κι αν προσπαθήσουν να χωρέσουν τον Ζινεντίν Ζιντάν, πάντα, θα κρίνονται λίγες. Η εκλεπτυσμένη ποίηση, ο θυμός του δρόμου, το τραγούδι του λαού και η όπερα της ελίτ, κατάφεραν να ενσαρκωθούν σε ένα πρόσωπο. 

Δεν έχει νόημα να προσπαθήσει κανείς να βρει διάδοχο. Χαμένος χρόνος. Αν αναπολεί τα όσα είδε από τον Ζιντάν, αρκεί να αναζητήσει ένα βίντεο με τα όσα πρόσφερε στο κοινό. Τα συναισθήματα θα ακολουθήσουν και οι λέξεις θα αντικατασταθούν από στιγμές που υποτάσσει την μπάλα.

 Άλλωστε, όπως είχε πει και ο Ίαν Ράιτ: «Με μια μπάλα στα πόδια, ο Ζιντάν γινόταν ποιητής».

Throwback to when Zinedine Zidane put on a masterclass against Portugal at EURO 2000 ?

(via @EURO2020) pic.twitter.com/DAXOW0KGaC

— ESPN FC (@ESPNFC) March 17, 2020

Φάνης Τσοκανάς