Μετά από σχεδόν δύο δεκαετίες πολέμου, περισσότεροι από 6.000 Αμερικανοί έχασαν τη ζωή τους, πάνω από 100.000 Αφγανοί σκοτώθηκαν και περισσότερα από 2 τρισεκατομμύρια δολάρια δαπανήθηκαν από τις ΗΠΑ
Σχετικά Άρθρα
Οι τρομοκράτες Taliban στο Αφγανιστάν διασύρουν τις ΗΠΑ και τον Biden – Απέτυχε ο σχεδιασμός αποχώρησης
Και αυτές οι σκηνές ήρθαν μετά από σχεδόν δύο δεκαετίες πολέμου, με περισσότερους από 6.000 Αμερικανούς να έχουν χάσει τη ζωή τους, πάνω από 100.000 Αφγανούς να έχουν σκοτωθεί και περισσότερα από 2 τρισεκατομμύρια δολάρια να έχουν δαπανηθεί από τις ΗΠΑ.
Και οι προοπτικές για το μέλλον της χώρας είναι ακόμα πιο ζοφερές.
Η αδυναμία της αφγανικής κυβέρνησης
Αυτό που εξέπληξε περισσότερο όμως είναι ότι λίγοι περίμεναν την ταχεία εξάπλωση της κυριαρχίας των Ταλιμπάν και την τόσο μικρή αντίσταση από την αφγανική κυβέρνηση και τον αφγανικό εθνικό στρατό, καθώς χρηματοδοτήθηκαν και εκπαιδεύτηκαν με 89 δισ. δολάρια από τους Αμερικανούς φορολογούμενους.
«Ενώ το τελικό αποτέλεσμα και η αιματοχυσία μόλις φύγαμε δεν ήταν ποτέ αμφίβολη, η ταχύτητα της κατάρρευσης είναι εξωπραγματική», δήλωσε στο CNBC ένας πρώην αξιωματούχος της υπηρεσίας των πληροφοριών και Αμερικανός πεζοναύτης που υπηρέτησε στο Αφγανιστάν, ζητώντας να τηρηθεί η ανωνυμία του.
«Γιατί οι Ταλιμπάν μπόρεσαν να κυριαρχήσουν τόσο γρήγορα;
Αυτό είναι ένα αριστούργημα, ειλικρινά, επιχειρησιακά», δήλωσε στο CNBC ο Michael Zacchea, ένας συνταξιούχος πεζοναύτης των ΗΠΑ, ο οποίος ηγήθηκε ενός τάγματος του Ιρακινού στρατού που εκπαιδεύτηκε από τους Αμερικανούς κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ.
«Γιατί μπόρεσαν να πάρουν τη χώρα πιο γρήγορα από εμάς το 2001;»
Η πολυπλοκότητα του Αφγανιστάν
Το ίδιο ερώτημα κυριαρχεί παντού, από Αμερικανούς, Αφγανούς, βετεράνους του στρατού και διεθνείς παρατηρητές - και η απάντηση, όπως και η ίδια η σύγκρουση στο Αφγανιστάν, είναι πολύπλοκη, πολυεπίπεδη και τραγική.
Αλλά μεταξύ των κύριων αιτιών, λένε οι αναλυτές, είναι οι αποτυχίες των υπηρεσιών πληροφοριών, η διαφθορά, τα χρήματα, οι πολιτισμικές διαφορές και η απλή δύναμη της θέλησης.
Η ταχεία κατάληψη του Αφγανιστάν από τους Ταλιμπάν, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας και του προεδρικού παλατιού, υποδηλώνει ότι οι αμερικανικές στρατιωτικές υπηρεσίες απέτυχαν στην εκτίμηση της κατάστασης, σύμφωνα με τον Bill Roggio του Foundation for Defense of Democracies.
"Αυτή είναι μια αποτυχία των κορυφαίων υπηρεσιών πληροφοριών", είπε στο CNBC, προσθέτοντας ότι είναι η "μεγαλύτερη αποτυχία μετά την επίθεση Tet κατά τον πόλεμο του Βιετνάμ και τις καταστροφικές αιφνιδιαστικές επιθέσεις στις ΗΠΑ το 1968.
Ο Roggio είπε ότι οι Ταλιμπάν προετοίμασαν εξοπλισμό και υλικά, οργάνωσαν, σχεδίασαν και εκτέλεσαν μια «μαζική επίθεση» από τις αρχές Μαΐου πριν ξεκινήσουν την «τελική επίθεση», ενώ Αμερικανοί αξιωματούχοι είπαν ότι η τοπική κυβέρνηση και οι στρατιωτικές δυνάμεις θα πρέπει να μπορούν να αντέξουν για έξι μήνες έως ένα χρόνο.
Την περασμένη εβδομάδα, το Reuters ανέφερε ότι αξιωματούχος των ΗΠΑ εκτίμησε ότι η πρωτεύουσα του Αφγανιστάν, η Καμπούλ, θα αντέξει 90 ημέρες.
Αντίθετα, αυτό συνέβη την Κυριακή, λιγότερο από 10 ημέρες μετά την κατάληψη της πρώτης επαρχιακής πρωτεύουσας του Ζαράντζ από τους Ταλιμπάν.
«Θέληση για μάχη»
Αυτό που είναι βασικό να σημειωθεί είναι ότι οι Ταλιμπάν δεν χρειάστηκε να πολεμήσουν στις πρωτεύουσες των επαρχιών του Αφγανιστάν, αλλά μάλλον μεσολάβησε μια σειρά παραδόσεων, σύμφωνα με τον Jack Watling, ερευνητή στο Royal United Services Institute στο Λονδίνο.
Κατά τα τελευταία χρόνια των συγκρούσεων, η ομάδα κατάφερε να αποκτήσει τον έλεγχο περίπου του 50% της χώρας καταλαμβάνοντας αγροτικές περιοχές.
Και όταν άρχισαν να κάνουν πρόοδο στις πόλεις, πολλές αφγανικές δυνάμεις υποχώρησαν, θεωρώντας ότι η κυβέρνηση στην Καμπούλ δεν θα τους υποστηρίξει.
"Οι Ταλιμπάν θα διεισδύσουν σε αστικές περιοχές, δολοφονώντας σημαντικούς ανθρώπους, απειλώντας τις οικογένειες των διοικητών", δήλωσε ο Watling.
«Πολλοί άνθρωποι, επειδή δεν είχαν εμπιστοσύνη ότι η Καμπούλ θα μπορούσε να τους σώσει, συνθηκολόγησαν».
Όλο και περισσότεροι άνθρωποι επέλεξαν αυτή τη λύση, οπότε υπήρξαν πολύ λίγες μάχες, γι 'αυτό και έγινε ξαφνικά τόσο γρήγορα", πρόσθεσε.
«Η ταχύτητα δεν αντικατοπτρίζει τη στρατιωτική ικανότητα, είναι μια αντανάκλαση της κατάρρευσης της θέλησης για μάχη».
Οι ειδήσεις από τη διοίκηση του Biden για την πλήρη απόσυρση των ΗΠΑ το επιτάχυναν αυτό, δήλωσε ο Stephen Biddle, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
«Όταν οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν την πλήρη αποχώρηση, αυτό έστειλε ένα σήμα στους Αφγανούς στρατιώτες και την αστυνομία ότι το τέλος ήταν κοντά, και μετέτρεψε τα χρόνια φτωχά κίνητρα σε κατάρρευση, καθώς κανείς δεν ήθελε να είναι ο τελευταίος μετά την παραίτηση των άλλων», εξήγησε.
Άλλωστε, ακόμη και ο ίδιος ο Αφγανός πρόεδρος Ashraf Ghani εγκατέλειψε τη χώρα το βράδυ της Κυριακής καθώς οι Ταλιμπάν μπήκαν στο προεδρικό μέγαρο και κήρυξαν τον πόλεμο «τελειωμένο».
Ο Ashraf Ghani είπε ότι έφυγε για να αποτρέψει «μια πλημμύρα αιματοχυσίας».
«Πολύ πιο έμπειροι» στρατιωτικά οι Ταλιμπάν
Δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που εκτιμούν ότι η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων δεν ευθύνεται για το χάος στο Αφγανιστάν σήμερα.
Η Kirsten Fontenrose, διευθύντρια της Πρωτοβουλίας Scowcroft για τη Μέση Ανατολή στο Atlantic Council, είπε ότι οι Ταλιμπάν έγιναν πιο αποτελεσματικοί από τη δεκαετία του 1990.
«Έχουν γίνει πολύ πιο έμπειροι... στρατιωτικά και μη στρατιωτικά όσον αφορά την επιδίωξη του ίδιου στόχου που έχουν - που είναι η εγκαθίδρυση ενός ισλαμικού εμιράτου στο Αφγανιστάν», είπε στο CNBC.
«Η αποχώρηση των ΗΠΑ δεν είναι ο λόγος που η αφγανική κυβέρνηση κατέρρευσε», πρόσθεσε.
Μέρος του προβλήματος στο Αφγανιστάν είναι ο «τόσο μικρός συντονισμός» με τους συμμάχους.
Μην ξεχνάμε ότι οι Ταλιμπάν περικύκλωσαν την πρωτεύουσα της Καμπούλ, διέκοψαν τις γραμμές εφοδιασμού που χρειάζονταν οι κυβερνητικές δυνάμεις και επίσης ανέπτυξαν νέες στρατηγικές.
«Χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τόσο θανατηφόρα όσο και τα τουφέκια ελεύθερων σκοπευτών.
Έχουν χρησιμοποιήσει τον εξαναγκασμό για να πιέσουν τους τοπικούς ηγέτες των φυλών, έχουν χρησιμοποιήσει αρκετά απλές αλλά αποτελεσματικές καμπάνιες μηνυμάτων για να απειλήσουν τοπικούς Αφγανούς που συνεργάζονται με τις ΗΠΑ και με άλλες ξένες δυνάμεις», ανέφερε η Fontenrose.
Η διαφθορά της κυβέρνησης του Αφγανιστάν και η στρατιωτική αδυναμία
Αν οι Ταλιμπάν είχαν εμπλακεί σε πλήρη στρατιωτική επίθεση και αντιμετώπιζαν αντίσταση, η κυριαρχία στη χώρα θα χρειαζόταν περισσότερο χρόνο.
Ακόμη και σε αυτό το σενάριο οι Ταλιμπάν θα είχαν κυριαρχήσει, καθώς ο Αφγανικός Εθνικός Στρατός αποτελείται από πολλές μονάδες που είναι συστηματικά διεφθαρμένες, δεν έχουν αποτελεσματική διοίκηση και έλεγχο, δεν γνωρίζουν πόσοι άνθρωποι βρίσκονται στις δικές τους μονάδες, ο περισσότερος εξοπλισμός τους έχει διαλυθεί, και αποτελούν μια εντελώς δυσλειτουργική δύναμη, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Αυτό συμβαίνει επίσης επειδή ο αφγανικός στρατός κακοπληρώνεται, υποσιτίζεται και δεν στηρίζεται από την ηγεσία στην Καμπούλ.
Οι «στρατιώτες σε πολλές περιπτώσεις δεν τρέφονται πολύ καλά, πολύ σπάνια έχουν πληρωθεί και ήταν σε υπηρεσία για μεγάλο χρονικό διάστημα εκτός σπιτιού...», πρόσθεσε ο Watling.
Αυτό είναι μια συνταγή αποτυχία που είχε ως αποτέλεσμα μεγάλες απώλειες τα τελευταία χρόνια.
Πολλές στρατιωτικές μονάδες θα πουλούσαν τον εξοπλισμό τους στους Ταλιμπάν έναντι μετρητών...
Πόσο λίγοι Αμερικανοί «καταλαβαίνουν το Αφγανιστάν»
Το κεντρικό στοιχείο για την κατανόηση της αποτυχίας της Αμερικής στο Αφγανιστάν καταλήγει επίσης στην κατανόηση της ιστορίας και της κουλτούρας της χώρας - και πόσο δραστικά διαφέρει από κάθε δυτικό έθνος.
«Δεν υπήρξε ποτέ κεντρική κυβέρνηση στο Αφγανιστάν.
Το να πιστεύουμε ότι θα μπορούσαμε να στηρίξουμε μία θα ήταν ανόητο», δήλωσε ο πρώην αξιωματικός των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών και βετεράνος του Αφγανικού Πολέμου.
«Η έκπληξη για την ανάκτηση της εξουσίας από τους Ταλιμπάν δείχνει πόσο λίγοι Αμερικανοί, από πάνω προς τα κάτω, καταλαβαίνουν το Αφγανιστάν».
Το Αφγανιστάν είναι μια χώρα με πολλές φυλές, γλώσσες, εθνότητες και θρησκευτικές αιρέσεις και η Ουάσινγκτον και οι σύμμαχοί της στο ΝΑΤΟ προσπαθούσαν να το μετατρέψουν σε μια ενιαία δημοκρατία βασισμένη σε δυτικές αξίες.
"Υπήρξε μια θεμελιώδης αποτυχία να καταλάβουμε τι ήθελαν οι Αφγανοί", δήλωσε ο Zacchea, ο οποίος εκπαίδευσε ένα ιρακινό τάγμα το 2004.
«Υποθέσαμε ότι ήθελαν αυτό που είχαμε - μια φιλελεύθερη Δημοκρατία με ιουδαιο-χριστιανικές αξίες... Και νομίζαμε ότι απλώς θα μεταστρέφονταν αυτόματα. Και αυτό δεν ισχύει».
Οι φυλετικές συμμαχίες στο Αφγανιστάν υπερισχύουν πολύ συχνά των εθνικών, ή η πίστη ακολουθεί το χρήμα και την εξουσία.
Και μέρος της δύναμης των Ταλιμπάν έγκειται στο γεγονός ότι ως Παστούν, ανήκαν στη μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα στο Αφγανιστάν.
«Εν τω μεταξύ», είπε ο πρώην αξιωματούχος των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, «υποστηρίξαμε μια αταξία εθνικών μειονοτήτων, που δεν είχαν ποτέ την ικανότητα να ενοποιήσουν τη χώρα».
«Δεν καταλάβαμε τη φυλετική δυναμική, δεν το καταλάβαμε ποτέ», είπε ο Zacchea.
«Νομίζουμε ότι όλοι θέλουν αυτό που έχουμε.
Είναι πολιτιστική αβεβαιότητα, αδιαφορία για την πραγματικότητά τους και τη βιωμένη εμπειρία τους».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών