Οι δασμοί που εισάγουν διακρίσεις σε μια χώρα, απλώς θα προκαλέσουν ένα οικονομικό και πολιτικό χάος, σε όλο τον κόσμο
Η τρομοκρατία των αμερικανικών μέσων ενημέρωσης φαίνεται ότι κλιμακώνεται, ακόμη και μετά την σαρωτική εκλογή του Donald Trump στις 5 Νοεμβρίου 2024, με τις συντονισμένες προειδοποιήσεις για τα δεινά που έρχονται να συνεχίζονται.
Τελευταία περίπτωση ο Martin Wolf των Financial Times, ο οποίο επικαλούμενος, όλως τυχαίος, τη στήλη της Salena Zito στο The Atlantic, αναρωτιέται αν πρέπει να παίρνει κανείς στα σοβαρά τον Donald Trump.
Όπως υποστηρίζει, τα δείγματα από τις επιλογές του, ιδίως τον Robert F Kennedy Jr στον τομέα της υγείας, τον Pete Hegseth στην άμυνα, τον Tulsi Gabbard στην εθνική υπηρεσία πληροφοριών και τον Matt Gaetz στη δικαιοσύνη, δείχνουν ότι ο Trump θα είναι πολύ πιο ριζοσπαστικός.
Επιπλέον, η εμπορική πολιτική είναι εδώ και πολύ καιρό ο τομέας στον οποίο πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά και κυριολεκτικά υπόψιν.
Ο προστατευτισμός δεν είναι απλώς μια μακροχρόνια προσωπική πεποίθηση, αλλά μια πεποίθηση στην οποία είχε ήδη αφιερωθεί την τελευταία φορά.
Κατά τον Wolf, «δυστυχώς, το γεγονός ότι ο Trump πρέπει να ληφθεί κυριολεκτικά και σοβαρά δεν σημαίνει ότι αυτός (ή οι γύρω του) κατανοούν τα οικονομικά του εμπορίου.
Αν είναι διατεθειμένος να δεχτεί τις ανοησίες του «anti-vaxxer» Kennedy, γιατί να τον ενδιαφέρει τι σκέφτονται οι οικονομολόγοι για αυτό;
Τα λάθη
Κατά τον Wolf ο Trump κάνει δύο μεγάλα λάθη: πρώτον, δεν έχει καμία ιδέα για το συγκριτικό πλεονέκτημα.
Δεύτερον και χειρότερο, δεν κατανοεί ότι το εμπορικό ισοζύγιο καθορίζεται από τη συνολική προσφορά και ζήτηση και όχι από το άθροισμα των διμερών υπολοίπων.
Αυτός είναι ο λόγος που ο δασμολογικός πόλεμος του δεν θα μειώσει τα εμπορικά ελλείμματα των ΗΠΑ.
Αντίθετα, ειδικά στο σημερινό πλαίσιο, είναι πιο πιθανό να οδηγήσει σε πληθωρισμό, σύγκρουση με την Federal Reserve και απώλεια εμπιστοσύνης στο δολάριο.
Αν κάποιος θέλει να παράγει περισσότερα από κάτι - υποκατάστατα εισαγωγής, για παράδειγμα, όπως επιθυμεί ο Trump - οι πόροι πρέπει να προέρχονται από κάπου.
Οι ερωτήσεις είναι «από πού;» και «πώς;».
Η απάντηση μπορεί να είναι «από τις εξαγωγές, μέσω ενός ισχυρότερου δολαρίου», καθώς οι δασμοί μειώνουν τη ζήτηση για ξένο νόμισμα, με το οποίο μπορούν να αγοραστούν εισαγωγές.
Με αυτόν τον τρόπο, ένας φόρος στις εισαγωγές καταλήγει ως φόρος στις εξαγωγές.
Το εμπορικό ισοζύγιο δεν θα βελτιωθεί.
Βασικές οικονομικές αρχές
Βασικά, η μακροοικονομία κερδίζει πάντα, όπως μας υπενθυμίζει ο Richard Baldwin του IMD στη Λωζάνη σε ένα σημείωμα για το Peterson Institute for International Economics.
Το εμπορικό ισοζύγιο είναι η διαφορά μεταξύ των συνολικών εισοδημάτων και των δαπανών (ή αποταμιεύσεων και επενδύσεων).
Εφόσον αυτό παραμένει αμετάβλητο, το εμπορικό ισοζύγιο θα είναι επίσης αμετάβλητο.
Οι ΗΠΑ έχουν ξοδέψει σημαντικά περισσότερα από τα έσοδά τους εδώ και πολύ καιρό.
Αυτό φαίνεται στη σταθερή καθαρή προσφορά ξένων αποταμιεύσεων, η οποία ήταν κατά μέσο όρο 3,9% του ΑΕΠ, μεταξύ του δεύτερου τριμήνου του 2021 και του 2024.
Επομένως, οι εγχώριοι τομείς πρέπει συνολικά να έχουν αντίστοιχα ελλείμματα.
Στην πραγματικότητα, το πλεόνασμα της αποταμίευσης έναντι των επενδύσεων στον τομέα των νοικοκυριών ήταν κατά μέσο όρο 2,3% του ΑΕΠ και αυτό του εταιρικού τομέα 0,5%.
Συνολικά, μόνο η κυβέρνηση είχε έλλειμμα, το οποίο ήταν κατά μέσο όρο ένα τεράστιο 6,7% του ΑΕΠ.
Αν κάποιος θέλει να εξαλείψει τα εξωτερικά ελλείμματα, οι εγχώριοι τομείς πρέπει να προσαρμοστούν προς την αντίθετη κατεύθυνση, προς υψηλότερα πλεονάσματα αποταμίευσης, με τη μεγαλύτερη προσαρμογή να προέρχεται σίγουρα από αυτά τα τεράστια δημοσιονομικά ελλείμματα.
Φορολογική πολιτική
Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Olivier Blanchard σε άλλο έγγραφο για το Ινστιτούτο Peterson, ο Trump υποσχέθηκε να παρατείνει τις φορολογικές περικοπές που θεσπίστηκαν το 2017.
Επιπλέον, πρότεινε τα επιδόματα και τα φιλοδωρήματα Κοινωνικής Ασφάλισης να καταστούν πλήρως μη φορολογήσιμα, να αυξηθούν οι εκπτώσεις στους φόρους, όπως και ο συντελεστής εταιρικού φόρου, ο οποίος μειώθηκε από 35% σε 21% το 2017, να μειωθεί περαιτέρω στο 15% για τις μεταποιητικές επιχειρήσεις.
Έχει προτείνει επίσης τη μαζική απέλαση περίπου 11 εκατομμυρίων μεταναστών χωρίς έγγραφα.
Εν συντομία, σχεδιάζει να συρρικνώσει την προσφορά και να τονώσει τη ζήτηση.
Αυτό θα επιδεινώσει το εμπορικό ισοζύγιο, όχι θα το βελτιώσει.
Επιπλέον, θα δημιουργήσει επίσης πληθωριστική πίεση, την οποία η Fed θα πρέπει να καταστείλει.
Εν τω μεταξύ, το ομοσπονδιακό χρέος θα συνεχίσει την εκρηκτική του πορεία, απειλώντας ίσως την εμπιστοσύνη στο ίδιο το δολάριο.
Ο ρόλος της Κίνα
Συνολικά, κατά τον Wolf, δεν υπάρχει δυνατότητα μείωσης του συνολικού εμπορικού ελλείμματος με τις πολιτικές που προτείνει ο Trump.
Η μείωση του διμερούς ελλείμματος με την Κίνα απλώς θα αύξανε τα ελλείμματα με άλλες.
Αυτό είναι αναπόφευκτο, δεδομένων των επίμονων μακροοικονομικών πιέσεων.
Επιπλέον, οι εμπορικές πολιτικές του που εισάγουν διακρίσεις, με δασμούς 60% στην Κίνα και 10-20% σε άλλες, είναι βέβαιο ότι θα εξαπλωθούν.
Ο Trump και η κυβέρνησή του θα δουν ότι οι εξαγωγές από άλλες χώρες αντικαθιστούν αυτές από την Κίνα μέσω μεταφόρτωσης, συναρμολόγησης σε άλλες χώρες ή απλού ανταγωνισμού.
Οι απαντήσεις θα είναι είτε η επιβολή «κανόνων καταγωγής», με όλη τη γραφειοκρατία που απαιτεί, ή η αύξηση των δασμών στο 60% σε όλες τις εισαγωγές βιομηχανικών προϊόντων.
Εν τω μεταξύ, αναμφίβολα, θα υπάρξουν και αντίποινα.
Μια τέτοια εξάπλωση των υψηλών δασμών στις ΗΠΑ και σε ολόκληρο τον κόσμο είναι πιθανό να οδηγήσει σε ταχεία μείωση του παγκόσμιου εμπορίου και της παραγωγής.
Το Εθνικό Ινστιτούτο Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών του Ηνωμένου Βασιλείου προβλέπει: «Σωρευτικά, το πραγματικό ΑΕΠ των ΗΠΑ θα μπορούσε να είναι έως και 4% χαμηλότερο από ό,τι θα ήταν χωρίς την επιβολή δασμών».
Κατά τον Wolf αυτό είναι πολύ αισιόδοξο, δεδομένης της αβεβαιότητας που επίσης θα αυξανόταν.
Ωστόσο, ακόμη και τότε τα εξωτερικά ελλείμματα των ΗΠΑ ενδέχεται να μην συρρικνωθούν.
Αυτό θα εξαρτηθεί από το εάν οι δαπάνες μειωθούν ακόμη περισσότερο από την παραγωγή.
Εάν συνέβαινε, το εμπορικό ισοζύγιο θα βελτιωνόταν.
Αλλά αυτό θα σήμαινε επίσης μια βαθιά ύφεση.
Χάος
Κατά τον Wolf η εμπορική πολιτική είναι πολύ απίθανο να αντιστρέψει τη μακροπρόθεσμη μείωση του μεριδίου των θέσεων εργασίας στη μεταποίηση των ΗΠΑ.
Εκτιμά επίσης ότι οι δασμοί που δεν υποστηρίζονται από μείωση των συνολικών δαπανών σε σχέση με την παραγωγή δεν θα εξαλείψουν τα εξωτερικά ελλείμματα.
Μόνο οι δασμοί, ειδικά οι δασμοί που εισάγουν διακρίσεις σε μια χώρα, απλώς θα προκαλέσουν ένα οικονομικό και πολιτικό χάος, σε όλο τον κόσμο.
www.bankingnews.gr
Τελευταία περίπτωση ο Martin Wolf των Financial Times, ο οποίο επικαλούμενος, όλως τυχαίος, τη στήλη της Salena Zito στο The Atlantic, αναρωτιέται αν πρέπει να παίρνει κανείς στα σοβαρά τον Donald Trump.
Όπως υποστηρίζει, τα δείγματα από τις επιλογές του, ιδίως τον Robert F Kennedy Jr στον τομέα της υγείας, τον Pete Hegseth στην άμυνα, τον Tulsi Gabbard στην εθνική υπηρεσία πληροφοριών και τον Matt Gaetz στη δικαιοσύνη, δείχνουν ότι ο Trump θα είναι πολύ πιο ριζοσπαστικός.
Επιπλέον, η εμπορική πολιτική είναι εδώ και πολύ καιρό ο τομέας στον οποίο πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά και κυριολεκτικά υπόψιν.
Ο προστατευτισμός δεν είναι απλώς μια μακροχρόνια προσωπική πεποίθηση, αλλά μια πεποίθηση στην οποία είχε ήδη αφιερωθεί την τελευταία φορά.
Κατά τον Wolf, «δυστυχώς, το γεγονός ότι ο Trump πρέπει να ληφθεί κυριολεκτικά και σοβαρά δεν σημαίνει ότι αυτός (ή οι γύρω του) κατανοούν τα οικονομικά του εμπορίου.
Αν είναι διατεθειμένος να δεχτεί τις ανοησίες του «anti-vaxxer» Kennedy, γιατί να τον ενδιαφέρει τι σκέφτονται οι οικονομολόγοι για αυτό;
Τα λάθη
Κατά τον Wolf ο Trump κάνει δύο μεγάλα λάθη: πρώτον, δεν έχει καμία ιδέα για το συγκριτικό πλεονέκτημα.
Δεύτερον και χειρότερο, δεν κατανοεί ότι το εμπορικό ισοζύγιο καθορίζεται από τη συνολική προσφορά και ζήτηση και όχι από το άθροισμα των διμερών υπολοίπων.
Αυτός είναι ο λόγος που ο δασμολογικός πόλεμος του δεν θα μειώσει τα εμπορικά ελλείμματα των ΗΠΑ.
Αντίθετα, ειδικά στο σημερινό πλαίσιο, είναι πιο πιθανό να οδηγήσει σε πληθωρισμό, σύγκρουση με την Federal Reserve και απώλεια εμπιστοσύνης στο δολάριο.
Αν κάποιος θέλει να παράγει περισσότερα από κάτι - υποκατάστατα εισαγωγής, για παράδειγμα, όπως επιθυμεί ο Trump - οι πόροι πρέπει να προέρχονται από κάπου.
Οι ερωτήσεις είναι «από πού;» και «πώς;».
Η απάντηση μπορεί να είναι «από τις εξαγωγές, μέσω ενός ισχυρότερου δολαρίου», καθώς οι δασμοί μειώνουν τη ζήτηση για ξένο νόμισμα, με το οποίο μπορούν να αγοραστούν εισαγωγές.
Με αυτόν τον τρόπο, ένας φόρος στις εισαγωγές καταλήγει ως φόρος στις εξαγωγές.
Το εμπορικό ισοζύγιο δεν θα βελτιωθεί.
Βασικές οικονομικές αρχές
Βασικά, η μακροοικονομία κερδίζει πάντα, όπως μας υπενθυμίζει ο Richard Baldwin του IMD στη Λωζάνη σε ένα σημείωμα για το Peterson Institute for International Economics.
Το εμπορικό ισοζύγιο είναι η διαφορά μεταξύ των συνολικών εισοδημάτων και των δαπανών (ή αποταμιεύσεων και επενδύσεων).
Εφόσον αυτό παραμένει αμετάβλητο, το εμπορικό ισοζύγιο θα είναι επίσης αμετάβλητο.
Οι ΗΠΑ έχουν ξοδέψει σημαντικά περισσότερα από τα έσοδά τους εδώ και πολύ καιρό.
Αυτό φαίνεται στη σταθερή καθαρή προσφορά ξένων αποταμιεύσεων, η οποία ήταν κατά μέσο όρο 3,9% του ΑΕΠ, μεταξύ του δεύτερου τριμήνου του 2021 και του 2024.
Επομένως, οι εγχώριοι τομείς πρέπει συνολικά να έχουν αντίστοιχα ελλείμματα.
Στην πραγματικότητα, το πλεόνασμα της αποταμίευσης έναντι των επενδύσεων στον τομέα των νοικοκυριών ήταν κατά μέσο όρο 2,3% του ΑΕΠ και αυτό του εταιρικού τομέα 0,5%.
Συνολικά, μόνο η κυβέρνηση είχε έλλειμμα, το οποίο ήταν κατά μέσο όρο ένα τεράστιο 6,7% του ΑΕΠ.
Αν κάποιος θέλει να εξαλείψει τα εξωτερικά ελλείμματα, οι εγχώριοι τομείς πρέπει να προσαρμοστούν προς την αντίθετη κατεύθυνση, προς υψηλότερα πλεονάσματα αποταμίευσης, με τη μεγαλύτερη προσαρμογή να προέρχεται σίγουρα από αυτά τα τεράστια δημοσιονομικά ελλείμματα.
Φορολογική πολιτική
Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Olivier Blanchard σε άλλο έγγραφο για το Ινστιτούτο Peterson, ο Trump υποσχέθηκε να παρατείνει τις φορολογικές περικοπές που θεσπίστηκαν το 2017.
Επιπλέον, πρότεινε τα επιδόματα και τα φιλοδωρήματα Κοινωνικής Ασφάλισης να καταστούν πλήρως μη φορολογήσιμα, να αυξηθούν οι εκπτώσεις στους φόρους, όπως και ο συντελεστής εταιρικού φόρου, ο οποίος μειώθηκε από 35% σε 21% το 2017, να μειωθεί περαιτέρω στο 15% για τις μεταποιητικές επιχειρήσεις.
Έχει προτείνει επίσης τη μαζική απέλαση περίπου 11 εκατομμυρίων μεταναστών χωρίς έγγραφα.
Εν συντομία, σχεδιάζει να συρρικνώσει την προσφορά και να τονώσει τη ζήτηση.
Αυτό θα επιδεινώσει το εμπορικό ισοζύγιο, όχι θα το βελτιώσει.
Επιπλέον, θα δημιουργήσει επίσης πληθωριστική πίεση, την οποία η Fed θα πρέπει να καταστείλει.
Εν τω μεταξύ, το ομοσπονδιακό χρέος θα συνεχίσει την εκρηκτική του πορεία, απειλώντας ίσως την εμπιστοσύνη στο ίδιο το δολάριο.
Ο ρόλος της Κίνα
Συνολικά, κατά τον Wolf, δεν υπάρχει δυνατότητα μείωσης του συνολικού εμπορικού ελλείμματος με τις πολιτικές που προτείνει ο Trump.
Η μείωση του διμερούς ελλείμματος με την Κίνα απλώς θα αύξανε τα ελλείμματα με άλλες.
Αυτό είναι αναπόφευκτο, δεδομένων των επίμονων μακροοικονομικών πιέσεων.
Επιπλέον, οι εμπορικές πολιτικές του που εισάγουν διακρίσεις, με δασμούς 60% στην Κίνα και 10-20% σε άλλες, είναι βέβαιο ότι θα εξαπλωθούν.
Ο Trump και η κυβέρνησή του θα δουν ότι οι εξαγωγές από άλλες χώρες αντικαθιστούν αυτές από την Κίνα μέσω μεταφόρτωσης, συναρμολόγησης σε άλλες χώρες ή απλού ανταγωνισμού.
Οι απαντήσεις θα είναι είτε η επιβολή «κανόνων καταγωγής», με όλη τη γραφειοκρατία που απαιτεί, ή η αύξηση των δασμών στο 60% σε όλες τις εισαγωγές βιομηχανικών προϊόντων.
Εν τω μεταξύ, αναμφίβολα, θα υπάρξουν και αντίποινα.
Μια τέτοια εξάπλωση των υψηλών δασμών στις ΗΠΑ και σε ολόκληρο τον κόσμο είναι πιθανό να οδηγήσει σε ταχεία μείωση του παγκόσμιου εμπορίου και της παραγωγής.
Το Εθνικό Ινστιτούτο Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών του Ηνωμένου Βασιλείου προβλέπει: «Σωρευτικά, το πραγματικό ΑΕΠ των ΗΠΑ θα μπορούσε να είναι έως και 4% χαμηλότερο από ό,τι θα ήταν χωρίς την επιβολή δασμών».
Κατά τον Wolf αυτό είναι πολύ αισιόδοξο, δεδομένης της αβεβαιότητας που επίσης θα αυξανόταν.
Ωστόσο, ακόμη και τότε τα εξωτερικά ελλείμματα των ΗΠΑ ενδέχεται να μην συρρικνωθούν.
Αυτό θα εξαρτηθεί από το εάν οι δαπάνες μειωθούν ακόμη περισσότερο από την παραγωγή.
Εάν συνέβαινε, το εμπορικό ισοζύγιο θα βελτιωνόταν.
Αλλά αυτό θα σήμαινε επίσης μια βαθιά ύφεση.
Χάος
Κατά τον Wolf η εμπορική πολιτική είναι πολύ απίθανο να αντιστρέψει τη μακροπρόθεσμη μείωση του μεριδίου των θέσεων εργασίας στη μεταποίηση των ΗΠΑ.
Εκτιμά επίσης ότι οι δασμοί που δεν υποστηρίζονται από μείωση των συνολικών δαπανών σε σχέση με την παραγωγή δεν θα εξαλείψουν τα εξωτερικά ελλείμματα.
Μόνο οι δασμοί, ειδικά οι δασμοί που εισάγουν διακρίσεις σε μια χώρα, απλώς θα προκαλέσουν ένα οικονομικό και πολιτικό χάος, σε όλο τον κόσμο.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών