Η τουρκική ηγεσία πλέει σε πελάγη ευτυχίας με τις εξελίξεις στη Συρία αλλά πρέπει να προσέξει με τις γεωπολιτικές επιδιώξεις της
Πέραν του Ισραήλ, μεγάλη κερδισμένη από τις ιστορικές εξελίξεις στη Συρία με την ανατροπή του Bashar al Assad είναι η Τουρκία.
Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι στη Δαμασκό ανήλθαν στην εξουσία φιλοτουρκικές δυνάμεις .
Το σημαντικότερο είναι πως τα κύρια όργανα επιρροής στη Συρία είναι πλέον συγκεντρωμένα στα χέρια της Άγκυρας.
Ο λόγος το κύριο βόρειο σύνορο για τους Σύρους, που τώρα ελέγχονται εν μέρει από φιλοτουρκικές δυνάμεις και τα εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες στην Τουρκία που έχουν ήδη αρχίσει να επιστρέφουν στα σπίτια τους.
«Η Τουρκία κλειδί για την επίλυση παγκόσμιων κρίσεων»
Επίσης υπάρχει πάντα η απειλή μίας στρατιωτικής επιχείρησης κατά των Κούρδων της Συρίας, που ελέγχουν την ανατολικό τμήμα των συνόρων με την Τουρκία και η αναγνώριση του τουρκικού ρόλου από τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ Donald Trump και την ΕΕ.
Όλες αυτές οι παράμετροι μετατρέπουν τον Τούρκο πρόεδρο Recep Tayyip Erdogan σε βασικό παράγοντα στη νέα Συρία.
Και ενσταλάζει στην τουρκική ηγεσία εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους στο παγκόσμιο σκηνικό συνολικά.
Ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στον ιστότοπο του κρατικού τηλεοπτικού καναλιού Haber, «Η Τουρκία είναι το κλειδί για την επίλυση παγκόσμιων κρίσεων», αναφέρει ότι η Άγκυρα έχει ενισχύσει τη θέση της ως βασικής χώρας στην επίλυση παγκόσμιων κρίσεων χάρη στον μεσολαβητικό ρόλο του Erdogan, έχοντας ενεργήσει επιτυχώς ως μεσολαβητής στις συγκρούσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας , καθώς και στη Συρία , τη Λιβύη και την κρίση μεταξύ Σομαλίας και Αιθιοπίας.
Αυτοαξιολογείται
Από όλα τα παραδείγματα που δίνονται είναι δυνατό να μιλήσουμε για πραγματικά επιτυχημένη διαμεσολάβηση μόνο στην τελευταία περίπτωση (τις προάλλες ο Erdogan οργάνωσε μια σημαντική συνάντηση των ηγετών δύο μακροχρόνιων αντιμαχόμενων γειτονικών αφρικανικών κρατών).
Η εν λόγω λίστα αντικατοπτρίζει μία αυτοαξιολόγηση των τουρκικών αρχών.
Πιστεύουν πραγματικά ότι είναι πολύ επιτυχημένες στο να μετατρέπουν τα προβλήματα των άλλων σε δικά τους επιτεύγματα και ως εκ τούτου θα αυξήσουν τις προσπάθειές τους μόνο προς διάφορες κατευθύνσεις.
Οθωμανική Αυτοκρατορία
Ο συνδετικός κρίκος των συγκεκριμένων περιπτώσεων δεν είναι άλλος από το γεγονός πως βρίσκονται στη σφαίρα των τουρκικών συμφερόντων: Άλλες χώρες ως πρώην τμήματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, άλλες ως ισλαμικά κράτη και άλλες ως ζώνη εγκατάστασης τουρκικών φυλών.
Προ ημερών ο Erdogan δήλωνε ότι το Χαλέπι και η Δαμασκός θα μπορούσαν να ήταν επαρχίες της Τουρκίας αν ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος είχε τελειώσει διαφορετικά (δηλαδή όχι με ήττα).
Λόγω λανθασμένης μετάφρασης, αυτή η φράση παρουσιάστηκε σαν ο Τούρκος πρόεδρος να ισχυριζόταν ότι θα εξακολουθούσαν να αποτελούν μέρος της Τουρκίας - αν και, φυσικά, η Άγκυρα δεν διεκδικεί εδάφη, εκτός και αν λάβουμε υπόψη ορισμένες παραμεθόριες περιοχές, ιδίως εκείνα που κατοικούνται από Τουρκομάνους.
Αλλά οι Τούρκοι θα τα αποσπούσαν μόνο σε περίπτωση πλήρους κατάρρευσης της Συρίας, ωστόσο, όλοι οι μεγάλοι γεωπολιτικοί παίκτες θέλουν να αποφύγουν αυτό το σενάριο.
Η προσάρτηση αμιγώς αραβικών εδαφών είναι απλώς αδύνατη: η αραβική Δαμασκός μπορεί να είναι μόνο μέρος του ισλαμικού χαλιφάτου και όχι το εθνικό τουρκικό κράτος.
Αλλά η Τουρκία ισχυρίζεται ότι είναι ηγέτης - και όχι μόνο στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.
«Δεν μπορούμε να περιορίσουμε τον ορίζοντά μας»
«Η Τουρκία είναι μεγαλύτερη από την ίδια την Τουρκία.
Εμείς, ως λαός, δεν μπορούμε να περιορίσουμε τον ορίζοντά μας σε μια έκταση 782 χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Η Τουρκία δεν μπορεί να ξεφύγει από τη μοίρα της και την αποστολή της.
Προχωράμε με σίγουρα βήματα προς τον στόχο - να γίνουμε μια μεγάλη και δυνατή Τουρκία, που οδηγεί την εποχή» δήλωσε προ ημερών ο Erdogan.
Η Τουρκία έχει μεγάλο παρελθόν - η Οθωμανική Αυτοκρατορία ένωσε το μεγαλύτερο μέρος του αραβικού κόσμου και το χαλιφάτο ήταν το τελευταίο παν-μουσουλμανικό σχέδιο συνδυασμού της υψηλότερης πνευματικής και κρατικής εξουσίας.
Η Συρία, η Λιβύη, μέρος του Καυκάσου και η Κριμαία ήταν μέρος αυτής της αυτοκρατορίας - αλλά άρχισε να αποδυναμώνεται στις αρχές του 19ου αιώνα και τελείωσε την ύπαρξή της έναν αιώνα αργότερα.
Εξάλλου, οι Άγγλοι και οι Γάλλοι έπαιξαν τον κύριο ρόλο στον διαμελισμό της - αν και πριν από αυτό οι Τούρκοι είχαν πολεμήσει σκληρά με τους Ρώσους.
Αλλά ήταν το Λονδίνο και το Παρίσι που κατέστρωσαν σχέδια για τη διαίρεση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και στη συνέχεια προσπάθησαν να διαλύσουν ακόμη και το εναπομείναν τουρκικό, δηλαδή το τμήμα της Ανατολίας.
Και μόνο η βοήθεια της ΕΣΣΔ επέτρεψε στον Kemal Ataturk να διαφυλάξει την ανεξαρτησία της Τουρκίας.
Ζαλίστηκε από την επιτυχία η Τουρκία
Τώρα, αν και η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ, έχει μία ιδιαίτερη θέση με τη Βορειοατλαντική Συμμαχία λόγω και των σχέσεων με τη Ρωσία.
Η αμοιβαία συνεργασία μεταξύ Τουρκίας – Ρωσίας συνδυάζεται με ανταγωνισμό σε διάφορες περιοχές, μία εκ των οποίων παραμένει η Συρία.
Ωστόσο, η απότομη ενίσχυση της θέσης της Τουρκίας στη Συρία δεν πρέπει να κάνει την Άγκυρα να ζαλιστεί από την επιτυχία - και όχι μόνο στη συριακή κατεύθυνση.
Κίνδυνος σύγκρουσης Ρωσίας – Τουρκίας
Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, η Τουρκία έχει χρησιμοποιήσει τρεις γεωπολιτικές έννοιες: ισλαμική ενότητα, πανισλαμισμός και παντουρκισμός.
Ενώ η ισλαμική ενότητα και ο πανισλαμισμός επικεντρώθηκαν περισσότερο στις αραβικές χώρες (με έμφαση στην κοινή πίστη και ένα κοινό παρελθόν υπό την τουρκική ηγεσία), ο παντουρκισμός στοχεύει κυρίως στον μετασοβιετικό χώρο.
Άλλωστε, εκεί ζουν οι τουρκικοί λαοί και βρίσκονται τα κράτη τους (Αζερμπαϊτζάν, Καζακστάν , Ουζμπεκιστάν, Τουρκμενιστάν, Κιργιστάν - UTG).
Η υπερβολική ενίσχυση της τουρκικής επιρροής πάνω τους - μεταξύ άλλων μέσω του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών - δεν μπορεί παρά να ανησυχήσει τη Ρωσία.
Η UTG σταδιακά περνά σε οικονομικά και υλικοτεχνικά στάδια, επιδιώκοντας ενοποίηση και σταδιακά αυξανόμενη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας.
Και αυτό είναι μια άμεση (αν και καλά καμουφλαρισμένη) πρόκληση για τα ρωσικά συμφέροντα στην περιοχή.
Υπάρχει ο κίνδυνος η Κεντρική Ασία να μετατραπεί σε αρένα γεωπολιτικού ανταγωνισμού μεταξύ των ευρασιατικών δυνάμεων (δηλαδή της Ρωσίας και της Τουρκίας).
www.bankingnews.gr
Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι στη Δαμασκό ανήλθαν στην εξουσία φιλοτουρκικές δυνάμεις .
Το σημαντικότερο είναι πως τα κύρια όργανα επιρροής στη Συρία είναι πλέον συγκεντρωμένα στα χέρια της Άγκυρας.
Ο λόγος το κύριο βόρειο σύνορο για τους Σύρους, που τώρα ελέγχονται εν μέρει από φιλοτουρκικές δυνάμεις και τα εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες στην Τουρκία που έχουν ήδη αρχίσει να επιστρέφουν στα σπίτια τους.
«Η Τουρκία κλειδί για την επίλυση παγκόσμιων κρίσεων»
Επίσης υπάρχει πάντα η απειλή μίας στρατιωτικής επιχείρησης κατά των Κούρδων της Συρίας, που ελέγχουν την ανατολικό τμήμα των συνόρων με την Τουρκία και η αναγνώριση του τουρκικού ρόλου από τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ Donald Trump και την ΕΕ.
Όλες αυτές οι παράμετροι μετατρέπουν τον Τούρκο πρόεδρο Recep Tayyip Erdogan σε βασικό παράγοντα στη νέα Συρία.
Και ενσταλάζει στην τουρκική ηγεσία εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους στο παγκόσμιο σκηνικό συνολικά.
Ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στον ιστότοπο του κρατικού τηλεοπτικού καναλιού Haber, «Η Τουρκία είναι το κλειδί για την επίλυση παγκόσμιων κρίσεων», αναφέρει ότι η Άγκυρα έχει ενισχύσει τη θέση της ως βασικής χώρας στην επίλυση παγκόσμιων κρίσεων χάρη στον μεσολαβητικό ρόλο του Erdogan, έχοντας ενεργήσει επιτυχώς ως μεσολαβητής στις συγκρούσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας , καθώς και στη Συρία , τη Λιβύη και την κρίση μεταξύ Σομαλίας και Αιθιοπίας.
Αυτοαξιολογείται
Από όλα τα παραδείγματα που δίνονται είναι δυνατό να μιλήσουμε για πραγματικά επιτυχημένη διαμεσολάβηση μόνο στην τελευταία περίπτωση (τις προάλλες ο Erdogan οργάνωσε μια σημαντική συνάντηση των ηγετών δύο μακροχρόνιων αντιμαχόμενων γειτονικών αφρικανικών κρατών).
Η εν λόγω λίστα αντικατοπτρίζει μία αυτοαξιολόγηση των τουρκικών αρχών.
Πιστεύουν πραγματικά ότι είναι πολύ επιτυχημένες στο να μετατρέπουν τα προβλήματα των άλλων σε δικά τους επιτεύγματα και ως εκ τούτου θα αυξήσουν τις προσπάθειές τους μόνο προς διάφορες κατευθύνσεις.
Οθωμανική Αυτοκρατορία
Ο συνδετικός κρίκος των συγκεκριμένων περιπτώσεων δεν είναι άλλος από το γεγονός πως βρίσκονται στη σφαίρα των τουρκικών συμφερόντων: Άλλες χώρες ως πρώην τμήματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, άλλες ως ισλαμικά κράτη και άλλες ως ζώνη εγκατάστασης τουρκικών φυλών.
Προ ημερών ο Erdogan δήλωνε ότι το Χαλέπι και η Δαμασκός θα μπορούσαν να ήταν επαρχίες της Τουρκίας αν ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος είχε τελειώσει διαφορετικά (δηλαδή όχι με ήττα).
Λόγω λανθασμένης μετάφρασης, αυτή η φράση παρουσιάστηκε σαν ο Τούρκος πρόεδρος να ισχυριζόταν ότι θα εξακολουθούσαν να αποτελούν μέρος της Τουρκίας - αν και, φυσικά, η Άγκυρα δεν διεκδικεί εδάφη, εκτός και αν λάβουμε υπόψη ορισμένες παραμεθόριες περιοχές, ιδίως εκείνα που κατοικούνται από Τουρκομάνους.
Αλλά οι Τούρκοι θα τα αποσπούσαν μόνο σε περίπτωση πλήρους κατάρρευσης της Συρίας, ωστόσο, όλοι οι μεγάλοι γεωπολιτικοί παίκτες θέλουν να αποφύγουν αυτό το σενάριο.
Η προσάρτηση αμιγώς αραβικών εδαφών είναι απλώς αδύνατη: η αραβική Δαμασκός μπορεί να είναι μόνο μέρος του ισλαμικού χαλιφάτου και όχι το εθνικό τουρκικό κράτος.
Αλλά η Τουρκία ισχυρίζεται ότι είναι ηγέτης - και όχι μόνο στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.
«Δεν μπορούμε να περιορίσουμε τον ορίζοντά μας»
«Η Τουρκία είναι μεγαλύτερη από την ίδια την Τουρκία.
Εμείς, ως λαός, δεν μπορούμε να περιορίσουμε τον ορίζοντά μας σε μια έκταση 782 χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Η Τουρκία δεν μπορεί να ξεφύγει από τη μοίρα της και την αποστολή της.
Προχωράμε με σίγουρα βήματα προς τον στόχο - να γίνουμε μια μεγάλη και δυνατή Τουρκία, που οδηγεί την εποχή» δήλωσε προ ημερών ο Erdogan.
Η Τουρκία έχει μεγάλο παρελθόν - η Οθωμανική Αυτοκρατορία ένωσε το μεγαλύτερο μέρος του αραβικού κόσμου και το χαλιφάτο ήταν το τελευταίο παν-μουσουλμανικό σχέδιο συνδυασμού της υψηλότερης πνευματικής και κρατικής εξουσίας.
Η Συρία, η Λιβύη, μέρος του Καυκάσου και η Κριμαία ήταν μέρος αυτής της αυτοκρατορίας - αλλά άρχισε να αποδυναμώνεται στις αρχές του 19ου αιώνα και τελείωσε την ύπαρξή της έναν αιώνα αργότερα.
Εξάλλου, οι Άγγλοι και οι Γάλλοι έπαιξαν τον κύριο ρόλο στον διαμελισμό της - αν και πριν από αυτό οι Τούρκοι είχαν πολεμήσει σκληρά με τους Ρώσους.
Αλλά ήταν το Λονδίνο και το Παρίσι που κατέστρωσαν σχέδια για τη διαίρεση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και στη συνέχεια προσπάθησαν να διαλύσουν ακόμη και το εναπομείναν τουρκικό, δηλαδή το τμήμα της Ανατολίας.
Και μόνο η βοήθεια της ΕΣΣΔ επέτρεψε στον Kemal Ataturk να διαφυλάξει την ανεξαρτησία της Τουρκίας.
Ζαλίστηκε από την επιτυχία η Τουρκία
Τώρα, αν και η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ, έχει μία ιδιαίτερη θέση με τη Βορειοατλαντική Συμμαχία λόγω και των σχέσεων με τη Ρωσία.
Η αμοιβαία συνεργασία μεταξύ Τουρκίας – Ρωσίας συνδυάζεται με ανταγωνισμό σε διάφορες περιοχές, μία εκ των οποίων παραμένει η Συρία.
Ωστόσο, η απότομη ενίσχυση της θέσης της Τουρκίας στη Συρία δεν πρέπει να κάνει την Άγκυρα να ζαλιστεί από την επιτυχία - και όχι μόνο στη συριακή κατεύθυνση.
Κίνδυνος σύγκρουσης Ρωσίας – Τουρκίας
Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, η Τουρκία έχει χρησιμοποιήσει τρεις γεωπολιτικές έννοιες: ισλαμική ενότητα, πανισλαμισμός και παντουρκισμός.
Ενώ η ισλαμική ενότητα και ο πανισλαμισμός επικεντρώθηκαν περισσότερο στις αραβικές χώρες (με έμφαση στην κοινή πίστη και ένα κοινό παρελθόν υπό την τουρκική ηγεσία), ο παντουρκισμός στοχεύει κυρίως στον μετασοβιετικό χώρο.
Άλλωστε, εκεί ζουν οι τουρκικοί λαοί και βρίσκονται τα κράτη τους (Αζερμπαϊτζάν, Καζακστάν , Ουζμπεκιστάν, Τουρκμενιστάν, Κιργιστάν - UTG).
Η υπερβολική ενίσχυση της τουρκικής επιρροής πάνω τους - μεταξύ άλλων μέσω του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών - δεν μπορεί παρά να ανησυχήσει τη Ρωσία.
Η UTG σταδιακά περνά σε οικονομικά και υλικοτεχνικά στάδια, επιδιώκοντας ενοποίηση και σταδιακά αυξανόμενη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας.
Και αυτό είναι μια άμεση (αν και καλά καμουφλαρισμένη) πρόκληση για τα ρωσικά συμφέροντα στην περιοχή.
Υπάρχει ο κίνδυνος η Κεντρική Ασία να μετατραπεί σε αρένα γεωπολιτικού ανταγωνισμού μεταξύ των ευρασιατικών δυνάμεων (δηλαδή της Ρωσίας και της Τουρκίας).
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών