Άρθρο του Απόστολου Αποστόλου, Καθηγητή Πολιτικής και Κοινωνικής Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου FUP Ρώμης
Οι θεσμοί βρίσκονται στη χώρα μας σε κρίση από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους.
Οι θεσμοποιημένες εκπροσωπήσεις αναπαράγουν μια νοοτροπία που φθείρει τη λειτουργικότητα των θεσμών και ενισχύει τη συντεχνιακή προστασία των λειτουργών που την υπηρετούν.
Αυτό αποτέλεσε μια αλήθεια γνωστή στον ελληνικό κόσμο για αυτό και οι νεοέλληνες ήταν αλλεργικοί με τους θεσμούς. Ο Σεφέρης όταν μιλούσε για θεσμούς αναφερόταν στο συλλογικό ασυνείδητο του λαού και όχι στο μηχανισμό που εκφράζει, συμβολίζει και γενικεύει.
Οι συναισθήσεις των νεοελλήνων με τη βιωματική τους θήτευση στο κοινοτικό βυζαντινισμό, ανεξοικείωτοι με τις διαμεσολαβητικές διαδικασίες των θεσμών και τους νομικο-πολιτικούς μηχανισμούς υποψιάστηκαν το κύκλωμα της εξουσίας των θεσμών το οποίο περνά από τις διαμεσολαβητικές διαδικασίες και εγκαταλείπει τις ανάγκες του λαού.
Όταν ο Σολομός μας έλεγε «Βάνουνε σε τάξη τη ζουρλή οι βασιλιάδες» εννοούσε ότι η απειθάρχητη και ανεξήγητη Ελλάδα εισερχόμενη στην κανονιστική αποδοτικότητα της εναρμόνισης των δυτικοευρωπαϊκών πολιτικών θα αισθάνεται επάνω της τους κορσέδες του δογματισμού τόσο σφικτούς που θα χάσει τα «μέγιστα ειδέναι» της συνεργητικής κοινωνικής σχέσης με την οποία επίλυε τα προβλήματα της.
Πέρασαν χρόνια να ανακαλύψουν και οι δυτικοευρωπαίοι ότι οι θεσμοί αποτελούν διαμεσολαβημένα κέντρα εξουσίας μεταξύ πολιτών και κράτους. Και ποιος δυτικοευρωπαίος δε συμφωνεί πλέον ότι οι θεσμοί έχουν υποκατασταθεί από ένα σύστημα που καταλήγει να γίνει μόρφωμα το οποίο έχει απολέσει την κοινωνική λειτουργικότητα του, έχει αυτονομηθεί και επιδιώκει παντί τρόπω την αυτοτέλεια του, την αυτοσυντήρηση του, δημιουργώντας καινούργιες ανάγκες που υποτάσσονται σε προσωπικές αυτοτέλειες.
Αυτή την ερμηνευτική δεν μας άφησε και ο Ρουσώ όταν αναφερόταν στον κίνδυνο οι θεσμοί να καταστούν απρόσωποι και στοιχείο απόλυτης εξουσιαστικότητας; Εκεί δε στάθηκαν και οι επαναστατημένοι του Γαλλικού Μάη του 68, όταν μας έλεγαν ότι οι θεσμοί αλλοτριώνουν το βιωμένο και το πραγματικό και το καθιστούν ελεγχόμενο και τιμωρητικό;
Στη μετάληψη μας με το καφρόαιμα της δυτικής πολιτικής κουλτούρας, εμείς, οι «ταϊφά» (όπως έλεγε και ο Πέτρος Βλαστός), οι ασυναπάντητοι κάποτε με το τροπάρι της θεσμολαχνείας γίναμε αυτιστικά υποτελείς και σπουδαιογελοίοι υπερασπιστές της χειραφετικής αοριστολογίας των θεσμών. Από τότε ζούμε ως νευρωσικοί σκλάβοι που αθωώνουμε όλες τις πλημμυρίδες αμαρτημάτων μας. Σαν να είμαστε ρόλοι από το έργο «Το παράπονο του νεκροθάπτου» του Εμμανουήλ Ροΐδη. Δηλαδή μάθαμε να συγχωρούμε την ευκολία της εξουσίας και τα ανομήματα της, που χωρίς μεταμέλεια και ενοχές εκείνη περπατά με υψωμένο κεφάλι. Και εμεί οι αποτυχημένοι της δυτικής μετανεωτερικότητας ζητάμε την πλαδαρή εξουσία με τις καμπυλότητες της να μας προστατεύσει.
Ξεγελαστήκαμε γιατί πιστέψαμε ότι στο raison d’ etat δεν θα υπάρχει η μεροληπτική μονομέρεια, ότι δεν θα υποθάλπεται το συμφέρων των εξουσιαστικών μηχανισμών, το πρωθύστερο requiem του τέλους του δικαίου, το σύμφυρμα του θύτη και του θύματος όπου και οι δύο θα δικαιώνονται, η κοινή σπερματικότητα του νόμιμου και του παράνομου. Να όμως που το raison d’ etat, μοιάζει να διαμορφώνεται και να συνεχίζει να διαμορφώνει εξακολουθητικά ένα κόσμο ασαφή και αδιαχώρητο. Και όλο αυτό ως εκδοχή της απρόσωπης κοινής ωφέλειας. Το raison d’ etat αποτελεί την ορθότητα της ατομοκοινωνικοποιημένης στάσης όπου τίποτα δεν παίρνει προτεραιότητα. Και αυτό γιατί επεξεργάστηκε το στάδιο που ερημώνει το νόημα και το πεδίο όπου ο κόσμος συμφιλιώνεται στα μεγέθη της απόγνωσης του.
Πλέον έχουμε βάλει ένα στόχο σαν εκείνο του Αλμπέρ Καμύ που έλεγε ότι: «Όταν θα είμαστε όλοι ένοχοι, τότε θα έχουμε δημοκρατία».
Ε λοιπόν δεν είμαστε όλοι ένοχοι.
Στο χάρτινο εργοστάσιο της Ρικομέξ δεν υπήρξαν πολιτικές ευθύνες, το ίδιο και στη Μάνδρα, ούτε και στο Μάτι, στα Τέμπη;
Μήπως η πολιτική έχει οργανωθεί σε αυτοτροφοδοτούμενο και εναλλασσόμενο ολιγοπώλιο «απεταξάμην» των ευθυνών;
www.bankingnews.gr
Οι θεσμοποιημένες εκπροσωπήσεις αναπαράγουν μια νοοτροπία που φθείρει τη λειτουργικότητα των θεσμών και ενισχύει τη συντεχνιακή προστασία των λειτουργών που την υπηρετούν.
Αυτό αποτέλεσε μια αλήθεια γνωστή στον ελληνικό κόσμο για αυτό και οι νεοέλληνες ήταν αλλεργικοί με τους θεσμούς. Ο Σεφέρης όταν μιλούσε για θεσμούς αναφερόταν στο συλλογικό ασυνείδητο του λαού και όχι στο μηχανισμό που εκφράζει, συμβολίζει και γενικεύει.
Οι συναισθήσεις των νεοελλήνων με τη βιωματική τους θήτευση στο κοινοτικό βυζαντινισμό, ανεξοικείωτοι με τις διαμεσολαβητικές διαδικασίες των θεσμών και τους νομικο-πολιτικούς μηχανισμούς υποψιάστηκαν το κύκλωμα της εξουσίας των θεσμών το οποίο περνά από τις διαμεσολαβητικές διαδικασίες και εγκαταλείπει τις ανάγκες του λαού.
Όταν ο Σολομός μας έλεγε «Βάνουνε σε τάξη τη ζουρλή οι βασιλιάδες» εννοούσε ότι η απειθάρχητη και ανεξήγητη Ελλάδα εισερχόμενη στην κανονιστική αποδοτικότητα της εναρμόνισης των δυτικοευρωπαϊκών πολιτικών θα αισθάνεται επάνω της τους κορσέδες του δογματισμού τόσο σφικτούς που θα χάσει τα «μέγιστα ειδέναι» της συνεργητικής κοινωνικής σχέσης με την οποία επίλυε τα προβλήματα της.
Πέρασαν χρόνια να ανακαλύψουν και οι δυτικοευρωπαίοι ότι οι θεσμοί αποτελούν διαμεσολαβημένα κέντρα εξουσίας μεταξύ πολιτών και κράτους. Και ποιος δυτικοευρωπαίος δε συμφωνεί πλέον ότι οι θεσμοί έχουν υποκατασταθεί από ένα σύστημα που καταλήγει να γίνει μόρφωμα το οποίο έχει απολέσει την κοινωνική λειτουργικότητα του, έχει αυτονομηθεί και επιδιώκει παντί τρόπω την αυτοτέλεια του, την αυτοσυντήρηση του, δημιουργώντας καινούργιες ανάγκες που υποτάσσονται σε προσωπικές αυτοτέλειες.
Αυτή την ερμηνευτική δεν μας άφησε και ο Ρουσώ όταν αναφερόταν στον κίνδυνο οι θεσμοί να καταστούν απρόσωποι και στοιχείο απόλυτης εξουσιαστικότητας; Εκεί δε στάθηκαν και οι επαναστατημένοι του Γαλλικού Μάη του 68, όταν μας έλεγαν ότι οι θεσμοί αλλοτριώνουν το βιωμένο και το πραγματικό και το καθιστούν ελεγχόμενο και τιμωρητικό;
Στη μετάληψη μας με το καφρόαιμα της δυτικής πολιτικής κουλτούρας, εμείς, οι «ταϊφά» (όπως έλεγε και ο Πέτρος Βλαστός), οι ασυναπάντητοι κάποτε με το τροπάρι της θεσμολαχνείας γίναμε αυτιστικά υποτελείς και σπουδαιογελοίοι υπερασπιστές της χειραφετικής αοριστολογίας των θεσμών. Από τότε ζούμε ως νευρωσικοί σκλάβοι που αθωώνουμε όλες τις πλημμυρίδες αμαρτημάτων μας. Σαν να είμαστε ρόλοι από το έργο «Το παράπονο του νεκροθάπτου» του Εμμανουήλ Ροΐδη. Δηλαδή μάθαμε να συγχωρούμε την ευκολία της εξουσίας και τα ανομήματα της, που χωρίς μεταμέλεια και ενοχές εκείνη περπατά με υψωμένο κεφάλι. Και εμεί οι αποτυχημένοι της δυτικής μετανεωτερικότητας ζητάμε την πλαδαρή εξουσία με τις καμπυλότητες της να μας προστατεύσει.
Ξεγελαστήκαμε γιατί πιστέψαμε ότι στο raison d’ etat δεν θα υπάρχει η μεροληπτική μονομέρεια, ότι δεν θα υποθάλπεται το συμφέρων των εξουσιαστικών μηχανισμών, το πρωθύστερο requiem του τέλους του δικαίου, το σύμφυρμα του θύτη και του θύματος όπου και οι δύο θα δικαιώνονται, η κοινή σπερματικότητα του νόμιμου και του παράνομου. Να όμως που το raison d’ etat, μοιάζει να διαμορφώνεται και να συνεχίζει να διαμορφώνει εξακολουθητικά ένα κόσμο ασαφή και αδιαχώρητο. Και όλο αυτό ως εκδοχή της απρόσωπης κοινής ωφέλειας. Το raison d’ etat αποτελεί την ορθότητα της ατομοκοινωνικοποιημένης στάσης όπου τίποτα δεν παίρνει προτεραιότητα. Και αυτό γιατί επεξεργάστηκε το στάδιο που ερημώνει το νόημα και το πεδίο όπου ο κόσμος συμφιλιώνεται στα μεγέθη της απόγνωσης του.
Πλέον έχουμε βάλει ένα στόχο σαν εκείνο του Αλμπέρ Καμύ που έλεγε ότι: «Όταν θα είμαστε όλοι ένοχοι, τότε θα έχουμε δημοκρατία».
Ε λοιπόν δεν είμαστε όλοι ένοχοι.
Στο χάρτινο εργοστάσιο της Ρικομέξ δεν υπήρξαν πολιτικές ευθύνες, το ίδιο και στη Μάνδρα, ούτε και στο Μάτι, στα Τέμπη;
Μήπως η πολιτική έχει οργανωθεί σε αυτοτροφοδοτούμενο και εναλλασσόμενο ολιγοπώλιο «απεταξάμην» των ευθυνών;
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών