Ο Seyfettin Chilesis, 75 ετών, πρώην μέλος Ανωτάτου Δικαστηρίου, κατέθεσε στις 14 Σεπτεμβρίου 2024 αγωγή κατά του Τουρκικού Στατιστικού Ινστιτούτου (TÜİK) στο 6ο Διοικητικό Δικαστήριο της Άγκυρας
Συνταξιούχος δικαστής στην Τουρκία υπέβαλε αγωγή κατηγορώντας την κυβέρνηση του προέδρου Recep Tayyip Erdogan ότι σκόπιμα υποτιμά τα στοιχεία του πληθωρισμού, προκειμένου να κατευνάσει τη δημόσια δυσαρέσκεια και να περιορίσει τις διεκδικήσεις για αυξήσεις μισθών και κοινωνικών παροχών.
Ο Seyfettin Chilesis, 75 ετών, πρώην μέλος Ανωτάτου Δικαστηρίου, κατέθεσε στις 14 Σεπτεμβρίου 2024 αγωγή κατά του Τουρκικού Στατιστικού Ινστιτούτου (TÜİK) στο 6ο Διοικητικό Δικαστήριο της Άγκυρας.
Όπως υποστηρίζει, το TÜİK παρουσίασε εσκεμμένα χαμηλότερα στοιχεία για τον πληθωρισμό, με αποτέλεσμα να μειωθεί η σύνταξή του.
Η υπόθεση βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη. Εάν ο Chilesis κερδίσει τη δίκη, οι συνταξιοδοτικές του πληρωμές θα πρέπει να επανυπολογιστούν αναδρομικά.
Επιπλέον, η απόφαση θα μπορούσε να δημιουργήσει νομικό προηγούμενο για εκατομμύρια συνταξιούχους που ενδέχεται να ζητήσουν αντίστοιχες αποζημιώσεις, ενώ παράλληλα θα επιβεβαίωνε ότι το TÜİK χειραγώγησε σκόπιμα τα στοιχεία του πληθωρισμού προς όφελος της κυβέρνησης.
Κατηγορίες για σκόπιμη υποτίμηση του πληθωρισμού
Βάσει των ισχυρισμών Chilesis και όσων γράφονται στην αγωγή που κατέθεσε, το TÜİK παρουσίασε χαμηλότερο πληθωρισμό το πρώτο εξάμηνο του 2024, αγνοώντας τις πραγματικές οικονομικές συνθήκες στη χώρα.
Ζητούνται δε από το δικαστήριο ακύρωση των ευρημάτων του οργανισμού και αποζημίωση του ενάγοντα για τις οικονομικές του απώλειες.
Λόγω των ιδιαιτεροτήτων του τουρκικού νομικού συστήματος, οι δικηγόροι δεν μπορούν να υποβάλουν ομαδική αγωγή, παρότι υπάρχει έντονο ενδιαφέρον.
Ο κάθε πολίτης πρέπει να καταθέσει μεμονωμένα μήνυση για να διεκδικήσει αποζημίωση.
Ωστόσο, η προοπτική ομαδικών αγωγών θα μπορούσε να ασκήσει πίεση στην κυβέρνηση του Erdogan να αντιμετωπίσει το ζήτημα και να προκαλέσει σοβαρή αμηχανία στο TÜİK.
Παρά την κυβερνητική επιρροή στη δικαιοσύνη, η υπόθεση έχει σημασία, καθώς μέσω της κατάθεσης μαρτύρων, της υπεράσπισης του TÜİK και των δικαστικών αποφάσεων, μπορεί να αποκαλυφθεί ο τρόπος με τον οποίο χειραγωγούνται τα στατιστικά στοιχεία για τον πληθωρισμό.
Επιπλέον, δημιουργεί νομικό προηγούμενο που θα μπορούσε να διευκολύνει μελλοντικές αγωγές, εάν αποκατασταθεί το κράτος δικαίου στην Τουρκία.
Η απάντηση του TÜİK και η αποκαλυπτική δήλωση του Υπουργού Οικονομικών
Τον Νοέμβριο του 2024, το TÜİK ζήτησε την απόρριψη της αγωγής χωρίς να εξεταστεί η ουσία της υπόθεσης, υπερασπιζόμενο τη μεθοδολογία του.
Ισχυρίστηκε ότι υπολογίζει τον πληθωρισμό με βάση 608.594 σημεία τιμών σε 913 κατηγορίες προϊόντων.
Ωστόσο, δεν αποκάλυψε το περιεχόμενο του "καλαθιού πληθωρισμού", τις τιμές των επιμέρους αγαθών ή τη βαρύτητά τους, βασικά ζητήματα που τέθηκαν στην αγωγή.
Στις 12 Μαρτίου 2025, το δικαστήριο διέταξε το TÜİK να παραδώσει όλα τα σχετικά έγγραφα σχετικά με τον υπολογισμό του πληθωρισμού για το πρώτο εξάμηνο του 2024.
Ωστόσο, του έδωσε τη δυνατότητα να επικαλεστεί ρήτρα απορρήτου, κάτι που θα μπορούσε να αποτρέψει τη δημοσιοποίηση των στοιχείων.
Ο σημαντικότερος παράγοντας που ενίσχυσε την αγωγή προήλθε από τον ίδιο τον Υπουργό Οικονομικών, Mehmet Simsek, ο οποίος ενδεχομένως αποκάλυψε άθελά του τον μηχανισμό χειραγώγησης των στατιστικών στοιχείων.
Σε ομιλία του στις 8 Ιανουαρίου 2025, ο Simsek δήλωσε: "Για προϊόντα στο καλάθι του πληθωρισμού που πλέον δεν έχουν αντίκρισμα [δηλαδή δεν είναι πλέον σχετικά για τους περισσότερους καταναλωτές], αυξήσαμε τον συντελεστή αναπροσαρμογής.
Για προϊόντα με σημαντική βαρύτητα, προσαρμόσαμε τις τιμές τους σύμφωνα με τον στόχο πληθωρισμού — και μάλιστα, ακόμη χαμηλότερα."
Δεδομένου ότι το TÜİK υπάγεται στο Υπουργείο Οικονομικών, αυτή η δήλωση αποδυνάμωσε σημαντικά την αξιοπιστία του οργανισμού.
Ο δικηγόρος του Chilesis παρουσίασε την ηχογράφηση της ομιλίας ως αποδεικτικό στοιχείο και ζήτησε να μεταγραφεί και να αναλυθεί από ειδικούς.
Παρά την αβεβαιότητα για την τελική έκβαση, η υπόθεση αυτή ανοίγει μια κρίσιμη συζήτηση για τη διαφάνεια των οικονομικών δεδομένων στην Τουρκία και τις πολιτικές παρεμβάσεις στη λειτουργία των θεσμών.
Νέα αποκαλυπτικά στοιχεία
Περισσότερες ανησυχητικές αποκαλύψεις για το Τουρκικό Στατιστικό Ινστιτούτο (TÜİK) προήλθαν από τον πρώην διευθυντή του, Birol Aydemir, ο οποίος ηγήθηκε του οργανισμού από το 2011 έως το 2016.
Ο Aydemir, που θεωρείται ειδικός στον τομέα των στατιστικών, χαρακτηρίζεται ως ο τελευταίος ανεξάρτητος διευθυντής του TÜİK.
Από την εθελοντική του παραίτηση μέχρι σήμερα, η κυβέρνηση Erdogan έχει διορίσει έξι διαφορετικούς διευθυντές για τη διαχείριση του οργανισμού.
Ο δικηγόρος του ενάγοντα κάλεσε τον Aydemir ως μάρτυρα ειδικών γνώσεων στην υπόθεση κατά του TÜİK, δεδομένου του εκτεταμένου υπόβαθρού του στον τομέα και της προηγούμενης θητείας του στον οργανισμό.
Ο Aydemir έχει διατελέσει μέλος του ΟΟΣΑ (OECD) στην Επιτροπή Στατιστικής και Στατιστικής Πολιτικής το 2017, καθώς και αντιπρόεδρος του Γραφείου της Διάσκεψης Ευρωπαίων Στατιστικολόγων (CES) από το 2013 έως το 2015. Θεωρείται αυθεντία τόσο στην Τουρκία όσο και διεθνώς.
Το TÜİK αντιτάχθηκε στο αίτημα του ενάγοντα να καταθέσει ο Aydemir ως ειδικός μάρτυρας, προβάλλοντας τον παράλογο ισχυρισμό ότι ο πρώην επικεφαλής του οργανισμού δεν είχε γνώση του αντικειμένου.
Το δικαστήριο συμφώνησε με το αίτημα του TÜİK και απαγόρευσε την κατάθεσή του, επικαλούμενο ότι το τουρκικό δικαστικό σύστημα δεν προβλέπει τέτοια διαδικασία — αν και αυτή η δήλωση δεν είναι απολύτως ακριβής, καθώς τα τουρκικά δικαστήρια συχνά καλούν ειδικούς μάρτυρες για να διαφωτίσουν περίπλοκα ζητήματα.
Αποκλεισμένος από την κατάθεση στο δικαστήριο, ο Aydemir υπέβαλε γραπτή δήλωση, η οποία ενσωματώθηκε στον φάκελο της υπόθεσης μετά από αίτημα του δικηγόρου του ενάγοντα.
Οι αποκαλύψεις του Aydemir: Το TÜİK υποτίμησε τον πληθωρισμό κατά 31%
Στη δήλωσή του, ο Aydemir αποκάλυψε ότι το TÜİK υποτίμησε τα στοιχεία για τον πληθωρισμό κατά 31% τα τελευταία τρία χρόνια.
Εξήγησε ότι η απόκλιση αυτή προκύπτει από τη διαρκώς αυξανόμενη διαφορά μεταξύ των στοιχείων πληθωρισμού που δημοσιεύει το Εμπορικό Επιμελητήριο της Κωνσταντινούπολης (İTO) και εκείνων του TÜİK, ειδικά μετά τον Μάιο του 2022, όταν το TÜİK σταμάτησε αιφνιδίως να δημοσιεύει τις μέσες τιμές των επιμέρους προϊόντων στο «καλάθι πληθωρισμού».
"Αυτό σημαίνει ότι μια αύξηση 31% στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων και στις συντάξεις ουσιαστικά μπλοκαρίστηκε από το ίδιο το TÜİK," δήλωσε ο Aydemir, επισημαίνοντας ότι οι μισθολογικές αυξήσεις βασίζονται στα επίσημα στοιχεία πληθωρισμού.
Ο Aydemir, ο οποίος διατηρεί επαφές εντός του οργανισμού, αποκάλυψε επίσης ότι η ανώτερη διοίκηση του TÜİK έλαβε εντολές από την κυβέρνηση να αφαιρέσει από το «καλάθι πληθωρισμού» προϊόντα με υψηλό κόστος και να τροποποιήσει τις τιμές ώστε να αντανακλούν χαμηλότερο πληθωρισμό.
"Όποιος αντιτασσόταν σε αυτές τις οδηγίες, απομακρυνόταν από τη θέση του," πρόσθεσε.
Τόνισε ακόμη ότι οι διοικητικές και νομικές αλλαγές που εφάρμοσε η κυβέρνηση Erdogan έχουν διαβρώσει την ανεξαρτησία του οργανισμού, καθιστώντας τη θέση του διευθυντή πιο ευάλωτη στις κυβερνητικές πιέσεις.
Σύμφωνα με τον Aydemir, ο πρόεδρος Erdogan έχει πλέον την απόλυτη εξουσία να απολύσει τον διευθυντή του TÜİK οποτεδήποτε, ενώ στο παρελθόν μια τέτοια απόφαση απαιτούσε εγκρίσεις από διάφορους κυβερνητικούς αξιωματούχους.
Οι πιθανές εξελίξεις και η αντίδραση του δικαστηρίου
Αν και η αγωγή δεν αναμένεται να επιτύχει, δεδομένου ότι η κυβέρνηση Εrdogan ασκεί πλήρη έλεγχο στη δικαιοσύνη, έχει ωστόσο ήδη επηρεάσει σε κάποιο βαθμό την πολιτική του TÜİK. Τον Ιανουάριο του 2025, το TÜİK ανακοίνωσε πληθωρισμό 5,03%, το υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων 12 μηνών.
Σε περίπτωση που το δικαστήριο αποφανθεί υπέρ του TÜİK, η υπόθεση θα μπορούσε να ασκηθεί έφεση, πιθανώς φτάνοντας μέχρι το Συνταγματικό Δικαστήριο και, εάν χρειαστεί, στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) στο Στρασβούργο.
Τον Φεβρουάριο του 2025, το δικαστήριο έδειξε την πρόθεσή του να προστατεύσει το TÜİK, απορρίπτοντας αιτήματα πολλών οργανώσεων να συμμετάσχουν στην υπόθεση ως συνενάγοντες.
Οι οργανώσεις που αποκλείστηκαν περιλαμβάνουν:
• Tüm Eğitim Çalışanları Sendikası (Συνδικάτο Όλων των Εργαζομένων στην Εκπαίδευση)
• Üniversite İdari Personel Sendikası (Συνδικάτο Διοικητικού Προσωπικού Πανεπιστημίων)
• Birleşik Emekliler Sendikası (Ενωμένο Συνδικάτο Συνταξιούχων)
• Hekim ve Diğer Sağlık Çalışanları Kamu Sağlık ve Sosyal Hizmetler Sendikası (Συνδικάτο Ιατρών και Άλλων Εργαζομένων στον Δημόσιο Τομέα Υγείας και Κοινωνικών Υπηρεσιών)
Οι συνδικαλιστικές αυτές οργανώσεις, που εκπροσωπούν εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους, εκπαιδευτικούς, διοικητικό προσωπικό και εργαζομένους στον τομέα της υγείας, υποστήριξαν ότι είχαν άμεσο συμφέρον στην υπόθεση.
Αν αποδεικνυόταν ότι το TÜİK είχε υποτιμήσει τον πληθωρισμό, αυτό θα οδηγούσε σε αναδρομικές αναπροσαρμογές μισθών και συντάξεων για τα μέλη τους.
Παρά τα εμπόδια που αντιμετωπίζει η υπόθεση, οι αποκαλύψεις από τον Aydemir και οι κινήσεις της κυβέρνησης δείχνουν ότι η διαχείριση του πληθωρισμού από το TÜİK βρίσκεται πλέον υπό αυξημένο έλεγχο — τόσο εντός της Τουρκίας όσο και στη διεθνή κοινότητα.
Ωστόσο, το δικαστήριο απέρριψε το αίτημά τους, υιοθετώντας τη θέση του TÜİK. Υποστήριξε ότι οι οργανώσεις αυτές δεν είχαν νομικό έννομο συμφέρον στην υπόθεση, πράγμα που σημαίνει ότι το δικαστήριο δεν αναγνώρισε άμεσο και νόμιμο ενδιαφέρον μεταξύ των οργανώσεων που επιδίωκαν να παρέμβουν και της κύριας αγωγής.
Αυτή δεν είναι η πρώτη αγωγή που έχει κατατεθεί κατά του TÜİK για φερόμενη χειραγώγηση των στατιστικών του πληθωρισμού.
Το 2023, η Αριστερή Συνομοσπονδία Επαναστατικών Εργατικών Συνδικάτων (DİSK) επιχείρησε να αποκτήσει τα λογοκριμένα στοιχεία πληθωρισμού από το TÜİK, υποβάλλοντας αίτηση στο Προεδρικό Κέντρο Επικοινωνίας (CİMER), βάσει του νόμου περί ελευθερίας της πληροφόρησης.
Σε απάντηση, το TÜİK αρνήθηκε να αποκαλύψει τις πληροφορίες, ισχυριζόμενο ότι η δημοσίευση των σχετικών δεδομένων "οδηγεί σε παρερμηνείες και παραπλανητικές ερμηνείες από το κοινό".
Η DİSK στη συνέχεια προσέφυγε κατά της απόρριψης στην Επιτροπή Αξιολόγησης Πληροφοριών (Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu - BEDK), μια ρυθμιστική αρχή στην Τουρκία που εξετάζει εφέσεις που σχετίζονται με την πρόσβαση σε δημόσιες πληροφορίες. Ωστόσο, η επιτροπή απέρριψε επίσης την προσφυγή.
Το συνδικάτο προσέφυγε τότε στο 6ο Διοικητικό Δικαστήριο της Άγκυρας, το οποίο τον Απρίλιο του 2023 έκρινε ότι το δικαίωμα του συνδικάτου στην πρόσβαση σε δημόσιες πληροφορίες παραβιάστηκε.
Ωστόσο, το TÜİK δεν συμμορφώθηκε με την απόφαση του δικαστηρίου και άσκησε ανεπιτυχώς έφεση μέχρι το Συμβούλιο της Επικρατείας, το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της Τουρκίας.
Παρότι όλες οι νομικές επιλογές εξαντλήθηκαν, το TÜİK δεν έχει συμμορφωθεί μέχρι σήμερα με τη δικαστική απόφαση να αποκαλύψει τα στοιχεία του πληθωρισμού.
Αυτές οι χρονοβόρες νομικές διαμάχες έχουν αναμφίβολα φέρει το TÜİK σε αμυντική θέση, όμως δεν έχουν καταφέρει να το αναγκάσουν να αποκαλύψει τη μεθοδολογία του για τον υπολογισμό του πληθωρισμού ή να εξηγήσει γιατί τα στοιχεία του αποκλίνουν σημαντικά από εκείνα άλλων οργανισμών, που αναφέρουν πολύ υψηλότερα ποσοστά πληθωρισμού.
Είναι σαφές ότι το TÜİK βασίζεται στην πολιτική προστασία της κυβέρνησης Erdogan για να θωρακιστεί από τις συνέπειες αυτών των νομικών μαχών. Όμως, με αυτήν την πρακτική, χάνει σημαντικά την εμπιστοσύνη του κοινού και διαβρώνει την αξιοπιστία του στα μάτια των επενδυτών.
Επιπλέον, εγείρεται ένα ακόμα ερώτημα: Αν τα στοιχεία του πληθωρισμού είναι παραποιημένα με τροποποιημένες και μη ρεαλιστικές εισροές, όπως έχει καταγγελθεί, ποια άλλα δεδομένα έχει χειραγωγήσει το TÜİK για να παρουσιάσει μια πιο ευνοϊκή εικόνα της κυβέρνησης Erdogan;
www.bankingnews.gr
Ο Seyfettin Chilesis, 75 ετών, πρώην μέλος Ανωτάτου Δικαστηρίου, κατέθεσε στις 14 Σεπτεμβρίου 2024 αγωγή κατά του Τουρκικού Στατιστικού Ινστιτούτου (TÜİK) στο 6ο Διοικητικό Δικαστήριο της Άγκυρας.
Όπως υποστηρίζει, το TÜİK παρουσίασε εσκεμμένα χαμηλότερα στοιχεία για τον πληθωρισμό, με αποτέλεσμα να μειωθεί η σύνταξή του.
Η υπόθεση βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη. Εάν ο Chilesis κερδίσει τη δίκη, οι συνταξιοδοτικές του πληρωμές θα πρέπει να επανυπολογιστούν αναδρομικά.
Επιπλέον, η απόφαση θα μπορούσε να δημιουργήσει νομικό προηγούμενο για εκατομμύρια συνταξιούχους που ενδέχεται να ζητήσουν αντίστοιχες αποζημιώσεις, ενώ παράλληλα θα επιβεβαίωνε ότι το TÜİK χειραγώγησε σκόπιμα τα στοιχεία του πληθωρισμού προς όφελος της κυβέρνησης.
Κατηγορίες για σκόπιμη υποτίμηση του πληθωρισμού
Βάσει των ισχυρισμών Chilesis και όσων γράφονται στην αγωγή που κατέθεσε, το TÜİK παρουσίασε χαμηλότερο πληθωρισμό το πρώτο εξάμηνο του 2024, αγνοώντας τις πραγματικές οικονομικές συνθήκες στη χώρα.
Ζητούνται δε από το δικαστήριο ακύρωση των ευρημάτων του οργανισμού και αποζημίωση του ενάγοντα για τις οικονομικές του απώλειες.
Λόγω των ιδιαιτεροτήτων του τουρκικού νομικού συστήματος, οι δικηγόροι δεν μπορούν να υποβάλουν ομαδική αγωγή, παρότι υπάρχει έντονο ενδιαφέρον.
Ο κάθε πολίτης πρέπει να καταθέσει μεμονωμένα μήνυση για να διεκδικήσει αποζημίωση.
Ωστόσο, η προοπτική ομαδικών αγωγών θα μπορούσε να ασκήσει πίεση στην κυβέρνηση του Erdogan να αντιμετωπίσει το ζήτημα και να προκαλέσει σοβαρή αμηχανία στο TÜİK.
Παρά την κυβερνητική επιρροή στη δικαιοσύνη, η υπόθεση έχει σημασία, καθώς μέσω της κατάθεσης μαρτύρων, της υπεράσπισης του TÜİK και των δικαστικών αποφάσεων, μπορεί να αποκαλυφθεί ο τρόπος με τον οποίο χειραγωγούνται τα στατιστικά στοιχεία για τον πληθωρισμό.
Επιπλέον, δημιουργεί νομικό προηγούμενο που θα μπορούσε να διευκολύνει μελλοντικές αγωγές, εάν αποκατασταθεί το κράτος δικαίου στην Τουρκία.
Η απάντηση του TÜİK και η αποκαλυπτική δήλωση του Υπουργού Οικονομικών
Τον Νοέμβριο του 2024, το TÜİK ζήτησε την απόρριψη της αγωγής χωρίς να εξεταστεί η ουσία της υπόθεσης, υπερασπιζόμενο τη μεθοδολογία του.
Ισχυρίστηκε ότι υπολογίζει τον πληθωρισμό με βάση 608.594 σημεία τιμών σε 913 κατηγορίες προϊόντων.
Ωστόσο, δεν αποκάλυψε το περιεχόμενο του "καλαθιού πληθωρισμού", τις τιμές των επιμέρους αγαθών ή τη βαρύτητά τους, βασικά ζητήματα που τέθηκαν στην αγωγή.
Στις 12 Μαρτίου 2025, το δικαστήριο διέταξε το TÜİK να παραδώσει όλα τα σχετικά έγγραφα σχετικά με τον υπολογισμό του πληθωρισμού για το πρώτο εξάμηνο του 2024.
Ωστόσο, του έδωσε τη δυνατότητα να επικαλεστεί ρήτρα απορρήτου, κάτι που θα μπορούσε να αποτρέψει τη δημοσιοποίηση των στοιχείων.
Ο σημαντικότερος παράγοντας που ενίσχυσε την αγωγή προήλθε από τον ίδιο τον Υπουργό Οικονομικών, Mehmet Simsek, ο οποίος ενδεχομένως αποκάλυψε άθελά του τον μηχανισμό χειραγώγησης των στατιστικών στοιχείων.
Σε ομιλία του στις 8 Ιανουαρίου 2025, ο Simsek δήλωσε: "Για προϊόντα στο καλάθι του πληθωρισμού που πλέον δεν έχουν αντίκρισμα [δηλαδή δεν είναι πλέον σχετικά για τους περισσότερους καταναλωτές], αυξήσαμε τον συντελεστή αναπροσαρμογής.
Για προϊόντα με σημαντική βαρύτητα, προσαρμόσαμε τις τιμές τους σύμφωνα με τον στόχο πληθωρισμού — και μάλιστα, ακόμη χαμηλότερα."
Δεδομένου ότι το TÜİK υπάγεται στο Υπουργείο Οικονομικών, αυτή η δήλωση αποδυνάμωσε σημαντικά την αξιοπιστία του οργανισμού.
Ο δικηγόρος του Chilesis παρουσίασε την ηχογράφηση της ομιλίας ως αποδεικτικό στοιχείο και ζήτησε να μεταγραφεί και να αναλυθεί από ειδικούς.
Παρά την αβεβαιότητα για την τελική έκβαση, η υπόθεση αυτή ανοίγει μια κρίσιμη συζήτηση για τη διαφάνεια των οικονομικών δεδομένων στην Τουρκία και τις πολιτικές παρεμβάσεις στη λειτουργία των θεσμών.
Νέα αποκαλυπτικά στοιχεία
Περισσότερες ανησυχητικές αποκαλύψεις για το Τουρκικό Στατιστικό Ινστιτούτο (TÜİK) προήλθαν από τον πρώην διευθυντή του, Birol Aydemir, ο οποίος ηγήθηκε του οργανισμού από το 2011 έως το 2016.
Ο Aydemir, που θεωρείται ειδικός στον τομέα των στατιστικών, χαρακτηρίζεται ως ο τελευταίος ανεξάρτητος διευθυντής του TÜİK.
Από την εθελοντική του παραίτηση μέχρι σήμερα, η κυβέρνηση Erdogan έχει διορίσει έξι διαφορετικούς διευθυντές για τη διαχείριση του οργανισμού.
Ο δικηγόρος του ενάγοντα κάλεσε τον Aydemir ως μάρτυρα ειδικών γνώσεων στην υπόθεση κατά του TÜİK, δεδομένου του εκτεταμένου υπόβαθρού του στον τομέα και της προηγούμενης θητείας του στον οργανισμό.
Ο Aydemir έχει διατελέσει μέλος του ΟΟΣΑ (OECD) στην Επιτροπή Στατιστικής και Στατιστικής Πολιτικής το 2017, καθώς και αντιπρόεδρος του Γραφείου της Διάσκεψης Ευρωπαίων Στατιστικολόγων (CES) από το 2013 έως το 2015. Θεωρείται αυθεντία τόσο στην Τουρκία όσο και διεθνώς.
Το TÜİK αντιτάχθηκε στο αίτημα του ενάγοντα να καταθέσει ο Aydemir ως ειδικός μάρτυρας, προβάλλοντας τον παράλογο ισχυρισμό ότι ο πρώην επικεφαλής του οργανισμού δεν είχε γνώση του αντικειμένου.
Το δικαστήριο συμφώνησε με το αίτημα του TÜİK και απαγόρευσε την κατάθεσή του, επικαλούμενο ότι το τουρκικό δικαστικό σύστημα δεν προβλέπει τέτοια διαδικασία — αν και αυτή η δήλωση δεν είναι απολύτως ακριβής, καθώς τα τουρκικά δικαστήρια συχνά καλούν ειδικούς μάρτυρες για να διαφωτίσουν περίπλοκα ζητήματα.
Αποκλεισμένος από την κατάθεση στο δικαστήριο, ο Aydemir υπέβαλε γραπτή δήλωση, η οποία ενσωματώθηκε στον φάκελο της υπόθεσης μετά από αίτημα του δικηγόρου του ενάγοντα.
Οι αποκαλύψεις του Aydemir: Το TÜİK υποτίμησε τον πληθωρισμό κατά 31%
Στη δήλωσή του, ο Aydemir αποκάλυψε ότι το TÜİK υποτίμησε τα στοιχεία για τον πληθωρισμό κατά 31% τα τελευταία τρία χρόνια.
Εξήγησε ότι η απόκλιση αυτή προκύπτει από τη διαρκώς αυξανόμενη διαφορά μεταξύ των στοιχείων πληθωρισμού που δημοσιεύει το Εμπορικό Επιμελητήριο της Κωνσταντινούπολης (İTO) και εκείνων του TÜİK, ειδικά μετά τον Μάιο του 2022, όταν το TÜİK σταμάτησε αιφνιδίως να δημοσιεύει τις μέσες τιμές των επιμέρους προϊόντων στο «καλάθι πληθωρισμού».
"Αυτό σημαίνει ότι μια αύξηση 31% στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων και στις συντάξεις ουσιαστικά μπλοκαρίστηκε από το ίδιο το TÜİK," δήλωσε ο Aydemir, επισημαίνοντας ότι οι μισθολογικές αυξήσεις βασίζονται στα επίσημα στοιχεία πληθωρισμού.
Ο Aydemir, ο οποίος διατηρεί επαφές εντός του οργανισμού, αποκάλυψε επίσης ότι η ανώτερη διοίκηση του TÜİK έλαβε εντολές από την κυβέρνηση να αφαιρέσει από το «καλάθι πληθωρισμού» προϊόντα με υψηλό κόστος και να τροποποιήσει τις τιμές ώστε να αντανακλούν χαμηλότερο πληθωρισμό.
"Όποιος αντιτασσόταν σε αυτές τις οδηγίες, απομακρυνόταν από τη θέση του," πρόσθεσε.
Τόνισε ακόμη ότι οι διοικητικές και νομικές αλλαγές που εφάρμοσε η κυβέρνηση Erdogan έχουν διαβρώσει την ανεξαρτησία του οργανισμού, καθιστώντας τη θέση του διευθυντή πιο ευάλωτη στις κυβερνητικές πιέσεις.
Σύμφωνα με τον Aydemir, ο πρόεδρος Erdogan έχει πλέον την απόλυτη εξουσία να απολύσει τον διευθυντή του TÜİK οποτεδήποτε, ενώ στο παρελθόν μια τέτοια απόφαση απαιτούσε εγκρίσεις από διάφορους κυβερνητικούς αξιωματούχους.
Οι πιθανές εξελίξεις και η αντίδραση του δικαστηρίου
Αν και η αγωγή δεν αναμένεται να επιτύχει, δεδομένου ότι η κυβέρνηση Εrdogan ασκεί πλήρη έλεγχο στη δικαιοσύνη, έχει ωστόσο ήδη επηρεάσει σε κάποιο βαθμό την πολιτική του TÜİK. Τον Ιανουάριο του 2025, το TÜİK ανακοίνωσε πληθωρισμό 5,03%, το υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων 12 μηνών.
Σε περίπτωση που το δικαστήριο αποφανθεί υπέρ του TÜİK, η υπόθεση θα μπορούσε να ασκηθεί έφεση, πιθανώς φτάνοντας μέχρι το Συνταγματικό Δικαστήριο και, εάν χρειαστεί, στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) στο Στρασβούργο.
Τον Φεβρουάριο του 2025, το δικαστήριο έδειξε την πρόθεσή του να προστατεύσει το TÜİK, απορρίπτοντας αιτήματα πολλών οργανώσεων να συμμετάσχουν στην υπόθεση ως συνενάγοντες.
Οι οργανώσεις που αποκλείστηκαν περιλαμβάνουν:
• Tüm Eğitim Çalışanları Sendikası (Συνδικάτο Όλων των Εργαζομένων στην Εκπαίδευση)
• Üniversite İdari Personel Sendikası (Συνδικάτο Διοικητικού Προσωπικού Πανεπιστημίων)
• Birleşik Emekliler Sendikası (Ενωμένο Συνδικάτο Συνταξιούχων)
• Hekim ve Diğer Sağlık Çalışanları Kamu Sağlık ve Sosyal Hizmetler Sendikası (Συνδικάτο Ιατρών και Άλλων Εργαζομένων στον Δημόσιο Τομέα Υγείας και Κοινωνικών Υπηρεσιών)
Οι συνδικαλιστικές αυτές οργανώσεις, που εκπροσωπούν εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους, εκπαιδευτικούς, διοικητικό προσωπικό και εργαζομένους στον τομέα της υγείας, υποστήριξαν ότι είχαν άμεσο συμφέρον στην υπόθεση.
Αν αποδεικνυόταν ότι το TÜİK είχε υποτιμήσει τον πληθωρισμό, αυτό θα οδηγούσε σε αναδρομικές αναπροσαρμογές μισθών και συντάξεων για τα μέλη τους.
Παρά τα εμπόδια που αντιμετωπίζει η υπόθεση, οι αποκαλύψεις από τον Aydemir και οι κινήσεις της κυβέρνησης δείχνουν ότι η διαχείριση του πληθωρισμού από το TÜİK βρίσκεται πλέον υπό αυξημένο έλεγχο — τόσο εντός της Τουρκίας όσο και στη διεθνή κοινότητα.
Ωστόσο, το δικαστήριο απέρριψε το αίτημά τους, υιοθετώντας τη θέση του TÜİK. Υποστήριξε ότι οι οργανώσεις αυτές δεν είχαν νομικό έννομο συμφέρον στην υπόθεση, πράγμα που σημαίνει ότι το δικαστήριο δεν αναγνώρισε άμεσο και νόμιμο ενδιαφέρον μεταξύ των οργανώσεων που επιδίωκαν να παρέμβουν και της κύριας αγωγής.
Αυτή δεν είναι η πρώτη αγωγή που έχει κατατεθεί κατά του TÜİK για φερόμενη χειραγώγηση των στατιστικών του πληθωρισμού.
Το 2023, η Αριστερή Συνομοσπονδία Επαναστατικών Εργατικών Συνδικάτων (DİSK) επιχείρησε να αποκτήσει τα λογοκριμένα στοιχεία πληθωρισμού από το TÜİK, υποβάλλοντας αίτηση στο Προεδρικό Κέντρο Επικοινωνίας (CİMER), βάσει του νόμου περί ελευθερίας της πληροφόρησης.
Σε απάντηση, το TÜİK αρνήθηκε να αποκαλύψει τις πληροφορίες, ισχυριζόμενο ότι η δημοσίευση των σχετικών δεδομένων "οδηγεί σε παρερμηνείες και παραπλανητικές ερμηνείες από το κοινό".
Η DİSK στη συνέχεια προσέφυγε κατά της απόρριψης στην Επιτροπή Αξιολόγησης Πληροφοριών (Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu - BEDK), μια ρυθμιστική αρχή στην Τουρκία που εξετάζει εφέσεις που σχετίζονται με την πρόσβαση σε δημόσιες πληροφορίες. Ωστόσο, η επιτροπή απέρριψε επίσης την προσφυγή.
Το συνδικάτο προσέφυγε τότε στο 6ο Διοικητικό Δικαστήριο της Άγκυρας, το οποίο τον Απρίλιο του 2023 έκρινε ότι το δικαίωμα του συνδικάτου στην πρόσβαση σε δημόσιες πληροφορίες παραβιάστηκε.
Ωστόσο, το TÜİK δεν συμμορφώθηκε με την απόφαση του δικαστηρίου και άσκησε ανεπιτυχώς έφεση μέχρι το Συμβούλιο της Επικρατείας, το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της Τουρκίας.
Παρότι όλες οι νομικές επιλογές εξαντλήθηκαν, το TÜİK δεν έχει συμμορφωθεί μέχρι σήμερα με τη δικαστική απόφαση να αποκαλύψει τα στοιχεία του πληθωρισμού.
Αυτές οι χρονοβόρες νομικές διαμάχες έχουν αναμφίβολα φέρει το TÜİK σε αμυντική θέση, όμως δεν έχουν καταφέρει να το αναγκάσουν να αποκαλύψει τη μεθοδολογία του για τον υπολογισμό του πληθωρισμού ή να εξηγήσει γιατί τα στοιχεία του αποκλίνουν σημαντικά από εκείνα άλλων οργανισμών, που αναφέρουν πολύ υψηλότερα ποσοστά πληθωρισμού.
Είναι σαφές ότι το TÜİK βασίζεται στην πολιτική προστασία της κυβέρνησης Erdogan για να θωρακιστεί από τις συνέπειες αυτών των νομικών μαχών. Όμως, με αυτήν την πρακτική, χάνει σημαντικά την εμπιστοσύνη του κοινού και διαβρώνει την αξιοπιστία του στα μάτια των επενδυτών.
Επιπλέον, εγείρεται ένα ακόμα ερώτημα: Αν τα στοιχεία του πληθωρισμού είναι παραποιημένα με τροποποιημένες και μη ρεαλιστικές εισροές, όπως έχει καταγγελθεί, ποια άλλα δεδομένα έχει χειραγωγήσει το TÜİK για να παρουσιάσει μια πιο ευνοϊκή εικόνα της κυβέρνησης Erdogan;
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών