Η Τουρκία σε κρίσιμο σταυροδρόμι…
Περισσότερο από έναν αιώνα πριν, το 1908, το κίνημα των Νεότουρκων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στον εκδημοκρατισμό και τον εκσυγχρονισμό της Τουρκίας.
Τελικά, οδήγησε στην εγκαθίδρυση συνταγματικής διακυβέρνησης και ξεκίνησε μεταρρυθμίσεις που άνοιξαν τον δρόμο για ένα κοσμικό και δημοκρατικό έθνος.
Με έναν παράδοξο τρόπο, σήμερα, περισσότερο από έναν αιώνα αργότερα, μια νέα γενιά Νεότουρκων ηγείται ενός μαζικού κινήματος διαμαρτυρίας στην Τουρκία, απαιτώντας την απομάκρυνση της κυβέρνησης του εκλεγμένου Προέδρου Tayyip Erdogan.
Οι διαδηλωτές θεωρούν ότι το καθεστώς γίνεται ολοένα και πιο αυταρχικό. Αν και ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα ως ένθερμος εθνικιστής, με την πάροδο του χρόνου ο εθνικιστικός λαϊκισμός του εκφυλίστηκε σε αυταρχισμό.
Τον Μάρτιο, μαζικές διαδηλώσεις ξέσπασαν πρώτα στην Κωνσταντινούπολη και κατόπιν εξαπλώθηκαν και σε άλλες πόλεις – Άγκυρα, Σμύρνη, Κόνια κ.ά.– όταν ο δημοφιλής ηγέτης της αντιπολίτευσης και δήμαρχος Κωνσταντινούπολης, Ekrem Imamoglu, φυλακίστηκε εν αναμονή της δίκης του για κατηγορίες διαφθοράς.
Σε αντίθεση με τις παλαιότερες γενιές που θυμούνται την άγρια καταστολή των διαδηλώσεων του 2013 στο Πάρκο Γκεζί, οι σημερινοί νέοι διαδηλωτές δηλώνουν ότι δεν αποθαρρύνονται από τους κινδύνους.
Οι Αντιφρονούντες
Η ιστορία των σημερινών μαζικών διαδηλώσεων σε όλη τη χώρα περιστρέφεται γύρω από τον Ekrem Imamoglu, τον δημοφιλή δήμαρχο Κωνσταντινούπολης, τον οποίο ο Erdogan θεωρεί ισχυρό αντίπαλο για τις προεδρικές εκλογές του 2028.
Ωστόσο, η δυσαρέσκεια απέναντι στον αυταρχικό τρόπο διακυβέρνησης του Erdogan ανάγεται στα πρώτα χρόνια της εξουσίας του, ιδίως το 2013, όταν ξεκίνησαν διαδηλώσεις στο Πάρκο Γκεζί και εξαπλώθηκαν σε όλη τη χώρα.
Οι νέοι διαδηλωτές κρατούσαν πανό που έγραφαν: «Είμαστε τα παιδιά των ‘πλιατσικολόγων’ που τώρα ενηλικιωθήκαμε» – αναφορά στον χαρακτηρισμό που είχε χρησιμοποιήσει ο Erdogan για τους διαδηλωτές του Πάρκου Γκεζί.
Όπως και σε προηγούμενες περιπτώσεις, οι κρατικές αρχές αντιμετωπίζουν με σκληρότητα και αυτό το κύμα διαμαρτυριών.
Ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης, Ekrem Imamoglu, ηγέτης της αντιπολίτευσης, είναι μακροχρόνιος αντίπαλος του Προέδρου Erdogan.
Κατηγορήθηκε για διαφθορά, απομακρύνθηκε από τα καθήκοντά του από το Υπουργείο Εσωτερικών και οδηγήθηκε στις φυλακές υψίστης ασφαλείας Σηλιβρίας στα περίχωρα της Κωνσταντινούπολης.
Σημειωτέον ότι όλα αυτά συνέβησαν την ίδια ημέρα που το κόμμα του ανακοίνωσε επισήμως την υποψηφιότητά του για τις προεδρικές εκλογές του 2028.
Πολλοί έντιμοι δημοσιογράφοι και ιδιαίτερα η φοιτητική κοινότητα εξέλαβαν τη σύλληψη ως ξεκάθαρη ένδειξη αυταρχισμού και καταπάτησης των δημοκρατικών δικαιωμάτων της αντιπολίτευσης.
Πολλοί πιστεύουν ότι οι κατηγορίες διαφθοράς είναι κατασκευασμένες. Ο Imamoglu κατηγορείται επίσης ότι διατηρεί επαφές με Κούρδους, οι οποίοι βρίσκονται διαρκώς σε σύγκρουση με το καθεστώς της Άγκυρας.
Εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες από διαφορετικά επαγγέλματα συμμετέχουν στις διαδηλώσεις: εργαζόμενοι, δικηγόροι, δημοσιογράφοι, επιχειρηματίες, καταστηματάρχες και κυρίως φοιτητές από διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Ο Erdogan επιτίθεται συνεχώς στους διαδηλωτές, κατηγορώντας τους ότι ηγούνται «κινήματος βίας» και επιρρίπτει την ευθύνη στο αντιπολιτευόμενο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) υποστηρίζοντας ότι «προστατεύει αυτούς που επιτίθενται στην αστυνομία με πέτρες και τσεκούρια», αναφερόμενος σε περισσότερους από 120 τραυματισμένους αστυνομικούς.
Μία εβδομάδα μετά τη σύλληψη του δημάρχου, οι φυλακές της Κωνσταντινούπολης ήταν υπερπλήρεις, και οι συλληφθέντες μεταφέρθηκαν σε φυλακές εκτός πόλης, όπως καταγγέλλει η αντιπολίτευση.
Το τελευταίο κύμα συλλήψεων στόχευσε διαδηλωτές, δημοσιογράφους που κάλυπταν τις κινητοποιήσεις, υπαλλήλους του δήμου και ακόμη και τον δικηγόρο του Imamoglu.
Την περασμένη εβδομάδα, μέλη της εκπαιδευτικής ομοσπονδίας τέθηκαν σε κατ’ οίκον περιορισμό επειδή σταμάτησαν την εργασία τους σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους φοιτητές.
Οι Τεχνικές του Erdogan
Οι Τούρκοι ψηφοφόροι κατηγόρησαν τον Erdogan για παρατυπίες στις προεδρικές εκλογές του 2023.
Το ερώτημα είναι τι υπόσχεται στους πολίτες του.
Συχνά επικαλείται το μεγαλείο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, για να κολακεύσει τα αισθήματα των υπερεθνικιστών.
Μια χαρακτηριστική του φιλοδοξία που τον ξεχωρίζει από άλλους ηγέτες της Μέσης Ανατολής και του Αραβικού κόσμου είναι η επιθυμία του να αφαιρέσει την ηγεσία του ισλαμικού κόσμου από τα χέρια των Σαουδαράβων μοναρχών.
Η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία δεν είχαν ποτέ ιδιαίτερα φιλικές σχέσεις, ενδεχομένως λόγω της σύγκρουσης για την ηγεσία του σουνιτικού Ισλάμ.
Μετά την ισλαμική αναγέννηση και την Αραβική Άνοιξη, ο Erdogan επιχείρησε να δημιουργήσει έναν άξονα σουνιτικών κρατών απέναντι στην κυριαρχία της Σαουδικής Αραβίας.
Το Πακιστάν και η Μαλαισία ήταν δύο ακόμη χώρες που συμμετείχαν, ενώ στη συνέχεια εντάχθηκε και το Ιράν.
Ωστόσο, μια απειλή του Σαουδάραβα πρίγκιπα διαδόχου προς τον τότε πρωθυπουργό του Πακιστάν, Imran Khan, τον ανάγκασε να αποσυρθεί, και έτσι το σχέδιο συνωμοσίας ενάντια στο σαουδαραβικό θρόνο κατέρρευσε.
Το όνειρο του Erdogan να ηγηθεί της μουσουλμανικής ούμμα διαλύθηκε.
Ο Erdogan διέπραξε κι άλλα σφάλματα στην προσπάθειά του να ηγηθεί του μουσουλμανικού κόσμου.
Για παράδειγμα, το 2020 μετέτρεψε την Αγία Σοφία από μουσείο σε τζαμί.
Το μνημείο αυτό έχει υπάρξει καθεδρικός ναός, τζαμί και μουσείο, και αποτελεί εμβληματικό σύμβολο τόσο της χριστιανικής όσο και της ισλαμικής ιστορίας.
Στην πολιτική σφαίρα, άρχισε να υποστηρίζει θρησκευτικούς εξτρεμιστές και τζιχαντιστές.
Αρνήθηκε κατηγορηματικά να καταδικάσει τρομοκρατικές ενέργειες, ειδικά εκείνες που διαπράχθηκαν από μουσουλμάνους φανατικούς. Μάλιστα, σε ομιλίες του στον ΟΗΕ, επιτέθηκε στην Ινδία για το θέμα του Κασμίρ.
Επιπλέον, προσέφερε σε μουσουλμάνους φοιτητές από το Κασμίρ τη δυνατότητα να φοιτήσουν σε τουρκικά πανεπιστήμια, όπου είχαν ελευθερία να διαδίδουν αντι-ινδική προπαγάνδα.
Μετά το πραξικόπημα στο Μπανγκλαντές τον Αύγουστο, όπου η εκλεγμένη Πρωθυπουργός Sheikh Hasina ανατράπηκε και αντικαταστάθηκε από άνθρωπο της αμερικανικής «βαθιάς πολιτείας», ο Erdogan έσπευσε να προμηθεύσει το νέο καθεστώς με τουρκικά drones τελευταίας τεχνολογίας, τα οποία λέγεται ότι έχουν αναπτυχθεί στα σύνορα με τη Δυτική Βεγγάλη.
Συμπέρασμα
Ο κόσμος παρακολουθεί με αγωνία την ταχύτατη εξάπλωση της κοινωνικής αναταραχής στην Τουρκία, ιδίως στους νέους.
Η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ και επιδιώκει την ένταξή της στην ΕΕ.
Την ίδια στιγμή, ο Erdogan επιδιώκει να εμφανίζεται ως ηγέτης του μουσουλμανικού κόσμου.
Όλοι αυτοί οι ρόλοι απαιτούν από την Τουρκία να ενισχύσει τον κοσμικό και δημοκρατικό της χαρακτήρα.
Η φυλάκιση ηγετών της αντιπολίτευσης δεν αποτελεί λύση στη διαφωνία, ειδικά σε μια κοινωνία πολυεθνική και πολυπολιτισμική.
Το τουρκικό έθνος έχει απορρίψει επανειλημμένα τον αυταρχισμό. Ο Πρόεδρος Erdogan το γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα.
www.bankingnews.gr
Τελικά, οδήγησε στην εγκαθίδρυση συνταγματικής διακυβέρνησης και ξεκίνησε μεταρρυθμίσεις που άνοιξαν τον δρόμο για ένα κοσμικό και δημοκρατικό έθνος.
Με έναν παράδοξο τρόπο, σήμερα, περισσότερο από έναν αιώνα αργότερα, μια νέα γενιά Νεότουρκων ηγείται ενός μαζικού κινήματος διαμαρτυρίας στην Τουρκία, απαιτώντας την απομάκρυνση της κυβέρνησης του εκλεγμένου Προέδρου Tayyip Erdogan.
Οι διαδηλωτές θεωρούν ότι το καθεστώς γίνεται ολοένα και πιο αυταρχικό. Αν και ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα ως ένθερμος εθνικιστής, με την πάροδο του χρόνου ο εθνικιστικός λαϊκισμός του εκφυλίστηκε σε αυταρχισμό.
Τον Μάρτιο, μαζικές διαδηλώσεις ξέσπασαν πρώτα στην Κωνσταντινούπολη και κατόπιν εξαπλώθηκαν και σε άλλες πόλεις – Άγκυρα, Σμύρνη, Κόνια κ.ά.– όταν ο δημοφιλής ηγέτης της αντιπολίτευσης και δήμαρχος Κωνσταντινούπολης, Ekrem Imamoglu, φυλακίστηκε εν αναμονή της δίκης του για κατηγορίες διαφθοράς.
Σε αντίθεση με τις παλαιότερες γενιές που θυμούνται την άγρια καταστολή των διαδηλώσεων του 2013 στο Πάρκο Γκεζί, οι σημερινοί νέοι διαδηλωτές δηλώνουν ότι δεν αποθαρρύνονται από τους κινδύνους.
Οι Αντιφρονούντες
Η ιστορία των σημερινών μαζικών διαδηλώσεων σε όλη τη χώρα περιστρέφεται γύρω από τον Ekrem Imamoglu, τον δημοφιλή δήμαρχο Κωνσταντινούπολης, τον οποίο ο Erdogan θεωρεί ισχυρό αντίπαλο για τις προεδρικές εκλογές του 2028.
Ωστόσο, η δυσαρέσκεια απέναντι στον αυταρχικό τρόπο διακυβέρνησης του Erdogan ανάγεται στα πρώτα χρόνια της εξουσίας του, ιδίως το 2013, όταν ξεκίνησαν διαδηλώσεις στο Πάρκο Γκεζί και εξαπλώθηκαν σε όλη τη χώρα.
Οι νέοι διαδηλωτές κρατούσαν πανό που έγραφαν: «Είμαστε τα παιδιά των ‘πλιατσικολόγων’ που τώρα ενηλικιωθήκαμε» – αναφορά στον χαρακτηρισμό που είχε χρησιμοποιήσει ο Erdogan για τους διαδηλωτές του Πάρκου Γκεζί.
Όπως και σε προηγούμενες περιπτώσεις, οι κρατικές αρχές αντιμετωπίζουν με σκληρότητα και αυτό το κύμα διαμαρτυριών.
Ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης, Ekrem Imamoglu, ηγέτης της αντιπολίτευσης, είναι μακροχρόνιος αντίπαλος του Προέδρου Erdogan.
Κατηγορήθηκε για διαφθορά, απομακρύνθηκε από τα καθήκοντά του από το Υπουργείο Εσωτερικών και οδηγήθηκε στις φυλακές υψίστης ασφαλείας Σηλιβρίας στα περίχωρα της Κωνσταντινούπολης.
Σημειωτέον ότι όλα αυτά συνέβησαν την ίδια ημέρα που το κόμμα του ανακοίνωσε επισήμως την υποψηφιότητά του για τις προεδρικές εκλογές του 2028.
Πολλοί έντιμοι δημοσιογράφοι και ιδιαίτερα η φοιτητική κοινότητα εξέλαβαν τη σύλληψη ως ξεκάθαρη ένδειξη αυταρχισμού και καταπάτησης των δημοκρατικών δικαιωμάτων της αντιπολίτευσης.
Πολλοί πιστεύουν ότι οι κατηγορίες διαφθοράς είναι κατασκευασμένες. Ο Imamoglu κατηγορείται επίσης ότι διατηρεί επαφές με Κούρδους, οι οποίοι βρίσκονται διαρκώς σε σύγκρουση με το καθεστώς της Άγκυρας.
Εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες από διαφορετικά επαγγέλματα συμμετέχουν στις διαδηλώσεις: εργαζόμενοι, δικηγόροι, δημοσιογράφοι, επιχειρηματίες, καταστηματάρχες και κυρίως φοιτητές από διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Ο Erdogan επιτίθεται συνεχώς στους διαδηλωτές, κατηγορώντας τους ότι ηγούνται «κινήματος βίας» και επιρρίπτει την ευθύνη στο αντιπολιτευόμενο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) υποστηρίζοντας ότι «προστατεύει αυτούς που επιτίθενται στην αστυνομία με πέτρες και τσεκούρια», αναφερόμενος σε περισσότερους από 120 τραυματισμένους αστυνομικούς.
Μία εβδομάδα μετά τη σύλληψη του δημάρχου, οι φυλακές της Κωνσταντινούπολης ήταν υπερπλήρεις, και οι συλληφθέντες μεταφέρθηκαν σε φυλακές εκτός πόλης, όπως καταγγέλλει η αντιπολίτευση.
Το τελευταίο κύμα συλλήψεων στόχευσε διαδηλωτές, δημοσιογράφους που κάλυπταν τις κινητοποιήσεις, υπαλλήλους του δήμου και ακόμη και τον δικηγόρο του Imamoglu.
Την περασμένη εβδομάδα, μέλη της εκπαιδευτικής ομοσπονδίας τέθηκαν σε κατ’ οίκον περιορισμό επειδή σταμάτησαν την εργασία τους σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους φοιτητές.
Οι Τεχνικές του Erdogan
Οι Τούρκοι ψηφοφόροι κατηγόρησαν τον Erdogan για παρατυπίες στις προεδρικές εκλογές του 2023.
Το ερώτημα είναι τι υπόσχεται στους πολίτες του.
Συχνά επικαλείται το μεγαλείο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, για να κολακεύσει τα αισθήματα των υπερεθνικιστών.
Μια χαρακτηριστική του φιλοδοξία που τον ξεχωρίζει από άλλους ηγέτες της Μέσης Ανατολής και του Αραβικού κόσμου είναι η επιθυμία του να αφαιρέσει την ηγεσία του ισλαμικού κόσμου από τα χέρια των Σαουδαράβων μοναρχών.
Η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία δεν είχαν ποτέ ιδιαίτερα φιλικές σχέσεις, ενδεχομένως λόγω της σύγκρουσης για την ηγεσία του σουνιτικού Ισλάμ.
Μετά την ισλαμική αναγέννηση και την Αραβική Άνοιξη, ο Erdogan επιχείρησε να δημιουργήσει έναν άξονα σουνιτικών κρατών απέναντι στην κυριαρχία της Σαουδικής Αραβίας.
Το Πακιστάν και η Μαλαισία ήταν δύο ακόμη χώρες που συμμετείχαν, ενώ στη συνέχεια εντάχθηκε και το Ιράν.
Ωστόσο, μια απειλή του Σαουδάραβα πρίγκιπα διαδόχου προς τον τότε πρωθυπουργό του Πακιστάν, Imran Khan, τον ανάγκασε να αποσυρθεί, και έτσι το σχέδιο συνωμοσίας ενάντια στο σαουδαραβικό θρόνο κατέρρευσε.
Το όνειρο του Erdogan να ηγηθεί της μουσουλμανικής ούμμα διαλύθηκε.
Ο Erdogan διέπραξε κι άλλα σφάλματα στην προσπάθειά του να ηγηθεί του μουσουλμανικού κόσμου.
Για παράδειγμα, το 2020 μετέτρεψε την Αγία Σοφία από μουσείο σε τζαμί.
Το μνημείο αυτό έχει υπάρξει καθεδρικός ναός, τζαμί και μουσείο, και αποτελεί εμβληματικό σύμβολο τόσο της χριστιανικής όσο και της ισλαμικής ιστορίας.
Στην πολιτική σφαίρα, άρχισε να υποστηρίζει θρησκευτικούς εξτρεμιστές και τζιχαντιστές.
Αρνήθηκε κατηγορηματικά να καταδικάσει τρομοκρατικές ενέργειες, ειδικά εκείνες που διαπράχθηκαν από μουσουλμάνους φανατικούς. Μάλιστα, σε ομιλίες του στον ΟΗΕ, επιτέθηκε στην Ινδία για το θέμα του Κασμίρ.
Επιπλέον, προσέφερε σε μουσουλμάνους φοιτητές από το Κασμίρ τη δυνατότητα να φοιτήσουν σε τουρκικά πανεπιστήμια, όπου είχαν ελευθερία να διαδίδουν αντι-ινδική προπαγάνδα.
Μετά το πραξικόπημα στο Μπανγκλαντές τον Αύγουστο, όπου η εκλεγμένη Πρωθυπουργός Sheikh Hasina ανατράπηκε και αντικαταστάθηκε από άνθρωπο της αμερικανικής «βαθιάς πολιτείας», ο Erdogan έσπευσε να προμηθεύσει το νέο καθεστώς με τουρκικά drones τελευταίας τεχνολογίας, τα οποία λέγεται ότι έχουν αναπτυχθεί στα σύνορα με τη Δυτική Βεγγάλη.
Συμπέρασμα
Ο κόσμος παρακολουθεί με αγωνία την ταχύτατη εξάπλωση της κοινωνικής αναταραχής στην Τουρκία, ιδίως στους νέους.
Η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ και επιδιώκει την ένταξή της στην ΕΕ.
Την ίδια στιγμή, ο Erdogan επιδιώκει να εμφανίζεται ως ηγέτης του μουσουλμανικού κόσμου.
Όλοι αυτοί οι ρόλοι απαιτούν από την Τουρκία να ενισχύσει τον κοσμικό και δημοκρατικό της χαρακτήρα.
Η φυλάκιση ηγετών της αντιπολίτευσης δεν αποτελεί λύση στη διαφωνία, ειδικά σε μια κοινωνία πολυεθνική και πολυπολιτισμική.
Το τουρκικό έθνος έχει απορρίψει επανειλημμένα τον αυταρχισμό. Ο Πρόεδρος Erdogan το γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών