Τελευταία Νέα
Απόψεις - Άρθρα

Λέκκας (οικονομολόγος): Το χθες και το αύριο της ελληνικής οικονομίας μέσα από τα ναι μεν, αλλά!

Λέκκας (οικονομολόγος): Το χθες και το αύριο της ελληνικής οικονομίας μέσα από τα ναι μεν, αλλά!
Άρθρο του οικονομολόγου Σαράντου Λέκκα
H έκθεση της τράπεζας της Ελλάδος για το 2024 επιβεβαιώνει πλήρως ότι τα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας διαμορφώνονται πάνω σε μια σειρά από ιδεατά καλλιεργούμενες προσδοκίες και παράλληλα από μια ακατανίκητη προσέγγιση της πραγματικότητας με όσο το δυνατόν πιο εκλεπτυσμένο τρόπο.
Όλη η έκθεση προσπαθεί με τεχνοκρατικό τρόπο αλλά και με έκδηλη ανησυχία να σκιαγραφήσει τις παθογένειες και τους κινδύνους μέσα από ένα πρίσμα μετάθεσης των ευθυνών σε εξωγενείς παράγοντες.
Διατηρώντας αποστάσεις μέσα από θεωρητικές αναφορές αποτυπώνει το χθες αλλά και το αύριο της ελληνικής οικονομίας μέσα από τα ναι μεν , αλλά!

Για τις τραπεζικές καταθέσεις , ναι μεν ,

Οι τραπεζικές καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα συνέχισαν να αυξάνονται το 2024, με ταχύτερο ρυθμό σε σύγκριση με το 2023. Συνολικά, καταγράφηκε σωρευτική αύξηση κατά 8,6 δίσκε. ευρώ (2023: 5,8 δίσκε. ευρώ), ανεβάζοντας το συνολικό υπόλοιπο στα 204 δίσ. ευρώ, το υψηλότερο επίπεδο από το Φεβρουάριο του 2011. Ως ποσοστό του ΑΕΠ, οι καταθέσεις του εγχώριου ιδιωτικού τομέα ανήλθαν στο 85%, ξεπερνώντας το μέσο όρο της περιόδου 2003-2008.
Πάντως, ο κύριος όγκος της καταφατικής βάσης των τραπεζών εξακολουθεί να απαρτίζεται από ρευστά διαθέσιμα που τηρούνται σε λογαριασμούς διάρκειας μίας ημέρας (75% των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα). Η αύξηση των καταθέσεων προήλθε κυρίως από τις επιχειρηματικές καταθέσεις.

Αλλά,


Ο ετήσιος ρυθμός της πιστωτικής επέκτασης προς τον ιδιωτικό τομέα συνολικά επιταχύνθηκε σημαντικά το 2024 (6,2%) σε σχέση με το 2023 (3,2%). Η εξέλιξη αυτή αντανακλά την ενίσχυση της τραπεζικής χρηματοδότησης τόσο προς τις επιχειρήσεις όσο και προς τα νοικοκυριά. Η πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις επιταχύνθηκε σημαντικά, με ιδιαίτερα ενισχυμένη στήριξη προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ). Συγκεκριμένα, ο ρυθμός αύξησης της τραπεζικής χρηματοδότησης προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις επιταχύνθηκε σε 9,5% κατά μέσο όρο το 2024 (από 6,5% το 2023). Οι καταθέσεις των επιχειρήσεων αυξήθηκαν σημαντικά, αντανακλώντας την ενίσχυση της πιστωτικής επέκτασης.

Για τα κόκκινα δάνεια , ναι μεν,

Ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) μειώθηκε σημαντικά σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, συγκλίνοντας περαιτέρω προς τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, τα ΜΕΔ κατέγραψαν περαιτέρω μείωση στο 3,8% του συνολικού δανειακού χαρτοφυλακίου το Δεκέμβριο του 2024 (από 6,7% το Δεκέμβριο του 2023), έναντι 2,3% σε επίπεδο ευρωζώνης.

Αλλά ,

Ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) μειώθηκε σημαντικά σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, μειώνοντας την απόκλιση από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, εξέλιξη στην οποία συνέβαλε η υλοποίηση δανείων ΜΕΔ, στο πλαίσιο του προγράμματος “Ηρακλής”,

Για το εξωτερικό έλλειμμα , ναι μεν,

Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (ΙΤΣ) αναμένεται να μειωθεί σε 5,7% του ΑΕΠ το 2025 (από 6,4% του ΑΕΠ το 2024). Οι παράγοντες που αναμένεται να συμβάλουν στη βελτίωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών είναι:
(α) Οι εξαγωγές αγαθών, παρά την αναιμική άνοδο που κατέγραψαν το 2024, δεν απώλεσαν σημαντικό μερίδιο αγοράς, γεγονός που συνιστά βάση για καλύτερες επιδόσεις τα επόμενα έτη.
(β) Το πλεόνασμα στο ισοζύγιο υπηρεσιών αναμένεται να αυξηθεί, καθώς οι εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες εκτιμάται ότι θα σημειώσουν περαιτέρω, μικρή ωστόσο, άνοδο το 2025, κυρίως μέσω της επέκτασης
της τουριστικής περιόδου, της προώθησης άλλων μορφών τουρισμού και της ενίσχυσης της κρουαζιέρας. Σχετικά θετικές προοπτικές υπάρχουν για τις εισπράξεις από θαλάσσιες μεταφορές, λόγω της εκτιμώμενης – έστω και μικρής – ανόδου της παγκόσμιας ζήτησης και της περιορισμένης αύξησης του παγκόσμιου στόλου.
(γ) Η αναμενόμενη καθοδική πορεία των επιτοκίων, σε συνδυασμό με τις επιδράσεις από τις συνεχείς αναβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας, θα συμβάλει στη μείωση των πληρωμών για τόκους, βελτιώνοντας το ισοζύγιο πρωτογενών εισοδημάτων.
(δ) Η χρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς πόρους, όταν παρέχεται υπό τη μορφή επιχορηγήσεων (π.χ. κονδύλια NGEU), θα βελτιώσει τα ισοζύγια πρωτογενών και δευτερογενών εισοδημάτων. Από την άλλη πλευρά, οι ανάγκες για εισαγωγές ενδιάμεσων και επενδυτικών αγαθών θα επιβαρύνουν το έλλειμμα στο ΙΤΣ. Οι ξένες άμεσες επενδύσεις αναμένεται να διατηρήσουν τη δυναμική τους, αντανακλώντας τη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος.

Αλλά,

Η βελτίωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών υπόκειται σε σημαντικές αβεβαιότητες και κινδύνους. Ο σημαντικότερος κίνδυνος αφορά την πιθανή επιβράδυνση της παγκόσμιας ζήτησης και την επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ, που ενδέχεται να περιορίσουν την αναμενόμενη άνοδο των εξαγωγών το 2025.
Πρόσθετοι κίνδυνοι συνδέονται με δυσμενείς γεωπολιτικές εξελίξεις, την ενδεχόμενη άνοδο των τιμών των καυσίμων και την επανεμφάνιση πληθωριστικών πιέσεων.
Παράλληλα, οι τουριστικές αφίξεις και εισπράξεις ενδέχεται να επηρεαστούν αρνητικά από παράγοντες όπως: (α) η πολιτική αστάθεια σε μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες που αποτελούν κύριες χώρες προέλευσης τουριστών, (β) η αύξηση του κόστους μεταφορών και (γ) η πρόσφατη σεισμική δραστηριότητα στο Νότιο Αιγαίο.

Για την έκτακτη φορολογία των τραπεζών , ναι μεν,

Ο φόρος μειώνει τα κέρδη των τραπεζών, επηρεάζοντας αρνητικά τις αποδόσεις των ιδίων κεφαλαίων και συνεπώς την ικανότητα των τραπεζών να αντλήσουν νέα μετοχικά κεφάλαια. Αυτό περιορίζει την προσφορά δανείων στο υπόδειγμα, ασκώντας αρνητική επίδραση στις επενδυτικές δαπάνες και, κατά συνέπεια, στο παραγόμενο προϊόν της πραγματικής οικονομίας. Παράλληλα, δημιουργείται κίνητρο στις τράπεζες να αυξήσουν τα επιτόκια δανεισμού για επιχειρηματικά και στεγαστικά δάνεια, προκειμένου να αντισταθμίσουν τη μείωση των κερδών τους λόγω του φορολογικού βάρους και να προσελκύσουν νέα μετοχικά κεφάλαια.
Ωστόσο, η άνοδος των επιτοκίων δανεισμού περιορίζει τη ζήτηση επιχειρηματικών και οικιστικών επενδύσεων, οδηγώντας σε περαιτέρω μείωση του παραγόμενου προϊόντος και διεύρυνση του περιθωρίου επιτοκίου μεταξύ δανείων και καταθέσεων.

Αλλά,

Η επιβολή φόρου στα κέρδη των τραπεζών θα μπορούσε δυνητικά να έχει αρνητικές συνέπειες τόσο στο χρηματοπιστωτικό τομέα όσο και στην πραγματική οικονομία.
Στην παρούσα συγκυρία, οι ελληνικές τράπεζες διαθέτουν υψηλά επίπεδα κεφαλαιακής επάρκειας και ρευστότητας και συνεπώς η όποια μείωση της κερδοφορίας τους δεν αναμένεται να επηρεάσει άμεσα τη δυνατότητά τους να αντλήσουν νέα μετοχικά κεφάλαια. Ωστόσο, οι θεωρητικοί δίαυλοι μετάδοσης που ανιχνεύονται στο υπόδειγμα αναδεικνύουν την ανάγκη να ληφθεί υπόψη μια σειρά παραμέτρων για την αξιολόγηση του εξεταζόμενου μέτρου πολιτικής.

Για τον τουρισμό, ναι μεν,

Το 2024 ο τουριστικός τομέας στην Ελλάδα σημείωσε νέα ρεκόρ σε ταξιδιωτικές εισπράξεις και αφίξεις, αντιμετώπισε όμως προκλήσεις λόγω μειωμένης μέσης δαπάνης ανά ταξίδι και ελλείψεων προσωπικού. Οι ταξιδιωτικές εισπράξεις από μη κατοίκους έφθασαν τα 21,6 δισεκ. ευρώ (+4,8% σε ετήσια βάση), ξεπερνώντας τα επίπεδα προηγούμενων ετών, ενώ η διεθνής επιβατική κίνηση αυξήθηκε σημαντικά.

Αλλά,

Ωστόσο, η μέση δαπάνη ανά ταξίδι μειώθηκε, λόγω (α) της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών παγκοσμίως εξαιτίας των πληθωριστικών πιέσεων, αλλά και (β) του αυξημένου αριθμού των επισκεπτών με μικρότερη διάρκεια παραμονής. Από την πλευρά της προσφοράς, παρά το γεγονός ότι οι τουριστικές δραστηριότητες ενίσχυσαν τη συμμετοχή τους στο ΑΕΠ και στην απασχόληση, οι κενές θέσεις εργασίας στην Ελλάδα έφθασαν στο υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ, δημιουργώντας σημαντικές προκλήσεις στη λειτουργία του κλάδου.

Για τις ξένες επενδύσεις , ναι μεν,

Οι ξένες άμεσες επενδύσεις (ΞΑΕ) σημείωσαν ισχυρή άνοδο (6 δισεκ.ευρώ ή 2,5% του ΑΕΠ) σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος (4,4 δισεκ. ευρώ ή 1,9% του ΑΕΠ), καταγράφοντας το δεύτερο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας εικοσαετίας.

Αλλά,

Η άνοδος αυτή οφείλεται κυρίως στις επενδύσεις σε νέες μετοχές και σε ακίνητα, με τον κλάδο των ακινήτων να απορροφά άνω του 45% των συνολικών ροών.
Παράλληλα, κλάδοι όπως η μεταποίηση, οι μεταφορές και αποθήκευση, οι επικοινωνίες και οι χρηματοοικονομικές δραστηριότητες συνέχισαν να προσελκύουν το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών. Συνολικά, οι ΞΑΕ ενισχύθηκαν από τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος μετά τις πρόσφατες αναβαθμίσεις της ελληνικήςοικονομίας και από την ολοκλήρωση έργων αποκρατικοποιήσεων.

Λέκκας Σαράντος
Οικονομολόγος

www.bankingnews.gr

Ρoή Ειδήσεων

Σχόλια αναγνωστών

Δείτε επίσης

Chania