Σε μια εποχή όπου η ήπια δύναμη παίζει εξίσου σημαντικό ρόλο με τη σκληρή ισχύ στην παγκόσμια σκακιέρα, η Ρωσία υπό τον Vladimir Putin έχει καταφέρει να αξιοποιήσει ένα από τα πλέον διανοητικά αθλήματα –το σκάκι– ως εργαλείο ενίσχυσης της πολιτιστικής επιρροής της. Η μακρά παράδοση της Ρωσίας στο σκάκι δεν αποτελεί μόνο στοιχείο εθνικής ταυτότητας αλλά και μέσο πολιτιστικής διπλωματίας, με στόχο την προβολή ενός κόσμου όπου η Μόσχα διατηρεί κεντρικό ρόλο.
Ο κομβικός ρόλος των Dvorkovich και Karyakin
Άρθρο του Politico παρουσιάζει πώς ο Putin χρησιμοποιεί το σκάκι ως εργαλείο γεωπολιτικής στρατηγικής και προπαγάνδας. Η μακρόχρονη σύνδεση της Ρωσίας με το σκάκι, που ξεκινά από τη σοβιετική εποχή, συνεχίζεται σήμερα μέσα από τη διεθνή επιρροή της FIDE, της Παγκόσμιας Σκακιστικής Ομοσπονδίας, υπό την ηγεσία του Arkady Dvorkovich, πρώην κυβερνητικού αξιωματούχου του Κρεμλίνου.
Το άρθρο τονίζει ότι η FIDE λειτουργεί ως «όργανο» της ρωσικής γεωπολιτικής επιρροής, με τους επικριτές να τη θεωρούν φορέα ήπιας δύναμης που στηρίζει τις θέσεις της Μόσχας. Παρά τις κυρώσεις και τον αποκλεισμό της Ρωσίας από πολλές διεθνείς διοργανώσεις μετά την εισβολή στην Ουκρανία, οι Ρώσοι σκακιστές συνεχίζουν να συμμετέχουν ενεργά στη διεθνή σκηνή, ακόμα και σε τουρνουά σε κατεχόμενα ουκρανικά εδάφη. Στο πλαίσιο αυτό, η Ρωσία έχει καταφέρει και διατηρεί διεθνείς προσβάσεις, ακόμα και σε συνθήκες απομόνωσης.
Το Politico κάνει ειδική αναφορά στον Sergey Karyakin, Ρώσο γκραν μάστερ του σκακιού, ο οποίος έχει μετατραπεί σε ένθερμο υποστηρικτή του πολέμου, φτάνοντας να παραδίδει στρατιωτικό εξοπλισμό στο μέτωπο και να κάνει προπαγάνδα υπέρ της Ρωσίας. Παρά τις ενέργειές του, η FIDE του επέβαλε μόνο μια προσωρινή αναστολή, γεγονός που αποδίδεται σε πολιτική προστασία εκ των έσω.
Πιο αναλυτικά, λοιπόν, σύμφωνα με το Politico, οι συνδέσεις μεταξύ του Κρεμλίνου και του σκακιού είναι βαθιά ριζωμένες. Και αν ένας άνθρωπος προσωποποιεί τις ασαφείς γραμμές μεταξύ πολιτικής και αθλητισμού, αυτός είναι ο Arkady Dvorkovich. Με τα γκρίζα μαλλιά του και το ήρεμο χαμόγελό του, ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Σκακιστικής Ομοσπονδίας (γνωστή με το γαλλικό της ακρωνύμιο, FIDE) αποπνέει τον αέρα ενός γραφειοκράτη μεσαίου αθλητισμού.
Ωστόσο, αυτή η εμφάνιση κρύβει το αξιοσημείωτο βιογραφικό του Dvorkovich ως κορυφαίος μηχανικός του Κρεμλίνου, υπηρετώντας ως αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Putin από το 2012 έως το 2018. Πριν από αυτό, ήταν ανώτερος βοηθός του τότε προέδρου Dmitry Medvedev, τώρα ενός από τους πιο επιθετικούς υποστηρικτές του πολέμου στην Ουκρανία.
«Η FIDE σήμερα είναι ένα όργανο της γεωπολιτικής δουλειάς της Ρωσίας», δήλωσε στο Politico ο Oleksandr Kamyshin, επικεφαλής της Ουκρανικής Σκακιστικής Ομοσπονδίας. «Είναι ο φορέας και ο εκτελεστής των καθηκόντων που λαμβάνουν χώρα από το Κρεμλίνο».
Κριτική από τον Garry Kasparov
O Garry Kasparov, ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα του σκακιού, έχει ασκήσει σφοδρή κριτική για τον ρόλο του Dvorkovich.
Ειδικότερα, ο Kasparov, ο έξι φορές παγκόσμιος πρωταθλητής και Ρώσος αντιφρονών, τόνισε πώς ο Dvorkovich έχει επανειλημμένα χρησιμοποιήσει τη σκακιστική διπλωματία για να ενισχύσει την επιρροή της Μόσχας. Περιέγραψε τη FIDE ως το «ξένο χέρι» της KGB και ανέφερε παραδείγματα όπου η άφιξη των αντιπροσωπειών του Κρεμλίνου συνέπεσε με εκδηλώσεις της FIDE σε στρατηγικές περιοχές όπως το Καζακστάν και το Πακιστάν.
Ο Kasparov είπε ότι αυτά τα μοτίβα έδειξαν πώς οι δραστηριότητες της FIDE συχνά ευθυγραμμίζονται με τους γεωπολιτικούς στόχους της Ρωσίας, ακόμα κι αν δεν αποτελούν άμεση απόδειξη συμπαιγνίας μεταξύ της Μόσχας και του παγκόσμιου σκακιού.
Παρά τη μακρά σκιά που ρίχνουν οι δεσμοί του στο Κρεμλίνο, οι υπερασπιστές του Dvorkovich υποστηρίζουν ότι επικεντρώνεται απλώς στο να διασφαλίσει ότι οι ανταγωνιστές δεν τιμωρούνται άδικα από ευρύτερες γεωπολιτικές συγκρούσεις. Ο Dvorkovich είπε ότι οι ηθικές αποφάσεις της FIDE στοχεύουν να διασφαλίσουν ότι «τα αθλήματα, συμπεριλαμβανομένου του σκακιού, παραμένουν προσβάσιμα σε παίκτες από όλο τον κόσμο».
Στην πρώτη γραμμή, ο Sergey Karyakin
Ωστόσο, ο Putin -σύμφωνα πάντα με το Politico- έχει επίσης έναν σκοτεινό ιππότη που ενεργεί με επιθετική αποτελεσματικότητα απευθείας στο εχθρικό έδαφος. Ο λόγος για τον Sergey Karyakin, γκραν μάστερ σκακιού γεννημένος στην Κριμαία.
Τον τελευταίο καιρό, έχει ανταλλάξει τα πιόνια του στο σκάκι με έναν ενεργό ρόλο στην πρώτη γραμμή, όπου βοηθά στην προώθηση της άποψης της Μόσχας για τη σύγκρουση στα ερτζιανά.
«Στην πραγματικότητα δεν κάνει μόνο προπαγάνδα», είπε στο Politico ο Peter Heine Nielsen, ο Δανός προπονητής του πολλαπλού παγκόσμιου πρωταθλητή Magnus Carlsen. Είναι στο μέτωπο και παραδίδει όπλα. Είναι το χειρότερο που έχει δει ποτέ στην ιστορία. Έχει όλες τις προϋποθέσεις για ισόβια απαγόρευση».
Ο Karyakin έχει επίσης τεκμηριωθεί να επισκέπτεται εμπόλεμες ζώνες όπως η κατεχόμενη Avdiivka, την οποία κατέλαβαν οι ρωσικές δυνάμεις τον Φεβρουάριο του 2024, και να παραδίδει εξοπλισμό στα στρατεύματα του Κρεμλίνου. Τον Σεπτέμβριο του 2024, επέζησε από επίθεση με drone κοντά στο Χάρκοβο, ενώ ταξίδευε με τον ρωσικό στρατό. Ο ρόλος του ως προπαγανδιστή, όπου δημοσιεύει στο Telegram σε περίπου 24.500 οπαδούς, περιλαμβάνει τη διάδοση παραπληροφόρησης για τον πόλεμο.
Η ΕΕ έπληξε τον Karyakin με κυρώσεις τον Φεβρουάριο, ισχυριζόμενος ότι υποστήριξε τον πόλεμο της Μόσχας «συμπεριλαμβανομένης της δημοσίευσης ανοιχτής επιστολής προς τον πρόεδρο, Vladimir Putin, ταξίδεψε στα ουκρανικά εδάφη που κατέχονται από τη Ρωσία και συγκέντρωσε στρατιωτικές προμήθειες για την υποστήριξη των Ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών