«Η τέταρτη στροφή μαίνεται... έχει παγκοσμιοποιηθεί»
Η ιστορία μάς διδάσκει ότι οι πολιτισμοί και οι κοινωνίες ακμάζουν, καταρρέουν και ξαναγεννιούνται, επαναλαμβάνοντας το ίδιο μοτίβο — ένα μοτίβο που, σύμφωνα με τον γνωστό οικονομικό influencer Neil Howe, είναι εντυπωσιακά προβλέψιμο τόσο στον χρόνο όσο και στην πορεία του.
Ο Howe αποκαλεί αυτές τις «εποχές» κοινωνικής αλλαγής «στροφές» (turnings) και έχει δηλώσει ότι η Αμερική βρίσκεται πλέον καλά μέσα σε μια Τέταρτη Στροφή —το «στάδιο της κατάρρευσης» στον κύκλο της— κατά το οποίο το status quo διαλύεται, συχνά χαοτικά, και αντικαθίσταται από μια εντελώς νέα τάξη πραγμάτων.
Στις πρώτες 100 ημέρες της, η διακυβέρνηση Trump προχώρησε πράγματι σε μεγάλες —και για κάποιους διασπαστικές ή και χαοτικές— προσπάθειες να αντικαταστήσει το προηγούμενο status quo με ένα νέο εγχειρίδιο, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.
Παγκόσμια μετατόπιση
Είναι αυτή η μορφή ανατροπής που περίμενε ο Howe για την Τέταρτη Στροφή;
Ο Neil Howe επιβεβαιώνει ότι η παγκόσμια μετατόπιση από την παγκοσμιοποίηση στον εθνικισμό, καθοδηγούμενη από την πολιτική «Πρώτα η Αμερική» του Trump και παράλληλα κινήματα (όπως της Meloni στην Ιταλία και του Mondi στην Ινδία), αποτελεί χαρακτηριστικό της τέταρτης στροφής.
Αυτή η τάση, που επιταχύνθηκε μετά την Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Κρίση του 2008, αντανακλά την απόρριψη της παγκόσμιας τάξης πραγμάτων που επιδοτούσε η Αμερική, με τον Trump να χαρακτηρίζει την παγκοσμιοποίηση ως «κακή συμφωνία» για τις ΗΠΑ.
Ο Howe επισημαίνει τη στήριξη στην επαναβιομηχάνιση και τον έλεγχο της μετανάστευσης, η οποία συμβαδίζει με τα λαϊκιστικά αιτήματα για οικονομική κυριαρχία και πολιτιστική ταυτότητα — μια κλασική τεταρτοστροφική αποδόμηση των εδραιωμένων συστημάτων.
Ο ίδιος εξηγεί ότι αυτή η φάση κατάρρευσης, που χαρακτηρίζεται από την αποδόμηση του status quo και την ανάδυση μιας νέας τάξης, δεν περιορίζεται στις ΗΠΑ αλλά είναι συγχρονισμένη παγκοσμίως, με την άνοδο λαϊκιστικών, εθνικιστικών και αυταρχικών κινημάτων σε όλο τον κόσμο.
«Η τάση στη Δύση και πλέον και στον υπόλοιπο κόσμο είναι ότι βλέπουμε συγχρονισμό αυτών των στροφών… είναι παγκόσμια. Τώρα είναι παγκόσμια.»
Αναγκαία φιγούρα
Ο Howe υπογραμμίζει τις ανατρεπτικές πολιτικές του Trump, όπως οι δασμοί, τα μέτρα κατά της μετανάστευσης και η απορρύθμιση, ως ενδεικτικές του χάους της Τέταρτης Στροφής:
«Ο Trump είναι μια αναγκαία φιγούρα… απελευθερώνει κάτι πρωτογενές. Αλλά το πού θα πάει αυτό, δεν νομίζω ότι ούτε ο ίδιος ο Trump το καταλαβαίνει.»
Ωστόσο, αναγνωρίζει τις εγγενείς αντιφάσεις, ιδίως ανάμεσα στον προστατευτισμό στο εμπόριο και τα δημοσιονομικά ελλείμματα:
«Δεν μπορείς να εξαλείψεις το εμπόριο —και επομένως τις ροές πίστωσης— από την αμερικανική οικονομία ενώ αυξάνεις το έλλειμμα… Κυριολεκτικά δεν θα μας μείνει τίποτα για επενδύσεις σε πάγιο κεφάλαιο.»
Ο Howe προβλέπει αυξημένη μεταβλητότητα, νομικές μάχες και πιθανούς κλυδωνισμούς (οικονομικούς, πολιτικούς ή γεωπολιτικούς) που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μείζονες αναμορφώσεις θεσμών έως τη δεκαετία του 2030, όταν ίσως ανατείλει μια νέα «Πρώτη Στροφή»:
«Η ιστορία επίσης δείχνει ότι χρειαζόμαστε κάποια μορφή σύγκρουσης… κάτι που πραγματικά θα εξαναγκάσει τον κόσμο να αναμορφώσει τους θεσμούς για κάποιον λόγο.»
Συστήνει στους επενδυτές να επικεντρωθούν σε απόλυτες αποδόσεις, να αντισταθμίσουν τη μεταβλητότητα και να προτιμήσουν περιουσιακά στοιχεία όπως εμπορεύματα, χρυσό, άμυνα και υποδομές, ενώ τονίζει και την ατομική ανθεκτικότητα για να αντιμετωπιστεί η ταραχώδης περίοδος που έρχεται:
«Δώστε ιδιαίτερη προσοχή σε [οικονομικούς αναλυτές] που μιλούν πολύ για απόλυτη απόδοση και μην αποσπάστε με συγκρίσεις με δείκτες.»
Η «νέα χρυσή εποχή» είναι απίθανο να αναδυθεί άμεσα από την ατζέντα Trump, λόγω νομικών εμποδίων (όπως οι νόμοι περί δασμών και απορρίψεων κονδυλίων) και των οικονομικών συνεπειών (όπως ο κίνδυνος ύφεσης από περικοπές στην εργασία).
Ο Howe θεωρεί ότι η ιστορία θα επιλύσει αυτές τις αντιφάσεις, ενδεχομένως επιβάλλοντας δημοσιονομική πειθαρχία μέσω της απεξάρτησης της Αμερικής από την ξένη πίστωση — ένα επώδυνο αλλά αναγκαίο βήμα.
Η κληρονομιά του Trump θα είναι μια μεταμορφωμένη και προστατευμένη Αμερική, αλλά η έκβαση της Τέταρτης Στροφής —είτε μέσω εσωτερικής κατάρρευσης είτε εξωτερικής σύγκρουσης— θα διαμορφώσει την Πρώτη Στροφή της δεκαετίας του 2030, με την κινητοποίηση του κοινού να καθορίζει τη μορφή της νέας τάξης πραγμάτων.
www.bankingnews.gr
Ο Howe αποκαλεί αυτές τις «εποχές» κοινωνικής αλλαγής «στροφές» (turnings) και έχει δηλώσει ότι η Αμερική βρίσκεται πλέον καλά μέσα σε μια Τέταρτη Στροφή —το «στάδιο της κατάρρευσης» στον κύκλο της— κατά το οποίο το status quo διαλύεται, συχνά χαοτικά, και αντικαθίσταται από μια εντελώς νέα τάξη πραγμάτων.
Στις πρώτες 100 ημέρες της, η διακυβέρνηση Trump προχώρησε πράγματι σε μεγάλες —και για κάποιους διασπαστικές ή και χαοτικές— προσπάθειες να αντικαταστήσει το προηγούμενο status quo με ένα νέο εγχειρίδιο, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.
Παγκόσμια μετατόπιση
Είναι αυτή η μορφή ανατροπής που περίμενε ο Howe για την Τέταρτη Στροφή;
Ο Neil Howe επιβεβαιώνει ότι η παγκόσμια μετατόπιση από την παγκοσμιοποίηση στον εθνικισμό, καθοδηγούμενη από την πολιτική «Πρώτα η Αμερική» του Trump και παράλληλα κινήματα (όπως της Meloni στην Ιταλία και του Mondi στην Ινδία), αποτελεί χαρακτηριστικό της τέταρτης στροφής.
Αυτή η τάση, που επιταχύνθηκε μετά την Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Κρίση του 2008, αντανακλά την απόρριψη της παγκόσμιας τάξης πραγμάτων που επιδοτούσε η Αμερική, με τον Trump να χαρακτηρίζει την παγκοσμιοποίηση ως «κακή συμφωνία» για τις ΗΠΑ.
Ο Howe επισημαίνει τη στήριξη στην επαναβιομηχάνιση και τον έλεγχο της μετανάστευσης, η οποία συμβαδίζει με τα λαϊκιστικά αιτήματα για οικονομική κυριαρχία και πολιτιστική ταυτότητα — μια κλασική τεταρτοστροφική αποδόμηση των εδραιωμένων συστημάτων.
Ο ίδιος εξηγεί ότι αυτή η φάση κατάρρευσης, που χαρακτηρίζεται από την αποδόμηση του status quo και την ανάδυση μιας νέας τάξης, δεν περιορίζεται στις ΗΠΑ αλλά είναι συγχρονισμένη παγκοσμίως, με την άνοδο λαϊκιστικών, εθνικιστικών και αυταρχικών κινημάτων σε όλο τον κόσμο.
«Η τάση στη Δύση και πλέον και στον υπόλοιπο κόσμο είναι ότι βλέπουμε συγχρονισμό αυτών των στροφών… είναι παγκόσμια. Τώρα είναι παγκόσμια.»
Αναγκαία φιγούρα
Ο Howe υπογραμμίζει τις ανατρεπτικές πολιτικές του Trump, όπως οι δασμοί, τα μέτρα κατά της μετανάστευσης και η απορρύθμιση, ως ενδεικτικές του χάους της Τέταρτης Στροφής:
«Ο Trump είναι μια αναγκαία φιγούρα… απελευθερώνει κάτι πρωτογενές. Αλλά το πού θα πάει αυτό, δεν νομίζω ότι ούτε ο ίδιος ο Trump το καταλαβαίνει.»
Ωστόσο, αναγνωρίζει τις εγγενείς αντιφάσεις, ιδίως ανάμεσα στον προστατευτισμό στο εμπόριο και τα δημοσιονομικά ελλείμματα:
«Δεν μπορείς να εξαλείψεις το εμπόριο —και επομένως τις ροές πίστωσης— από την αμερικανική οικονομία ενώ αυξάνεις το έλλειμμα… Κυριολεκτικά δεν θα μας μείνει τίποτα για επενδύσεις σε πάγιο κεφάλαιο.»
Ο Howe προβλέπει αυξημένη μεταβλητότητα, νομικές μάχες και πιθανούς κλυδωνισμούς (οικονομικούς, πολιτικούς ή γεωπολιτικούς) που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μείζονες αναμορφώσεις θεσμών έως τη δεκαετία του 2030, όταν ίσως ανατείλει μια νέα «Πρώτη Στροφή»:
«Η ιστορία επίσης δείχνει ότι χρειαζόμαστε κάποια μορφή σύγκρουσης… κάτι που πραγματικά θα εξαναγκάσει τον κόσμο να αναμορφώσει τους θεσμούς για κάποιον λόγο.»
Συστήνει στους επενδυτές να επικεντρωθούν σε απόλυτες αποδόσεις, να αντισταθμίσουν τη μεταβλητότητα και να προτιμήσουν περιουσιακά στοιχεία όπως εμπορεύματα, χρυσό, άμυνα και υποδομές, ενώ τονίζει και την ατομική ανθεκτικότητα για να αντιμετωπιστεί η ταραχώδης περίοδος που έρχεται:
«Δώστε ιδιαίτερη προσοχή σε [οικονομικούς αναλυτές] που μιλούν πολύ για απόλυτη απόδοση και μην αποσπάστε με συγκρίσεις με δείκτες.»
Η «νέα χρυσή εποχή» είναι απίθανο να αναδυθεί άμεσα από την ατζέντα Trump, λόγω νομικών εμποδίων (όπως οι νόμοι περί δασμών και απορρίψεων κονδυλίων) και των οικονομικών συνεπειών (όπως ο κίνδυνος ύφεσης από περικοπές στην εργασία).
Ο Howe θεωρεί ότι η ιστορία θα επιλύσει αυτές τις αντιφάσεις, ενδεχομένως επιβάλλοντας δημοσιονομική πειθαρχία μέσω της απεξάρτησης της Αμερικής από την ξένη πίστωση — ένα επώδυνο αλλά αναγκαίο βήμα.
Η κληρονομιά του Trump θα είναι μια μεταμορφωμένη και προστατευμένη Αμερική, αλλά η έκβαση της Τέταρτης Στροφής —είτε μέσω εσωτερικής κατάρρευσης είτε εξωτερικής σύγκρουσης— θα διαμορφώσει την Πρώτη Στροφή της δεκαετίας του 2030, με την κινητοποίηση του κοινού να καθορίζει τη μορφή της νέας τάξης πραγμάτων.
www.bankingnews.gr
.gif)
Σχόλια αναγνωστών