
Σε πανικό βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Ένωση υπό τον φόβο μετωπικής σύγκρουσης με τον Αμερικανό πρόεδρο, Donald Trump, ενώ ταυτόχρονα μεγαλώνει η ανησυχία για την πιθανή διάλυση του ΝΑΤΟ, εάν οι ΗΠΑ αποχωρήσουν. Στο πλαίσιο αυτό, οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες καλούν τις Βρυξέλλες να «παγώσουν» οποιαδήποτε πιθανή αντίδραση στους δασμούς του Donald Trump μέχρι τη σύνοδο του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο, υποστηρίζοντας ότι η επίτευξη συμφωνίας με τις ΗΠΑ για την ασφάλεια της Ευρώπης μεσοπρόθεσμα πρέπει να είναι η προτεραιότητα.
Διπλωμάτες και αξιωματούχοι δήλωσαν στους Financial Times ότι οι κυβερνήσεις ζητούν αναστολή οποιασδήποτε σημαντικής απόφασης που αφορά τις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των επενδύσεων στον τομέα της άμυνας, μέχρι να ξεκαθαρίσει το αποτέλεσμα της συνόδου του ΝΑΤΟ τον επόμενο μήνα στη Χάγη.
Αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ καλούνται επίσης να περιορίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο τη Σύνοδο της στρατιωτικής συμμαχίας, ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες συγκρούσεων με τον Trump, εν μέσω έντονης αβεβαιότητας για το τι μπορεί να κάνει κατά τη διάρκειά της.
Ο Trump έχει απαιτήσει από τους Ευρωπαίους συμμάχους να δεσμευτούν για δαπάνες 5% του ΑΕΠ τους στην άμυνα και να υιοθετήσουν σχέδιο «εξισορρόπησης» της ευθύνης για την υπεράσπιση της ηπείρου, που για δεκαετίες βασίζεται στις ΗΠΑ.
Πίσω... ολοταχώς
Παράλληλα με εντατικές συνομιλίες μεταξύ κορυφαίων Ευρωπαίων ηγετών και του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ, Mark Rutte, για το πώς να κατευνάσουν τον Trump στη σύνοδο της 24-25 Ιουνίου, οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες καλούν και την Κομισιόν να αποφύγει να προκαλέσει τον Λευκό Οίκο το επόμενο διάστημα.
Σύμφωνα με αξιωματούχους, αυτό περιλαμβάνει την αποφυγή εμπρηστικών δημόσιων τοποθετήσεων σχετικά με εμπορικά αντίμετρα στους δασμούς του Trump, την καθυστέρηση αποφάσεων για εξοπλισμούς που προϋποθέτουν άμεση επιλογή μεταξύ ευρωπαϊκών και αμερικανικών επιλογών, καθώς και την αποφυγή κριτικής στη στάση των ΗΠΑ σχετικά με την Ουκρανία και τη ρητορική τους για την προσάρτηση της Γροιλανδίας.
Ο Trump έχει επιβάλει δασμούς 25% στον ευρωπαϊκό χάλυβα, το αλουμίνιο και τα αυτοκίνητα, καθώς και γενικό δασμό 10% στις εισαγωγές από την ΕΕ. Έχει αναβάλει έως τις αρχές Ιουλίου τον διπλασιασμό αυτού του ενιαίου δασμού στο 20%, εν αναμονή διαπραγματεύσεων με το μπλοκ. Αξιωματούχοι δήλωσαν ότι αν αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις για μια «ισορροπημένη» συμφωνία, η ΕΕ πρέπει να απαντήσει με δικά της εμπορικά μέτρα.
«Υπάρχει μεγάλη νευρικότητα ενόψει της Χάγης και η γενική σκέψη είναι να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να πάει [ο Trump] εκεί, να του πούμε ό,τι θέλει να ακούσει και να φύγει χωρίς καταστροφή», δήλωσε ένας ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ που εμπλέκεται στις συζητήσεις.
«Πρέπει να καταρτίσουμε ένα αξιόπιστο σχέδιο για μια οργανωμένη μεταφορά ευθύνης [από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη]», είπε ένας ανώτερος αξιωματούχος του ΝΑΤΟ. «Αυτό είναι η μία και μοναδική, βασική προτεραιότητα... πάνω απ’ όλα».
Αν και η ΕΕ και το ΝΑΤΟ είναι ξεχωριστοί οργανισμοί, 23 χώρες είναι μέλη και των δύο, και ο Rutte έχει στενή συνεργασία με την πρόεδρο της Κομισιόν, Ursula von der Leyen.
Αξιωματούχοι των ΗΠΑ έχουν πει στους συμμάχους του ΝΑΤΟ ότι ενώ ο Trump σχεδιάζει να παραστεί στη Σύνοδο, μπορεί να αποφασίσει να την ακυρώσει αν δεν υπάρξει προσυνεννοημένη συμφωνία μεταξύ των άλλων 31 μελών του ΝΑΤΟ για αυξημένες δαπάνες και ανάληψη περισσότερης ευθύνης για την άμυνα της Ευρώπης.
Σε 5-10 χρόνια, η απεξάρτηση από ΗΠΑ
Το ΝΑΤΟ ετοιμάζει λεπτομερή μελέτη των τρεχουσών δυνατοτήτων των μελών του, προκειμένου να στηρίξει τις σύνθετες συζητήσεις για την υφιστάμενη εξάρτηση της Ευρώπης από τις ΗΠΑ, πώς να μειωθεί και πόσο γρήγορα, και σε ποιους τομείς μπορεί να περιορίσει την παρουσία της η Αμερική χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η ασφάλεια της ηπείρου.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκτιμούν ιδιωτικά ότι με μέσες αμυντικές δαπάνες κοντά στο 4% και συμφωνημένο σχέδιο με τις ΗΠΑ για αποχώρηση από ορισμένους κρίσιμους τομείς, καθώς οι ευρωπαϊκοί στρατοί ενισχύονται, ένα χρονοδιάγραμμα 5-10 ετών είναι εφικτό.
Η σύνοδος της Χάγης αρχικά αναμενόταν να είναι υψηλού προφίλ για τον Rutte, καθώς θα είναι η πρώτη του ως γενικός γραμματέας και θα διεξαχθεί στην πατρίδα του. Ωστόσο, έχει ήδη περιοριστεί σε δύο ημέρες και βρίσκεται υπό πίεση από συμμαχικές πρωτεύουσες να μειώσει τον αριθμό των συζητήσεων μεταξύ ηγετών στο ελάχιστο, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος σύγκρουσης με τον Trump.
Πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες φοβούνται πιθανή επανάληψη της συνόδου του ΝΑΤΟ το 2018, όταν ο Trump κατέλαβε τη δεύτερη ημέρα συνομιλιών κατά την πρώτη του θητεία και απείλησε με αποχώρηση από τη συμμαχία. Αυτό προκάλεσε χαοτική προσπάθεια εξευμενισμού του με υποσχέσεις για αυξημένες αμυντικές δαπάνες, στην οποία ενεπλάκη και ο Rutte ως πρωθυπουργός της Ολλανδίας.
«Χρήματα, χρήματα, χρήματα», δήλωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης που συμμετέχει στις προετοιμασίες. «Δεν θέλει να μιλήσει για τίποτα άλλο, και [τα υπόλοιπα θέματα] μπορούν να περιμένουν». Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντική υποβάθμιση θεμάτων πολιτικής που προηγουμένως ήταν κεντρικά στις ετήσιες συνόδους, όπως η υποψηφιότητα της Ουκρανίας για ένταξη, οι σχέσεις με χώρες-εταίρους της Ασίας και τα ζητήματα που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, σύμφωνα με αξιωματούχους.
«Η Ευρώπη πρέπει να προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο οι ΗΠΑ να της γυρίσουν την πλάτη», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας, Radek Sikorski, την Τετάρτη. «Είναι ένα εφικτό έργο. Υπάρχει ένας δρόμος προς αυτό... αλλά δεν μπορούμε να προσποιούμαστε ότι δεν ακούμε τι μας λένε οι Αμερικανοί».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών