Ο Λευκός Οίκος «μαζεύει» τις δηλώσεις, φουντώνει ο εμπορικός πόλεμος!
Σε διευκρινίσεις σχετικά με τις δηλώσεις του Donald Trump για ενδεχόμενη μείωση των δασμών στην Κίνα στο 80% προχώρησε o Λευκός Οίκος, επισημαίνοντας πως δεν πρόκειται να υπάρξει μονομερής ενέργεια από την πλευρά των ΗΠΑ.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, ο Trump παραμένει αμετακίνητος στη θέση του ότι δεν θα υπάρξει μείωση των δασμών στα κινεζικά προϊόντα χωρίς προηγούμενες υποχωρήσεις από το Πεκίνο.
Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Karolyn Levitt, σχολίασε ότι «ήταν απλώς ένα νούμερο που ανέφερε ο πρόεδρος» και πως εξελίξεις ενδέχεται να υπάρξουν μέσα στο Σαββατοκύριακο.
Υπενθυμίζεται ότι λίγο νωρίτερα, ο Trump είχε εκφράσει την άποψη ότι δασμοί της τάξης του 80% στα κινεζικά προϊόντα –έναντι του σημερινού 145%– είναι πιο ενδεδειγμένοι.
Σε ανάρτησή του στο Truth Social υπογράμμισε ότι «η Κίνα πρέπει να ανοίξει τις αγορές της στις ΗΠΑ• αυτό θα ήταν προς όφελός της, καθώς οι κλειστές αγορές πλέον δεν αποδίδουν».
Τέλος, σημείωσε ότι οριστικές αποφάσεις θα ληφθούν με τη συμβολή του υπουργού Οικονομικών, Scott Bessent, ενόψει των επικείμενων εμπορικών διαπραγματεύσεων μεταξύ Ουάσινγκτον και Πεκίνου.
Ο φόβος της οικονομικής κατάρρευσης ανάγκασε την Κίνα να διαπραγματευτεί με τον Trump
Πριν από τρεις εβδομάδες, όταν αναφέραμε για πρώτη φορά ότι, ως αποτέλεσμα του συνεχιζόμενου εμπορικού πολέμου του Trump με την Κίνα, «κινεζικά εργοστάσια κλείνουν και απολύουν εργαζόμενους», τονίσαμε ότι αυτή η φθορά θα συνοδευτεί από έντονη προπαγάνδα, καθώς κάθε επεισόδιο της σύγκρουσης θα χρησιμοποιείται ως όπλο στα μέσα ενημέρωσης.
«Οποιοσδήποτε πόνος θα μεγαλοποιείται, αποκαλύπτοντας αδυναμία της Κίνας στον εμπορικό πόλεμο», γράφαμε, «πράγμα που σημαίνει ότι το Πεκίνο θα κάνει ό,τι περνά από το χέρι του για να αποτρέψει τη δημοσιοποίηση του μεγέθους των προβλημάτων».
Πράγματι, την περασμένη εβδομάδα η WSJ ανέφερε ότι «μέχρι πρόσφατα, κάποιος μπορούσε να εξετάσει πλήθος επίσημων κινεζικών στοιχείων… κι έπειτα άρχισαν να εξαφανίζονται».
Περιγράψαμε αυτήν την άνευ προηγουμένου εξαφάνιση κινεζικών στοιχείων –όσο ψευδή και αν ήταν παραδοσιακά– νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.
Αν και είχαμε τις θεωρίες μας γιατί η Κίνα εξαφάνισε σιωπηρά εκατοντάδες δεδομένα (προφανώς δεν θα τα διέγραφε αν ήταν θετικά ή έστω χειραγωγήσιμα με αξιόπιστο τρόπο), σήμερα ήρθε το Reuters να επιβεβαιώσει αυτό που λέγαμε εξ αρχής: ότι μακροπρόθεσμα η Κίνα έχει περισσότερα να χάσει από τις ΗΠΑ.
Το αμερικανικό πλήγμα είναι ταχύτερο, αλλά περιορίζεται στις αγορές· όταν περάσει το αρχικό σοκ, το πλεονέκτημα θα αρχίσει να γέρνει προς τον Λευκό Οίκο.
Όπως υποθέταμε, ήταν οι ρωγμές στην κινεζική οικονομία που εξανάγκασαν τον Xi να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Reuters, «αφού ο Πρόεδρος Trump επέβαλε βαρείς δασμούς στην Κίνα τον περασμένο μήνα, το Πεκίνο αντέδρασε αντίστοιχα.
Στα κρατικά και κοινωνικά μέσα, αναρτούσε εικόνες του Μάο Τσετούνγκ, κατηγορούσε τους “ιμπεριαλιστές” και έστελνε το μήνυμα: η υποταγή στους νταήδες είναι επικίνδυνη, δεν θα κάνουμε πίσω».
Πίσω από τις κλειστές πόρτες, όμως, η Κίνα προετοιμαζόταν ήσυχα να κάνει ακριβώς αυτό.
Το Reuters, επικαλούμενο τρεις πηγές, αναφέρει ότι οι Κινέζοι αξιωματούχοι γίνονταν «όλο και πιο ανήσυχοι για τον αντίκτυπο των δασμών στην οικονομία και τον κίνδυνο απομόνωσης, καθώς οι εμπορικοί εταίροι της Κίνας ξεκινούσαν διαπραγματεύσεις με την Ουάσιγκτον».
Για πρώτη φορά, το Reuters αποκαλύπτει λεπτομέρειες για την απόφαση της Κίνας να διαπραγματευτεί, για την επιστολή της Ουάσιγκτον σχετικά με τη φαιντανύλη, τις διπλωματικές προκλήσεις των ΗΠΑ στο Πεκίνο και τις πρώτες μυστικές επαφές μεταξύ των δύο πλευρών, με βάση συνεντεύξεις με σχεδόν δώδεκα αξιωματούχους και ειδικούς και από τις δύο πλευρές.
Όπως συνήθως, η κινεζική διπλωματία είχε δύο πρόσωπα: ένα για εσωτερική κατανάλωση και ένα για διαπραγμάτευση με τον αντίπαλο – στην προκειμένη περίπτωση τις ΗΠΑ.
Το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε στο Reuters ότι «η σταθερή αντίθεση της Κίνας στους δασμούς των ΗΠΑ είναι ξεκάθαρη και δεν έχει αλλάξει».
Πρόσθεσε επίσης ότι «οι ΗΠΑ αγνόησαν την καλή θέληση της Κίνας και επέβαλαν αδικαιολόγητα δασμούς με το πρόσχημα της φαιντανύλης – πρόκειται για τυπική πράξη εκφοβισμού, που υπονομεύει σοβαρά τον διάλογο και τη συνεργασία στον τομέα της καταπολέμησης των ναρκωτικών».
Εκ των υστέρων, μπορεί το πρόσχημα να ήταν η φαιντανύλη, αλλά σύμφωνα με νέο ρεπορτάζ της WSJ, δεν ήταν προσχηματικό:
ο Xi Jinping στέλνει τον επικεφαλής της δημόσιας ασφάλειας της Κίνας, Wang Xiaohong, στην Ελβετία για τις εμπορικές συνομιλίες, σηματοδοτώντας τη σοβαρότητα του ζητήματος της φαιντανύλης.
Ο Wang, στενός συνεργάτης του Xi και υπουργός Δημόσιας Ασφάλειας, θα ηγηθεί κινεζικής αντιπροσωπείας υπό τον αντιπρόεδρο He Lifeng, ο οποίος είναι πύλη εισόδου στην οικονομία της Κίνας.
Σύμφωνα με τη WSJ, ο Wang έχει οριστεί από τον Xi ως ο υπεύθυνος για τις συνομιλίες σχετικά με την ανησυχία των ΗΠΑ για τον ρόλο της Κίνας στο εμπόριο φαιντανύλης.
Άρα, όχι – οι ΗΠΑ δεν αγνόησαν την «καλή θέληση» της Κίνας.
Και κρίνοντας από την απάντηση του Xi, το ζήτημα είναι σοβαρό και επιπλέον προσφέρει στον Trump την ευκαιρία για μια γρήγορη διπλωματική νίκη.
Σύμφωνα με το Reuters, η Κινέζα υφυπουργός Εξωτερικών Hua Chunying δήλωσε την Παρασκευή ότι η Κίνα έχει πλήρη εμπιστοσύνη στην ικανότητά της να διαχειριστεί τις εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ και ότι «η προσέγγιση της κυβέρνησης Trump δεν μπορεί να διατηρηθεί».
Ωστόσο, όλα δείχνουν ότι η δική της προσέγγιση δεν ήταν βιώσιμη...
Ο εμπορικός πόλεμος
Ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου, σε συνδυασμό με την απόφαση του Trump να επιβάλει δασμούς σε δεκάδες άλλες χώρες, έχει διαταράξει τις εφοδιαστικές αλυσίδες, έχει αποσταθεροποιήσει τις αγορές και έχει τροφοδοτήσει φόβους για απότομη επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης.
Μετά το νέο κύμα δασμών του Trump, η Κίνα σκλήρυνε τη δημόσια ρητορική της. Το Πεκίνο ανάρτησε βίντεο με κινεζικό MiG-15 να καταρρίπτει αμερικανικό αεροσκάφος στον Πόλεμο της Κορέας, συνοδευόμενο από το σχόλιο: «Η Κίνα δεν θα γονατίσει.
Το να υπερασπίζεσαι τον εαυτό σου κρατά ζωντανή τη δυνατότητα συνεργασίας – ενώ η υποχώρηση τη σκοτώνει».
Όμως στις 30 Απριλίου, ένα μπλογκ κρατικού ΜΜΕ ανέφερε ότι «οι ΗΠΑ είχαν προσεγγίσει ενεργά την Κίνα μέσω διαφόρων διαύλων για να συζητήσουν τους δασμούς» – ισχυρισμός που ο Λευκός Οίκος χαρακτήρισε ψευδή.
Την ίδια στιγμή, η Κίνα διέψευδε ότι γίνονταν συζητήσεις – κάτι που αποδείχθηκε επίσης ψευδές, αφού μαθεύτηκε ότι διαπραγματεύσεις προετοιμάζονταν ήδη.
Ο Scott Kennedy του CSIS δήλωσε ότι οι επαφές μεταξύ κινεζικών υπηρεσιών, της κινεζικής πρεσβείας στην Ουάσιγκτον και της κυβέρνησης Trump αυξήθηκαν σημαντικά τις τελευταίες εβδομάδες.
Κάποιες επαφές πραγματοποιήθηκαν στις συναντήσεις του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στα τέλη Απριλίου, ανοίγοντας τον δρόμο για τη συνάντηση στην Ελβετία.
Πιο σημαντικό, όμως: σήμερα μαθαίνουμε ότι η Κίνα ήταν αυτή που έκανε το πρώτο βήμα, πριν από περισσότερο από έναν μήνα.
Μετά τους «δασμούς της Ημέρας Απελευθέρωσης» του Trump, ο Κινέζος Υπουργός Εμπορίου Wang Wentao προσέγγισε διακριτικά τον Αμερικανό ομόλογό του, Howard Lutnick, αλλά απορρίφθηκε ως μη επαρκώς υψηλόβαθμος, σύμφωνα με μία πηγή.
Ο Trump επιθυμούσε άμεση επαφή με τον Xi, αλλά η Κίνα το απέρριψε, καθώς κατά την παράδοσή της προηγείται η διευθέτηση των λεπτομερειών από τους αξιωματούχους.
Μετά την αποτυχία της αρχικής προσέγγισης, οι δύο πλευρές επιδόθηκαν σε έντονη ρητορική ώστε να αποσπάσουν την προσοχή από τη διπλωματική στασιμότητα.
Ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας, σύμφωνα με πηγή, ήταν η δημόσια επίπληξη του Ουκρανού Προέδρου Zelensky από τον Trump, κάτι που ενίσχυσε τους φόβους του Xi ότι μια ανεξέλεγκτη αμερικανοκινεζική επαφή θα συνιστούσε απώλεια κύρους.
Καθώς το κλίμα άρχισε να γίνεται πιο συμβιβαστικό, η Κίνα όρισε τον αντιπρόεδρό της He Lifeng, έμπιστο του Xi, ως επικεφαλής διαπραγματευτή – μια επιλογή που ικανοποίησε τις απαιτήσεις των ΗΠΑ για συνομιλίες υψηλού επιπέδου χωρίς να εκτεθεί ο Xi.
Ως προς τον τόπο, το ΥΠΕΞ της Ελβετίας ανακοίνωσε ότι «στις πρόσφατες επαφές της με την Ουάσιγκτον και το Πεκίνο, η Ελβετία εξέφρασε την προθυμία της να φιλοξενήσει συνάντηση των δύο πλευρών στη Γενεύη».
Και ενώ αυτά εξηγούν το πώς και πού, το βασικό ερώτημα είναι το γιατί.
Το Reuters επιβεβαιώνει αυτό που λέγαμε από την αρχή του εμπορικού πολέμου: «Ο βασικός λόγος για την υποχώρηση του Πεκίνου ήταν τα σημάδια ότι οι κινεζικές επιχειρήσεις δεν θα αποφύγουν τη χρεοκοπία και δεν θα μπορέσουν να αντικαταστήσουν την αμερικανική αγορά», λένε τρεις πηγές.
Κλάδοι όπως τα έπιπλα, τα παιχνίδια και τα υφάσματα υπέστησαν άμεσο πλήγμα, ενώ Αμερικανοί διπλωμάτες στην Κίνα παρακολουθούσαν από κοντά το κλείσιμο εργοστασίων, τις απεργίες και την αύξηση της ανεργίας στη βιομηχανική νότια Κίνα – όλα επιδεινώνονταν ραγδαία, επιβεβαιώνοντας ότι η στρατηγική Trump απέδωσε.
Πολλοί αναλυτές έχουν μειώσει τις προβλέψεις τους για την ανάπτυξη της Κίνας έως το 2025, ενώ οι Goldman και Nomura προειδοποιούν ότι ο εμπορικός πόλεμος μπορεί να κοστίσει έως και 16 εκατομμύρια θέσεις εργασίας.
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, παραδεχόμενο την κρισιμότητα της κατάστασης, η κεντρική τράπεζα της Κίνας ανακοίνωσε νέα νομισματικά μέτρα στήριξης (ενώ η Fed δεν έκανε τίποτα).
«Υπαρξιακή απειλή»
Ένας από τους αξιωματούχους δήλωσε ότι οι κινεζικές εταιρείες δυσκολεύονται να αντικαταστήσουν την αγορά των ΗΠΑ, καθώς οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν μπορούν να αγοράσουν τόσα προϊόντα, και για πολλές επιχειρήσεις «πρόκειται για υπαρξιακή απειλή που πρέπει να επιλυθεί εντός ημερών ή εβδομάδων».
Επιπλέον, το Πεκίνο – το οποίο είχε υψώσει τους τόνους προειδοποιώντας τους "συμμάχους" του να μη διαπραγματευτούν με τις ΗΠΑ – ανησυχεί ότι έχει μείνει εκτός διαπραγματευτικού τραπεζιού, ενώ οι βασικοί εμπορικοί του εταίροι, όπως το Βιετνάμ, η Ινδία και η Ιαπωνία, ξεκίνησαν συνομιλίες με την Ουάσινγκτον, σύμφωνα με δύο αξιωματούχους που είναι εξοικειωμένοι με τον τρόπο σκέψης του Πεκίνου.
Σε μια προειδοποίηση προς τις χώρες που διαπραγματεύονται με τις ΗΠΑ, το κινεζικό υπουργείο Εμπορίου δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι «ο κατευνασμός δεν φέρνει ειρήνη, ο συμβιβασμός δεν μπορεί να προκαλέσει σεβασμό, και η προσήλωση σε αρχές, καθώς και η προάσπιση της δικαιοσύνης και της ισότητας, είναι ο σωστός τρόπος για την προάσπιση των ίδιων συμφερόντων».
Η δήλωση αυτή δεν άλλαξε καθόλου την κατεύθυνση των διαπραγματεύσεων.
Στη Γενεύη, το Πεκίνο φαίνεται να έχει μέτριες προσδοκίες, ιδίως τώρα που δημοσιεύτηκε έκθεση η οποία επιβεβαιώνει ότι ο Trump έχει σαφές προβάδισμα.
Εσωτερικά, η Κίνα έχει υποβαθμίσει τις συνομιλίες από υψηλό επίπεδο σε απλή συνάντηση, κάτι που αντικατοπτρίζει την άποψη ότι οι συζητήσεις θα επικεντρωθούν κυρίως στην κατανόηση των απαιτήσεων και των «κόκκινων γραμμών» της Ουάσινγκτον, έπειτα από εβδομάδες αντικρουόμενων δηλώσεων από τον Trump και άλλους υψηλόβαθμους Αμερικανούς αξιωματούχους, σύμφωνα με άτομο με γνώση του θέματος.
Παρ’ όλα αυτά, ένας αξιωματούχος δήλωσε ότι η Κίνα ενδέχεται να χρησιμοποιήσει την εκτενή εργαλειοθήκη της και να ακολουθήσει το παράδειγμα γειτονικών ασιατικών χωρών προσφέροντας να αγοράσει περισσότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ – μια κίνηση που θα μπορούσε να εκληφθεί ως συνθηκολόγηση και άρα καταστροφική για τη φήμη του Xi, εκτός κι αν αντισταθμιστεί με κάποια αντίστοιχη ενέργεια από τον Trump.
Στο τραπέζι των συνομιλιών ενδέχεται να βρεθούν και αγορές αγροτικών προϊόντων, παρόμοιες με τη συμφωνία «Φάση Ένα» του 2019 κατά την πρώτη θητεία Trumo.
Τότε, το Πεκίνο είχε υποσχεθεί ότι θα αυξήσει τις αγορές αμερικανικών αγροτικών προϊόντων κατά 32 δισ. δολάρια μέσα σε δύο χρόνια.
Αν και άλλα θέματα, όπως η κατάργηση από τις ΗΠΑ της φορολογικής απαλλαγής για δέματα κάτω των 800 δολαρίων από την Κίνα ή η υπόθεση πώλησης του TikTok, αναμένεται να παίξουν κάποιο ρόλο στις ευρύτερες συνομιλίες, Κινέζοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι δεν αναμένεται να έχουν κεντρικό ρόλο αυτό το Σαββατοκύριακο.
Ακόμη και πριν προκαλέσει τον ευρύτερο εμπορικό πόλεμο, ο Trump είχε επιβάλει δασμό 20% στα κινεζικά προϊόντα, υποστηρίζοντας ότι το Πεκίνο δεν κάνει αρκετά για να σταματήσει τη ροή χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του φονικού ναρκωτικού φαιντανύλη.
Μία από τις κινήσεις που περιέπλεξαν την προσέγγιση, σύμφωνα με δύο αξιωματούχους, ήταν μια επιστολή που έστειλαν οι ΗΠΑ στην Κίνα στα τέλη Απριλίου, περιγράφοντας τα βήματα που ήθελε ο Trump να κάνει το Πεκίνο σχετικά με τη φαιντανύλη.
Το έγγραφο, το οποίο είδε το Reuters, προκάλεσε ένταση με το Πεκίνο επειδή αναφερόταν σε κοινοβουλευτική έκθεση που υποστήριζε ότι η Κίνα, μέσω επιστροφών ΦΠΑ στους εξαγωγείς, επιδοτεί άμεσα την παραγωγή πρόδρομων χημικών για τη φαιντανύλη με σκοπό την εξαγωγή.
Η Κίνα το αρνείται, αν και μετά από σχετικό ρεπορτάζ της Wall Street Journal, φαίνεται πως πράγματι το κάνει.
Η επιστολή, που απεστάλη στα υπουργεία Εξωτερικών, Εμπορίου και Δημόσιας Ασφάλειας, ζητούσε από το Πεκίνο να δημοσιεύσει την καταστολή κατά των πρόδρομων ουσιών της φαιντανύλης στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας People's Daily (το επίσημο όργανο του Κομμουνιστικού Κόμματος), να στείλει παρόμοιο μήνυμα μέσω «εσωτερικών κομματικών καναλιών» προς τα μέλη του κόμματος, να αυστηροποιήσει τη ρύθμιση συγκεκριμένων χημικών και να ενισχύσει τη συνεργασία με τις διωκτικές αρχές.
Δύο αξιωματούχοι που γνωρίζουν την αντίδραση της Κίνας δήλωσαν ότι βρήκαν ιδίως τα δύο πρώτα σημεία «αλαζονικά», καθώς το Πεκίνο θεώρησε πως οι ΗΠΑ του υπαγόρευαν τι να κάνει στο εσωτερικό του κυβερνητικού του μηχανισμού.
Φυσικά, γνωρίζουμε πλέον ότι η φαιντανύλη θα έχει εξέχοντα ρόλο στις συνομιλίες της Γενεύης και ότι η αμερικανική κυβέρνηση θα παρουσιάσει επίσημα τα τέσσερα σημεία στην Κίνα.
Αμερικανός αξιωματούχος εξοικειωμένος με την επιστολή δήλωσε ότι η κυβέρνηση Trump επιθυμεί απλώς να περιορίσει η Κίνα τη ροή πρόδρομων ουσιών της φαιντανύλης προς τα καρτέλ ναρκωτικών, κάτι που θα επέτρεπε στον Σι να «σώσει τα προσχήματα».
Αυτό δεν σημαίνει ότι η προσέγγιση των ΗΠΑ στις διαπραγματεύσεις ήταν άψογη. Περιπλέκοντας τις συνομιλίες, η ομάδα Trump στην Ουάσινγκτον έχει παραμερίσει πολλούς διπλωμάτες της πρεσβείας των ΗΠΑ που είχαν προηγουμένως αναλάβει επαφές με Κινέζους ομολόγους, δήλωσαν δύο άτομα με γνώση του θέματος. Ο νέος πρέσβης των ΗΠΑ στην Κίνα, David Perdue, αναμένεται να φτάσει στο Πεκίνο την επόμενη εβδομάδα, αλλά η αναπληρώτρια επικεφαλής της αποστολής, Sarah Beran, η οποία υπηρέτησε ως ανώτερη αξιωματούχος για την Κίνα στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας της κυβέρνησης Biden, απομακρύνθηκε από τη θέση της αυτή την εβδομάδα, είπαν οι δύο αξιωματούχοι.
Η αναταραχή αυτή είχε ως αποτέλεσμα την απουσία εσωτερικών διαβουλεύσεων σχετικά με τα αιτήματα που προβάλλει η αμερικανική πλευρά, δήλωσαν οι αξιωματούχοι.
Άλλος αξιωματούχος με γνώση του τρόπου σκέψης του Πεκίνου είπε ότι υπήρξαν ελάχιστες επαφές με την πρεσβεία των ΗΠΑ πριν τις συνομιλίες της Γενεύης.
Στο τέλος, όμως, και οι δύο πλευρές ετοιμάζονται να καθίσουν στο τραπέζι – και τώρα που είναι σαφές πόσο ισχυρό είναι το οικονομικό πλήγμα στην Κίνα (το οποίο, παραδόξως, δεν έχει τύχει σχεδόν καθόλου κάλυψης από τα αμερικανικά ΜΜΕ που αντιτίθενται στον Trump και φαίνεται να λειτουργούν σαν να ενεργούν εκ μέρους του Πεκίνου τον τελευταίο μήνα) – και πόσο μεγάλη είναι η ανισορροπία πολιτικής ισχύος μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, αναμένεται ο Trump να επιδιώξει μια γρήγορη και εύκολη νίκη και στη συνέχεια να προχωρήσει σε λεπτομερείς διαπραγματεύσεις που πιθανόν να διαρκέσουν τα επόμενα 2–3 χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων κάθε μικρή νίκη θα χρησιμοποιείται για να «ξεπλένει» τις πτωτικές κινήσεις της αγοράς, όπως ακριβώς συνέβη και στον πρώτο εμπορικό πόλεμο του 2018–2019.
www.bankingnews.gr
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, ο Trump παραμένει αμετακίνητος στη θέση του ότι δεν θα υπάρξει μείωση των δασμών στα κινεζικά προϊόντα χωρίς προηγούμενες υποχωρήσεις από το Πεκίνο.
Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Karolyn Levitt, σχολίασε ότι «ήταν απλώς ένα νούμερο που ανέφερε ο πρόεδρος» και πως εξελίξεις ενδέχεται να υπάρξουν μέσα στο Σαββατοκύριακο.
Υπενθυμίζεται ότι λίγο νωρίτερα, ο Trump είχε εκφράσει την άποψη ότι δασμοί της τάξης του 80% στα κινεζικά προϊόντα –έναντι του σημερινού 145%– είναι πιο ενδεδειγμένοι.
Σε ανάρτησή του στο Truth Social υπογράμμισε ότι «η Κίνα πρέπει να ανοίξει τις αγορές της στις ΗΠΑ• αυτό θα ήταν προς όφελός της, καθώς οι κλειστές αγορές πλέον δεν αποδίδουν».
Τέλος, σημείωσε ότι οριστικές αποφάσεις θα ληφθούν με τη συμβολή του υπουργού Οικονομικών, Scott Bessent, ενόψει των επικείμενων εμπορικών διαπραγματεύσεων μεταξύ Ουάσινγκτον και Πεκίνου.
Ο φόβος της οικονομικής κατάρρευσης ανάγκασε την Κίνα να διαπραγματευτεί με τον Trump
Πριν από τρεις εβδομάδες, όταν αναφέραμε για πρώτη φορά ότι, ως αποτέλεσμα του συνεχιζόμενου εμπορικού πολέμου του Trump με την Κίνα, «κινεζικά εργοστάσια κλείνουν και απολύουν εργαζόμενους», τονίσαμε ότι αυτή η φθορά θα συνοδευτεί από έντονη προπαγάνδα, καθώς κάθε επεισόδιο της σύγκρουσης θα χρησιμοποιείται ως όπλο στα μέσα ενημέρωσης.
«Οποιοσδήποτε πόνος θα μεγαλοποιείται, αποκαλύπτοντας αδυναμία της Κίνας στον εμπορικό πόλεμο», γράφαμε, «πράγμα που σημαίνει ότι το Πεκίνο θα κάνει ό,τι περνά από το χέρι του για να αποτρέψει τη δημοσιοποίηση του μεγέθους των προβλημάτων».
Πράγματι, την περασμένη εβδομάδα η WSJ ανέφερε ότι «μέχρι πρόσφατα, κάποιος μπορούσε να εξετάσει πλήθος επίσημων κινεζικών στοιχείων… κι έπειτα άρχισαν να εξαφανίζονται».
Περιγράψαμε αυτήν την άνευ προηγουμένου εξαφάνιση κινεζικών στοιχείων –όσο ψευδή και αν ήταν παραδοσιακά– νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.
Αν και είχαμε τις θεωρίες μας γιατί η Κίνα εξαφάνισε σιωπηρά εκατοντάδες δεδομένα (προφανώς δεν θα τα διέγραφε αν ήταν θετικά ή έστω χειραγωγήσιμα με αξιόπιστο τρόπο), σήμερα ήρθε το Reuters να επιβεβαιώσει αυτό που λέγαμε εξ αρχής: ότι μακροπρόθεσμα η Κίνα έχει περισσότερα να χάσει από τις ΗΠΑ.
Το αμερικανικό πλήγμα είναι ταχύτερο, αλλά περιορίζεται στις αγορές· όταν περάσει το αρχικό σοκ, το πλεονέκτημα θα αρχίσει να γέρνει προς τον Λευκό Οίκο.
Όπως υποθέταμε, ήταν οι ρωγμές στην κινεζική οικονομία που εξανάγκασαν τον Xi να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Reuters, «αφού ο Πρόεδρος Trump επέβαλε βαρείς δασμούς στην Κίνα τον περασμένο μήνα, το Πεκίνο αντέδρασε αντίστοιχα.
Στα κρατικά και κοινωνικά μέσα, αναρτούσε εικόνες του Μάο Τσετούνγκ, κατηγορούσε τους “ιμπεριαλιστές” και έστελνε το μήνυμα: η υποταγή στους νταήδες είναι επικίνδυνη, δεν θα κάνουμε πίσω».
Πίσω από τις κλειστές πόρτες, όμως, η Κίνα προετοιμαζόταν ήσυχα να κάνει ακριβώς αυτό.
Το Reuters, επικαλούμενο τρεις πηγές, αναφέρει ότι οι Κινέζοι αξιωματούχοι γίνονταν «όλο και πιο ανήσυχοι για τον αντίκτυπο των δασμών στην οικονομία και τον κίνδυνο απομόνωσης, καθώς οι εμπορικοί εταίροι της Κίνας ξεκινούσαν διαπραγματεύσεις με την Ουάσιγκτον».
Για πρώτη φορά, το Reuters αποκαλύπτει λεπτομέρειες για την απόφαση της Κίνας να διαπραγματευτεί, για την επιστολή της Ουάσιγκτον σχετικά με τη φαιντανύλη, τις διπλωματικές προκλήσεις των ΗΠΑ στο Πεκίνο και τις πρώτες μυστικές επαφές μεταξύ των δύο πλευρών, με βάση συνεντεύξεις με σχεδόν δώδεκα αξιωματούχους και ειδικούς και από τις δύο πλευρές.
Όπως συνήθως, η κινεζική διπλωματία είχε δύο πρόσωπα: ένα για εσωτερική κατανάλωση και ένα για διαπραγμάτευση με τον αντίπαλο – στην προκειμένη περίπτωση τις ΗΠΑ.
Το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε στο Reuters ότι «η σταθερή αντίθεση της Κίνας στους δασμούς των ΗΠΑ είναι ξεκάθαρη και δεν έχει αλλάξει».
Πρόσθεσε επίσης ότι «οι ΗΠΑ αγνόησαν την καλή θέληση της Κίνας και επέβαλαν αδικαιολόγητα δασμούς με το πρόσχημα της φαιντανύλης – πρόκειται για τυπική πράξη εκφοβισμού, που υπονομεύει σοβαρά τον διάλογο και τη συνεργασία στον τομέα της καταπολέμησης των ναρκωτικών».
Εκ των υστέρων, μπορεί το πρόσχημα να ήταν η φαιντανύλη, αλλά σύμφωνα με νέο ρεπορτάζ της WSJ, δεν ήταν προσχηματικό:
ο Xi Jinping στέλνει τον επικεφαλής της δημόσιας ασφάλειας της Κίνας, Wang Xiaohong, στην Ελβετία για τις εμπορικές συνομιλίες, σηματοδοτώντας τη σοβαρότητα του ζητήματος της φαιντανύλης.
Ο Wang, στενός συνεργάτης του Xi και υπουργός Δημόσιας Ασφάλειας, θα ηγηθεί κινεζικής αντιπροσωπείας υπό τον αντιπρόεδρο He Lifeng, ο οποίος είναι πύλη εισόδου στην οικονομία της Κίνας.
Σύμφωνα με τη WSJ, ο Wang έχει οριστεί από τον Xi ως ο υπεύθυνος για τις συνομιλίες σχετικά με την ανησυχία των ΗΠΑ για τον ρόλο της Κίνας στο εμπόριο φαιντανύλης.
Άρα, όχι – οι ΗΠΑ δεν αγνόησαν την «καλή θέληση» της Κίνας.
Και κρίνοντας από την απάντηση του Xi, το ζήτημα είναι σοβαρό και επιπλέον προσφέρει στον Trump την ευκαιρία για μια γρήγορη διπλωματική νίκη.
Σύμφωνα με το Reuters, η Κινέζα υφυπουργός Εξωτερικών Hua Chunying δήλωσε την Παρασκευή ότι η Κίνα έχει πλήρη εμπιστοσύνη στην ικανότητά της να διαχειριστεί τις εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ και ότι «η προσέγγιση της κυβέρνησης Trump δεν μπορεί να διατηρηθεί».
Ωστόσο, όλα δείχνουν ότι η δική της προσέγγιση δεν ήταν βιώσιμη...
Ο εμπορικός πόλεμος
Ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου, σε συνδυασμό με την απόφαση του Trump να επιβάλει δασμούς σε δεκάδες άλλες χώρες, έχει διαταράξει τις εφοδιαστικές αλυσίδες, έχει αποσταθεροποιήσει τις αγορές και έχει τροφοδοτήσει φόβους για απότομη επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης.
Μετά το νέο κύμα δασμών του Trump, η Κίνα σκλήρυνε τη δημόσια ρητορική της. Το Πεκίνο ανάρτησε βίντεο με κινεζικό MiG-15 να καταρρίπτει αμερικανικό αεροσκάφος στον Πόλεμο της Κορέας, συνοδευόμενο από το σχόλιο: «Η Κίνα δεν θα γονατίσει.
Το να υπερασπίζεσαι τον εαυτό σου κρατά ζωντανή τη δυνατότητα συνεργασίας – ενώ η υποχώρηση τη σκοτώνει».
Όμως στις 30 Απριλίου, ένα μπλογκ κρατικού ΜΜΕ ανέφερε ότι «οι ΗΠΑ είχαν προσεγγίσει ενεργά την Κίνα μέσω διαφόρων διαύλων για να συζητήσουν τους δασμούς» – ισχυρισμός που ο Λευκός Οίκος χαρακτήρισε ψευδή.
Την ίδια στιγμή, η Κίνα διέψευδε ότι γίνονταν συζητήσεις – κάτι που αποδείχθηκε επίσης ψευδές, αφού μαθεύτηκε ότι διαπραγματεύσεις προετοιμάζονταν ήδη.
Ο Scott Kennedy του CSIS δήλωσε ότι οι επαφές μεταξύ κινεζικών υπηρεσιών, της κινεζικής πρεσβείας στην Ουάσιγκτον και της κυβέρνησης Trump αυξήθηκαν σημαντικά τις τελευταίες εβδομάδες.
Κάποιες επαφές πραγματοποιήθηκαν στις συναντήσεις του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στα τέλη Απριλίου, ανοίγοντας τον δρόμο για τη συνάντηση στην Ελβετία.
Πιο σημαντικό, όμως: σήμερα μαθαίνουμε ότι η Κίνα ήταν αυτή που έκανε το πρώτο βήμα, πριν από περισσότερο από έναν μήνα.
Μετά τους «δασμούς της Ημέρας Απελευθέρωσης» του Trump, ο Κινέζος Υπουργός Εμπορίου Wang Wentao προσέγγισε διακριτικά τον Αμερικανό ομόλογό του, Howard Lutnick, αλλά απορρίφθηκε ως μη επαρκώς υψηλόβαθμος, σύμφωνα με μία πηγή.
Ο Trump επιθυμούσε άμεση επαφή με τον Xi, αλλά η Κίνα το απέρριψε, καθώς κατά την παράδοσή της προηγείται η διευθέτηση των λεπτομερειών από τους αξιωματούχους.
Μετά την αποτυχία της αρχικής προσέγγισης, οι δύο πλευρές επιδόθηκαν σε έντονη ρητορική ώστε να αποσπάσουν την προσοχή από τη διπλωματική στασιμότητα.
Ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας, σύμφωνα με πηγή, ήταν η δημόσια επίπληξη του Ουκρανού Προέδρου Zelensky από τον Trump, κάτι που ενίσχυσε τους φόβους του Xi ότι μια ανεξέλεγκτη αμερικανοκινεζική επαφή θα συνιστούσε απώλεια κύρους.
Καθώς το κλίμα άρχισε να γίνεται πιο συμβιβαστικό, η Κίνα όρισε τον αντιπρόεδρό της He Lifeng, έμπιστο του Xi, ως επικεφαλής διαπραγματευτή – μια επιλογή που ικανοποίησε τις απαιτήσεις των ΗΠΑ για συνομιλίες υψηλού επιπέδου χωρίς να εκτεθεί ο Xi.
Ως προς τον τόπο, το ΥΠΕΞ της Ελβετίας ανακοίνωσε ότι «στις πρόσφατες επαφές της με την Ουάσιγκτον και το Πεκίνο, η Ελβετία εξέφρασε την προθυμία της να φιλοξενήσει συνάντηση των δύο πλευρών στη Γενεύη».
Και ενώ αυτά εξηγούν το πώς και πού, το βασικό ερώτημα είναι το γιατί.
Το Reuters επιβεβαιώνει αυτό που λέγαμε από την αρχή του εμπορικού πολέμου: «Ο βασικός λόγος για την υποχώρηση του Πεκίνου ήταν τα σημάδια ότι οι κινεζικές επιχειρήσεις δεν θα αποφύγουν τη χρεοκοπία και δεν θα μπορέσουν να αντικαταστήσουν την αμερικανική αγορά», λένε τρεις πηγές.
Κλάδοι όπως τα έπιπλα, τα παιχνίδια και τα υφάσματα υπέστησαν άμεσο πλήγμα, ενώ Αμερικανοί διπλωμάτες στην Κίνα παρακολουθούσαν από κοντά το κλείσιμο εργοστασίων, τις απεργίες και την αύξηση της ανεργίας στη βιομηχανική νότια Κίνα – όλα επιδεινώνονταν ραγδαία, επιβεβαιώνοντας ότι η στρατηγική Trump απέδωσε.
Πολλοί αναλυτές έχουν μειώσει τις προβλέψεις τους για την ανάπτυξη της Κίνας έως το 2025, ενώ οι Goldman και Nomura προειδοποιούν ότι ο εμπορικός πόλεμος μπορεί να κοστίσει έως και 16 εκατομμύρια θέσεις εργασίας.
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, παραδεχόμενο την κρισιμότητα της κατάστασης, η κεντρική τράπεζα της Κίνας ανακοίνωσε νέα νομισματικά μέτρα στήριξης (ενώ η Fed δεν έκανε τίποτα).
«Υπαρξιακή απειλή»
Ένας από τους αξιωματούχους δήλωσε ότι οι κινεζικές εταιρείες δυσκολεύονται να αντικαταστήσουν την αγορά των ΗΠΑ, καθώς οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν μπορούν να αγοράσουν τόσα προϊόντα, και για πολλές επιχειρήσεις «πρόκειται για υπαρξιακή απειλή που πρέπει να επιλυθεί εντός ημερών ή εβδομάδων».
Επιπλέον, το Πεκίνο – το οποίο είχε υψώσει τους τόνους προειδοποιώντας τους "συμμάχους" του να μη διαπραγματευτούν με τις ΗΠΑ – ανησυχεί ότι έχει μείνει εκτός διαπραγματευτικού τραπεζιού, ενώ οι βασικοί εμπορικοί του εταίροι, όπως το Βιετνάμ, η Ινδία και η Ιαπωνία, ξεκίνησαν συνομιλίες με την Ουάσινγκτον, σύμφωνα με δύο αξιωματούχους που είναι εξοικειωμένοι με τον τρόπο σκέψης του Πεκίνου.
Σε μια προειδοποίηση προς τις χώρες που διαπραγματεύονται με τις ΗΠΑ, το κινεζικό υπουργείο Εμπορίου δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι «ο κατευνασμός δεν φέρνει ειρήνη, ο συμβιβασμός δεν μπορεί να προκαλέσει σεβασμό, και η προσήλωση σε αρχές, καθώς και η προάσπιση της δικαιοσύνης και της ισότητας, είναι ο σωστός τρόπος για την προάσπιση των ίδιων συμφερόντων».
Η δήλωση αυτή δεν άλλαξε καθόλου την κατεύθυνση των διαπραγματεύσεων.
Στη Γενεύη, το Πεκίνο φαίνεται να έχει μέτριες προσδοκίες, ιδίως τώρα που δημοσιεύτηκε έκθεση η οποία επιβεβαιώνει ότι ο Trump έχει σαφές προβάδισμα.
Εσωτερικά, η Κίνα έχει υποβαθμίσει τις συνομιλίες από υψηλό επίπεδο σε απλή συνάντηση, κάτι που αντικατοπτρίζει την άποψη ότι οι συζητήσεις θα επικεντρωθούν κυρίως στην κατανόηση των απαιτήσεων και των «κόκκινων γραμμών» της Ουάσινγκτον, έπειτα από εβδομάδες αντικρουόμενων δηλώσεων από τον Trump και άλλους υψηλόβαθμους Αμερικανούς αξιωματούχους, σύμφωνα με άτομο με γνώση του θέματος.
Παρ’ όλα αυτά, ένας αξιωματούχος δήλωσε ότι η Κίνα ενδέχεται να χρησιμοποιήσει την εκτενή εργαλειοθήκη της και να ακολουθήσει το παράδειγμα γειτονικών ασιατικών χωρών προσφέροντας να αγοράσει περισσότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ – μια κίνηση που θα μπορούσε να εκληφθεί ως συνθηκολόγηση και άρα καταστροφική για τη φήμη του Xi, εκτός κι αν αντισταθμιστεί με κάποια αντίστοιχη ενέργεια από τον Trump.
Στο τραπέζι των συνομιλιών ενδέχεται να βρεθούν και αγορές αγροτικών προϊόντων, παρόμοιες με τη συμφωνία «Φάση Ένα» του 2019 κατά την πρώτη θητεία Trumo.
Τότε, το Πεκίνο είχε υποσχεθεί ότι θα αυξήσει τις αγορές αμερικανικών αγροτικών προϊόντων κατά 32 δισ. δολάρια μέσα σε δύο χρόνια.
Αν και άλλα θέματα, όπως η κατάργηση από τις ΗΠΑ της φορολογικής απαλλαγής για δέματα κάτω των 800 δολαρίων από την Κίνα ή η υπόθεση πώλησης του TikTok, αναμένεται να παίξουν κάποιο ρόλο στις ευρύτερες συνομιλίες, Κινέζοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι δεν αναμένεται να έχουν κεντρικό ρόλο αυτό το Σαββατοκύριακο.
Ακόμη και πριν προκαλέσει τον ευρύτερο εμπορικό πόλεμο, ο Trump είχε επιβάλει δασμό 20% στα κινεζικά προϊόντα, υποστηρίζοντας ότι το Πεκίνο δεν κάνει αρκετά για να σταματήσει τη ροή χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του φονικού ναρκωτικού φαιντανύλη.
Μία από τις κινήσεις που περιέπλεξαν την προσέγγιση, σύμφωνα με δύο αξιωματούχους, ήταν μια επιστολή που έστειλαν οι ΗΠΑ στην Κίνα στα τέλη Απριλίου, περιγράφοντας τα βήματα που ήθελε ο Trump να κάνει το Πεκίνο σχετικά με τη φαιντανύλη.
Το έγγραφο, το οποίο είδε το Reuters, προκάλεσε ένταση με το Πεκίνο επειδή αναφερόταν σε κοινοβουλευτική έκθεση που υποστήριζε ότι η Κίνα, μέσω επιστροφών ΦΠΑ στους εξαγωγείς, επιδοτεί άμεσα την παραγωγή πρόδρομων χημικών για τη φαιντανύλη με σκοπό την εξαγωγή.
Η Κίνα το αρνείται, αν και μετά από σχετικό ρεπορτάζ της Wall Street Journal, φαίνεται πως πράγματι το κάνει.
Η επιστολή, που απεστάλη στα υπουργεία Εξωτερικών, Εμπορίου και Δημόσιας Ασφάλειας, ζητούσε από το Πεκίνο να δημοσιεύσει την καταστολή κατά των πρόδρομων ουσιών της φαιντανύλης στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας People's Daily (το επίσημο όργανο του Κομμουνιστικού Κόμματος), να στείλει παρόμοιο μήνυμα μέσω «εσωτερικών κομματικών καναλιών» προς τα μέλη του κόμματος, να αυστηροποιήσει τη ρύθμιση συγκεκριμένων χημικών και να ενισχύσει τη συνεργασία με τις διωκτικές αρχές.
Δύο αξιωματούχοι που γνωρίζουν την αντίδραση της Κίνας δήλωσαν ότι βρήκαν ιδίως τα δύο πρώτα σημεία «αλαζονικά», καθώς το Πεκίνο θεώρησε πως οι ΗΠΑ του υπαγόρευαν τι να κάνει στο εσωτερικό του κυβερνητικού του μηχανισμού.
Φυσικά, γνωρίζουμε πλέον ότι η φαιντανύλη θα έχει εξέχοντα ρόλο στις συνομιλίες της Γενεύης και ότι η αμερικανική κυβέρνηση θα παρουσιάσει επίσημα τα τέσσερα σημεία στην Κίνα.
Αμερικανός αξιωματούχος εξοικειωμένος με την επιστολή δήλωσε ότι η κυβέρνηση Trump επιθυμεί απλώς να περιορίσει η Κίνα τη ροή πρόδρομων ουσιών της φαιντανύλης προς τα καρτέλ ναρκωτικών, κάτι που θα επέτρεπε στον Σι να «σώσει τα προσχήματα».
Αυτό δεν σημαίνει ότι η προσέγγιση των ΗΠΑ στις διαπραγματεύσεις ήταν άψογη. Περιπλέκοντας τις συνομιλίες, η ομάδα Trump στην Ουάσινγκτον έχει παραμερίσει πολλούς διπλωμάτες της πρεσβείας των ΗΠΑ που είχαν προηγουμένως αναλάβει επαφές με Κινέζους ομολόγους, δήλωσαν δύο άτομα με γνώση του θέματος. Ο νέος πρέσβης των ΗΠΑ στην Κίνα, David Perdue, αναμένεται να φτάσει στο Πεκίνο την επόμενη εβδομάδα, αλλά η αναπληρώτρια επικεφαλής της αποστολής, Sarah Beran, η οποία υπηρέτησε ως ανώτερη αξιωματούχος για την Κίνα στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας της κυβέρνησης Biden, απομακρύνθηκε από τη θέση της αυτή την εβδομάδα, είπαν οι δύο αξιωματούχοι.
Η αναταραχή αυτή είχε ως αποτέλεσμα την απουσία εσωτερικών διαβουλεύσεων σχετικά με τα αιτήματα που προβάλλει η αμερικανική πλευρά, δήλωσαν οι αξιωματούχοι.
Άλλος αξιωματούχος με γνώση του τρόπου σκέψης του Πεκίνου είπε ότι υπήρξαν ελάχιστες επαφές με την πρεσβεία των ΗΠΑ πριν τις συνομιλίες της Γενεύης.
Στο τέλος, όμως, και οι δύο πλευρές ετοιμάζονται να καθίσουν στο τραπέζι – και τώρα που είναι σαφές πόσο ισχυρό είναι το οικονομικό πλήγμα στην Κίνα (το οποίο, παραδόξως, δεν έχει τύχει σχεδόν καθόλου κάλυψης από τα αμερικανικά ΜΜΕ που αντιτίθενται στον Trump και φαίνεται να λειτουργούν σαν να ενεργούν εκ μέρους του Πεκίνου τον τελευταίο μήνα) – και πόσο μεγάλη είναι η ανισορροπία πολιτικής ισχύος μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, αναμένεται ο Trump να επιδιώξει μια γρήγορη και εύκολη νίκη και στη συνέχεια να προχωρήσει σε λεπτομερείς διαπραγματεύσεις που πιθανόν να διαρκέσουν τα επόμενα 2–3 χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων κάθε μικρή νίκη θα χρησιμοποιείται για να «ξεπλένει» τις πτωτικές κινήσεις της αγοράς, όπως ακριβώς συνέβη και στον πρώτο εμπορικό πόλεμο του 2018–2019.
www.bankingnews.gr
.gif)
Σχόλια αναγνωστών