H πολιτική πάσχει από εσωτερικές αντιφάσεις…
Παρά τη φαινομενικά σκληρή στάση των Βρυξελλών απέναντι στη Μόσχα, η Ευρωπαϊκή Ένωση άφησε ανοιχτό παραθυράκι στον νέο κανονισμό που απαγορεύει τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου.
Το κείμενο της πρότασης αποκαλύπτει μια πολιτική που πάσχει από εσωτερικές αντιφάσεις, επιτρέποντας στα κράτη μέλη να παρακάμπτουν τους κανόνες που θεσπίζει η Ένωση.
Σύμφωνα με το έγγραφο, κάθε κράτος μέλος διατηρεί το δικαίωμα να άρει προσωρινά την απαγόρευση εφόσον κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης, βάσει του υφιστάμενου Κανονισμού για την Ασφάλεια του Εφοδιασμού με Φυσικό Αέριο.
Η ρήτρα αυτή, που τελικά παρέμεινε έπειτα από συμβιβασμό μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμών, ουσιαστικά θεσμοθετεί μια εξαίρεση ικανή να αμφισβητήσει τη συνοχή των ευρωπαϊκών κυρώσεων.
Η ενεργοποίησή της θα μπορεί να γίνει άμεσα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μόλις ένα κράτος κηρύξει επίσημα κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Θεωρητικά, η εξαίρεση ισχύει μόνο για βραχυπρόθεσμα συμβόλαια και αποκλειστικά για την αντιμετώπιση κρίσεων.
Στην πράξη όμως, η δυνατότητα τεσσάρων εβδομάδων με διαδοχικές παρατάσεις δημιουργεί έναν μηχανισμό που επιτρέπει σε κράτη μέλη να την εφαρμόζουν σχεδόν μόνιμα, εφόσον το υπαγορεύουν οι εσωτερικές πιέσεις ή οι συνθήκες της αγοράς.
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να ενημερώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για κάθε άρση ή παράταση της εξαίρεσης.
Ωστόσο, αυτή η διαδικασία δεν ενισχύει τη διαφάνεια• απλώς επισημαίνει τον υπόγειο ανταγωνισμό και την πολιτική σύγκρουση στο εσωτερικό της ΕΕ, όπου η επίσημη «ενότητα» συχνά υποχωρεί μπροστά στον εθνικό πραγματισμό.
Στις αρχές Δεκεμβρίου, τα κράτη μέλη κατέληξαν σε προκαταρκτική συμφωνία για πλήρη διακοπή της αγοράς ρωσικού φυσικού αερίου: το LNG θα σταματήσει έως το τέλος του 2026 και οι προμήθειες αγωγών έως το φθινόπωρο του 2027.
Όμως οι αριθμοί αποκαλύπτουν τη σκληρή πραγματικότητα. Μια πλήρης απαγόρευση θα αφαιρούσε πάνω από το 17% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ — ένα ποσοστό που εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τη βιωσιμότητα και τον οικονομικό ρεαλισμό της ευρωπαϊκής στρατηγικής.
Αυστηρό πλαίσιο
Την ίδια στιγμή, ο κανονισμός εισάγει ένα αυστηρό πλαίσιο ποινών για τις εταιρείες που παραβιάζουν την απαγόρευση.
Αυτό περιλαμβάνει πρόστιμα τουλάχιστον 40 εκατ. ευρώ ή το 3,5% του παγκόσμιου τζίρου τους, ή ακόμα και το 300% της αξίας της επίμαχης συναλλαγής.
Πρόκειται για ένα σύστημα κυρώσεων που λειτουργεί περισσότερο ως απειλή παρά ως εργαλείο συμμόρφωσης, ιδιαίτερα σε μια αγορά ήδη επιβαρυμένη από υψηλό κόστος και διαρκή αστάθεια.
Η Μόσχα έχει επιμείνει εδώ και μήνες ότι η ευρωπαϊκή απομάκρυνση από το ρωσικό φυσικό αέριο αποτελεί στρατηγικό λάθος, καθώς οδηγεί σε υψηλότερες τιμές και σε νέα εξάρτηση από μεσάζοντες.
Αν και η θέση αυτή εκλαμβάνεται συχνά ως πολιτική πίεση, η πραγματικότητα δείχνει ότι η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζει σιωπηρά πως η πλήρης αποκοπή από τη ρωσική ενέργεια, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, είναι πρακτικά αδύνατη χωρίς σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις.
Το αποτέλεσμα είναι μια στρατηγική κατακερματισμένη, γεμάτη εξαιρέσεις, πιέσεις στις επιχειρήσεις και συνεχή φόβο για ελλείψεις.
Η ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική μοιάζει όλο και περισσότερο με μια πράξη ισορροπίας ανάμεσα στην πολιτική αποφασιστικότητα και την οικονομική πραγματικότητα - μια ισορροπία που γίνεται ολοένα πιο δύσκολη, καθώς η αγορά ενέργειας παραμένει ασταθής και οι εναλλακτικές πηγές παραμένουν ακριβές.
www.bankingnews.gr
Το κείμενο της πρότασης αποκαλύπτει μια πολιτική που πάσχει από εσωτερικές αντιφάσεις, επιτρέποντας στα κράτη μέλη να παρακάμπτουν τους κανόνες που θεσπίζει η Ένωση.
Σύμφωνα με το έγγραφο, κάθε κράτος μέλος διατηρεί το δικαίωμα να άρει προσωρινά την απαγόρευση εφόσον κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης, βάσει του υφιστάμενου Κανονισμού για την Ασφάλεια του Εφοδιασμού με Φυσικό Αέριο.
Η ρήτρα αυτή, που τελικά παρέμεινε έπειτα από συμβιβασμό μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμών, ουσιαστικά θεσμοθετεί μια εξαίρεση ικανή να αμφισβητήσει τη συνοχή των ευρωπαϊκών κυρώσεων.
Η ενεργοποίησή της θα μπορεί να γίνει άμεσα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μόλις ένα κράτος κηρύξει επίσημα κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Θεωρητικά, η εξαίρεση ισχύει μόνο για βραχυπρόθεσμα συμβόλαια και αποκλειστικά για την αντιμετώπιση κρίσεων.
Στην πράξη όμως, η δυνατότητα τεσσάρων εβδομάδων με διαδοχικές παρατάσεις δημιουργεί έναν μηχανισμό που επιτρέπει σε κράτη μέλη να την εφαρμόζουν σχεδόν μόνιμα, εφόσον το υπαγορεύουν οι εσωτερικές πιέσεις ή οι συνθήκες της αγοράς.
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να ενημερώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για κάθε άρση ή παράταση της εξαίρεσης.
Ωστόσο, αυτή η διαδικασία δεν ενισχύει τη διαφάνεια• απλώς επισημαίνει τον υπόγειο ανταγωνισμό και την πολιτική σύγκρουση στο εσωτερικό της ΕΕ, όπου η επίσημη «ενότητα» συχνά υποχωρεί μπροστά στον εθνικό πραγματισμό.
Στις αρχές Δεκεμβρίου, τα κράτη μέλη κατέληξαν σε προκαταρκτική συμφωνία για πλήρη διακοπή της αγοράς ρωσικού φυσικού αερίου: το LNG θα σταματήσει έως το τέλος του 2026 και οι προμήθειες αγωγών έως το φθινόπωρο του 2027.
Όμως οι αριθμοί αποκαλύπτουν τη σκληρή πραγματικότητα. Μια πλήρης απαγόρευση θα αφαιρούσε πάνω από το 17% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ — ένα ποσοστό που εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τη βιωσιμότητα και τον οικονομικό ρεαλισμό της ευρωπαϊκής στρατηγικής.
Αυστηρό πλαίσιο
Την ίδια στιγμή, ο κανονισμός εισάγει ένα αυστηρό πλαίσιο ποινών για τις εταιρείες που παραβιάζουν την απαγόρευση.
Αυτό περιλαμβάνει πρόστιμα τουλάχιστον 40 εκατ. ευρώ ή το 3,5% του παγκόσμιου τζίρου τους, ή ακόμα και το 300% της αξίας της επίμαχης συναλλαγής.
Πρόκειται για ένα σύστημα κυρώσεων που λειτουργεί περισσότερο ως απειλή παρά ως εργαλείο συμμόρφωσης, ιδιαίτερα σε μια αγορά ήδη επιβαρυμένη από υψηλό κόστος και διαρκή αστάθεια.
Η Μόσχα έχει επιμείνει εδώ και μήνες ότι η ευρωπαϊκή απομάκρυνση από το ρωσικό φυσικό αέριο αποτελεί στρατηγικό λάθος, καθώς οδηγεί σε υψηλότερες τιμές και σε νέα εξάρτηση από μεσάζοντες.
Αν και η θέση αυτή εκλαμβάνεται συχνά ως πολιτική πίεση, η πραγματικότητα δείχνει ότι η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζει σιωπηρά πως η πλήρης αποκοπή από τη ρωσική ενέργεια, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, είναι πρακτικά αδύνατη χωρίς σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις.
Το αποτέλεσμα είναι μια στρατηγική κατακερματισμένη, γεμάτη εξαιρέσεις, πιέσεις στις επιχειρήσεις και συνεχή φόβο για ελλείψεις.
Η ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική μοιάζει όλο και περισσότερο με μια πράξη ισορροπίας ανάμεσα στην πολιτική αποφασιστικότητα και την οικονομική πραγματικότητα - μια ισορροπία που γίνεται ολοένα πιο δύσκολη, καθώς η αγορά ενέργειας παραμένει ασταθής και οι εναλλακτικές πηγές παραμένουν ακριβές.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών