Tο κοινωνικό μέρισμα «ακυρώνεται» από την υψηλή φορολογία και την πολιτική λιτότητας
Ανησυχία την επίμονη επιδίωξη υψηλότερων του πρωτογενών πλεονασμάτων εκφράζει το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, στην έκθεσή του για το προσχέδιο του Προϋπολογισμού 2018.
Οι συντάκτες της έκθεσης εκτιμούν ότι το κοινωνικό μέρισμα «ακυρώνεται» από την υψηλή φορολογία και την πολιτική λιτότητας.
Να σημειωθεί ότι αυτή είναι η τελευταία έκθεση του Γραφείου με επικεφαλής τον Παναγιώτη Λιαργκόβα, καθώς ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης αποφάσισε να μην ανανεώσει τη θητεία του.
«Τη γενική στόχευση ως προς την κοινωνική διάσταση υπηρετεί μεν η εφαρμογή του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης, αλλά αυτήν ακριβώς αντιστρατεύονται άλλα μέτρα που προβλέπει το ίδιο το προσχέδιο (π.χ. η σαφής προτίμηση υπέρ των έμμεσων φόρων, ειδικά όσο οι έμμεσοι φόροι δεν χρηματοδοτούν αναδιανεμητικές μεταβιβάσεις)», αναφέρει το Γραφείο Προύπολογισμού.
Όσον αφορά τα πλεονάσματα και την ανάπτυξη το Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής χαρακτηρίζει τον προϋπολογισμό του 2018 «Ως μείγμα υπερβολικής λιτότητας, υψηλών πλεονασμάτων και χαμηλής ανάπτυξης» και καταλήγει στο συμπέρασμα πως η επιστημονική ανάλυση «δείχνει» υπερβολική λιτότητα που επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξη.
Από τα ανωτέρω επηρεάζεται διαπραγματευτικά η χώρα.
«Η κυβέρνηση αναγνωρίζει πλέον την πολυπλοκότητα του προβλήματος όπως φαίνεται και στις τρέχουσες συζητήσεις για το «κοινωνικό μέρισμα» που θα διανεμηθεί ως το τέλος του 2017» αλλά «δεν προχωρεί σε εφαρμογή του μοντέλου του 2016 (ενός επιδόματος στις συντάξεις που χορηγήθηκε χωρίς κριτήρια)».
Σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων δεν θα είναι εύκολη ακόμα και αν υποθέσουμε ότι θα εισέλθουμε στο 2018 με τακτοποιημένες τις σχέσεις μας με τους θεσμούς.
Πολλές αβεβαιότητες βαραίνουν τα φορολογικά έσοδα του 2018, όπως τα έσοδα των ΟΚΑ από ασφαλιστικές εισφορές και η έκταση της φορο- και εισφοροδιαφυγής.
Άλλωστε η αρνητική πορεία των φορολογικών εσόδων το 2017 φαίνεται να συμβαδίζει με την επιφύλαξη για τα φορολογικά έσοδα του 2018. Στην πλευρά των δαπανών, αβεβαιότητες πηγάζουν από τον βαθμό πραγματοποίησης δαπανών που εκκρεμούν (π.χ. αποπληρωμής συντάξεων), την πορεία του προγράμματος επενδύσεων κ.α.
Ειδικά για τις μελλοντικές δυσκολίες στις επενδύσεις, μας προβληματίζει το αμε τάβλητο ύψος του ΠΔΕ το 2018 σε σχέση με το 2017.
Όσον αφορά τους μακροοικονομικούς και δημοσιονομικούς κινδύνους, το Γραφείο Προϋπολογισμού τονίζει ότι, οι εξελίξεις, εγχώριες και διεθνείς, αναδεικνύουν την ύπαρξη σημαντικών κινδύνων που μπορεί να συμπιέσουν προς τα κάτω τις οικονομικές επιδόσεις εντός του 2017, το 2018 και μετά.
Οι κίνδυνοι αυτοί έχουν εσωτερικές και εξωτερικές αιτίες, με τις τελευταίες να μην εξαρτώνται φυσικά από την ελληνική κυβέρνηση.
Στις εσωτερικές πηγές κινδύνων μπορούμε να αναφέρουμε, μεταξύ άλλων, πιθανή μεταρρυθμιστική κόπωση και καθυστέρησή στην εφαρμογή κρίσιμων παρεμβάσεων, πιθανές δημοσιονομικές αποκλίσεις, πιεστικά προβλήματα που ενδεχομένως προκύψουν αυξάνοντας το συστημικό κίνδυνο στην ελληνική οικονομία κ.α.
Με άλλα λόγια, η αναμενόμενη ανάκαμψη κινδυνεύει να αναβληθεί αν δεν εφαρμοσθούν οι μεταρρυθμίσεις του Μνημονίου και αν δεν γίνουν εκτεταμένες επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα, δεδομένου ότι προβλέπεται μείωση για αυτές του Δημοσίου το 2018.
Θα πρέπει ωστόσο να είμαστε επιφυλακτικοί ως προς το αν το Προσχέδιο ΚΠ 2018 καταγράφει ρεαλιστικά την κρισιμότητα της κατάστασης.
Για την αντιμετώπιση των κινδύνων αυτών και την επιτυχή μετάβαση στους προβλεπόμενους θετικούς ρυθμούς μεγέθυνσης θα πρέπει:
• να υλοποιηθούν πλήρως, εγκαίρως και αποτελεσματικά οι δομικές μεταρρυθμίσεις του Μνημονίου, αποφεύγοντας καθυστερήσεις και εντάσεις που θα αυξήσουν την
αβεβαιότητα, διαταράσσοντας το υπό βελτίωση οικονομικό κλίμα
• να υπάρξει σαφής πρόοδος στο πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ώστε να αρχίσει σταδιακά να αποκαθίσταται η λειτουργία του τραπεζικού συστήματος στη
χώρα, παρέχοντας την απαιτούμενη ρευστότητα στην οικονομία
• να αξιοποιηθούν πλήρως, εγκαίρως και αποτελεσματικά όλες οι δυνητικές πηγές ευρωπαϊκής χρηματοδότησης
• να εκτελείται ομαλά ο προϋπολογισμός, τόσο από την πλευρά των εσόδων όσο και από την πλευρά των δαπανών, ώστε να αποφευχθεί η ανάγκη λήψης επιπλέον δη-
μοσιονομικών μέτρων
• να εκτελείται ομαλά η αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του δημοσίου, χωρίς τη μαζική συσσώρευση νέων
• να επιδιωχθούν και νέες εκδόσεις ομολόγων με καλύτερους όρους
• να ενισχυθεί η κοινωνική συνοχή.
Προφανώς, κεντρικό ζήτημα αποτελούν και τα επόμενα βήματα στην αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους, με βάση τα συμφωνηθέντα.
Το ερώτημα είναι αν η εφαρμοζόμενη πολιτική και το Προσχέδιο Προϋπολογισμού 2018 ανταποκρίνονται, με την ταχύτητα που επιβάλλει η κατάσταση, στις απαιτήσεις της παραπάνω στρατηγικής.
Όπως έχουμε επισημάνει σε κάθε ευκαιρία, υπάρχουν καθυστερήσεις σε σειρά δομικών αλλαγών με εμφανέστερες τις τριβές γύρω από τις ιδιωτικοποιήσεις, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και τη Δημόσια Διοίκηση.
Οι δυσκολίες υλοποίησης των δομικών μεταρρυθμίσεων που προβλέπονται στο Μνημόνιο αντικατοπτρίζονται εξάλλου και στις καθυστερήσεις των δύο πρώτων αξιολογήσεων του τρέχοντος προγράμματος.
Ωστόσο, έχει εκφραστεί η βούληση όλων των πλευρών για ταχεία ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης.
Αυτό το επαναλαμβανόμενο έργο παρατεταμένης διαπραγμάτευσης και συμφωνίας την τελευταία στιγμή, οφείλεται μεν σε πραγματικές διαφορές απόψεων και φιλοσοφίας τόσο με τους εταίρους όσο και στο εσωτερικό του κυβερνητικού μηχανισμού, αλλά απειλεί κάθε φορά να εξουδετερώσει τις θετικές επιπτώσεις της συμφωνίας που επιτυγχάνεται τελικά!
Ένα ακόμα ανεπιθύμητο αποτέλεσμα θα είναι να βρεθεί τελικά η Ελλάδα χωρίς «μαξιλάρια»για την περίπτωση που σημειώνονται απότομες εξωτερικές διαταραχές όπως μια πιθανή ραγδαία επιδείνωση της προσφυγικής κρίσης, δυσμενείς εξελίξεις στο εσωτερικό της ΕΕ (Ισπανία, σχηματισμός γερμανικής κυβέρνησης, Brexit κ.α.) ή/ και ευρύτερη γεωπολιτική αναστάτωση σε παγκόσμια κλίμακα, προειδοποιούν οι συντάκτες της έκθεσης.
www.bankingnews.gr
Οι συντάκτες της έκθεσης εκτιμούν ότι το κοινωνικό μέρισμα «ακυρώνεται» από την υψηλή φορολογία και την πολιτική λιτότητας.
Να σημειωθεί ότι αυτή είναι η τελευταία έκθεση του Γραφείου με επικεφαλής τον Παναγιώτη Λιαργκόβα, καθώς ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης αποφάσισε να μην ανανεώσει τη θητεία του.
«Τη γενική στόχευση ως προς την κοινωνική διάσταση υπηρετεί μεν η εφαρμογή του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης, αλλά αυτήν ακριβώς αντιστρατεύονται άλλα μέτρα που προβλέπει το ίδιο το προσχέδιο (π.χ. η σαφής προτίμηση υπέρ των έμμεσων φόρων, ειδικά όσο οι έμμεσοι φόροι δεν χρηματοδοτούν αναδιανεμητικές μεταβιβάσεις)», αναφέρει το Γραφείο Προύπολογισμού.
Όσον αφορά τα πλεονάσματα και την ανάπτυξη το Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής χαρακτηρίζει τον προϋπολογισμό του 2018 «Ως μείγμα υπερβολικής λιτότητας, υψηλών πλεονασμάτων και χαμηλής ανάπτυξης» και καταλήγει στο συμπέρασμα πως η επιστημονική ανάλυση «δείχνει» υπερβολική λιτότητα που επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξη.
Από τα ανωτέρω επηρεάζεται διαπραγματευτικά η χώρα.
«Η κυβέρνηση αναγνωρίζει πλέον την πολυπλοκότητα του προβλήματος όπως φαίνεται και στις τρέχουσες συζητήσεις για το «κοινωνικό μέρισμα» που θα διανεμηθεί ως το τέλος του 2017» αλλά «δεν προχωρεί σε εφαρμογή του μοντέλου του 2016 (ενός επιδόματος στις συντάξεις που χορηγήθηκε χωρίς κριτήρια)».
Σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων δεν θα είναι εύκολη ακόμα και αν υποθέσουμε ότι θα εισέλθουμε στο 2018 με τακτοποιημένες τις σχέσεις μας με τους θεσμούς.
Πολλές αβεβαιότητες βαραίνουν τα φορολογικά έσοδα του 2018, όπως τα έσοδα των ΟΚΑ από ασφαλιστικές εισφορές και η έκταση της φορο- και εισφοροδιαφυγής.
Άλλωστε η αρνητική πορεία των φορολογικών εσόδων το 2017 φαίνεται να συμβαδίζει με την επιφύλαξη για τα φορολογικά έσοδα του 2018. Στην πλευρά των δαπανών, αβεβαιότητες πηγάζουν από τον βαθμό πραγματοποίησης δαπανών που εκκρεμούν (π.χ. αποπληρωμής συντάξεων), την πορεία του προγράμματος επενδύσεων κ.α.
Ειδικά για τις μελλοντικές δυσκολίες στις επενδύσεις, μας προβληματίζει το αμε τάβλητο ύψος του ΠΔΕ το 2018 σε σχέση με το 2017.
Όσον αφορά τους μακροοικονομικούς και δημοσιονομικούς κινδύνους, το Γραφείο Προϋπολογισμού τονίζει ότι, οι εξελίξεις, εγχώριες και διεθνείς, αναδεικνύουν την ύπαρξη σημαντικών κινδύνων που μπορεί να συμπιέσουν προς τα κάτω τις οικονομικές επιδόσεις εντός του 2017, το 2018 και μετά.
Οι κίνδυνοι αυτοί έχουν εσωτερικές και εξωτερικές αιτίες, με τις τελευταίες να μην εξαρτώνται φυσικά από την ελληνική κυβέρνηση.
Στις εσωτερικές πηγές κινδύνων μπορούμε να αναφέρουμε, μεταξύ άλλων, πιθανή μεταρρυθμιστική κόπωση και καθυστέρησή στην εφαρμογή κρίσιμων παρεμβάσεων, πιθανές δημοσιονομικές αποκλίσεις, πιεστικά προβλήματα που ενδεχομένως προκύψουν αυξάνοντας το συστημικό κίνδυνο στην ελληνική οικονομία κ.α.
Με άλλα λόγια, η αναμενόμενη ανάκαμψη κινδυνεύει να αναβληθεί αν δεν εφαρμοσθούν οι μεταρρυθμίσεις του Μνημονίου και αν δεν γίνουν εκτεταμένες επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα, δεδομένου ότι προβλέπεται μείωση για αυτές του Δημοσίου το 2018.
Θα πρέπει ωστόσο να είμαστε επιφυλακτικοί ως προς το αν το Προσχέδιο ΚΠ 2018 καταγράφει ρεαλιστικά την κρισιμότητα της κατάστασης.
Για την αντιμετώπιση των κινδύνων αυτών και την επιτυχή μετάβαση στους προβλεπόμενους θετικούς ρυθμούς μεγέθυνσης θα πρέπει:
• να υλοποιηθούν πλήρως, εγκαίρως και αποτελεσματικά οι δομικές μεταρρυθμίσεις του Μνημονίου, αποφεύγοντας καθυστερήσεις και εντάσεις που θα αυξήσουν την
αβεβαιότητα, διαταράσσοντας το υπό βελτίωση οικονομικό κλίμα
• να υπάρξει σαφής πρόοδος στο πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ώστε να αρχίσει σταδιακά να αποκαθίσταται η λειτουργία του τραπεζικού συστήματος στη
χώρα, παρέχοντας την απαιτούμενη ρευστότητα στην οικονομία
• να αξιοποιηθούν πλήρως, εγκαίρως και αποτελεσματικά όλες οι δυνητικές πηγές ευρωπαϊκής χρηματοδότησης
• να εκτελείται ομαλά ο προϋπολογισμός, τόσο από την πλευρά των εσόδων όσο και από την πλευρά των δαπανών, ώστε να αποφευχθεί η ανάγκη λήψης επιπλέον δη-
μοσιονομικών μέτρων
• να εκτελείται ομαλά η αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του δημοσίου, χωρίς τη μαζική συσσώρευση νέων
• να επιδιωχθούν και νέες εκδόσεις ομολόγων με καλύτερους όρους
• να ενισχυθεί η κοινωνική συνοχή.
Προφανώς, κεντρικό ζήτημα αποτελούν και τα επόμενα βήματα στην αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους, με βάση τα συμφωνηθέντα.
Το ερώτημα είναι αν η εφαρμοζόμενη πολιτική και το Προσχέδιο Προϋπολογισμού 2018 ανταποκρίνονται, με την ταχύτητα που επιβάλλει η κατάσταση, στις απαιτήσεις της παραπάνω στρατηγικής.
Όπως έχουμε επισημάνει σε κάθε ευκαιρία, υπάρχουν καθυστερήσεις σε σειρά δομικών αλλαγών με εμφανέστερες τις τριβές γύρω από τις ιδιωτικοποιήσεις, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και τη Δημόσια Διοίκηση.
Οι δυσκολίες υλοποίησης των δομικών μεταρρυθμίσεων που προβλέπονται στο Μνημόνιο αντικατοπτρίζονται εξάλλου και στις καθυστερήσεις των δύο πρώτων αξιολογήσεων του τρέχοντος προγράμματος.
Ωστόσο, έχει εκφραστεί η βούληση όλων των πλευρών για ταχεία ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης.
Αυτό το επαναλαμβανόμενο έργο παρατεταμένης διαπραγμάτευσης και συμφωνίας την τελευταία στιγμή, οφείλεται μεν σε πραγματικές διαφορές απόψεων και φιλοσοφίας τόσο με τους εταίρους όσο και στο εσωτερικό του κυβερνητικού μηχανισμού, αλλά απειλεί κάθε φορά να εξουδετερώσει τις θετικές επιπτώσεις της συμφωνίας που επιτυγχάνεται τελικά!
Ένα ακόμα ανεπιθύμητο αποτέλεσμα θα είναι να βρεθεί τελικά η Ελλάδα χωρίς «μαξιλάρια»για την περίπτωση που σημειώνονται απότομες εξωτερικές διαταραχές όπως μια πιθανή ραγδαία επιδείνωση της προσφυγικής κρίσης, δυσμενείς εξελίξεις στο εσωτερικό της ΕΕ (Ισπανία, σχηματισμός γερμανικής κυβέρνησης, Brexit κ.α.) ή/ και ευρύτερη γεωπολιτική αναστάτωση σε παγκόσμια κλίμακα, προειδοποιούν οι συντάκτες της έκθεσης.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών