Σε μια συνέντευξη για το νέο τεύχος του γερμανόφωνου περιοδικού Jacobin, ο David Broder μίλησε στον Βαρουφάκη για τη θητεία του ως υπουργός Οικονομικών, τους λόγους για τους οποίους οι πρόσφατες κρίσεις έχουν ωφελήσει κυρίως την ακροδεξιά και την παρακμή της δυτικής ηγεμονίας παγκοσμίως
Η νέα σειρά ταινιών του Γιάνη Βαρουφάκη εξηγεί στο ευρύ κοινό πώς οι ελίτ χρησιμοποίησαν την οικονομική κρίση για να τρομοκρατήσουν τους πληθυσμούς της Ευρώπης για να υποταχθούν.
«Το χρέος είναι για τον καπιταλισμό ό,τι η κόλαση για τον Χριστιανισμό: δυσάρεστο και ουσιαστικό εργαλείο».
Μιλώντας στη νέα του σειρά ντοκιμαντέρ In the Eye of the Storm, ο Γιάνης Βαρουφάκης εξηγεί πώς οι ελίτ έχουν χρησιμοποιήσει τις δομικές συνθήκες του καπιταλισμού για να τρομοκρατήσουν τους πληθυσμούς και να τους οδηγήσουν σε υποταγή και να προωθήσουν την αντεπανάστασή τους.
Για τον πρώην Έλληνα υπουργό Οικονομικών, η λιτότητα δεν ήταν μια απαραίτητη απάντηση στην κρίση, αλλά ένα όργανο «ταξικού πολέμου», που χρησιμοποιήθηκε για τον επανασχεδιασμό των οικονομιών στην Ευρώπη και όχι μόνο.
Ο πολιτικός και οικονομολόγος αφηγείται την αντίσταση ενάντια σε αυτή τη διαδικασία — και τους τρόπους με τους οποίους τα δόγματα των ευρωπαϊκών θεσμών έθεσαν την ΕΕ στην τρέχουσα δεξιόστροφη πορεία της.
Σε μια συνέντευξη για το νέο τεύχος του γερμανόφωνου περιοδικού Jacobin, ο David Broder μίλησε στον Βαρουφάκη για τη θητεία του ως υπουργός Οικονομικών, τους λόγους για τους οποίους οι πρόσφατες κρίσεις έχουν ωφελήσει κυρίως την ακροδεξιά και την παρακμή της δυτικής ηγεμονίας παγκοσμίως.
David Broder
Στα τέλη του 2023, ο Economist ανακήρυξε την Ελλάδα «οικονομία της χρονιάς».
Στις εκλογές του Ιουνίου, η Νέα Δημοκρατία είχε κερδίσει την πλειοψηφία, αποτέλεσμα που αποδίδεται ευρέως σε σημάδια οικονομικής ανάπτυξης.
Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο ΣΥΡΙΖΑ, συνεχίζει να παρακμάζει.
Λοιπόν, δεν πάνε καλά τα πράγματα στην Ελλάδα;
Γιάνης Βαρουφάκης
Ο Economist έχει κάθε λόγο να γιορτάζει ένα οικονομικό θαύμα. Εάν είστε άνθρωπος της αγοράς ή είστε ένα vulture fund που αγοράζει κόκκινα δάνεια, η Ελλάδα είναι ένα El Dorado.
Σήμερα υπάρχουν 1,2 εκατομμύρια σπίτια για τα οποία χάνεται η ιδιοκτησία τους.
Ας υποθέσουμε ότι ένα σπίτι αγοράστηκε για 250.000 € πριν από την κρίση.
Τώρα αξίζει 200.000 €.
Είχε δάνειο 150.000 €, εκ των οποίων οι 50.000 € εξοφλήθηκαν.
Ο δανειστής δεν μπορεί να αποπληρώσει τα υπόλοιπα 100.000 ευρώ λόγω κρίσης, απώλειας εισοδήματος κ.λπ.
Στη συνέχεια, ένα vulture fund που είναι εγγεγραμμένο στο Ντέλαγουερ, με τραπεζικό λογαριασμό στα νησιά Κέιμαν, αγοράζει το δάνειο για 5.000 ευρώ.
Ακόμα κι αν το πουλήσουν μόνο για 100.000 €, έχουν κερδίσει 95.000 € με 5.000 €. Αμφιβάλλω ότι υπάρχει οπουδήποτε μπορείτε να έχετε υψηλότερα ποσοστά απόδοσης.
Αυτό συμβαίνει σε μεγάλη κλίμακα.
Το ελληνικό κράτος είναι πιο χρεοκοπημένο τώρα από ό,τι το 2010, όταν ξέσπασε η κρίση.
Σήμερα το δημόσιο χρέος είναι υψηλότερο ενώ το εθνικό εισόδημα μειώνεται.
Αλλά τώρα που μια σειρά από κυβερνήσεις ήταν «καλά παιδιά» για την τρόικα, η διεθνής κοινότητα των πιστωτών αποφάσισε να κηρύξει την Ελλάδα πλέον αφερέγγυη. Πώς κι έτσι;
Όλοι γνωρίζουν ότι το ελληνικό κράτος είναι χρεοκοπημένο.
Αλλά υπάρχει επίσης η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα [ΕΚΤ] που εγγυάται κέρδη για όλους όσους έχουν αγοράσει ελληνικό χρέος: μην ανησυχείτε, εμείς είμαστε από πισω.
Λοιπόν, γιατί να αγοράσετε γερμανικό χρέος όταν μπορείτε να αγοράσετε ελληνικό χρέος που σας δίνει υψηλότερες αποδόσεις;
Εάν έχετε κεφάλαιο να χρησιμοποιήσετε για να αποσπάσετε τον πλούτο των άλλων, τότε η Ελλάδα είναι το μέρος που πρέπει να έρθετε.
Αλλά αν είσαι Έλληνας και δεν ανήκεις στην ολιγαρχία, έχεις σοβαρό πρόβλημα.
Για δεκατρία χρόνια το πραγματικό εισόδημα μειώνεται.
Το δίχτυ κοινωνικής ασφάλισης διαλύεται, όπως και οι όποιες συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
Μετά ήρθε η κρίση του κόστους ζωής, η οποία έχει πλήξει την ελληνική εργατική τάξη και τα χαμηλά εισοδήματα περισσότερο από οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη.
Ο πληθωρισμός είναι ταξική επιλογή: εάν έχετε χαμηλότερα εισοδήματα, το ποσοστό πληθωρισμού που θα υποστείτε είναι πολύ υψηλότερο.
Οπότε, βάλτε τα όλα αυτά μαζί και έχετε αυτή την αξιοσημείωτη διχοτόμηση: Ελλάδα, το καλύτερο μέρος στον κόσμο για να ένα vulture fund και το χειρότερο για όλους τους άλλους.
David Broder
Εντάξει, αλλά ακόμη και πριν από μια δεκαετία είχατε προβλέψει τις πιθανές επιπτώσεις της λιτότητας.
Και αυτή η διορατικότητα, και αυτές οι συνέπειες, δεν φαίνεται να είχαν θετική αντανάκλαση στην αναβίωση του κινήματος κατά της λιτότητας ή στην οικοδόμηση δυνάμεων στα αριστερά του Σύριζα.
Το MEΡΑ 25 σας ήταν στο κοινοβούλιο για τέσσερα χρόνια, αλλά δεν επανεξελέγη στις περσινές εκλογές.
Αυτό οφείλεται μόνο σε διαρκή αποθάρρυνση μετά την ήττα το 2015;
Ή υπάρχει κάτι που δεν κάνετε για να κινητοποιήσετε υποστήριξη;
Γιάνης Βαρουφάκης
Πλήρης παραδοχή: ήμασταν μεταξύ των μεγάλων ηττημένων των περσινών εκλογών.
Γιατί ήταν αυτό;
Γιατί χάσαμε όλοι, τόσο όσοι στην τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν παραδοθήκαμε στην τρόικα όσο και όσοι παραδοθήκαμε;
Την καλύτερη εξήγηση μου την έδωσε ένας ταξιτζής.
Με πήγαινε σπίτι από το αεροδρόμιο και μου είπε: «Ξέρεις τι; Συμφωνώ με όλα αυτά που λες.
Και μου αρέσεις, αλλά δεν ψήφισα ούτε εσένα, ούτε ΣΥΡΙΖΑ. Δεν θα σε συγχωρήσω που μου έδωσες ελπίδα. Δεν ψήφισα.
Πήγα μόνο δύο φορές στα εκλογικά τμήματα.
Μια φορά τον Ιανουάριο του 2015 να σας ψηφίσω.
Και μετά πάλι τον Ιούλιο του 2015, στο δημοψήφισμα να πούμε «όχι» στους δανειστές.
Και τι έγινε; Όλοι διπλώσατε και είμαστε πάλι στο ίδιο τέλμα όπως πριν.
Δεν με νοιάζει αν ήσουν ένας από τους «καλούς».
Μετά ήρθες σε μένα στις εκλογές πέρυσι με ένα ολόκληρο πρόγραμμα που δεν μπορείς ποτέ να εφαρμόσεις γιατί δυσκολεύεσαι στο 5%.
Οπότε, δεν ξαναψηφίζω».
Στην Αριστερά, αν είμαστε τυχεροί, μπορούμε να έχουμε υποστήριξη της πλειοψηφίας μία φορά κάθε πενήντα χρόνια, κατά τη διάρκεια της οξείας φάσης μιας καπιταλιστικής κρίσης.
Αν χάσουμε την ευκαιρία, πρέπει να περιμένουμε άλλα πενήντα χρόνια.
Αυτό δεν σημαίνει ότι σταματάμε να πολεμάμε.
Το ΜΕΡΑ25 συνεχίζει να κάνει ό,τι πιστεύουμε ότι χρειάζεται να κάνει, γιατί τελικά μοιάζουμε λίγο με τους σέρφερ: δεν μπορείτε να ελέγξετε πότε έρχεται το κύμα, αλλά καλύτερα να είστε έτοιμοι να το πιάσετε όταν έρθει.
David Broder
Είχε όμως δίκιο ο ταξιτζής που θεώρησε ότι η αρχική ελπίδα ήταν άστοχη;
Μια μικρή χώρα που λέει «όχι» ενέπνευσε πολλούς διεθνώς.
Αλλά η τρόικα ήθελε επίσης να αποδείξει ότι δεν μπορούσε να πει «όχι» και μετά την συνέτριψε για του λόγου το αληθές.
Αν αυτό θα μπορούσε να ήταν μία ιστορία «Δαυίδ και Γολιάθ», ποια «σφεντόνα» είχατε;
Γιάνης Βαρουφάκης
Ξέραμε ότι θα προσπαθούσαν να μας συντρίψουν.
Τον Απρίλιο του 2013, ενώ ζούσα στο Τέξας, προειδοποίησα τους ηγέτες του ΣΥΡΙΖΑ ότι η κυπριακή κυβέρνηση και η ΕΚΤ ήταν μια πρόβα τζενεράλε για το τι επρόκειτο να κάνουν σε μια μελλοντική κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ή των Podemos.
Έκαναν επίδειξη δύναμης με τη μικρή Κύπρο για να κάνουν πρόβες το κλείσιμο των τραπεζών προκειμένου να αναγκάσουν σε συνθηκολόγηση.
Ο Τσίπρας κατάλαβε και με ρώτησε: «Εντάξει, τι κάνουμε;»
Κάθισα έξι μήνες και έφτιαξα ένα σχέδιο δράσης.
Το παρουσίασα στην ομάδα και το ενέκριναν.
Τότε, λίγο πριν τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015, ο Τσίπρας μού πρότεινε το υπουργείο Οικονομικών να το εφαρμόσω.
Αλίμονο, αυτό το σχέδιο δράσης δεν μπορεί να κριθεί, γιατί δεν με άφησαν να το εφαρμόσω.
Είμαι πεπεισμένος ότι αν το ακολουθούσαμε, η τρόικα δεν θα μπορούσε να μας συντρίψει.
Στο υπουργείο είχα ομόλογα αξίας 50 δισ. ευρώ βάσει της ελληνικής νομοθεσίας (σ.σ. και όχι υπαγόμενα στο αγγλικό Δίκαιο), τα οποία μπορούσα να αναδιαρθρώσω με μία υπογραφή.
Δεν θα χρειαζόταν καν να περάσω από τη Βουλή.
Και ήταν στο ελληνικό δίκαιο. Δεν μπορούσαν να με πάνε στη Νέα Υόρκη όπως έπαιρναν παλιά την Αργεντινή και ούτω καθεξής.
Αυτό ήταν το πυρηνικό μας όπλο — επειδή αν είχα προχωρήσει στο «κούρεμα» αυτών των ομολόγων, δεν θα επιτρεπόταν στην ΕΚΤ (από το συνταγματικό δικαστήριο της Γερμανίας) να σώσει το ιταλικό κράτος αγοράζοντας τα ομόλογά του.
Ο Mario Draghi ανησυχούσε πολύ για αυτό το όπλο μας, όπως μου είπε στην πρώτη μας συνάντηση.
Αλλά αμέσως μετά, η δική μου κυβέρνηση του έκανε σήμα πίσω από την πλάτη μου: «Μην ανησυχείς. Δεν θα αφήσουμε τον Βαρουφάκη να το κάνει».
Ήταν σαν να έστελνα τον Δαβίδ εναντίον του Γολιάθ χωρίς τη σφεντόνα...
David Broder
Γιατί όμως ο Τσίπρας αρνήθηκε να σας αφήσει να το χρησιμοποιήσετε;
Γιάνης Βαρουφάκης
Είναι σαφές ότι είχε ήδη καταλήξει σε συμφωνία με την Angela Merkel για την υπογραφή του μνημονίου για την παράδοση.
Αυτό που δεν είναι ξεκάθαρο είναι πότε αποφάσισε να παραδοθεί: πριν εκλεγούμε ή μετά;
Δεν νομίζω ότι θα μάθω ποτέ.
Αυτό που ξέρω είναι ότι εκείνοι που, μετά το συμβάν, ισχυρίστηκαν ότι πάντα θα μας συνθλίβουν, κάνουν βαθύτατα λάθος.
Δεν λέω ότι σίγουρα θα είχαμε κερδίσει.
Αλλά είχαμε μια καλή ευκαιρία - υποθέτοντας ότι θα χρησιμοποιούσαμε τα όπλα μας.
Κατά την εκτίμησή μου, θα τους κόστιζε περισσότερο από 1 τρισεκατομμύριο ευρώ αν μας συνέτριβαν.
Αυτά είναι σοβαρά ποσά για μια νομισματική ένωση που δεν διαθέτει μια δημοσιονομική ένωση για να στηρίξει τις δαπάνες της.
Δεν νομίζω ότι η Merkel θα τολμούσε.
Νομίζω ότι θα είχαμε μια ευκαιρία, και μετά θα είχαν την ευκαιρία οι Podemos, και μετά οι Ιταλοί σύντροφοί μας…
Οπότε, η Ελλάδα ήταν ο βασικός άξονας και όταν ο Τσίπρας μας πούλησε, πουλούσε ταυτόχρονα και όλη την ευρωπαϊκή αριστερά στη σειρά.
David Broder
Στο παρελθόν, διατυπώσατε έξυπνα επιχειρήματα σχετικά με το γιατί το Grexit δεν ήταν απλώς περιττό αλλά και μια κακή ιδέα.
Είπατε ότι θα καταλήγατε σε μια αυτάρκη οικονομία και ότι - σε αντίθεση, ας πούμε, με την Αργεντινή που αποσυνδέει το πέσο από το δολάριο - θα χρειαζόταν μήνες για να προετοιμαστεί η επιστροφή στη δραχμή, προσφέροντας ουσιαστικά εκ των προτέρων προειδοποίηση για μια τεράστια υποτίμηση.
Πριν από τις περσινές εκλογές προτείνατε ένα σύστημα ηλεκτρονικών πληρωμών που υποστηρίζεται από το κράτος.
Αλλά δεν θα ήταν και οι πιστωτές σίγουροι ότι θα αποτύγχανε το Grexit;
Γιάνης Βαρουφάκης
Τα υποθετικά σενάρια και τα αντίθετά τους είναι αδύνατον να τεκμηριωθούν.
Το θέμα μου ήταν απλό: η συνθηκολόγηση θα έκανε την Ελλάδα μη βιώσιμη — όπως είναι τώρα.
Η αντιπολίτευση μας έδωσε την ευκαιρία να ξεφύγουμε από την καταστροφή.
Το σύστημα ψηφιακών πληρωμών θα βοηθούσε σε κάθε περίπτωση.
Για πόσο, κανείς δεν ξέρει.
Αλλά θα βοηθούσε είτε βρισκόμαστε στην ευρωζώνη είτε αφού επιστρέψουμε στη δραχμή.
Ακόμα κι αν υπήρχε έστω και 5 τοις εκατό πιθανότητα να είχαμε προειδοποιήσει για επιπλέον λιτότητα και ιδιωτικοποιήσεις εντός του ευρώ, γιατί να μην το δοκιμάσουμε; Είμαι ακόμα πεπεισμένος ότι θα μπορούσαμε να το είχαμε κάνει - και ότι, επομένως, η αντίσταση ήταν η βέλτιστη στρατηγική.
Σήμερα, έχουμε λιγότερες επιλογές.
Ένας λόγος είναι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs), οι πλειστηριασμοί και ούτω καθεξής που ανέφερα προηγουμένως.
Το 2015 είχαμε μη εξυπηρετούμενα δάνεια, αλλά από τότε, με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να δημιουργούσε τα θεμέλια για αυτό, δημιούργησαν μια δευτερογενή αγορά για τα NPLs. \Αυτή είναι μια γιγάντια πηγή εσόδων για τα vulture funds.
Η αναδιάρθρωση των ελληνικών τραπεζών βασίζεται σε νέα παράγωγα που περιέχουν αυτά τα NPLs ως μορφή κεφαλαίου.
Έτσι, τώρα δεν έχουμε την πυρηνική επιλογή που κάναμε το 2015 και η τρόικα έχει μεγαλύτερο κίνητρο να μην μας επιτρέψει να σταματήσουμε τους πλειστηριασμούς.
Αν κάποτε πλησιάζαμε ξανά στην κυβέρνηση, δεν έχω καμία αμφιβολία ότι θα προσπαθούσαν να μας συντρίψουν με διπλάσια ενέργεια από το 2015.
Θα χρειαζόμασταν μια νέα πυρηνική επιλογή: μια εναλλακτική στο ευρώ.
Ο μηχανισμός ηλεκτρονικών πληρωμών που αναφέρετε έχει διπλή χρήση: να συμβάλλει στη δημιουργία ρευστότητας εντός του ευρώ και να είναι η πρώτη κίνηση —αν χρειαστεί— προς τη δραχμή.
Αυτός είναι, φυσικά, ένας σημαντικός λόγος για να το προτείνουμε — αν κλείσουν τις τράπεζές μας, οι πληρωμές μπορούν να μεταφερθούν σε αυτό το σύστημα — το οποίο μπορεί, αρκετά εύκολα, να εξελιχθεί στο νέο εθνικό νόμισμα.
Το 2019 και στη συνέχεια το 2023, το ΜΕΡΑ25 κοινοποίησε αυτό το σχέδιο Α, Β, Γ στο κοινό με διαφανή τρόπο, ώστε να γνωρίζουν τι ψήφιζαν.
Αλίμονο, σε αντίθεση με το 2019 που οι ψηφοφόροι μας έδωσαν εννέα έδρες, το 2023, μας κράτησαν εκτός Βουλής και ψήφισαν νέα φασιστικά κόμματα.
David Broder
Ενόψει των εκλογών στην ΕΕ, φαίνεται ότι τα ακροδεξιά κόμματα κινητοποιούν τον κόσμο ενάντια στο κατεστημένο — αλλά επίσης, όλο και περισσότερο, εντάσσονται στο κατεστημένο.
Στην ταινία λέτε ότι οι φιλελεύθεροι χρειάζονται αυτούς τους ακροδεξιούς μπαμπούλες μόνο και μόνο για να μπορούν να συσπειρώσουν τον κόσμο ενάντια σε κάτι.
Αλλά αν η αντίθεσή τους είναι τόσο ψεύτικη, τότε γιατί τέτοια επιτυχία;
Γιάνης Βαρουφάκης
Το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να δούμε τις δεκαετίες του 1920 και του 1930.
Μετά το «2008 τους», που φυσικά έλαβε χώρα το 1929, οι φασίστες και οι Ναζί κατάφεραν να εκμεταλλευτούν τη δυσαρέσκεια - ακόμη και δανειζόμενοι ή κλέβοντας από την κριτική της Αριστεράς στους τραπεζίτες και ούτω καθεξής, ενώ κατευθύνουν την οργή του λαού στον «άλλο», στον Εβραίο.
Και όταν ανέλαβαν την εξουσία, οι φασίστες έγιναν οι φορείς της βιομηχανικής και οικονομικής εξουσίας, του κεφαλαίου.
Aυτό συμβαίνει πάντα.
Σκεφτείτε τον Doinald Trump: είπε στους υπαλλήλους των μεσοδυτικών χωρών ότι επρόκειτο να ξεφορτωθεί την Goldman Sachs και τη Wall Street από την Ουάσιγκτον.
Τότε ποιο είναι το πρώτο πράγμα που έκανε; Πήρε τον διευθύνοντα σύμβουλο της Goldman Sachs και τον έκανε επικεφαλής του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ.
Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι η εθνικιστική, ή φασιστική, διεθνής συγκρούεται με ένα ριζοσπαστικό κέντρο.
Θα πρέπει να τα θεωρούμε ως διαφορετικές όψεις του ίδιου νομίσματος.
Είναι συμβιωτικοί. Ο [Emmanuel] Macron δεν θα γινόταν ποτέ πρόεδρος αν η [Marine] Le Pen δεν απειλούσε το σύστημα.
Και η Le Pen δεν θα κατόρθωνε ποτέ να διεκδικήσει την προεδρία, αν δεν είχατε ανθρώπους όπως ο Macron να εισάγουν τη λιτότητα που προκαλεί τη δυσαρέσκεια που τροφοδοτεί την άνοδό της.
Το ανώτατο 0,1%, τα ανώτερα κλιμάκια της άρχουσας τάξης, απαιτούν από τις κυβερνήσεις να τους περάσουν φορολογικές περικοπές και να τους μεταφέρουν τεράστιες ποσότητες υποχρεώσεων στους πολίτες.
Γνωρίζουν όμως ότι μια τέτοια νομοθεσία είναι εξαιρετικά μη δημοφιλής.
Έτσι, οι δεξιοί λαϊκιστές της ΕΕ υποκινούν το μίσος προς το «σύστημα», τον Εβραίο, τον Μουσουλμάνο, τον άλλον, τον ξένο, τον μετανάστη, τον πρόσφυγα για να κερδίσουν την εξουσία.
Μόλις πάρουν την εξουσία, θεσπίζουν αυτή τη νομοθεσία προς όφςλος του κορυφαίου 0,1%.
David Broder
Ο Bernie Sanders λέει συχνά ότι η κυβέρνηση Biden πρέπει να κάνει περισσότερα για την Αμερική της εργατικής τάξης ώστε να αντιμετωπίσει την απόγνωση που εκμεταλλεύεται ο Trump.
Τι πιστεύετε ότι μπορεί να κάνει για να σταματήσει τη νίκη του Trump;
Γιάνης Βαρουφάκης
Δεν μπορεί να κάνει τίποτα η κυβέρνηση Biden.
Πρώτον, δεν έχει τους αριθμούς.
Δεύτερον, δεν έχει χρόνο πριν από τις επόμενες εκλογές του Νοεμβρίου.
Τρίτον, δεν έχει θέληση. Η κυβέρνηση Biden πουλήθηκε στη Wall Street και στη Big Tech και στις άλλες οικονομικές εξουσίες πριν ακόμη σχηματιστεί.
Ο Bernie Sanders και εγώ ξεκινήσαμε μαζί την Προοδευτική Διεθνή στο Βερμόντ.
Ωστόσο, διαφωνώ μαζί του — σύντροφος και φίλος — από το 2016.
Μετά τις τότε προκριματικές εκλογές, όταν του έκλεψαν την υποψηφιότητα και παραδόθηκε στη Hilary Clinton, ο Μπέρνι είχε εννιακόσιες χιλιάδες υπέροχους εθελοντές σε όλη τη χώρα, έτοιμoς να γίνει η τρίτη δύναμη στην πολιτική των ΗΠΑ.
Σκέφτηκα ότι έπρεπε να είχε ξεκινήσει ένα νέο κόμμα. Αντίθετα, άφησε αυτούς τους νέους ακτιβιστές να ηττηθούν - και στη συνέχεια τους απογοήτευσε εντελώς, τέσσερα χρόνια αργότερα, όταν τάχθηκε με τον Joe Biden.
Δεν είμαι από αυτούς που στρέφονται εναντίον των συντρόφων.
Μπορεί να έχουμε θεμιτές διαφωνίες.
Καταλαβαίνω ότι, ειδικά δεδομένης της ηλικίας του, ο Bernie ήθελε να κάνει τη διαφορά.
Όχι μόνο διαδηλώσεις στους δρόμους αλλά μέσα από τους διαδρόμους της εξουσίας.
Είχε κάτι θετικό αντίκτυπο σε ορισμένες από τις αρχικές πολιτικές της κυβέρνησης Βiden κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Μερικοί άνθρωποι έπρεπε να φάνε επειδή ο Bernie Sanders πάλεψε για αυτούς εντός της κυβέρνησης Biden.
Αλλά αυτό δεν διαρκεί.
Τώρα, όλο το προοδευτικό κίνημα και το DSA [Δημοκρατικοί Σοσιαλιστές της Αμερικής] έχουν παραμεριστεί, ειδικά με αυτό που συμβαίνει στο Ισραήλ/Παλαιστίνη και την Ουκρανία. Ο δυναμισμός της πολιτικής επανάστασης που είχε ξεκινήσει ο Sanders το 2016 διαλύθηκε.
Φοβάμαι ότι το νέο κύμα που ενεργοποίησε δεν πρόκειται να επιβιώσει σε ένα Δημοκρατικό Κόμμα, το οποίο όπως οι Εργατικοί στη Βρετανία συχνά καταστρέφει όλη την προοδευτική ενέργεια μέσα του.
David Broder
Στο διεθνές μέτωπο: η υπόθεση της Νότιας Αφρικής στο Διεθνές Δικαστήριο της Δικαιοσύνης προσέφερε μια καταδικαστική κατηγορία για τις ενέργειες του Ισραήλ, αλλά μπορεί να καταλήξει να αποκαλύψει το κενό του διεθνούς δικαίου.
Ενδιαφέρομαι για τις σκέψεις σας σχετικά με το πώς αντέδρασαν οι ευρωπαϊκές χώρες στον πόλεμο και τι επίδραση έχει αυτό στο πώς βλέπουν οι άνθρωποι εκτός Ευρώπης την ΕΕ και τη «διεθνή κοινότητα».
Γιάνης Βαρουφάκης
Αντέδρασαν άδοξα. Η ΕΕ και σχεδόν κάθε κυβέρνηση θα μείνει στην ιστορία ως υποστηρικτής της γενοκτονίας των Παλαιστινίων.
Δεν είναι απλώς συνενοχή, αλλά ένας τρόπος συμπεριφοράς που μετατρέπει τους πρωθυπουργούς και τους προέδρους μας σε επίδοξους κατηγορούμενους στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο [ΔΠΔ].
Όταν η Ursula von der Leyen —όπως συμβαίνει, χωρίς καμία εξουσία— πήγε στο Ισραήλ για να επευφημήσει τις IDF [Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις], αξίζει όχι μόνο να καταδικαστεί από τους μελλοντικούς ιστορικούς, αλλά και να διωχθεί από το ΔΠΔ.
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, αντί να γίνει λιγότερο αντιδραστική, η Ευρώπη έγινε εγκληματική.
Κάποτε, ο Γάλλος πρόεδρος Jacques Chirac, , κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, αντιμετώπισε τους Ισραηλινούς χωροφύλακες και τους Ισραηλινούς Στρατούς.
Δεν μπορώ να φανταστώ τον Macron να το κάνει αυτό.
Ο Willy Brandt μίλησε για το δικαίωμα των Παλαιστινίων στο δικό τους κράτος.
Σήμερα, ο Olaf Scholz προεδρεύει ενός καθεστώτος που συλλαμβάνει Εβραίους συντρόφους μας στο Βερολίνο για το έγκλημα ότι κρατούσαν ένα πλακάτ που έγραφε «Ως Ισραηλινός και Εβραίος, σταματήστε τη γενοκτονία στη Γάζα».
Ντέιβιντ Μπρόντερ
Οι σημερινοί πόλεμοι και η επέκταση των BRICS φαίνεται να δείχνουν μια κατάρρευση της φιλελεύθερης τάξης στην οποία ηγείται η Δύση.
Πιστεύετε ότι πρόκειται για μια μεταβαλλόμενη ισορροπία ισχύος σε μια αναδιαμορφωμένη διεθνή τάξη πραγμάτων ή κάτι περισσότερο σαν σκλήρυνση των περιφερειακών εμπορικών μπλοκ;
Γιάνης Βαρουφάκης
Δεν είχαμε ποτέ «διεθνή τάξη» και δεν υπήρξε ποτέ «διεθνές κράτος δικαίου». Από πού ξεκινάμε: Ιράκ, Αφγανιστάν, Βιετνάμ πριν από αυτό;
Η ανησυχία μου είναι ότι δίνουμε υπερβολική - αλλά και πολύ μικρή - έμφαση στη ομάδα των BRICS.
Θα ήταν τεράστιο λάθος για τους προοδευτικούς να κάνουν ό,τι έκαναν παλιά με την ΕΣΣΔ, να φαντάζονται ότι, όποιες κι αν είναι οι αυταρχικές της πτυχές, τουλάχιστον είναι το αντίβαρο στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ας μην σκεφτόμαστε έτσι τα BRICS.
Ο Ινδός Narendra Modi iείναι φασίστας.
Η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που πλησιάζουν περισσότερο τους BRICS, έχουν ένα νόμισμα που είναι συνδεδεμένο με το δολάριο.
Με τους BRICS, δημιουργούν ένα σχέδιο Β για τους εαυτούς τους, όχι για τους φτωχούς του κόσμου.
Το πιο ενδιαφέρον μέλος των BRICS είναι η Κίνα.
Περιέχει τις πιο προοδευτικές και πιο αυταρχικές δυνάμεις σε αυτόν τον πλανήτη.
Μια τεράστια ταξική πάλη γίνεται εκεί τη ώρα ππου μιλάμε.
Στο πρόσφατο βιβλίο μου Technofeudalism, προσφέρω μια ανάλυση του νέου Ψυχρού Πολέμου μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας.
Η ουσία των νέων εξελίξεων βρίσκεται σε αυτό που αποκαλώ «νέφος κεφαλαίου».
Αυτό είναι ένα είδος κεφαλαίου που είναι αλγοριθμικό, βασισμένο στο διαδίκτυο, στη Big Tech.
Δεν είναι σαν ένα ρομπότ που φτιάχνει αυτοκίνητα ή μια ατμομηχανή: γιατί το κεφάλαιο που «ζει| στο φορητό υπολογιστή ή το τηλέφωνό σας είναι ένα παραγόμενο μέσο τροποποίησης της συμπεριφοράς, που παρέχει στους ιδιοκτήτες του τεράστια δύναμη να αποσπούν ωφέλη από εργάτες, καπιταλιστές και χρήστες.
Το ίδιο κεφάλαιο cloud είναι το θεμέλιο για ένα νέο είδος συστήματος πληρωμών.
Και υπάρχουν μόνο δύο δέσμες κεφαλαίων cloud.
Το ένα βρίσκεται στις ΗΠΑ, το άλλο είναι η Κίνα.
Κανείς άλλος δεν έχει κεφάλαιο cloud με το οποίο αξίζει να ασχοληθούμε.
Αν η υπόθεσή μου έχει ισχύ, βλέπουμε έναν τεράστιο ανταγωνισμό ανάμεσα σε αυτά τα δύο μεγάλα φέουδα.
Και αυτό που πραγματικά απασχολεί τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι το εξής: ο μόνος λόγος για τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ηγεμονικές από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 και τις αρχές της δεκαετίας του 1970, αφού έχασαν το εμπορικό τους πλεόνασμα από τον υπόλοιπο κόσμο, είναι λόγω του υπέρογκου προνομίου του δολαρίου.
Το σύστημα πληρωμών είναι σε δολάρια, πράγμα που σημαίνει ότι οι ΗΠΑ δεν αντιμετωπίζουν εμπορικούς ή δημοσιονομικούς περιορισμούς.
Παρόλο που έχει τεράστιο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, συνεχίζει να αγοράζει πράγματα από τον υπόλοιπο κόσμο επειδή πληρώνει σε δολάρια που τυπώνει — δολάρια που ανακυκλώνονται πίσω στη Wall Street και στο αμερικανικό δημόσιο χρέος καθώς καπιταλιστές από όλο τον κόσμο επιστρέφουν τα δολάρια τους πίσω στις ΗΠΑ για να αγοράσουν χρέος, μετοχές και περιουσία του δημοσίου των ΗΠΑ.
Το σύστημα πληρωμών σε δολάρια δεν έχει αμφισβητηθεί μέχρι στιγμής.
Αλλά ο συνδυασμός του κινεζικού κεφαλαίου cloud και της κινεζικής χρηματοδότησης, που είναι ξεχωριστός από τον χρηματοοικονομικό των ΗΠΑ, μπορεί να γίνει ένα διεθνές ψηφιακό σύστημα πληρωμών, εναλλακτικό του δολαρίου.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Σαουδική Αραβία ενδιαφέρεται για την Κίνα και τους BRICS: θέλουν πρόσβαση σε αυτό το εναλλακτικό σύστημα πληρωμών επειδή είδαν τι θα συμβεί αν πέσεις στη δυσμένεια της Ουάσιγκτον.
Μπορείτε να κατασχέσετε 300 δισεκατομμύρια δολάρια, όπως συνέβη στη Ρωσία μετά την εισβολή της στην Ουκρανία.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έχουμε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο: επειδή προσπαθούν να εξουδετερώσουν την ικανότητα του κινεζικού κεφαλαίου cloud να ανταγωνίζεται το σύστημα πληρωμών σε δολάρια.
www.bankingnews.gr
«Το χρέος είναι για τον καπιταλισμό ό,τι η κόλαση για τον Χριστιανισμό: δυσάρεστο και ουσιαστικό εργαλείο».
Μιλώντας στη νέα του σειρά ντοκιμαντέρ In the Eye of the Storm, ο Γιάνης Βαρουφάκης εξηγεί πώς οι ελίτ έχουν χρησιμοποιήσει τις δομικές συνθήκες του καπιταλισμού για να τρομοκρατήσουν τους πληθυσμούς και να τους οδηγήσουν σε υποταγή και να προωθήσουν την αντεπανάστασή τους.
Για τον πρώην Έλληνα υπουργό Οικονομικών, η λιτότητα δεν ήταν μια απαραίτητη απάντηση στην κρίση, αλλά ένα όργανο «ταξικού πολέμου», που χρησιμοποιήθηκε για τον επανασχεδιασμό των οικονομιών στην Ευρώπη και όχι μόνο.
Ο πολιτικός και οικονομολόγος αφηγείται την αντίσταση ενάντια σε αυτή τη διαδικασία — και τους τρόπους με τους οποίους τα δόγματα των ευρωπαϊκών θεσμών έθεσαν την ΕΕ στην τρέχουσα δεξιόστροφη πορεία της.
Σε μια συνέντευξη για το νέο τεύχος του γερμανόφωνου περιοδικού Jacobin, ο David Broder μίλησε στον Βαρουφάκη για τη θητεία του ως υπουργός Οικονομικών, τους λόγους για τους οποίους οι πρόσφατες κρίσεις έχουν ωφελήσει κυρίως την ακροδεξιά και την παρακμή της δυτικής ηγεμονίας παγκοσμίως.
David Broder
Στα τέλη του 2023, ο Economist ανακήρυξε την Ελλάδα «οικονομία της χρονιάς».
Στις εκλογές του Ιουνίου, η Νέα Δημοκρατία είχε κερδίσει την πλειοψηφία, αποτέλεσμα που αποδίδεται ευρέως σε σημάδια οικονομικής ανάπτυξης.
Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο ΣΥΡΙΖΑ, συνεχίζει να παρακμάζει.
Λοιπόν, δεν πάνε καλά τα πράγματα στην Ελλάδα;
Γιάνης Βαρουφάκης
Ο Economist έχει κάθε λόγο να γιορτάζει ένα οικονομικό θαύμα. Εάν είστε άνθρωπος της αγοράς ή είστε ένα vulture fund που αγοράζει κόκκινα δάνεια, η Ελλάδα είναι ένα El Dorado.
Σήμερα υπάρχουν 1,2 εκατομμύρια σπίτια για τα οποία χάνεται η ιδιοκτησία τους.
Ας υποθέσουμε ότι ένα σπίτι αγοράστηκε για 250.000 € πριν από την κρίση.
Τώρα αξίζει 200.000 €.
Είχε δάνειο 150.000 €, εκ των οποίων οι 50.000 € εξοφλήθηκαν.
Ο δανειστής δεν μπορεί να αποπληρώσει τα υπόλοιπα 100.000 ευρώ λόγω κρίσης, απώλειας εισοδήματος κ.λπ.
Στη συνέχεια, ένα vulture fund που είναι εγγεγραμμένο στο Ντέλαγουερ, με τραπεζικό λογαριασμό στα νησιά Κέιμαν, αγοράζει το δάνειο για 5.000 ευρώ.
Ακόμα κι αν το πουλήσουν μόνο για 100.000 €, έχουν κερδίσει 95.000 € με 5.000 €. Αμφιβάλλω ότι υπάρχει οπουδήποτε μπορείτε να έχετε υψηλότερα ποσοστά απόδοσης.
Αυτό συμβαίνει σε μεγάλη κλίμακα.
Το ελληνικό κράτος είναι πιο χρεοκοπημένο τώρα από ό,τι το 2010, όταν ξέσπασε η κρίση.
Σήμερα το δημόσιο χρέος είναι υψηλότερο ενώ το εθνικό εισόδημα μειώνεται.
Αλλά τώρα που μια σειρά από κυβερνήσεις ήταν «καλά παιδιά» για την τρόικα, η διεθνής κοινότητα των πιστωτών αποφάσισε να κηρύξει την Ελλάδα πλέον αφερέγγυη. Πώς κι έτσι;
Όλοι γνωρίζουν ότι το ελληνικό κράτος είναι χρεοκοπημένο.
Αλλά υπάρχει επίσης η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα [ΕΚΤ] που εγγυάται κέρδη για όλους όσους έχουν αγοράσει ελληνικό χρέος: μην ανησυχείτε, εμείς είμαστε από πισω.
Λοιπόν, γιατί να αγοράσετε γερμανικό χρέος όταν μπορείτε να αγοράσετε ελληνικό χρέος που σας δίνει υψηλότερες αποδόσεις;
Εάν έχετε κεφάλαιο να χρησιμοποιήσετε για να αποσπάσετε τον πλούτο των άλλων, τότε η Ελλάδα είναι το μέρος που πρέπει να έρθετε.
Αλλά αν είσαι Έλληνας και δεν ανήκεις στην ολιγαρχία, έχεις σοβαρό πρόβλημα.
Για δεκατρία χρόνια το πραγματικό εισόδημα μειώνεται.
Το δίχτυ κοινωνικής ασφάλισης διαλύεται, όπως και οι όποιες συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
Μετά ήρθε η κρίση του κόστους ζωής, η οποία έχει πλήξει την ελληνική εργατική τάξη και τα χαμηλά εισοδήματα περισσότερο από οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη.
Ο πληθωρισμός είναι ταξική επιλογή: εάν έχετε χαμηλότερα εισοδήματα, το ποσοστό πληθωρισμού που θα υποστείτε είναι πολύ υψηλότερο.
Οπότε, βάλτε τα όλα αυτά μαζί και έχετε αυτή την αξιοσημείωτη διχοτόμηση: Ελλάδα, το καλύτερο μέρος στον κόσμο για να ένα vulture fund και το χειρότερο για όλους τους άλλους.
David Broder
Εντάξει, αλλά ακόμη και πριν από μια δεκαετία είχατε προβλέψει τις πιθανές επιπτώσεις της λιτότητας.
Και αυτή η διορατικότητα, και αυτές οι συνέπειες, δεν φαίνεται να είχαν θετική αντανάκλαση στην αναβίωση του κινήματος κατά της λιτότητας ή στην οικοδόμηση δυνάμεων στα αριστερά του Σύριζα.
Το MEΡΑ 25 σας ήταν στο κοινοβούλιο για τέσσερα χρόνια, αλλά δεν επανεξελέγη στις περσινές εκλογές.
Αυτό οφείλεται μόνο σε διαρκή αποθάρρυνση μετά την ήττα το 2015;
Ή υπάρχει κάτι που δεν κάνετε για να κινητοποιήσετε υποστήριξη;
Γιάνης Βαρουφάκης
Πλήρης παραδοχή: ήμασταν μεταξύ των μεγάλων ηττημένων των περσινών εκλογών.
Γιατί ήταν αυτό;
Γιατί χάσαμε όλοι, τόσο όσοι στην τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν παραδοθήκαμε στην τρόικα όσο και όσοι παραδοθήκαμε;
Την καλύτερη εξήγηση μου την έδωσε ένας ταξιτζής.
Με πήγαινε σπίτι από το αεροδρόμιο και μου είπε: «Ξέρεις τι; Συμφωνώ με όλα αυτά που λες.
Και μου αρέσεις, αλλά δεν ψήφισα ούτε εσένα, ούτε ΣΥΡΙΖΑ. Δεν θα σε συγχωρήσω που μου έδωσες ελπίδα. Δεν ψήφισα.
Πήγα μόνο δύο φορές στα εκλογικά τμήματα.
Μια φορά τον Ιανουάριο του 2015 να σας ψηφίσω.
Και μετά πάλι τον Ιούλιο του 2015, στο δημοψήφισμα να πούμε «όχι» στους δανειστές.
Και τι έγινε; Όλοι διπλώσατε και είμαστε πάλι στο ίδιο τέλμα όπως πριν.
Δεν με νοιάζει αν ήσουν ένας από τους «καλούς».
Μετά ήρθες σε μένα στις εκλογές πέρυσι με ένα ολόκληρο πρόγραμμα που δεν μπορείς ποτέ να εφαρμόσεις γιατί δυσκολεύεσαι στο 5%.
Οπότε, δεν ξαναψηφίζω».
Στην Αριστερά, αν είμαστε τυχεροί, μπορούμε να έχουμε υποστήριξη της πλειοψηφίας μία φορά κάθε πενήντα χρόνια, κατά τη διάρκεια της οξείας φάσης μιας καπιταλιστικής κρίσης.
Αν χάσουμε την ευκαιρία, πρέπει να περιμένουμε άλλα πενήντα χρόνια.
Αυτό δεν σημαίνει ότι σταματάμε να πολεμάμε.
Το ΜΕΡΑ25 συνεχίζει να κάνει ό,τι πιστεύουμε ότι χρειάζεται να κάνει, γιατί τελικά μοιάζουμε λίγο με τους σέρφερ: δεν μπορείτε να ελέγξετε πότε έρχεται το κύμα, αλλά καλύτερα να είστε έτοιμοι να το πιάσετε όταν έρθει.
David Broder
Είχε όμως δίκιο ο ταξιτζής που θεώρησε ότι η αρχική ελπίδα ήταν άστοχη;
Μια μικρή χώρα που λέει «όχι» ενέπνευσε πολλούς διεθνώς.
Αλλά η τρόικα ήθελε επίσης να αποδείξει ότι δεν μπορούσε να πει «όχι» και μετά την συνέτριψε για του λόγου το αληθές.
Αν αυτό θα μπορούσε να ήταν μία ιστορία «Δαυίδ και Γολιάθ», ποια «σφεντόνα» είχατε;
Γιάνης Βαρουφάκης
Ξέραμε ότι θα προσπαθούσαν να μας συντρίψουν.
Τον Απρίλιο του 2013, ενώ ζούσα στο Τέξας, προειδοποίησα τους ηγέτες του ΣΥΡΙΖΑ ότι η κυπριακή κυβέρνηση και η ΕΚΤ ήταν μια πρόβα τζενεράλε για το τι επρόκειτο να κάνουν σε μια μελλοντική κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ή των Podemos.
Έκαναν επίδειξη δύναμης με τη μικρή Κύπρο για να κάνουν πρόβες το κλείσιμο των τραπεζών προκειμένου να αναγκάσουν σε συνθηκολόγηση.
Ο Τσίπρας κατάλαβε και με ρώτησε: «Εντάξει, τι κάνουμε;»
Κάθισα έξι μήνες και έφτιαξα ένα σχέδιο δράσης.
Το παρουσίασα στην ομάδα και το ενέκριναν.
Τότε, λίγο πριν τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015, ο Τσίπρας μού πρότεινε το υπουργείο Οικονομικών να το εφαρμόσω.
Αλίμονο, αυτό το σχέδιο δράσης δεν μπορεί να κριθεί, γιατί δεν με άφησαν να το εφαρμόσω.
Είμαι πεπεισμένος ότι αν το ακολουθούσαμε, η τρόικα δεν θα μπορούσε να μας συντρίψει.
Στο υπουργείο είχα ομόλογα αξίας 50 δισ. ευρώ βάσει της ελληνικής νομοθεσίας (σ.σ. και όχι υπαγόμενα στο αγγλικό Δίκαιο), τα οποία μπορούσα να αναδιαρθρώσω με μία υπογραφή.
Δεν θα χρειαζόταν καν να περάσω από τη Βουλή.
Και ήταν στο ελληνικό δίκαιο. Δεν μπορούσαν να με πάνε στη Νέα Υόρκη όπως έπαιρναν παλιά την Αργεντινή και ούτω καθεξής.
Αυτό ήταν το πυρηνικό μας όπλο — επειδή αν είχα προχωρήσει στο «κούρεμα» αυτών των ομολόγων, δεν θα επιτρεπόταν στην ΕΚΤ (από το συνταγματικό δικαστήριο της Γερμανίας) να σώσει το ιταλικό κράτος αγοράζοντας τα ομόλογά του.
Ο Mario Draghi ανησυχούσε πολύ για αυτό το όπλο μας, όπως μου είπε στην πρώτη μας συνάντηση.
Αλλά αμέσως μετά, η δική μου κυβέρνηση του έκανε σήμα πίσω από την πλάτη μου: «Μην ανησυχείς. Δεν θα αφήσουμε τον Βαρουφάκη να το κάνει».
Ήταν σαν να έστελνα τον Δαβίδ εναντίον του Γολιάθ χωρίς τη σφεντόνα...
David Broder
Γιατί όμως ο Τσίπρας αρνήθηκε να σας αφήσει να το χρησιμοποιήσετε;
Γιάνης Βαρουφάκης
Είναι σαφές ότι είχε ήδη καταλήξει σε συμφωνία με την Angela Merkel για την υπογραφή του μνημονίου για την παράδοση.
Αυτό που δεν είναι ξεκάθαρο είναι πότε αποφάσισε να παραδοθεί: πριν εκλεγούμε ή μετά;
Δεν νομίζω ότι θα μάθω ποτέ.
Αυτό που ξέρω είναι ότι εκείνοι που, μετά το συμβάν, ισχυρίστηκαν ότι πάντα θα μας συνθλίβουν, κάνουν βαθύτατα λάθος.
Δεν λέω ότι σίγουρα θα είχαμε κερδίσει.
Αλλά είχαμε μια καλή ευκαιρία - υποθέτοντας ότι θα χρησιμοποιούσαμε τα όπλα μας.
Κατά την εκτίμησή μου, θα τους κόστιζε περισσότερο από 1 τρισεκατομμύριο ευρώ αν μας συνέτριβαν.
Αυτά είναι σοβαρά ποσά για μια νομισματική ένωση που δεν διαθέτει μια δημοσιονομική ένωση για να στηρίξει τις δαπάνες της.
Δεν νομίζω ότι η Merkel θα τολμούσε.
Νομίζω ότι θα είχαμε μια ευκαιρία, και μετά θα είχαν την ευκαιρία οι Podemos, και μετά οι Ιταλοί σύντροφοί μας…
Οπότε, η Ελλάδα ήταν ο βασικός άξονας και όταν ο Τσίπρας μας πούλησε, πουλούσε ταυτόχρονα και όλη την ευρωπαϊκή αριστερά στη σειρά.
David Broder
Στο παρελθόν, διατυπώσατε έξυπνα επιχειρήματα σχετικά με το γιατί το Grexit δεν ήταν απλώς περιττό αλλά και μια κακή ιδέα.
Είπατε ότι θα καταλήγατε σε μια αυτάρκη οικονομία και ότι - σε αντίθεση, ας πούμε, με την Αργεντινή που αποσυνδέει το πέσο από το δολάριο - θα χρειαζόταν μήνες για να προετοιμαστεί η επιστροφή στη δραχμή, προσφέροντας ουσιαστικά εκ των προτέρων προειδοποίηση για μια τεράστια υποτίμηση.
Πριν από τις περσινές εκλογές προτείνατε ένα σύστημα ηλεκτρονικών πληρωμών που υποστηρίζεται από το κράτος.
Αλλά δεν θα ήταν και οι πιστωτές σίγουροι ότι θα αποτύγχανε το Grexit;
Γιάνης Βαρουφάκης
Τα υποθετικά σενάρια και τα αντίθετά τους είναι αδύνατον να τεκμηριωθούν.
Το θέμα μου ήταν απλό: η συνθηκολόγηση θα έκανε την Ελλάδα μη βιώσιμη — όπως είναι τώρα.
Η αντιπολίτευση μας έδωσε την ευκαιρία να ξεφύγουμε από την καταστροφή.
Το σύστημα ψηφιακών πληρωμών θα βοηθούσε σε κάθε περίπτωση.
Για πόσο, κανείς δεν ξέρει.
Αλλά θα βοηθούσε είτε βρισκόμαστε στην ευρωζώνη είτε αφού επιστρέψουμε στη δραχμή.
Ακόμα κι αν υπήρχε έστω και 5 τοις εκατό πιθανότητα να είχαμε προειδοποιήσει για επιπλέον λιτότητα και ιδιωτικοποιήσεις εντός του ευρώ, γιατί να μην το δοκιμάσουμε; Είμαι ακόμα πεπεισμένος ότι θα μπορούσαμε να το είχαμε κάνει - και ότι, επομένως, η αντίσταση ήταν η βέλτιστη στρατηγική.
Σήμερα, έχουμε λιγότερες επιλογές.
Ένας λόγος είναι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs), οι πλειστηριασμοί και ούτω καθεξής που ανέφερα προηγουμένως.
Το 2015 είχαμε μη εξυπηρετούμενα δάνεια, αλλά από τότε, με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να δημιουργούσε τα θεμέλια για αυτό, δημιούργησαν μια δευτερογενή αγορά για τα NPLs. \Αυτή είναι μια γιγάντια πηγή εσόδων για τα vulture funds.
Η αναδιάρθρωση των ελληνικών τραπεζών βασίζεται σε νέα παράγωγα που περιέχουν αυτά τα NPLs ως μορφή κεφαλαίου.
Έτσι, τώρα δεν έχουμε την πυρηνική επιλογή που κάναμε το 2015 και η τρόικα έχει μεγαλύτερο κίνητρο να μην μας επιτρέψει να σταματήσουμε τους πλειστηριασμούς.
Αν κάποτε πλησιάζαμε ξανά στην κυβέρνηση, δεν έχω καμία αμφιβολία ότι θα προσπαθούσαν να μας συντρίψουν με διπλάσια ενέργεια από το 2015.
Θα χρειαζόμασταν μια νέα πυρηνική επιλογή: μια εναλλακτική στο ευρώ.
Ο μηχανισμός ηλεκτρονικών πληρωμών που αναφέρετε έχει διπλή χρήση: να συμβάλλει στη δημιουργία ρευστότητας εντός του ευρώ και να είναι η πρώτη κίνηση —αν χρειαστεί— προς τη δραχμή.
Αυτός είναι, φυσικά, ένας σημαντικός λόγος για να το προτείνουμε — αν κλείσουν τις τράπεζές μας, οι πληρωμές μπορούν να μεταφερθούν σε αυτό το σύστημα — το οποίο μπορεί, αρκετά εύκολα, να εξελιχθεί στο νέο εθνικό νόμισμα.
Το 2019 και στη συνέχεια το 2023, το ΜΕΡΑ25 κοινοποίησε αυτό το σχέδιο Α, Β, Γ στο κοινό με διαφανή τρόπο, ώστε να γνωρίζουν τι ψήφιζαν.
Αλίμονο, σε αντίθεση με το 2019 που οι ψηφοφόροι μας έδωσαν εννέα έδρες, το 2023, μας κράτησαν εκτός Βουλής και ψήφισαν νέα φασιστικά κόμματα.
David Broder
Ενόψει των εκλογών στην ΕΕ, φαίνεται ότι τα ακροδεξιά κόμματα κινητοποιούν τον κόσμο ενάντια στο κατεστημένο — αλλά επίσης, όλο και περισσότερο, εντάσσονται στο κατεστημένο.
Στην ταινία λέτε ότι οι φιλελεύθεροι χρειάζονται αυτούς τους ακροδεξιούς μπαμπούλες μόνο και μόνο για να μπορούν να συσπειρώσουν τον κόσμο ενάντια σε κάτι.
Αλλά αν η αντίθεσή τους είναι τόσο ψεύτικη, τότε γιατί τέτοια επιτυχία;
Γιάνης Βαρουφάκης
Το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να δούμε τις δεκαετίες του 1920 και του 1930.
Μετά το «2008 τους», που φυσικά έλαβε χώρα το 1929, οι φασίστες και οι Ναζί κατάφεραν να εκμεταλλευτούν τη δυσαρέσκεια - ακόμη και δανειζόμενοι ή κλέβοντας από την κριτική της Αριστεράς στους τραπεζίτες και ούτω καθεξής, ενώ κατευθύνουν την οργή του λαού στον «άλλο», στον Εβραίο.
Και όταν ανέλαβαν την εξουσία, οι φασίστες έγιναν οι φορείς της βιομηχανικής και οικονομικής εξουσίας, του κεφαλαίου.
Aυτό συμβαίνει πάντα.
Σκεφτείτε τον Doinald Trump: είπε στους υπαλλήλους των μεσοδυτικών χωρών ότι επρόκειτο να ξεφορτωθεί την Goldman Sachs και τη Wall Street από την Ουάσιγκτον.
Τότε ποιο είναι το πρώτο πράγμα που έκανε; Πήρε τον διευθύνοντα σύμβουλο της Goldman Sachs και τον έκανε επικεφαλής του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ.
Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι η εθνικιστική, ή φασιστική, διεθνής συγκρούεται με ένα ριζοσπαστικό κέντρο.
Θα πρέπει να τα θεωρούμε ως διαφορετικές όψεις του ίδιου νομίσματος.
Είναι συμβιωτικοί. Ο [Emmanuel] Macron δεν θα γινόταν ποτέ πρόεδρος αν η [Marine] Le Pen δεν απειλούσε το σύστημα.
Και η Le Pen δεν θα κατόρθωνε ποτέ να διεκδικήσει την προεδρία, αν δεν είχατε ανθρώπους όπως ο Macron να εισάγουν τη λιτότητα που προκαλεί τη δυσαρέσκεια που τροφοδοτεί την άνοδό της.
Το ανώτατο 0,1%, τα ανώτερα κλιμάκια της άρχουσας τάξης, απαιτούν από τις κυβερνήσεις να τους περάσουν φορολογικές περικοπές και να τους μεταφέρουν τεράστιες ποσότητες υποχρεώσεων στους πολίτες.
Γνωρίζουν όμως ότι μια τέτοια νομοθεσία είναι εξαιρετικά μη δημοφιλής.
Έτσι, οι δεξιοί λαϊκιστές της ΕΕ υποκινούν το μίσος προς το «σύστημα», τον Εβραίο, τον Μουσουλμάνο, τον άλλον, τον ξένο, τον μετανάστη, τον πρόσφυγα για να κερδίσουν την εξουσία.
Μόλις πάρουν την εξουσία, θεσπίζουν αυτή τη νομοθεσία προς όφςλος του κορυφαίου 0,1%.
David Broder
Ο Bernie Sanders λέει συχνά ότι η κυβέρνηση Biden πρέπει να κάνει περισσότερα για την Αμερική της εργατικής τάξης ώστε να αντιμετωπίσει την απόγνωση που εκμεταλλεύεται ο Trump.
Τι πιστεύετε ότι μπορεί να κάνει για να σταματήσει τη νίκη του Trump;
Γιάνης Βαρουφάκης
Δεν μπορεί να κάνει τίποτα η κυβέρνηση Biden.
Πρώτον, δεν έχει τους αριθμούς.
Δεύτερον, δεν έχει χρόνο πριν από τις επόμενες εκλογές του Νοεμβρίου.
Τρίτον, δεν έχει θέληση. Η κυβέρνηση Biden πουλήθηκε στη Wall Street και στη Big Tech και στις άλλες οικονομικές εξουσίες πριν ακόμη σχηματιστεί.
Ο Bernie Sanders και εγώ ξεκινήσαμε μαζί την Προοδευτική Διεθνή στο Βερμόντ.
Ωστόσο, διαφωνώ μαζί του — σύντροφος και φίλος — από το 2016.
Μετά τις τότε προκριματικές εκλογές, όταν του έκλεψαν την υποψηφιότητα και παραδόθηκε στη Hilary Clinton, ο Μπέρνι είχε εννιακόσιες χιλιάδες υπέροχους εθελοντές σε όλη τη χώρα, έτοιμoς να γίνει η τρίτη δύναμη στην πολιτική των ΗΠΑ.
Σκέφτηκα ότι έπρεπε να είχε ξεκινήσει ένα νέο κόμμα. Αντίθετα, άφησε αυτούς τους νέους ακτιβιστές να ηττηθούν - και στη συνέχεια τους απογοήτευσε εντελώς, τέσσερα χρόνια αργότερα, όταν τάχθηκε με τον Joe Biden.
Δεν είμαι από αυτούς που στρέφονται εναντίον των συντρόφων.
Μπορεί να έχουμε θεμιτές διαφωνίες.
Καταλαβαίνω ότι, ειδικά δεδομένης της ηλικίας του, ο Bernie ήθελε να κάνει τη διαφορά.
Όχι μόνο διαδηλώσεις στους δρόμους αλλά μέσα από τους διαδρόμους της εξουσίας.
Είχε κάτι θετικό αντίκτυπο σε ορισμένες από τις αρχικές πολιτικές της κυβέρνησης Βiden κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Μερικοί άνθρωποι έπρεπε να φάνε επειδή ο Bernie Sanders πάλεψε για αυτούς εντός της κυβέρνησης Biden.
Αλλά αυτό δεν διαρκεί.
Τώρα, όλο το προοδευτικό κίνημα και το DSA [Δημοκρατικοί Σοσιαλιστές της Αμερικής] έχουν παραμεριστεί, ειδικά με αυτό που συμβαίνει στο Ισραήλ/Παλαιστίνη και την Ουκρανία. Ο δυναμισμός της πολιτικής επανάστασης που είχε ξεκινήσει ο Sanders το 2016 διαλύθηκε.
Φοβάμαι ότι το νέο κύμα που ενεργοποίησε δεν πρόκειται να επιβιώσει σε ένα Δημοκρατικό Κόμμα, το οποίο όπως οι Εργατικοί στη Βρετανία συχνά καταστρέφει όλη την προοδευτική ενέργεια μέσα του.
David Broder
Στο διεθνές μέτωπο: η υπόθεση της Νότιας Αφρικής στο Διεθνές Δικαστήριο της Δικαιοσύνης προσέφερε μια καταδικαστική κατηγορία για τις ενέργειες του Ισραήλ, αλλά μπορεί να καταλήξει να αποκαλύψει το κενό του διεθνούς δικαίου.
Ενδιαφέρομαι για τις σκέψεις σας σχετικά με το πώς αντέδρασαν οι ευρωπαϊκές χώρες στον πόλεμο και τι επίδραση έχει αυτό στο πώς βλέπουν οι άνθρωποι εκτός Ευρώπης την ΕΕ και τη «διεθνή κοινότητα».
Γιάνης Βαρουφάκης
Αντέδρασαν άδοξα. Η ΕΕ και σχεδόν κάθε κυβέρνηση θα μείνει στην ιστορία ως υποστηρικτής της γενοκτονίας των Παλαιστινίων.
Δεν είναι απλώς συνενοχή, αλλά ένας τρόπος συμπεριφοράς που μετατρέπει τους πρωθυπουργούς και τους προέδρους μας σε επίδοξους κατηγορούμενους στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο [ΔΠΔ].
Όταν η Ursula von der Leyen —όπως συμβαίνει, χωρίς καμία εξουσία— πήγε στο Ισραήλ για να επευφημήσει τις IDF [Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις], αξίζει όχι μόνο να καταδικαστεί από τους μελλοντικούς ιστορικούς, αλλά και να διωχθεί από το ΔΠΔ.
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, αντί να γίνει λιγότερο αντιδραστική, η Ευρώπη έγινε εγκληματική.
Κάποτε, ο Γάλλος πρόεδρος Jacques Chirac, , κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, αντιμετώπισε τους Ισραηλινούς χωροφύλακες και τους Ισραηλινούς Στρατούς.
Δεν μπορώ να φανταστώ τον Macron να το κάνει αυτό.
Ο Willy Brandt μίλησε για το δικαίωμα των Παλαιστινίων στο δικό τους κράτος.
Σήμερα, ο Olaf Scholz προεδρεύει ενός καθεστώτος που συλλαμβάνει Εβραίους συντρόφους μας στο Βερολίνο για το έγκλημα ότι κρατούσαν ένα πλακάτ που έγραφε «Ως Ισραηλινός και Εβραίος, σταματήστε τη γενοκτονία στη Γάζα».
Ντέιβιντ Μπρόντερ
Οι σημερινοί πόλεμοι και η επέκταση των BRICS φαίνεται να δείχνουν μια κατάρρευση της φιλελεύθερης τάξης στην οποία ηγείται η Δύση.
Πιστεύετε ότι πρόκειται για μια μεταβαλλόμενη ισορροπία ισχύος σε μια αναδιαμορφωμένη διεθνή τάξη πραγμάτων ή κάτι περισσότερο σαν σκλήρυνση των περιφερειακών εμπορικών μπλοκ;
Γιάνης Βαρουφάκης
Δεν είχαμε ποτέ «διεθνή τάξη» και δεν υπήρξε ποτέ «διεθνές κράτος δικαίου». Από πού ξεκινάμε: Ιράκ, Αφγανιστάν, Βιετνάμ πριν από αυτό;
Η ανησυχία μου είναι ότι δίνουμε υπερβολική - αλλά και πολύ μικρή - έμφαση στη ομάδα των BRICS.
Θα ήταν τεράστιο λάθος για τους προοδευτικούς να κάνουν ό,τι έκαναν παλιά με την ΕΣΣΔ, να φαντάζονται ότι, όποιες κι αν είναι οι αυταρχικές της πτυχές, τουλάχιστον είναι το αντίβαρο στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ας μην σκεφτόμαστε έτσι τα BRICS.
Ο Ινδός Narendra Modi iείναι φασίστας.
Η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που πλησιάζουν περισσότερο τους BRICS, έχουν ένα νόμισμα που είναι συνδεδεμένο με το δολάριο.
Με τους BRICS, δημιουργούν ένα σχέδιο Β για τους εαυτούς τους, όχι για τους φτωχούς του κόσμου.
Το πιο ενδιαφέρον μέλος των BRICS είναι η Κίνα.
Περιέχει τις πιο προοδευτικές και πιο αυταρχικές δυνάμεις σε αυτόν τον πλανήτη.
Μια τεράστια ταξική πάλη γίνεται εκεί τη ώρα ππου μιλάμε.
Στο πρόσφατο βιβλίο μου Technofeudalism, προσφέρω μια ανάλυση του νέου Ψυχρού Πολέμου μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας.
Η ουσία των νέων εξελίξεων βρίσκεται σε αυτό που αποκαλώ «νέφος κεφαλαίου».
Αυτό είναι ένα είδος κεφαλαίου που είναι αλγοριθμικό, βασισμένο στο διαδίκτυο, στη Big Tech.
Δεν είναι σαν ένα ρομπότ που φτιάχνει αυτοκίνητα ή μια ατμομηχανή: γιατί το κεφάλαιο που «ζει| στο φορητό υπολογιστή ή το τηλέφωνό σας είναι ένα παραγόμενο μέσο τροποποίησης της συμπεριφοράς, που παρέχει στους ιδιοκτήτες του τεράστια δύναμη να αποσπούν ωφέλη από εργάτες, καπιταλιστές και χρήστες.
Το ίδιο κεφάλαιο cloud είναι το θεμέλιο για ένα νέο είδος συστήματος πληρωμών.
Και υπάρχουν μόνο δύο δέσμες κεφαλαίων cloud.
Το ένα βρίσκεται στις ΗΠΑ, το άλλο είναι η Κίνα.
Κανείς άλλος δεν έχει κεφάλαιο cloud με το οποίο αξίζει να ασχοληθούμε.
Αν η υπόθεσή μου έχει ισχύ, βλέπουμε έναν τεράστιο ανταγωνισμό ανάμεσα σε αυτά τα δύο μεγάλα φέουδα.
Και αυτό που πραγματικά απασχολεί τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι το εξής: ο μόνος λόγος για τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ηγεμονικές από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 και τις αρχές της δεκαετίας του 1970, αφού έχασαν το εμπορικό τους πλεόνασμα από τον υπόλοιπο κόσμο, είναι λόγω του υπέρογκου προνομίου του δολαρίου.
Το σύστημα πληρωμών είναι σε δολάρια, πράγμα που σημαίνει ότι οι ΗΠΑ δεν αντιμετωπίζουν εμπορικούς ή δημοσιονομικούς περιορισμούς.
Παρόλο που έχει τεράστιο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, συνεχίζει να αγοράζει πράγματα από τον υπόλοιπο κόσμο επειδή πληρώνει σε δολάρια που τυπώνει — δολάρια που ανακυκλώνονται πίσω στη Wall Street και στο αμερικανικό δημόσιο χρέος καθώς καπιταλιστές από όλο τον κόσμο επιστρέφουν τα δολάρια τους πίσω στις ΗΠΑ για να αγοράσουν χρέος, μετοχές και περιουσία του δημοσίου των ΗΠΑ.
Το σύστημα πληρωμών σε δολάρια δεν έχει αμφισβητηθεί μέχρι στιγμής.
Αλλά ο συνδυασμός του κινεζικού κεφαλαίου cloud και της κινεζικής χρηματοδότησης, που είναι ξεχωριστός από τον χρηματοοικονομικό των ΗΠΑ, μπορεί να γίνει ένα διεθνές ψηφιακό σύστημα πληρωμών, εναλλακτικό του δολαρίου.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Σαουδική Αραβία ενδιαφέρεται για την Κίνα και τους BRICS: θέλουν πρόσβαση σε αυτό το εναλλακτικό σύστημα πληρωμών επειδή είδαν τι θα συμβεί αν πέσεις στη δυσμένεια της Ουάσιγκτον.
Μπορείτε να κατασχέσετε 300 δισεκατομμύρια δολάρια, όπως συνέβη στη Ρωσία μετά την εισβολή της στην Ουκρανία.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έχουμε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο: επειδή προσπαθούν να εξουδετερώσουν την ικανότητα του κινεζικού κεφαλαίου cloud να ανταγωνίζεται το σύστημα πληρωμών σε δολάρια.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών