Επίσης τότε: Το στάδιο της Μαδρίτης βομβαρδίστηκε - Τα τρόπαια κλάπηκαν - Πολλοί παίκτες φυλακίστηκαν, εκτελέστηκαν ή εξορίστηκαν
Αν έχετε ψάξει ποτέ σε διαδικτυακές συζητήσεις για το ποδόσφαιρο, πιθανότατα θα έχετε δει τη φράση: «Η Ρεάλ Μαδρίτης ήταν η ομάδα του Φράνκο».
Αν αναλογιστεί κανείς την τεράστια επιτυχία του Συλλόγου... μια τέτοια ατάκα -ναι- «βολεύει» άπειρα τους ανταγωνιστές της.
Τη βλέπουμε κάθε φορά που συζητείται η ιστορική κυριαρχία της Μαδρίτης — ειδικά από τους... οπαδούς της Μπαρτσελόνα.
Ο ισχυρισμός υποδηλώνει ότι ο δικτάτορας της Ισπανίας, Φρανθίσκο Φράνκο, ο οποίος κυβέρνησε από το 1939 έως το 1975, έδωσε στη Μαδρίτη ιδιαίτερη μεταχείριση και τη χρησιμοποίησε ως προσωπική της μηχανή προπαγάνδας.
Αλλά ισχύει όντως αυτό; Ή μήπως πρόκειται για μια ακόμη ιστορία όπου ο μύθος, η πολιτική και η ποδοσφαιρική αντιπαλότητα αναμειγνύονται;
Ας εμβαθύνουμε λίγο ή και πολύ.
Για τους λάτρεις της Ιστορίας, αφιερωμένο το παρακάτω κείμενο.
Η ιστορία της Ρεάλ Μαδρίτης και του καθεστώτος Φράνκο
Πώς ξεκίνησε το χάος
Στις αρχές της δεκαετίας του 1950, ο Αλφρέδο Ντι Στέφανο ήταν ο πιο περιζήτητος ποδοσφαιριστής στον κόσμο. Τόσο η Μπαρτσελόνα όσο και η Ρεάλ Μαδρίτης τον ήθελαν.
Το πρόβλημα; Έπαιζε για την κολομβιανή ομάδα Millonarios, ενώ η Ρίβερ Πλέιτ —η παλιά του ομάδα στην Αργεντινή— εξακολουθούσε να διεκδικεί τα δικαιώματά του.
Αυτό σήμαινε ότι οποιαδήποτε συμφωνία θα ήταν χαοτική.
Η Μπαρτσελόνα νόμιζε ότι τα είχε καταφέρει — ο Ντι Στέφανο φόρεσε ακόμη και τη φανέλα της σε φιλικό αγώνα.
Αλλά ξαφνικά, η μεταγραφή ναυάγησε και εκείνος κατέληξε να υπογράψει στη Ρεάλ Μαδρίτης.
Και τότε άρχισαν όλα...
Ο ρόλος του Φράνκο;
Εδώ εμφανίζονται οι θεωρίες συνωμοσίας. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι το καθεστώς του Φράνκο πίεσε τη Μπαρτσελόνα να υποχωρήσει από τη συμφωνία.
Άλλοι λένε ότι ο ίδιος ο διαπραγματευτής της Μπάρτσα το σαμποτάρισε σκόπιμα, ενώ εργαζόταν για τον Φράνκο.
Αυτό που γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι το εξής: οι αξιωματούχοι του Φράνκο αρέσκονταν να ανακατεύονται στο ισπανικό ποδόσφαιρο και η υπόθεση Ντι Στέφανο ήταν αρκετά περίπλοκη ώστε η πολιτική επιρροή να κάνει τη διαφορά.
Αλλά μήπως ο δικτάτορας καθόταν στο γραφείο του και κινούσε τα νήματα μιας ποδοσφαιρικής μεταγραφής; Αυτό είναι απίθανο. Το βέβαιο είναι ότι ο Ντι Στέφανο στη Μαδρίτη άλλαξε το ποδόσφαιρο για πάντα.
Οδήγησε τον σύλλογο σε πέντε συνεχόμενα Κύπελλα Πρωταθλητριών από το 1956 έως το 1960 — και τροφοδότησε τον μύθο ότι ο Φράνκο είχε χαρίσει στη Ρεάλ τη χρυσή εποχή της.
Ο Φράνκο ήταν ο νικητής του εμφυλίου πολέμου της Ισπανίας μεταξύ του 1936 και του 1939 και κυβέρνησε την χώρα έως και τον θάνατό του, το 1975. Χιλιάδες εκτελέσεις πραγματοποιήθηκαν τόσο κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, όσο και τα επόμενα χρόνια.
Βαρκελώνη, Μπιλμπάο και καταστολή υπό τον Φράνκο
Γιατί υπέφεραν οι περιφερειακοί σύλλογοι
Για να κατανοήσετε αυτήν την αντιπαλότητα, πρέπει να κοιτάξετε πέρα από τη Μαδρίτη. Η Ισπανία του Φράνκο αφορούσε τον συγκεντρωτισμό — μία σημαία, μία γλώσσα, μία Ισπανία.
Αυτό σήμαινε ότι περιοχές με ισχυρές ταυτότητες, όπως η Καταλονία και η Χώρα των Βάσκων, αντιμετώπισαν έντονη καταστολή.
-
Η Αθλέτικ Κλαμπ Μπιλμπάο αναγκάστηκε το 1941 να αλλάξει το όνομά της σε «Ατλέτικο Κλαμπ», επειδή το «Αθλέτικ» θεωρούνταν βασκικό/αγγλικό.
-
Η Μπαρτσελόνα κλήθηκε να αφαιρέσει την καταλανική σημαία από το έμβλημά της και να αλλάξει το όνομά της σε Club de Fútbol Barcelona.
Η γλώσσα, οι παραδόσεις και τα σύμβολα που συνδέονταν με την καταλανική ή τη βασκική ταυτότητα απαγορεύτηκαν.
Οι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι έγιναν πολιτικοί στόχοι επειδή μετέφεραν αυτές τις ταυτότητες με υπερηφάνεια.
Το Clásico του 11–1
Ένας από τους πιο διάσημους θρύλους έρχεται από το 1943. Η Μπαρτσελόνα νίκησε τη Ρεάλ Μαδρίτης με 3–0 στον πρώτο αγώνα των ημιτελικών του Κυπέλλου Ισπανίας.
Πριν από τον επαναληπτικό, λέγεται ότι αξιωματούχοι του καθεστώτος επισκέφθηκαν τα αποδυτήρια της Μπάρτσα και «υπενθύμισαν» στους παίκτες τη γενναιοδωρία του Φράνκο.
Ο αγώνας έληξε 11–1 υπέρ της Ρεάλ — η μεγαλύτερη νίκη στην ιστορία του Clásico. Ήταν καθαρό ποδόσφαιρο, εκφοβισμός ή και τα δύο; Κανείς δεν ξέρει.
Αλλά πρόσθεσε στον μύθο ότι η Ρεάλ προστατεύτηκε ενώ η Μπάρτσα τιμωρήθηκε.
Οι δυσκολίες της Ρεάλ Μαδρίτης υπό τον Φράνκο
Τα ξεχασμένα χρόνια
Να ένα σημείο που συνήθως παραλείπεται: η Ρεάλ Μαδρίτης υπέφερε πολύ κατά την άνοδο του Φράνκο στην εξουσία.
Κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου (1936–1939):
-
Το στάδιο της Μαδρίτης βομβαρδίστηκε.
-
Τα τρόπαια κλάπηκαν.
-
Πολλοί παίκτες φυλακίστηκαν, εκτελέστηκαν ή εξορίστηκαν.
-
Πρόεδροι και μέλη διοικητικών συμβουλίων που συνδέονταν με τους Ρεπουμπλικανούς φυλακίστηκαν ή δολοφονήθηκαν.
Ο Σαντιάγο Μπερναμπέου, που αργότερα μετέτρεψε τη Ρεάλ σε υπερ-κλαμπ, χαρακτήρισε εκείνη την περίοδο ως την πιο σκοτεινή στην ιστορία του συλλόγου.
Και παρά τον μύθο ότι ήταν «η αγαπημένη του Φράνκο», η Ρεάλ πέρασε 15 χρόνια χωρίς να κερδίσει πρωτάθλημα μετά τον Εμφύλιο.
Την ίδια ώρα, η Μπαρτσελόνα κατέκτησε οκτώ πρωταθλήματα και εννέα κύπελλα. Αν ο Φράνκο έστηνε τα πάντα υπέρ της Ρεάλ, αυτό δεν φαινόταν στον βαθμολογικό πίνακα.
Γιατί ο Φράνκο επέλεξε τη Μαδρίτη ως σύμβολο
Η λέσχη της πρωτεύουσας
Γιατί, λοιπόν, η Ρεάλ εξακολουθεί να συνδέεται με τον Φράνκο; Η απάντηση είναι απλή: πολιτική.
Η Μαδρίτη ήταν η πρωτεύουσα και το καθεστώς στηριζόταν στον συγκεντρωτισμό. Η Ρεάλ, ως ο μεγαλύτερος σύλλογος της πρωτεύουσας, έγινε το πιο εύκολο σύμβολο για να χρησιμοποιηθεί προπαγανδιστικά.
Όταν η Ρεάλ άρχισε να κυριαρχεί στην Ευρώπη τη δεκαετία του 1950, ο Φράνκο είδε την τέλεια ευκαιρία για δημόσιες σχέσεις.
Η ευρωπαϊκή δόξα της Μαδρίτης ήταν πολιτικό θέατρο. Κάθε τρόπαιο ήταν και μια νίκη προπαγάνδας.
Αλλά το κλειδί είναι αυτό: ο Φράνκο δεν έκανε τη Ρεάλ σπουδαία· απλώς εκμεταλλεύτηκε το μεγαλείο της.
Ο ρόλος της Μπαρτσελόνα στη διατήρηση του μύθου
Περισσότερο από ένας σύλλογος
Η Μπαρτσελόνα θεωρεί τον εαυτό της Més que un club. Δεν είναι απλώς ομάδα — είναι σύμβολο καταλανικής ταυτότητας.
Άρα η αφήγηση «Ρεάλ = καθεστώς» και «Μπάρτσα = αντίσταση» εξυπηρετεί την ταυτότητά της.
Σύγχρονα σημεία ανάφλεξης
Ακόμη και πρόσφατα, η ιστορία χρησιμοποιήθηκε πολιτικά. Το 2023, κατά το σκάνδαλο Νεγκρέιρα, ο Χοάν Λαπόρτα επιτέθηκε στη Ρεάλ λέγοντας ότι «ήταν η ομάδα του Φράνκο».
Η Ρεάλ απάντησε με τετράλεπτο βίντεο υπενθυμίζοντας ότι ο Φράνκο είχε βοηθήσει και τη Μπαρτσελόνα κατά καιρούς.
Ήταν όντως η Ρεάλ Μαδρίτης η ομάδα του Φράνκο;
Η ισορροπημένη απάντηση:
-
Ναι, ο Φράνκο χρησιμοποίησε την επιτυχία της Ρεάλ για προπαγάνδα.
-
Ναι, το καθεστώς πιθανότατα παρενέβη σε στιγμές όπως η μεταγραφή Ντι Στέφανο.
-
Όχι, το μεγαλείο της Ρεάλ δεν ήταν δώρο του Φράνκο. Προήλθε από το όραμα του Μπερναμπέου, την ιδιοφυΐα του Ντι Στέφανο και τη φιλοδοξία του συλλόγου.
Ο μύθος είναι ένα μείγμα αλήθειας, υπερβολής και αντιπαλότητας.
Ο Σαντιάγο Μπερναμπέου είχε απαντήσει κάποτε:
«Όταν ακούω από κάποιον πως η Ρεάλ Μαδρίτης είναι η «ομάδα του καθεστώτος», θέλω να πω «δυο λόγια» με τον πατέρα του».
Ήταν δεξιός και συντηρητικός. Ήταν μοναρχικός, με ανεξάρτητη χροιά, και σίγουρα δεν ήταν απαρατσίκ της Φάλαγγας. Ο Μπερναμπέου επέκρινε τον Φράνκο, για παράδειγμα, το 1944 για την άρνηση της Εθνικής Αντιπροσωπείας Αθλητισμού να επιδοτήσει τη Ρεάλ Μαδρίτης κατά περισσότερο από 4% του κόστους κατασκευής του νέου σταδίου του συλλόγου.
Παρ' όλα αυτά, στη Βαρκελώνη τον διασύρουν για το στρατιωτικό του ιστορικό.
Ο Μπερναμπέου ήταν δεκανέας στον στρατό του Φράνκο κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου.
Δεν υπάρχει τίποτα το μεμπτό σε αυτό. Στους εμφύλιους πολέμους, οι άνθρωποι παίρνουν θέση.
Ήταν μέλος του εθνικιστικού στρατού του Φράνκο που κατέλαβε την Καταλονία, μια διαμορφωτική εμπειρία, την οποία, όπως αμφισβήτησε, μίλησε έντονα κατά τη διάρκεια των 35 ετών που ήταν πρόεδρος της Ρεάλ Μαδρίτης.
Τελικά;
Ήταν η Ρεάλ Μαδρίτης η ομάδα του Φράνκο;
Ο Φράνκο χρησιμοποίησε τη Ρεάλ — δεν τη δημιούργησε.
Η Μπαρτσελόνα υπέφερε — αλλά όχι αποκλειστικά.
Η πολιτική και το ποδόσφαιρο μπλέχτηκαν όσο σε λίγα μέρη στον κόσμο.
Και γι’ αυτό η συζήτηση δεν θα σταματήσει ποτέ:
επειδή στην Ισπανία, το ποδόσφαιρο ήταν πάντα κάτι πολύ περισσότερο από γκολ και τρόπαια.
Η Ρεάλ Μαδρίτης είναι η αδιαμφισβήτητη «βασίλισσα» της Ευρώπης αλλά για ποδοσφαιρικούς μόνο λόγους... έχοντας 15 τρόπαια του Champions League.
Και η επιτυχία της προφανώς δεν μπορεί να επισκιαστεί πια το 2025... με σενάρια συνομωσίας για την αξία της.
QueenE
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών