Οι μύθοι για το ισχυρό δολάριο, τα δίδυμα ελλείμματα και η διάβρωση της ανταγωνιστικότητας - Το ζήτημα της ασφάλειας και τη οικονομική ισχύς
Πώς προέκυψαν οι δασμολογικοί συντελεστές– Πώς χάνουν οι ΗΠΑ, αυτό είναι το ερώτημα που κάποιος πρέπει να απαντήσει για να αναλύσει τις καταιγιστικές οικονομικές εξελίξεις: Το φόντο για τις αρνητικές νομισματικές εξελίξεις αποτέλεσε ένα σύστημα δασμολογικών συντελεστών που καθορίζουν το διεθνές σύστημα συναλλαγών που είναι, σε γενικές γραμμές, «κλειδωμένοι» σε ένα επίπεδο σχεδιασμένο για διαφορετική οικονομική εποχή.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, ο πραγματικός δασμός των Ηνωμένων Πολιτειών στις εισαγωγές είναι ο χαμηλότερος στον κόσμο επιβάλλει περίπου στο 3%, ενώ ευρωπαϊκή Ένωση επιβάλλει περίπου 5% και η Κίνα 10%.
(Οι αριθμοί είναι ο μεσοσταθμικός μέσος όρος για όλες τις εισαγωγές και δεν αντικατοπτρίζουν τους διμερείς δασμολογικούς συντελεστές) - οι διμερείς αποκλίσεις μπορούν να είναι πολύ μεγαλύτερες, για παράδειγμα οι ΗΠΑ επιβάλλουν δασμούς μόνο 2,5% στις εισαγωγές αυτοκινήτων από την ΕΕ, ενώ η Ευρώπη επιβάλλει δασμό 10% στις αμερικανικές εισαγωγές αυτοκινήτων.
Κληρονομιά άλλης εποχής - Οι μύθοι για τη θετικοί επίδραση του ισχυρού δολαρίου
Το εν λόγω ύψος των δασμών είναι, σε μεγάλο βαθμό, κληρονομιά μίας εποχής που οι Ηνωμένες Πολιτείες ήθελαν να ανοίξουν γενναιόδωρα τις αγορές τους στον υπόλοιπο κόσμο με ευνοϊκούς όρους να βοηθήσει στην ανοικοδόμηση μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ή στη δημιουργία συμμαχιών κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.
Ενώ πιθανότατα απέχουμε πολύ από τις οικονομικές κρίσεις που αποτελούν το σημείο καμπής του «διλήμματος Triffin» (δηλαδή το κόστος του αποθεματικού νομίσματος στην οικονομία), πρέπει ωστόσο, να υπολογιστούν οι συνέπειες του κόσμου Triffin. Το καθεστώς του κράτους που διαθέτει το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα συνοδεύεται από τρεις κύριες συνέπειες: κάπως φθηνότερος δανεισμός, ακριβότερο νόμισμα και ικανότητα επιδίωξης στόχων ασφάλειας μέσω του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
1. Φθηνότερος (όχι... πολύ) δανεισμός - Επειδή υπάρχει μια επίμονη ζήτηση που βασίζεται στα αποθεματικά για αμερικανικά assets, οι Ηνωμένες Πολιτείες ενδέχεται να είναι σε θέση να δανειστούν με χαμηλότερες αποδόσεις από ό,τι θα συνέβαινε διαφορετικά. Επειδή οι οικονομολόγοι έχουν ελάχιστο υλικό για μελέτη (οι ΗΠΑ διαθέτουν το μοναδικό αποθεματικό νόμισμα για πολλές δεκαετίες), είναι αδύνατο να έχουμε ακριβή εικόνα για το πόσο σημαντικό είναι αυτό το όφελος. Ορισμένες εκτιμήσεις, όσο φανταστικές κι αν είναι, τη θεωρούν τόσο μεγάλη όσο 50-60 μονάδες βάσης της απόδοσης δανεισμού (McKinsey, 2009).
Σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν πολλές χώρες που δανείζονται πολύ φθηνότερα από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Όλα τα μέλη της G7 δανείζονται φθηνότερα από τις Ηνωμένες Πολιτείες, εκτός από το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο δανείζεται το ένα δέκατο τοις εκατό πιο ακριβά.
Άλλα όμοια κράτη όπως η Ελβετία και η Σουηδία δανείζονται επίσης φθηνότερα, η Ελβετία σχεδόν 4 ποσοστιαίες μονάδες. Εν τω μεταξύ, ακόμη και ένας κλασικός προβληματικός οφειλέτης όπως η Ελλάδα μπορεί να δανειστεί σε κάποιες διάρκειες φθηνότερα.
Το συμπέρασμα είναι ότι ό,τι όφελος προκύψει είναι πιθανό να μετριαστεί από δεδομένα όπως οι προοπτικές πολιτικής της κεντρικής τράπεζας, η ανάπτυξη και ο πληθωρισμός, οι προβλέψεις και την απόδοση της αγοράς μετοχών.
Ωστόσο, το πλεονέκτημα του φθηνού δανεισμού μπορεί να γίνει αντιληπτό διαφορετικά: αντί να μειώνει (εν γένει) το κόστος δανεισμού, ενδέχεται να μειώνει τις διακυμάνσεις του κόστους δανεισμού.
Με άλλα λόγια, οι ΗΠΑ δεν δανείζονται πολύ φθηνότερα, αλλά μπορούν να δανείζονται περισσότερα χωρίς το γεγονός αυτό να ωθήσει τις αποδόσεις υψηλότερα. Αυτό είναι συνέπεια της ανελαστικότητας ως προς την τιμή της ζήτησης για αποθεματικό περιουσιακά στοιχεία, ενώ η άλλη πλευρά του λόφου ότι έχουν μεγάλα εξωτερικά ελλείμματα για τη χρηματοδότηση αυτής της πρόβλεψης για την προσφορά του αποθεματικού νομίσματος.
2. Το ακριβό κόστος του αποθεματικού νομίσματος - Η πιο σημαντική μακροοικονομική συνέπεια της λειτουργίας των ΗΠΑ ως παγκόσμιος παραγωγός αποθεματικών είναι ότι η ζήτηση για αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία ωθεί ανοδικά το δολάριο, οδηγώντας το σε επίπεδα πολύ υψηλότερα από ό,τι θα απαιτούσε η ισορροπία του διεθνούς εμπορίου μακροπρόθεσμα.
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, διακρατούνται επίσημα περίπου 12 τρισεκατομμύρια δολάρια παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων, από τα οποία περίπου το 60% κατανέμεται σε δολάρια – στην πραγματικότητα η ποσότητα των δολαρίων που διακρατούνται είναι πολύ υψηλότερη – τα μη επίσημα αποθέματα περιουσιακά στοιχεία σε δολάρια. Σαφώς, η ζήτηση των 7 τρισ. δολ. και είναι αρκετή για να μετακινήσει το δείκτη σε οποιαδήποτε αγορά, ακόμη και στις αγορές συναλλάγματος.
Τα 7 τρισεκατομμύρια δολάρια είναι περίπου το ένα τρίτο του M2 (ο δείκτης της προσφορά χρήματος) των ΗΠΑ, ροές που δημιουργούν ή εντείνουν αυτή τη ζήτηση προφανώς θα έχουν σημαντικές συνέπειες στην αγορά.
Εάν οι τίτλοι αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων αγοράζονται για λόγους νομισματικής πολιτικής και όχι για επενδυτικούς σκοπούς στον ισολογισμό της Fed είχαν οποιαδήποτε επίδραση στις χρηματοπιστωτικές αγορές και στη συνέχεια αγοράζονται τρισεκατομμύρια δολάρια οι πολιτικές των ξένων κεντρικών τραπεζών και όχι οι επενδυτικοί σκοποί θα πρέπει επίσης να έχουν κάποιο αποτέλεσμα αν βρίσκονται στους ισολογισμούς άλλων χωρών αντί για τους ισολογισμούς της Fed.
Επειδή τα κράτη συσσωρεύουν αποθέματα εν μέρει για να ανακόψουν τις πιέσεις στα δικά τους νομίσματα, υπάρχει μια αρνητική συσχέτιση μεταξύ της συναλλαγματικής αξίας του δολαρίου με το επίπεδο των παγκόσμιων αποθεμάτων.
Τα αποθεματικά τείνουν να ανεβαίνουν όταν το δολάριο πέφτει, καθώς τα κράτη αγοράζουν δολάρια για να μειώσουν την ισοτιμία στα νομίσματά τους και το αντίστροφο όταν το δολάριο ανεβαίνει.
3. Η απώλεια θέσεων εργασίας - Ωστόσο, εκτός από δύο τρίμηνα το 1991, οι Ηνωμένες Πολιτείες καταγράφουν έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών από το 1982. Το γεγονός ότι το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών δεν μπορεί να ισορροπήσει πέρα από μια αμελητέα περίοδο πάνω από μισό αιώνα, μας λέει ότι το δολάριο δεν διαδραματίζει ρόλο εξισορρόπησης του διεθνούς εμπορίου και των εισοδηματικών ροών.
Η αλληλεπίδραση μεταξύ του καθεστώτος του αποθεματικού νομίσματος και της απώλειας θέσεων εργασίας στη μεταποίηση είναι εντονότερη κατά τη διάρκεια της οικονομικής ύφεσης.
Επειδή το αποθεματικό ενεργητικό είναι «ασφαλές», το δολάριο ανατιμάται κατά τη διάρκεια της ύφεσης. Αντίθετα, τα νομίσματα άλλων κρατών τείνουν να υποτιμώνται όταν περνούν από οικονομική ύφεση. Αυτό σημαίνει ότι όταν η συνολική ζήτηση μειώνεται, ο πόνος στους εξαγωγικούς τομείς επιδεινώνεται από μια απότομη διάβρωση της ανταγωνιστικότητας.
Έτσι η απασχόληση στη μεταποίηση μειώνεται απότομα κατά τη διάρκεια μιας ύφεσης στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη συνέχεια αποτυγχάνει να ανακάμψει ουσιαστικά.
Μπορεί να φαίνεται παράδοξο να υποθέσουμε ότι η ζήτηση αποθεματικών για τίτλους του Δημοσίου των ΗΠΑ παίζει μικρό ρόλο στην επίτευξη ευνοϊκών όρων δανεισμού, αλλά σημαντικό ρόλο στην υπερτίμηση του νομίσματος. Ωστόσο, αυτή είναι η εξήγηση περισσότερο συνεπής με τα αποτελέσματα τόσο στις αγορές επιτοκίων όσο και στο ισοζύγιο πληρωμών. Πράγματι, είναι επίσης συνεπής με την ιδέα ότι οι ενέσεις ρευστότητας αυξάνουν τελικά τα επιτόκια επειδή τονώνουν την ανάπτυξη σε ονοματικούς όρους.
4. Οικονομική Εξωεδαφικότητα (Διεθνεις συναλλαγές) ή το νομισμα ως όπλο - Τέλος, εάν το ενεργητικό στο αποθεματικό νόμισμα είναι η «ψυχή» του παγκόσμιου εμπορίου και των χρηματοπιστωτικών συστημάτων, αυτό σημαίνει ότι όποιος κι αν ελέγχει το αποθεματικό περιουσιακό στοιχείο και το νόμισμα μπορεί να ασκήσει κάποιο επίπεδο ελέγχου στις εμπορικές και χρηματοοικονομικές συναλλαγές.
Ότι δηλαδή επιτρέπει στην Αμερική να ασκήσει την ισχύ της στην εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας χρησιμοποιώντας οικονομική ισχύ αντί για στρατιωτική δύναμη. Η Αμερική μπορεί και επιβάλλει κυρώσεις σε κράτη και πρόσωπα σε όλο τον κόσμο με διάφορους τρόπους.
Από το «πάγωμα» περιουσιακών στοιχείων μέχρι το αποκλεισμό των κρατών από το σύστημα SWIFT και τον περιορισμό της πρόσβασης στο τραπεζικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ που είναι κρίσιμο για κάθε ξένη τράπεζα που δραστηριοποιείται διεθνώς, οι ΗΠΑ ασκούν την οικονομική τους ισχύ για να επιτύχουν τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής των αποδυναμωμένων εχθρών χωρίς να χρειαστεί να κινητοποιήσουν ούτε μισό στρατιώτη.
Αυτό ίσχυε για πολλά προηγούμενα στην ιστορία αποθεματικά νομίσματα τα οποία διέθεταν κράτη με σημαντική θαλάσσια ισχύ λόγω των εμπορικών αυτοκρατοριών τους, κάτι που τους επέτρεπε τον αποκλεισμό των αντίπαλων εθνών και την παρεμπόδιση της οικονομικής τους παραγωγής - οι κυρώσεις επιτυγχάνουν σχετικά αποτελέσματα, χωρίς ανάγκη για την ανάληψη στρατιωτικής δράσης.
4. Η καταστροφή της παραγωγικής βάσης - Ο συνδυασμός των παραπάνω ιδιοτήτων των αποθεματικών στοιχείων ενεργητικού, εάν υπάρχει επίμονη, ανελαστική ως προς τις τιμές ζήτηση για αποθεματικό νόμισμα αλλά μόνο συγκρατημένα φθηνότερος δανεισμός, τότε το καθεστώς της δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού του προσδίδει στην οικονομία το βάρος ενός υπεραποτιμημένου νομίσματος που διαβρώνει την ανταγωνιστικότητα του εξαγωγικού τομέα, σε σχέση με τα γεωπολιτικά πλεονεκτήματα.
Η επίτευξη της βασικής εθνικής ασφάλειας στοχεύει στο ελάχιστο κόστος μέσω της οικονομικής εξωεδαφικότητας (νομικός όρος για τις σχέσεις που συνάπτονται εκτός έθνους κράτους). Η αντιστάθμιση τίθεται επομένως μεταξύ της ανταγωνιστικότητας των εξαγωγών και της προβολής χρηματοοικονομικής ισχύος.
Γιατί η προβολή ισχύος είναι αναπόσπαστο στοιχείο στην παγκόσμια τάξη ασφαλείας που εγγυώνται οι ΗΠΑ, και συνεπώς πρέπει να κατανοηθεί το ζήτημα του καθεστώτος του αποθεματικού νομίσματος ως συνυφασμένο με την εθνική ασφάλεια. Αυτή η σύνδεση εξηγεί γιατί ο Πρόεδρος Trump θεωρεί ότι άλλα κράτη εκμεταλλεύονται την Αμερική και στην άμυνα και το εμπόριο ταυτόχρονα: η αμυντική ομπρέλα και τα εμπορικά ελλείμματα συνδέονται, μέσω του νομίσματος.
Σε έναν κόσμο Triffin, αυτή η ρύθμιση γίνεται πιο δύσκολη καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες συρρικνώνονται ως μερίδιο του παγκόσμιου ΑΕΠ και ως στρατιωτική δύναμη. Καθώς τα οικονομικά βάρη για την Αμερική αυξάνονται με το παγκόσμιο ΑΕΠ να ξεπερνά το αμερικανικό ΑΕΠ, καθίσταται ολοένα πιο δυσχερές οι ΗΠΑ να διασφαλίσουν την παγκόσμια ασφάλεια, επειδή το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αυξάνεται και η ικανότητά τους να το κάνουν μειώνεται εφόσον η παραγωγική βάση γίνεται κενό κέλυφος.
Συνεπώς σύμφωνα με τον Miran: Το αυξανόμενο διεθνές εμπορικό έλλειμμα αποτελεί πρόβλημα λόγω της αύξησης επιβαρύνει τον αμερικανικό εξαγωγικό τομέα και τα κοινωνικοοικονομικά προβλήματα που απορρέουν από αυτόν.
bankingnews.gr
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, ο πραγματικός δασμός των Ηνωμένων Πολιτειών στις εισαγωγές είναι ο χαμηλότερος στον κόσμο επιβάλλει περίπου στο 3%, ενώ ευρωπαϊκή Ένωση επιβάλλει περίπου 5% και η Κίνα 10%.
(Οι αριθμοί είναι ο μεσοσταθμικός μέσος όρος για όλες τις εισαγωγές και δεν αντικατοπτρίζουν τους διμερείς δασμολογικούς συντελεστές) - οι διμερείς αποκλίσεις μπορούν να είναι πολύ μεγαλύτερες, για παράδειγμα οι ΗΠΑ επιβάλλουν δασμούς μόνο 2,5% στις εισαγωγές αυτοκινήτων από την ΕΕ, ενώ η Ευρώπη επιβάλλει δασμό 10% στις αμερικανικές εισαγωγές αυτοκινήτων.
Κληρονομιά άλλης εποχής - Οι μύθοι για τη θετικοί επίδραση του ισχυρού δολαρίου
Το εν λόγω ύψος των δασμών είναι, σε μεγάλο βαθμό, κληρονομιά μίας εποχής που οι Ηνωμένες Πολιτείες ήθελαν να ανοίξουν γενναιόδωρα τις αγορές τους στον υπόλοιπο κόσμο με ευνοϊκούς όρους να βοηθήσει στην ανοικοδόμηση μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ή στη δημιουργία συμμαχιών κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.
Ενώ πιθανότατα απέχουμε πολύ από τις οικονομικές κρίσεις που αποτελούν το σημείο καμπής του «διλήμματος Triffin» (δηλαδή το κόστος του αποθεματικού νομίσματος στην οικονομία), πρέπει ωστόσο, να υπολογιστούν οι συνέπειες του κόσμου Triffin. Το καθεστώς του κράτους που διαθέτει το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα συνοδεύεται από τρεις κύριες συνέπειες: κάπως φθηνότερος δανεισμός, ακριβότερο νόμισμα και ικανότητα επιδίωξης στόχων ασφάλειας μέσω του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
1. Φθηνότερος (όχι... πολύ) δανεισμός - Επειδή υπάρχει μια επίμονη ζήτηση που βασίζεται στα αποθεματικά για αμερικανικά assets, οι Ηνωμένες Πολιτείες ενδέχεται να είναι σε θέση να δανειστούν με χαμηλότερες αποδόσεις από ό,τι θα συνέβαινε διαφορετικά. Επειδή οι οικονομολόγοι έχουν ελάχιστο υλικό για μελέτη (οι ΗΠΑ διαθέτουν το μοναδικό αποθεματικό νόμισμα για πολλές δεκαετίες), είναι αδύνατο να έχουμε ακριβή εικόνα για το πόσο σημαντικό είναι αυτό το όφελος. Ορισμένες εκτιμήσεις, όσο φανταστικές κι αν είναι, τη θεωρούν τόσο μεγάλη όσο 50-60 μονάδες βάσης της απόδοσης δανεισμού (McKinsey, 2009).
Σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν πολλές χώρες που δανείζονται πολύ φθηνότερα από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Όλα τα μέλη της G7 δανείζονται φθηνότερα από τις Ηνωμένες Πολιτείες, εκτός από το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο δανείζεται το ένα δέκατο τοις εκατό πιο ακριβά.
Άλλα όμοια κράτη όπως η Ελβετία και η Σουηδία δανείζονται επίσης φθηνότερα, η Ελβετία σχεδόν 4 ποσοστιαίες μονάδες. Εν τω μεταξύ, ακόμη και ένας κλασικός προβληματικός οφειλέτης όπως η Ελλάδα μπορεί να δανειστεί σε κάποιες διάρκειες φθηνότερα.
Το συμπέρασμα είναι ότι ό,τι όφελος προκύψει είναι πιθανό να μετριαστεί από δεδομένα όπως οι προοπτικές πολιτικής της κεντρικής τράπεζας, η ανάπτυξη και ο πληθωρισμός, οι προβλέψεις και την απόδοση της αγοράς μετοχών.
Ωστόσο, το πλεονέκτημα του φθηνού δανεισμού μπορεί να γίνει αντιληπτό διαφορετικά: αντί να μειώνει (εν γένει) το κόστος δανεισμού, ενδέχεται να μειώνει τις διακυμάνσεις του κόστους δανεισμού.
Με άλλα λόγια, οι ΗΠΑ δεν δανείζονται πολύ φθηνότερα, αλλά μπορούν να δανείζονται περισσότερα χωρίς το γεγονός αυτό να ωθήσει τις αποδόσεις υψηλότερα. Αυτό είναι συνέπεια της ανελαστικότητας ως προς την τιμή της ζήτησης για αποθεματικό περιουσιακά στοιχεία, ενώ η άλλη πλευρά του λόφου ότι έχουν μεγάλα εξωτερικά ελλείμματα για τη χρηματοδότηση αυτής της πρόβλεψης για την προσφορά του αποθεματικού νομίσματος.
2. Το ακριβό κόστος του αποθεματικού νομίσματος - Η πιο σημαντική μακροοικονομική συνέπεια της λειτουργίας των ΗΠΑ ως παγκόσμιος παραγωγός αποθεματικών είναι ότι η ζήτηση για αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία ωθεί ανοδικά το δολάριο, οδηγώντας το σε επίπεδα πολύ υψηλότερα από ό,τι θα απαιτούσε η ισορροπία του διεθνούς εμπορίου μακροπρόθεσμα.
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, διακρατούνται επίσημα περίπου 12 τρισεκατομμύρια δολάρια παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων, από τα οποία περίπου το 60% κατανέμεται σε δολάρια – στην πραγματικότητα η ποσότητα των δολαρίων που διακρατούνται είναι πολύ υψηλότερη – τα μη επίσημα αποθέματα περιουσιακά στοιχεία σε δολάρια. Σαφώς, η ζήτηση των 7 τρισ. δολ. και είναι αρκετή για να μετακινήσει το δείκτη σε οποιαδήποτε αγορά, ακόμη και στις αγορές συναλλάγματος.
Τα 7 τρισεκατομμύρια δολάρια είναι περίπου το ένα τρίτο του M2 (ο δείκτης της προσφορά χρήματος) των ΗΠΑ, ροές που δημιουργούν ή εντείνουν αυτή τη ζήτηση προφανώς θα έχουν σημαντικές συνέπειες στην αγορά.
Εάν οι τίτλοι αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων αγοράζονται για λόγους νομισματικής πολιτικής και όχι για επενδυτικούς σκοπούς στον ισολογισμό της Fed είχαν οποιαδήποτε επίδραση στις χρηματοπιστωτικές αγορές και στη συνέχεια αγοράζονται τρισεκατομμύρια δολάρια οι πολιτικές των ξένων κεντρικών τραπεζών και όχι οι επενδυτικοί σκοποί θα πρέπει επίσης να έχουν κάποιο αποτέλεσμα αν βρίσκονται στους ισολογισμούς άλλων χωρών αντί για τους ισολογισμούς της Fed.
Επειδή τα κράτη συσσωρεύουν αποθέματα εν μέρει για να ανακόψουν τις πιέσεις στα δικά τους νομίσματα, υπάρχει μια αρνητική συσχέτιση μεταξύ της συναλλαγματικής αξίας του δολαρίου με το επίπεδο των παγκόσμιων αποθεμάτων.
Τα αποθεματικά τείνουν να ανεβαίνουν όταν το δολάριο πέφτει, καθώς τα κράτη αγοράζουν δολάρια για να μειώσουν την ισοτιμία στα νομίσματά τους και το αντίστροφο όταν το δολάριο ανεβαίνει.
3. Η απώλεια θέσεων εργασίας - Ωστόσο, εκτός από δύο τρίμηνα το 1991, οι Ηνωμένες Πολιτείες καταγράφουν έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών από το 1982. Το γεγονός ότι το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών δεν μπορεί να ισορροπήσει πέρα από μια αμελητέα περίοδο πάνω από μισό αιώνα, μας λέει ότι το δολάριο δεν διαδραματίζει ρόλο εξισορρόπησης του διεθνούς εμπορίου και των εισοδηματικών ροών.
Η αλληλεπίδραση μεταξύ του καθεστώτος του αποθεματικού νομίσματος και της απώλειας θέσεων εργασίας στη μεταποίηση είναι εντονότερη κατά τη διάρκεια της οικονομικής ύφεσης.
Επειδή το αποθεματικό ενεργητικό είναι «ασφαλές», το δολάριο ανατιμάται κατά τη διάρκεια της ύφεσης. Αντίθετα, τα νομίσματα άλλων κρατών τείνουν να υποτιμώνται όταν περνούν από οικονομική ύφεση. Αυτό σημαίνει ότι όταν η συνολική ζήτηση μειώνεται, ο πόνος στους εξαγωγικούς τομείς επιδεινώνεται από μια απότομη διάβρωση της ανταγωνιστικότητας.
Έτσι η απασχόληση στη μεταποίηση μειώνεται απότομα κατά τη διάρκεια μιας ύφεσης στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη συνέχεια αποτυγχάνει να ανακάμψει ουσιαστικά.
Μπορεί να φαίνεται παράδοξο να υποθέσουμε ότι η ζήτηση αποθεματικών για τίτλους του Δημοσίου των ΗΠΑ παίζει μικρό ρόλο στην επίτευξη ευνοϊκών όρων δανεισμού, αλλά σημαντικό ρόλο στην υπερτίμηση του νομίσματος. Ωστόσο, αυτή είναι η εξήγηση περισσότερο συνεπής με τα αποτελέσματα τόσο στις αγορές επιτοκίων όσο και στο ισοζύγιο πληρωμών. Πράγματι, είναι επίσης συνεπής με την ιδέα ότι οι ενέσεις ρευστότητας αυξάνουν τελικά τα επιτόκια επειδή τονώνουν την ανάπτυξη σε ονοματικούς όρους.
4. Οικονομική Εξωεδαφικότητα (Διεθνεις συναλλαγές) ή το νομισμα ως όπλο - Τέλος, εάν το ενεργητικό στο αποθεματικό νόμισμα είναι η «ψυχή» του παγκόσμιου εμπορίου και των χρηματοπιστωτικών συστημάτων, αυτό σημαίνει ότι όποιος κι αν ελέγχει το αποθεματικό περιουσιακό στοιχείο και το νόμισμα μπορεί να ασκήσει κάποιο επίπεδο ελέγχου στις εμπορικές και χρηματοοικονομικές συναλλαγές.
Ότι δηλαδή επιτρέπει στην Αμερική να ασκήσει την ισχύ της στην εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας χρησιμοποιώντας οικονομική ισχύ αντί για στρατιωτική δύναμη. Η Αμερική μπορεί και επιβάλλει κυρώσεις σε κράτη και πρόσωπα σε όλο τον κόσμο με διάφορους τρόπους.
Από το «πάγωμα» περιουσιακών στοιχείων μέχρι το αποκλεισμό των κρατών από το σύστημα SWIFT και τον περιορισμό της πρόσβασης στο τραπεζικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ που είναι κρίσιμο για κάθε ξένη τράπεζα που δραστηριοποιείται διεθνώς, οι ΗΠΑ ασκούν την οικονομική τους ισχύ για να επιτύχουν τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής των αποδυναμωμένων εχθρών χωρίς να χρειαστεί να κινητοποιήσουν ούτε μισό στρατιώτη.
Αυτό ίσχυε για πολλά προηγούμενα στην ιστορία αποθεματικά νομίσματα τα οποία διέθεταν κράτη με σημαντική θαλάσσια ισχύ λόγω των εμπορικών αυτοκρατοριών τους, κάτι που τους επέτρεπε τον αποκλεισμό των αντίπαλων εθνών και την παρεμπόδιση της οικονομικής τους παραγωγής - οι κυρώσεις επιτυγχάνουν σχετικά αποτελέσματα, χωρίς ανάγκη για την ανάληψη στρατιωτικής δράσης.
4. Η καταστροφή της παραγωγικής βάσης - Ο συνδυασμός των παραπάνω ιδιοτήτων των αποθεματικών στοιχείων ενεργητικού, εάν υπάρχει επίμονη, ανελαστική ως προς τις τιμές ζήτηση για αποθεματικό νόμισμα αλλά μόνο συγκρατημένα φθηνότερος δανεισμός, τότε το καθεστώς της δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού του προσδίδει στην οικονομία το βάρος ενός υπεραποτιμημένου νομίσματος που διαβρώνει την ανταγωνιστικότητα του εξαγωγικού τομέα, σε σχέση με τα γεωπολιτικά πλεονεκτήματα.
Η επίτευξη της βασικής εθνικής ασφάλειας στοχεύει στο ελάχιστο κόστος μέσω της οικονομικής εξωεδαφικότητας (νομικός όρος για τις σχέσεις που συνάπτονται εκτός έθνους κράτους). Η αντιστάθμιση τίθεται επομένως μεταξύ της ανταγωνιστικότητας των εξαγωγών και της προβολής χρηματοοικονομικής ισχύος.
Γιατί η προβολή ισχύος είναι αναπόσπαστο στοιχείο στην παγκόσμια τάξη ασφαλείας που εγγυώνται οι ΗΠΑ, και συνεπώς πρέπει να κατανοηθεί το ζήτημα του καθεστώτος του αποθεματικού νομίσματος ως συνυφασμένο με την εθνική ασφάλεια. Αυτή η σύνδεση εξηγεί γιατί ο Πρόεδρος Trump θεωρεί ότι άλλα κράτη εκμεταλλεύονται την Αμερική και στην άμυνα και το εμπόριο ταυτόχρονα: η αμυντική ομπρέλα και τα εμπορικά ελλείμματα συνδέονται, μέσω του νομίσματος.
Σε έναν κόσμο Triffin, αυτή η ρύθμιση γίνεται πιο δύσκολη καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες συρρικνώνονται ως μερίδιο του παγκόσμιου ΑΕΠ και ως στρατιωτική δύναμη. Καθώς τα οικονομικά βάρη για την Αμερική αυξάνονται με το παγκόσμιο ΑΕΠ να ξεπερνά το αμερικανικό ΑΕΠ, καθίσταται ολοένα πιο δυσχερές οι ΗΠΑ να διασφαλίσουν την παγκόσμια ασφάλεια, επειδή το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αυξάνεται και η ικανότητά τους να το κάνουν μειώνεται εφόσον η παραγωγική βάση γίνεται κενό κέλυφος.
Συνεπώς σύμφωνα με τον Miran: Το αυξανόμενο διεθνές εμπορικό έλλειμμα αποτελεί πρόβλημα λόγω της αύξησης επιβαρύνει τον αμερικανικό εξαγωγικό τομέα και τα κοινωνικοοικονομικά προβλήματα που απορρέουν από αυτόν.
bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών