Η Federal Reserve είναι παγιδευμένη σε έναν φαύλο κύκλο πολιτικής, όπου κάθε μείωση επιτοκίων διαβρώνει περαιτέρω την αγοραστική δύναμη, διογκώνει τις φούσκες ενεργητικού και βαθαίνει τη σπείρα του χρέους
H αμερικανική οικονομία βρίσκεται πλέον στο χείλος μιας ιστορικού μεγέθους αναμέτρησης με την πραγματικότητα.
Τα σημάδια είναι παντού – στη τεράστια διόγκωση του χρέους, στην αποσάθρωση της μεσαίας τάξης, και στις παράλογες αποτιμήσεις των περιουσιακών στοιχείων που τιμολογούνται με υπερβολικές τιμές, παρά τα επιδεινούμενα θεμελιώδη μεγέθη.
Η ανάλυση για την επερχόμενη οικονομική κρίση δεν είναι προϊόν συναισθηματικής έξαρσης ή κινδυνολογίας – βασίζεται σε αδιάψευστα δεδομένα και ιστορικά προηγούμενα.
Δεν πρόκειται για υπερβολή.
Δεν βγαίνουν τα νούμερα.
Η σπείρα του χρέους και η φούσκα μέσω μόχλευσης
Ας ξεκινήσουμε από το χρέος.
Το συνολικό μη χρηματοοικονομικό χρέος των ΗΠΑ έχει εκτιναχθεί στα 77,9 τρισεκατομμύρια δολάρια – δηλαδή 256% του ΑΕΠ.
Αυτό δεν είναι απλώς μη βιώσιμο - ισοδυναμεί με ένα τεράστιο οικονομικό τέλμα.
Για σύγκριση, το χρέος ανερχόταν στα 19,3 τρισ. δολάρια (189% του ΑΕΠ) κατά τη φούσκα του NASDAQ το 2000, και στα 33,7 τρισ. (234% του ΑΕΠ) κατά την έναρξη της Παγκόσμιας Χρηματοπιστωτικής Κρίσης.
Τα έχουμε ξεπεράσει κατά πολύ.
Να σημειωθεί ότι το μηχρηματοοικονομικό χρέος είναι το σύνολο του χρέους (δημόσιου και ιδιωτικού) που έχει εκδοθεί από όλους εκτός του χρηματοοικονομικού τομέα.
Δηλαδή, περιλαμβάνει όλα τα δάνεια και τις υποχρεώσεις που έχουν:
1. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση και οι πολιτείες (δημόσιο χρέος)
2. Οι επιχειρήσεις που δεν είναι τράπεζες ή χρηματοοικονομικά ιδρύματα (εταιρικό χρέος)
3. Τα νοικοκυριά (στεγαστικά, καταναλωτικά, φοιτητικά δάνεια, κάρτες κ.λπ.)
Επιπλέον το margin debt έχει φτάσει σε ιστορικό ρεκόρ 1,06 τρισ. δολαρίων, αυξημένο κατά 33% σε ετήσια βάση.
Το margin debt (ή «χρέος περιθωρίου») είναι το ποσό των χρημάτων που οι επενδυτές δανείζονται από τους χρηματιστές τους (brokers) για να αγοράσουν μετοχές ή άλλα επενδυτικά προϊόντα.
Με απλά λόγια: Είναι δανεικά χρήματα που χρησιμοποιεί κάποιος για να αγοράσει περισσότερες μετοχές από όσες θα μπορούσε με τα δικά σου κεφάλαια.
Μόχλευση μεταμφιεσμένη σε ευημερία
Ο μοχλευμένος δανεισμός (leveraged loans) ανήλθε στα 400 δισ. δολάρια το γ’ τρίμηνο του 2025, ωθώντας την αγορά πάνω από τα 2 τρισ. δολάρια.
Η ιδιωτική πίστη (private credit), που κάποτε αποτελούσε περιθωριακό τμήμα των αγορών, έχει εκραγεί από 100 δισ. το 2007 σε 1,7 τρισ. σήμερα.
Αυτό δεν είναι ανάπτυξη.
Είναι μόχλευση μεταμφιεσμένη σε ευημερία.
Η αγορά ομολόγων είναι πλέον μια ωρολογιακή βόμβα.
Οι πληρωμές τόκων του δημοσίου χρέους ξεπέρασαν το 1 τρισ. δολάρια ετησίως.
Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ βρίσκεται στο 123%, με προβλέψεις για 140% έως το 2029.
Το εθνικό χρέος είναι 720% μεγαλύτερο από τα ετήσια φορολογικά έσοδα.
Οι αριθμοί αυτοί δείχνουν όχι «ομαλή προσγείωση», αλλά παρατεταμένη στασιμοπληθωριστική κρίση.
Η διάλυση της μεσαίας Τάξης
Σύμφωνα με έρευνα της Goldman Sachs, το 40% των Αμερικανών ζει πλέον από μισθό σε μισθό – από 31% το 1997 - δεν έχει καμια δυνατότητα αποταμίευσης.
Το ανώτατο 0,01% του πληθυσμού ελέγχει σήμερα πενταπλάσιο ποσοστό του εθνικού πλούτου σε σχέση με το 1989.
Το χρέος πιστωτικών καρτών έχει ξεπεράσει το 1,3 τρισ. δολάρια, με τις καθυστερήσεις στις πληρωμές να αυξάνονται απότομα.
Η μεσαία τάξη θυσιάζεται για να διατηρηθεί η ψευδαίσθηση ευημερίας.
Ο πληθωρισμός έχει εξαϋλώσει την αγοραστική δύναμη, και γι’ αυτό ο σοσιαλισμός κερδίζει έδαφος σε έναν δυσαρεστημένο πληθυσμό.
Δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμο έθνος χωρίς βιώσιμη μεσαία τάξη.
Ο πληθωρισμός τιμών ενεργητικού και οι ελίτ καταναλωτές
Η χρηματιστηριακή αγορά αποτιμάται πλέον στον ουρανό…
Ο δείκτης Wilshire 5000/GDP κινείται κοντά στο 200%, πολύ πάνω από τον ιστορικό μέσο όρο του ~73%.
Το σύνολο των του μετοχικού κεφαλαίου ισοδυναμεί πλέον με πάνω από 250% του ΑΕΠ, όταν το φυσιολογικό επίπεδο είναι περίπου 55%.
Οι επτά κολοσσοί — Apple, Microsoft, Amazon, Alphabet, Meta, Nvidia και Tesla — αντιπροσωπεύουν πάνω από το ένα τρίτο της κεφαλαιοποίησης του S&P 500, από 12% πριν μία δεκαετία.
Οι επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη αντιπροσώπευσαν 40% της αύξησης του ΑΕΠ και 80% των κερδών του χρηματιστηρίου το 2025.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη συγκάντρωση στην αγορά στην ιστορία.
Η κρηματαγορά δεν παρουσιάζει καλύτερη εικόνα.
Ο λόγος τιμής κατοικίας προς εισόδημα έχει ξεπεράσει το 5,0x, φτάνοντας σε νέες κορυφές… φούσκας.
Ο μέσος Αμερικανός δεν μπορεί να αγοράσει σπίτι, και οι τιμές αρχίζουν ήδη να υποχωρούν.
Νομισματική Κακοδιαχείριση: Η ρίζα του προβλήματος
Το πραγματικό επιτόκιο παρέμβασης (Fed Funds Rate) έχει παρουσιάσει έντονες διακυμάνσεις, περνώντας σε αρνητικό έδαφος κατά τις περιόδους έξαρσης του πληθωρισμού και παραμένοντας οριακά ουδέτερο σήμερα.
Παρά τις ονομαστικές αυξήσεις επιτοκίων, τα πραγματικά επιτόκια παραμένουν ιστορικά χαμηλά και πτωτικά.
Η Federal Reserve είναι παγιδευμένη σε έναν φαύλο κύκλο πολιτικής όπου κάθε μείωση επιτοκίων διαβρώνει περαιτέρω την αγοραστική δύναμη, διογκώνει τις φούσκες ενεργητικού και βαθαίνει τη σπείρα του χρέους.
Τα τραπεζικά αποθεματικά έχουν εκτοξευθεί σε ιστορικά υψηλά, ενώ η προσφορά χρήματος Μ2 έχει φτάσει τα 22,2 τρισ. δολάρια, διπλάσια από τα επίπεδα του 2010.
Ο ισολογισμός της Fed παραμένει πάνω από 6,5 τρισ. δολάρια και αυξάνεται ξανά.
Αυτό δεν είναι νομισματική πολιτική.
Είναι νομισματική κακοδιαχείριση.
Η Fed δεν είναι πλέον «θεματοφύλακας σταθερότητας» — είναι... όμηρος του ίδιου της του ισολογισμού.
Κάθε μείωση επιτοκίων πλέον επιταχύνει τον πληθωρισμό.
Δεν είναι πολιτική, αλλά πανικόβλητη αντίδραση.
Το νομισματικό τέλος του παιχνιδιού
Αυτός ο νέος κύκλος ενδέχεται να είναι ο πιο καταστροφικός στην ιστορία για την αγοραστική δύναμη των Αμερικανών.
Η Fed έχει ξεκινήσει έναν ακόμη επικίνδυνο κύκλο μείωσης επιτοκίων, με πιθανώς καταστροφικές συνέπειες.
Όταν έρθει η επόμενη ύφεση, θα μειώσει τα επιτόκια στο μηδέν, θα επιταχύνει το QE (νομισματική χαλάρωση), και θα πλημμυρίσει το σύστημα με ρευστότητα.
Όμως αυτή τη φορά, ίσως να μην λειτουργήσει.
Γιατί;
Διότι η αγορά ομολόγων μπορεί να εξεγερθεί.
Τα μακροπρόθεσμα επιτόκια θα εκτοξευθούν, καθώς οι επενδυτές θα εγκαταλείπουν το δολάριο και θα απαιτούν πραγματική αποζημίωση για τον κίνδυνο.
Τότε είναι που το οικοδόμημα με τραπουλόχαρτα θα καταρρεύσει.
Αρκεί να δει κανείς τι συνέβη τις δύο τελευταίες φορές που η Fed μείωσε τα επιτόκια:
Στα τέλη του 2024, ο Powell μείωσε το επιτόκιο παρέμβασης κατά 100 μονάδες βάσης, και τα μακροπρόθεσμα επιτόκια αυξήθηκαν κατά 1%.
Η Fed έχει μειώσει τα επιτόκια στις δύο τελευταίες συνεδριάσεις της, και τα μακροπρόθεσμα επιτόκια ανεβαίνουν ξανά.
Οι αγορές δεν παραμένουν παράλογα ήρεμες για πάντα.
Απλώς παραμένουν παράλογες περισσότερο απ’ ό,τι οι περισσότεροι μπορούν να παραμείνουν φερέγγυοι.
Και όταν έρθει η αντιστροφή τα τάσης, θα είναι βίαιη.
Ο χρυσός πρόσφατα ξεπέρασε τα 4.230 δολάρια πριν υποχωρήσει ελαφρώς.
Αυτή δεν είναι μια φυσιολογική κίνηση ενεργητικού — είναι η καταδίκη εκ μέρους της αγοράς για την εξαπάτηση και την κακοδιαχείριση των κεντρικών τραπεζών.
Ο χρυσός και ο άργυρος δεν είναι απλά εμπορεύματα.
Είναι «νομισματική αλήθεια» σε έναν κόσμο δημοσιονομικών ψεμάτων.
Η Κίνα και η Ινδία συσσωρεύουν χρυσό όπως το 1933.
Τα αποθέματα χρυσού της Ινδίας έχουν ξεπεράσει τα 100 δισ. δολάρια, ενώ η Κίνα κατασκευάζει τέσσερα νέα κέντρα χρυσού για να μεταφέρει τα αποθέματά της εκτός δυτικών δικαιοδοσιών.
Αυτό δεν είναι διαφοροποίηση — είναι προετοιμασία.
Οι ξένοι επενδυτές, που άλλοτε αποτελούσαν βασική πηγή ζήτησης για τα αμερικανικά ομόλογα, αποχωρούν.
Η Ιαπωνία, η Κίνα και τα κράτη του Κόλπου ανακατανέμουν αποθέματα σε χρυσό.
Δεν διαφοροποιούνται από το δολάριο – το εγκαταλείπουν.
Όλος ο κόσμος, αρχής γενομένης από τις ΗΠΑ, ετοιμάζεται για τη σύγκρουση με την… κόλαση του πραγματικού!
www.bankingnews.gr
Τα σημάδια είναι παντού – στη τεράστια διόγκωση του χρέους, στην αποσάθρωση της μεσαίας τάξης, και στις παράλογες αποτιμήσεις των περιουσιακών στοιχείων που τιμολογούνται με υπερβολικές τιμές, παρά τα επιδεινούμενα θεμελιώδη μεγέθη.
Η ανάλυση για την επερχόμενη οικονομική κρίση δεν είναι προϊόν συναισθηματικής έξαρσης ή κινδυνολογίας – βασίζεται σε αδιάψευστα δεδομένα και ιστορικά προηγούμενα.
Δεν πρόκειται για υπερβολή.
Δεν βγαίνουν τα νούμερα.
Η σπείρα του χρέους και η φούσκα μέσω μόχλευσης
Ας ξεκινήσουμε από το χρέος.
Το συνολικό μη χρηματοοικονομικό χρέος των ΗΠΑ έχει εκτιναχθεί στα 77,9 τρισεκατομμύρια δολάρια – δηλαδή 256% του ΑΕΠ.
Αυτό δεν είναι απλώς μη βιώσιμο - ισοδυναμεί με ένα τεράστιο οικονομικό τέλμα.
Για σύγκριση, το χρέος ανερχόταν στα 19,3 τρισ. δολάρια (189% του ΑΕΠ) κατά τη φούσκα του NASDAQ το 2000, και στα 33,7 τρισ. (234% του ΑΕΠ) κατά την έναρξη της Παγκόσμιας Χρηματοπιστωτικής Κρίσης.
Τα έχουμε ξεπεράσει κατά πολύ.
Να σημειωθεί ότι το μηχρηματοοικονομικό χρέος είναι το σύνολο του χρέους (δημόσιου και ιδιωτικού) που έχει εκδοθεί από όλους εκτός του χρηματοοικονομικού τομέα.
Δηλαδή, περιλαμβάνει όλα τα δάνεια και τις υποχρεώσεις που έχουν:
1. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση και οι πολιτείες (δημόσιο χρέος)
2. Οι επιχειρήσεις που δεν είναι τράπεζες ή χρηματοοικονομικά ιδρύματα (εταιρικό χρέος)
3. Τα νοικοκυριά (στεγαστικά, καταναλωτικά, φοιτητικά δάνεια, κάρτες κ.λπ.)
Επιπλέον το margin debt έχει φτάσει σε ιστορικό ρεκόρ 1,06 τρισ. δολαρίων, αυξημένο κατά 33% σε ετήσια βάση.
Το margin debt (ή «χρέος περιθωρίου») είναι το ποσό των χρημάτων που οι επενδυτές δανείζονται από τους χρηματιστές τους (brokers) για να αγοράσουν μετοχές ή άλλα επενδυτικά προϊόντα.
Με απλά λόγια: Είναι δανεικά χρήματα που χρησιμοποιεί κάποιος για να αγοράσει περισσότερες μετοχές από όσες θα μπορούσε με τα δικά σου κεφάλαια.
Μόχλευση μεταμφιεσμένη σε ευημερία
Ο μοχλευμένος δανεισμός (leveraged loans) ανήλθε στα 400 δισ. δολάρια το γ’ τρίμηνο του 2025, ωθώντας την αγορά πάνω από τα 2 τρισ. δολάρια.
Η ιδιωτική πίστη (private credit), που κάποτε αποτελούσε περιθωριακό τμήμα των αγορών, έχει εκραγεί από 100 δισ. το 2007 σε 1,7 τρισ. σήμερα.
Αυτό δεν είναι ανάπτυξη.
Είναι μόχλευση μεταμφιεσμένη σε ευημερία.
Η αγορά ομολόγων είναι πλέον μια ωρολογιακή βόμβα.
Οι πληρωμές τόκων του δημοσίου χρέους ξεπέρασαν το 1 τρισ. δολάρια ετησίως.
Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ βρίσκεται στο 123%, με προβλέψεις για 140% έως το 2029.
Το εθνικό χρέος είναι 720% μεγαλύτερο από τα ετήσια φορολογικά έσοδα.
Οι αριθμοί αυτοί δείχνουν όχι «ομαλή προσγείωση», αλλά παρατεταμένη στασιμοπληθωριστική κρίση.
Η διάλυση της μεσαίας Τάξης
Σύμφωνα με έρευνα της Goldman Sachs, το 40% των Αμερικανών ζει πλέον από μισθό σε μισθό – από 31% το 1997 - δεν έχει καμια δυνατότητα αποταμίευσης.
Το ανώτατο 0,01% του πληθυσμού ελέγχει σήμερα πενταπλάσιο ποσοστό του εθνικού πλούτου σε σχέση με το 1989.
Το χρέος πιστωτικών καρτών έχει ξεπεράσει το 1,3 τρισ. δολάρια, με τις καθυστερήσεις στις πληρωμές να αυξάνονται απότομα.
Η μεσαία τάξη θυσιάζεται για να διατηρηθεί η ψευδαίσθηση ευημερίας.
Ο πληθωρισμός έχει εξαϋλώσει την αγοραστική δύναμη, και γι’ αυτό ο σοσιαλισμός κερδίζει έδαφος σε έναν δυσαρεστημένο πληθυσμό.
Δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμο έθνος χωρίς βιώσιμη μεσαία τάξη.
Ο πληθωρισμός τιμών ενεργητικού και οι ελίτ καταναλωτές
Η χρηματιστηριακή αγορά αποτιμάται πλέον στον ουρανό…
Ο δείκτης Wilshire 5000/GDP κινείται κοντά στο 200%, πολύ πάνω από τον ιστορικό μέσο όρο του ~73%.
Το σύνολο των του μετοχικού κεφαλαίου ισοδυναμεί πλέον με πάνω από 250% του ΑΕΠ, όταν το φυσιολογικό επίπεδο είναι περίπου 55%.
Οι επτά κολοσσοί — Apple, Microsoft, Amazon, Alphabet, Meta, Nvidia και Tesla — αντιπροσωπεύουν πάνω από το ένα τρίτο της κεφαλαιοποίησης του S&P 500, από 12% πριν μία δεκαετία.
Οι επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη αντιπροσώπευσαν 40% της αύξησης του ΑΕΠ και 80% των κερδών του χρηματιστηρίου το 2025.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη συγκάντρωση στην αγορά στην ιστορία.
Η κρηματαγορά δεν παρουσιάζει καλύτερη εικόνα.
Ο λόγος τιμής κατοικίας προς εισόδημα έχει ξεπεράσει το 5,0x, φτάνοντας σε νέες κορυφές… φούσκας.
Ο μέσος Αμερικανός δεν μπορεί να αγοράσει σπίτι, και οι τιμές αρχίζουν ήδη να υποχωρούν.
Νομισματική Κακοδιαχείριση: Η ρίζα του προβλήματος
Το πραγματικό επιτόκιο παρέμβασης (Fed Funds Rate) έχει παρουσιάσει έντονες διακυμάνσεις, περνώντας σε αρνητικό έδαφος κατά τις περιόδους έξαρσης του πληθωρισμού και παραμένοντας οριακά ουδέτερο σήμερα.
Παρά τις ονομαστικές αυξήσεις επιτοκίων, τα πραγματικά επιτόκια παραμένουν ιστορικά χαμηλά και πτωτικά.
Η Federal Reserve είναι παγιδευμένη σε έναν φαύλο κύκλο πολιτικής όπου κάθε μείωση επιτοκίων διαβρώνει περαιτέρω την αγοραστική δύναμη, διογκώνει τις φούσκες ενεργητικού και βαθαίνει τη σπείρα του χρέους.
Τα τραπεζικά αποθεματικά έχουν εκτοξευθεί σε ιστορικά υψηλά, ενώ η προσφορά χρήματος Μ2 έχει φτάσει τα 22,2 τρισ. δολάρια, διπλάσια από τα επίπεδα του 2010.
Ο ισολογισμός της Fed παραμένει πάνω από 6,5 τρισ. δολάρια και αυξάνεται ξανά.
Αυτό δεν είναι νομισματική πολιτική.
Είναι νομισματική κακοδιαχείριση.
Η Fed δεν είναι πλέον «θεματοφύλακας σταθερότητας» — είναι... όμηρος του ίδιου της του ισολογισμού.
Κάθε μείωση επιτοκίων πλέον επιταχύνει τον πληθωρισμό.
Δεν είναι πολιτική, αλλά πανικόβλητη αντίδραση.
Το νομισματικό τέλος του παιχνιδιού
Αυτός ο νέος κύκλος ενδέχεται να είναι ο πιο καταστροφικός στην ιστορία για την αγοραστική δύναμη των Αμερικανών.
Η Fed έχει ξεκινήσει έναν ακόμη επικίνδυνο κύκλο μείωσης επιτοκίων, με πιθανώς καταστροφικές συνέπειες.
Όταν έρθει η επόμενη ύφεση, θα μειώσει τα επιτόκια στο μηδέν, θα επιταχύνει το QE (νομισματική χαλάρωση), και θα πλημμυρίσει το σύστημα με ρευστότητα.
Όμως αυτή τη φορά, ίσως να μην λειτουργήσει.
Γιατί;
Διότι η αγορά ομολόγων μπορεί να εξεγερθεί.
Τα μακροπρόθεσμα επιτόκια θα εκτοξευθούν, καθώς οι επενδυτές θα εγκαταλείπουν το δολάριο και θα απαιτούν πραγματική αποζημίωση για τον κίνδυνο.
Τότε είναι που το οικοδόμημα με τραπουλόχαρτα θα καταρρεύσει.
Αρκεί να δει κανείς τι συνέβη τις δύο τελευταίες φορές που η Fed μείωσε τα επιτόκια:
Στα τέλη του 2024, ο Powell μείωσε το επιτόκιο παρέμβασης κατά 100 μονάδες βάσης, και τα μακροπρόθεσμα επιτόκια αυξήθηκαν κατά 1%.
Η Fed έχει μειώσει τα επιτόκια στις δύο τελευταίες συνεδριάσεις της, και τα μακροπρόθεσμα επιτόκια ανεβαίνουν ξανά.
Οι αγορές δεν παραμένουν παράλογα ήρεμες για πάντα.
Απλώς παραμένουν παράλογες περισσότερο απ’ ό,τι οι περισσότεροι μπορούν να παραμείνουν φερέγγυοι.
Και όταν έρθει η αντιστροφή τα τάσης, θα είναι βίαιη.
Ο χρυσός πρόσφατα ξεπέρασε τα 4.230 δολάρια πριν υποχωρήσει ελαφρώς.
Αυτή δεν είναι μια φυσιολογική κίνηση ενεργητικού — είναι η καταδίκη εκ μέρους της αγοράς για την εξαπάτηση και την κακοδιαχείριση των κεντρικών τραπεζών.
Ο χρυσός και ο άργυρος δεν είναι απλά εμπορεύματα.
Είναι «νομισματική αλήθεια» σε έναν κόσμο δημοσιονομικών ψεμάτων.
Η Κίνα και η Ινδία συσσωρεύουν χρυσό όπως το 1933.
Τα αποθέματα χρυσού της Ινδίας έχουν ξεπεράσει τα 100 δισ. δολάρια, ενώ η Κίνα κατασκευάζει τέσσερα νέα κέντρα χρυσού για να μεταφέρει τα αποθέματά της εκτός δυτικών δικαιοδοσιών.
Αυτό δεν είναι διαφοροποίηση — είναι προετοιμασία.
Οι ξένοι επενδυτές, που άλλοτε αποτελούσαν βασική πηγή ζήτησης για τα αμερικανικά ομόλογα, αποχωρούν.
Η Ιαπωνία, η Κίνα και τα κράτη του Κόλπου ανακατανέμουν αποθέματα σε χρυσό.
Δεν διαφοροποιούνται από το δολάριο – το εγκαταλείπουν.
Όλος ο κόσμος, αρχής γενομένης από τις ΗΠΑ, ετοιμάζεται για τη σύγκρουση με την… κόλαση του πραγματικού!
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών